390200 му к лаб раб по неорганической химии

жүктеу 0,83 Mb.

бет	12/15
Дата	19.11.2018
өлшемі	0,83 Mb.
	#21484

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Жартылай реакция немесе иондық-электрондық әдіс.

Иондық-электрондық әдіс тотықтыру және тотықсыздандыру процесі үшін иондық теңдеулерін құрастырып, одан кейін оларды жалпы теңдеуге біріктіруге негізделген.

Мысалы ретінде электрондық баланс әдісін түсіндіруге пайдаланған реакцияның теңдеуін қарастырайық:

Қышқылды ерітіндіде марганец оксиді MnO₂ериді және түссіз ерітінді пайда болады, яғни Mn²⁺ ионына ауысады.

MnO₂ + 2ē  Mn²⁺
Бұл схемадағы атомдар саны бірдей емес. Қышқылды ерітіндіде MnO₂ молекуласына кіретін оттегі, сутегі иондарымен су түзеді. Сондықтан бұл өзгерісті былай жазамыз:
MnO₂ + 4H⁺  Mn²⁺ + 2H₂O

Схеманың екі жақтағы зарядтарын теңестіру үшін, схеманың сол жағына 2 электрон қосу керек:

MnO₂ + 4H⁺ + 2ē = Mn²⁺ + 2H₂O
Бұл бірінші жартылай реакция, тотықтырғыш марганец оксидінің (MnO₂)тотықсыздану процесі.

Концентрленген тұз қышқылды ортада бос күйіндегі хлор бөлінетіні анық, яғни мына процесстің жүретінін көрсетеміз:

2Cl

- 2ē = Cl

Бұл екінші жартылай реакция –тотықсыздандырғыштың HCl тотығу процесі.

Реакцияның жалпы теңдеуін құру үшін берілген және қосылған электрондар санын теңестіріп, одан кейін жартылай реакция теңдеулерін бір-біріне қосу керек. Осы кезде реакция теңдеулерін қысқартылған электрондар санына немесе көбейткіштерге көбейтіп, мынадай тұрде жазамыз:

MnO₂ + 4H⁺ + 2ē = Mn²⁺ + 2H₂O│2│1

2Cl

- 2ē = Cl

│2│1

_______________________________________

MnO₂ + 4H⁺+2Cl

= Mn²⁺ + 2H₂O + Cl

Реакцияның иондық түрден молекулалық түрдегі теңдеуге өту үшін әрбір катионға сәйкес анион, ал әрбір анионға сәйкес катион табамыз. Реакцияның соңғы түрі мынадай болады:
MnO₂ + 4HCl = MnCl

+ Cl

+ 2H

O
Тотығу-тотықсыздану реакцияларының жіктелуін қарастырсақ, оларды 3 топқа бөлуге болады:

Атомаралық және молекулааралық - әр түрлі атомдардың, иондардың, молекулалардың арасында электрон ауысуының нәтижесінде жүреді (жоғарыда келтірілген мысал).

Молекула ішіндегі тотығу-тотықсыздану реакциялары – бір ғана молекуладағы екі түрлі атомның бірінен-біріне электрон бұлтының ауысуынан болады. Көбіне мұндай реакциялар

күрделі заттардың ыдырауына сай келеді:
KClO3 → KCl + O2

Cl

+ 6ē = Cl

| 6 | :3 | 2

3O

- 6ē = 3/2 O

| 6 | :3 | 2

2KClO

= 2KCl + 3O

Өзіндік немесе диспропорциялану реакциялары – бір ғана атомның түрінің тотығып, әрі тотықсыздануынан шығады:

MnO

+ H

O →KMnO

+ MnO

+ KOH
Mn

- ē = Mn

| 2 |

Mn

+2ē = Mn

| 1
3K

MnO

+ 2H

O = 2KMnO

+ MnO

+ 4KOH

Тотығу-тотықсыздану реакциялардың жүруі ортаға (рН) байланысты.

жүктеу 0,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15