45. Көрсетудің негізгі әдістемелік тәсілдері
Экскурсиялық көрсету - экскурсиялық тақырыптың мазмұнын ашатын объектілердiң экскурсоводпен бiртiндеп процесс кезінде көрсетілуі. Объектілердi көрсету мақсатына сай, тiзбектеліп және логикалық түрде жүргізілуі тиіс. Әрбір келесi объект алдындағысымен байланысты болу керек. Бұл экскурсияның материалындағы жалғастықты сақтауға мүмкiндiк бередi. Сонымен қатар объектілерді көрсету кезінде әрбiр объектінiң нақтылы қанша уақыт алатынын ескеру қажет. Объектерді көрсету кезінде негізгі объекті өзгелерінен өзгеше басымдыққа ие болады. Ал қалғандары оны толықтыратын және мазмұнын кеңейтетiн материалдар есебінде. Экскурсиялық көрсету объектісі ретінде тек жақсы сақталған объектілер ғана емес, ерте кезден бері келе жатқан жартылай сақталған және қираған объектілер де болып табылады
Экскурсиядағы объекттерді көрсету әр түрлi әдiстемелiк тәсілдер арқылы iске асады. Бұдан басқа экскурсоводқа автобусты қозғалыс кезінде объекттердi көрсету әдiстемесі мен ескерткiш тақтаны көрсету әдiстемесін білу қажет.
Экскурсиядағы объекттерді көрсету тәсілдері
1. Алдын ала тексерудi қабылдау. Объектке экскурсанттарының ықыласы алдын ала тексеру, материалдың көрермен және акустикалық қабылдауына олардың ойлауын дайындауға бағыттауға, мүмкiншiлiк бередi. Объекттi көрсету әңгiмеге негізделеді. Экскурсовод ескерткiштi атайды және оны тiкелей осы уақытта экскурсаннтарға бақылауға уақыт береді, олар осы уақытта оның сыртқы күйімен, бөлек детальдарымен таныса алады. Алдын ала көру 1,5-2 минут созылады, әдетте экскурсоводтың сөзімен жүзеге асырылмайды.
2. Экскурсиялық талдау. Бұл тәсіл көмегiмен объекттiң толық бақылауы немесе оның жеке бөліктерін көруге болады. Экскурсиялық талдаудың келесi түрлерi бар болады: өнертанулық, тарихи, жаратылыстану-ғылыми.
3. Көрерменнің қалпына келтiруiн қабылдау. Егер объектлер экскурсанттардың алдына өзгертілген күйінде болса, онда оның алғашқы қалпын ойша көзге елестету керек. Экскурсияларда жиi өткеннің немесе болашақты елестету керек. Осы тәсіл негізінен айрықша мәнi бар оқиғалар тағы басқалар әскери қозғалыстар, халық көтерiлiстерi, ереуiлдер, төңкерiс сөз сөйлеулер, тарихи кездесулерде болған ұмытылмас орындардың көрсетуiнде қолданылады.
4. Оқиғалардың оқшау бөлiгiнiң қабылдауы. Егер экскурсоводқа объекттің ерекше маңыздылығы бойынша экскурсанттардың назарын аудару керек болса, оқшау бөлiгiнiң әдiстемелiк қабылдауын қолданылады. Оқшау бөлiгiнiң қабылдауы - бұл оларда ағатын (жергiлiктi) дәл жергiлiктi жағдайдағы тарихи оқиға, құбылыстың көрсету әдiсі. Қалпына келетiн тарихи оқиға "осы жерде", "осы орында", "осы бағытта" деген сөздер арқылы жүзеге асырылады. Оқшау бөлiгiнiң қабылдауы әсiресе тарихи-төңкерiс болған орындарда қолданылады, әскери-тарихи, өндiрiстiк-экономикалық тақырыпта.
5. Көрермен салыстыруының қабылдауы. Экскурсоводқа ылғи бiр объект немесе объекттердiң тобының белгiлерiн салыстырып, сонымен бiрге өзара әр түрлi құбылыстар, заттар, айғақтарды салыстыруға дәл келедi, яғни көрермен салыстыруының әдiстемелiк қабылдауын қолдану қажет. Салыстыру олардың арасындағы объекттердiң ұқсастығы немесе айырмашылық бойынша жүргiзiледi. Мысалы, айырмашылық бойынша салыстырулардың бiр түрi қарама-қарсы әлпетпен ескi қаланың бiр бөлiгiнiң әлпетi қарама-қарсылық бойынша салыстыру жаңа болып табылады.
6. Көрнектi құралдардың көрсетуi. Нақтылы талаптар көрнектi құралдардың жасауында сақталады: олар ұқыпты iстелiнген айқын болуы керек. Суреттер, схемалар, фотосуреттерiнiң өлшемдерi 18 х24 см немесе 24 х30 см болу керек, бұл экскурсанттар күш салмай (көрсету егер автобуста жүргізілсе) өз орындарымен тұрмай көруі үшін.
7. Қозғалыстың бағыты бойынша объекттерді көрсету.
8. Ескерткiш тақтаны көрсету. Егер тарихи ғимаратта , үйде, ескерткіште болса, ескерткiш тақта болса, онда оларды бiрден көрсету керек емес. Бұл жерде болған оқиғалар туралы объекттiң талдауы, әңгiме және содан соң осы оқиғалар туралы ескерткiш тақта орнатылатыны көрсетiледi. Егер ол экскурсанттардың көрiнуінен шетте болса, ескерткiш тақтадағы жазуды оқу ұсынылмайды
Достарыңызбен бөлісу: |
