KypKipeyi  немесе  мылтыцтыц жацыннан атылуы кай адамды да олардыц  даусына  epiKci3

Ы рьщ ты   зей i н .  А лд ы н а  максат  койып  т у ш л е т ш  
кездеген нэрсесш алдын-ала белгалеп, ал эдеюлеп алып 
зешнш с оган аударуды ырьщты зеш| деп атайды.
Б ул адамныц ершмен гстелетш  зешн купи.  Ырыкты 
зешн жумыстыц басынан аягына дешн к у п т  саркып жум- 
сауды ттлейда.  Адам аз  зешнш ырыкты жумсал шугыл- 
данганда  киыншыльщтарды  ыгыстырып  жецедь  Оку* 
шылар зейш н тек кана сабакка балу 
yniiH 
куш жумсайды. 
Зешнге багде ттркещ цргпптер -  ауру,  шаршау,  баска 
ойлар кедерй болады,  алацдатады.  Зеигаге мундай ке- 
дерпнщ кесел1 тимеу ушш ic-эрекет йггеледо: аландатып 
турган нэрселердо алып тастау кулакка катты естшген ды­
бысты кем1тем1з. Ырыкты зешн туракты зешнмен байла­
нысты. Адам жумысты кызыгып icTece, жумыс нэтижел1 
болады.  Окушы штаптан  даптерге кеппргенде,  "енда не 
1стемекпш?"  деген  сураудан  бастаса зешнмен  icTeftfli, 
катес1з орындайды. Ой жумысына дененщ кимыл-эрекет1 
косылып отырганы жаксы. Жацадан окып уйренген бала 
штаптан окып отырган  сезш колымен  карсетш отырса, 
зешн турактайды. Ырыкты зешн -  уйымдастырьшган пси­
хика кызметь  Ырыкты зейшнщ ырьщсыздан взгеше 6ip 
6ejjpici: ырьщсыз зешнмен ктелген ic жендл ктеледо, кап 
шаршатпайды. Ырьщты зешнмен штелген ic кеб1рек шар- 
шатады, терец ойлануды кажет етеда.
Жогарыда  айтылган  айырмашылыктарына  карап 
ырыкты жэне ырьщсыз  зешщц ж Ы  баска eici турл1 деп 
карауга болмайды.  Ж умыс устшде,  сабак  процесшде 
ырыкты зейш ырьщсыз зешнге айн алады.  Оку материа- 
лын мецгеруд1 окушы ырыкты зейшмен бастайды. Бара- 
бара ырьщсыз зешнге ауысады. Ырьщты зейш ырьщсыз 
зешнге ауысканда 61
л
1
мдд
 мецгеру кап жецшденеда.
У й р ен ш н т зешн. Улкен адамдардыц зешш квбшесе 
уйренш iKTi болады. Бала штал окуды, жазу жазуды вдеш­
леп зешн салып,  кайрат куш жумсап уйренеда. Буларды 
мецгерш алган соц, кызьщтырып турган курдел1 м1ндетше
131

ырьщты зешн багынып, кешн арнайы куш жумсалмай-ак 
орындалады. Бул процесп уйреншнт зешн деп атайды.
Б1здщ  зешшм1з  ез1м1здщ  ц ы зы ш п   аткаратын 
курдел1н;-ерекет1м1збен байланысты. Узак уакыт штап 
окимыз,  грамматикальщ талдау  жасаймыз,  шет  тшд1 
зерттейм1з.  Осындай  н;-ерекетт1 эуелде  зешн  салып 
н:тейм1з  де,  артынан  уйренпйкт1  зешнге  айналады. 
Сейлеу уйренппкт1 зешнмен орындалады.  Уйренппкй 
зешн ырыкты зешнмен дамып калыптасады.
Зешннщ, Herieri  цасиеттер1
Зешннщ кейб1р ерекшел1ктер1 болады, бул эр адамда 
ер турл1 дережеде бейнеленедь
Кейде адам жумыска не бацылауга сондай бершш кете- 
д1 де, баска нерсеш байкамайды. Бул -  зешннщ касией, 
ал зешш аударылган нерсеге 6epLiy, муны зешннщ бвл1- 
Hyi 
деп атайды.
Зешннщ мацызды касией -  оныц турактылыгында, 
баска нерсеге кещл аудара бершмеушде, осынын, арка­
сында адам белг1л16ip затка немесе ерекетке узак уакыт 
кещл аударып шугылдана алады.
Егер 
6ip 
нерсе лердщ суретш салган, не сандар немесе 
ерштер жазылган плакатты кеппплжке сел гана керсет- 
се, б1реулер1 -  ондагы объекталердщ кебш, екшпилеш -  
атын 

жүктеу 7,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: