2 К. С. Ж масова психология

eci- ресе 1-сынып окушыларыньщ, тагы 6ip

жүктеу 7,65 Mb.

Pdf просмотр

бет	162/218
Дата	27.01.2022
өлшемі	7,65 Mb.
	#37275

1 ... 158 159 160 161 162 163 164 165 ... 218

1413 jumasova k s psihologiya okhulikh k s jum

eci-
ресе 1-сынып окушыларыньщ, тагы
6ip
ерекшел1гш атап
еткен жен. Мугал1мнщ н е т  калай
icTey
керек екет жай-
лы айтканын аягына дейш тындап алмай, колма-кол
icKe
KipiceTiHi
де ж т  кездеседь Не
icTey
керектМне кездер1
жетпеген балалардыц к е ш ш лт  мугал1мн1ц сезш естЬ
мещц де, укпайды да.
Балалар иптей оцыган метщгц кабылдауды б!рден мец-
гере алмайды. Мунда ауызша сейлескендегщей -  интона
ция жене тусшд1ргендегщей -  кимылдар болмайды. Бул
тусшудо киындатады. Балалар жазу жазганда езшщ ойын
жетюзе алмай, осындай киындыктарга ушырасады.
Мектепке окуга келген балалардыц сейлеген созшде,
жас ерекшелштерше байланысты кемпплжтер гана кез-
десш коймайды, езшщ тещрегандегл. адамдардыц едет,
не болмаса сауатсыздыцтан кисык айтылган сездерш ка-
гып алу сыкылды
Tepic
кылыктары да кездесед1. Бала
лар елштеугежакын турады: "ия" дегеннщорнына "айа",
"тиме" деудщорнына "тимегш", т.б.
MyraniM бастауыш сыныптыц езшде-ак, балаларды
сез бен сейлемд1 ез мэншде колданып, сезд1 бурмалауды
жек керуге, дурыс сейлеуоД суюге баулуы кажет.
Сез (сейлеу) кызметтер
1
Сез непзшен eKi кызметп аткарады: коммуникатив-
TiK жэне сигнификативтш. Осы кызметтерше орай сез
талдесу куралы жене ой мен сананыц кершу формасы ре-
тшде танылады.
Сездщ непзи. сипаты оныц магынасьшда, семантика-
льщ мазмунында екеш белгшь Адам талшщ ep6ip дара
ceei кандай да 6ip затты ернектещй, оны атаумен б1здщ
санамызда накты 6ip заттыц не кубылыстыц бейней пай-
да болады. Осынысымен де адам тип жануарлардыц кыс-
ка мерз1мд1 кылыктык куйш бшдоретш аффектш  "тш -
226

нен" ажыратылады. Жануарлар " т ш "  енщашанда над ты
6ip затты бёлгйп дыбыстьщ ернекпен тацбаламайды, та-
ныта алмайд ы. Сездщ бул кызмета сигнификативтж кыз-
мет деп аталады. Сездщ бел п л еу  кызмет1 — накты улт ею-
лш е ту сш ж й  сездерден  куралган  й л д щ   кызметь  Осы
Кызмет нетижесшде адам эр  турл1 заттардьщ бейнесш
жанама турде санада тургыза алады. Осыдан адам таны-
мы еселенш, бай иды, ягни адам ез1ндж сана корында зат-
тыц тжелей бейнесш сактап, тан иды,  оган коса сол зат-
тын тацбалык баламасымен де бяйланыска келеда.
Сездщ жене 6ip курдел1 кызмет1 бар. Ол аркылы зат-
тарды талдап, олардыц манд! касиеттерш ажыратып, зат-
тарды белгш1 категорияларга топтастыру мумкшпйлЫ-
не ие боламыз. Сездщ бул кызмет1 "сез магынасы" терми-
шмен белг1ленед1. Сезд1 игеру аркылы накты заттар ара-
ласатын адамзаттын кеп гасырлы тарихында калылтаск*
ан байланыстар мен катынастарды танимыз, зерттеп, уй-
ренемй.
Сейлесудщ жене 6ip кызмет1 — коммуникативтш ер-
нектер куралдары мен ыкпал жасау куралдарыныц 6ip-
л1г1нен  оры ндалады .  в р н ек к е,  ягни  дыбыстардыц
6ipirin,  сез  жене  сейлем  формасына  келуш ен  сейлеу
шыкпайды. Сейлеу -  заттык
Heri3i
бар магына болганда
гана icne асады. Сездщ белгйп зат женшде баяны болып,
екшнп 6ipeyre багытталса гана, езш щ  коммуникативен
кызметше сай бол ад ы.
Сез 6ip нерсе жайлы баяндаумен 6ipre ыкпал жасау К¥~
ралы  болып  та кызмет етед1.  Адам тййнщ   ыкпалдык
кызмет1  тш елей   ерекет-кы лы кты   езгертпегеш м ен,
тьщ дауш ыньщ   ой-санасына,  сез1м1не  кандай  да  6ip
e3repic  енд1ред1.  Сейлеу -  елеуметтж м1ндетт1 орындау,

жүктеу 7,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 158 159 160 161 162 163 164 165 ... 218