2 К. С. Ж масова психология

жургенш есептеуге тырысады. А л  егер есепта nieniynii еке- 
ушщ де жолда 5 с агат жургенше (30 км: бкм/сагат) кещл 
аударса, велосипедпп65 км жургеш б1рден айцын болады
(13 км -  5/ 65 км).
2) 
Кейде 
ecenTi 
шеше алмауына о л  есепте койыл маган 
талапты (шартты) е зд т н е н  екелш косуы себеп болады.
Мынандай сызык аркылы бершетш есеп бар. Мунда 
терт нукте аркылы карындашты кагаздан кетермей уш 
т1к сызык сызу керек. Мундай ecenTi шыгару дыц киын- 
дьщ тугызатын ce6e6i ecenTi шешупп карындаш пен сы­
зык жургДзуд1 т1к бурыштыц шпнде гана icTey керек деп 
ойлайды, ал есепте мундай шарт койылган жок. Егер тш 
сызьщты epi созса, есепй оцай шешуге болады.
Бул сияцты киындьщтар курдел1 маселелерд1 шешу 
галымдарга да, енер тапкыштаргада, конструкторларга 
да кездесед]..
Сейтш, есептщ шартьша артык талап енпзу алгашкы 
электр шамын тапкан П.Н. Яблочковка улкен киындыц- 
тар тугызды. Ол 6ip тш сызык бойына орналастырылган 
шамдар  бурышыныц  арасындагы  кашьщтыкты  шам 
жанганда  кайтып улкейтпеу  керек  екендагш  узак  ой­
лайды.  Эйтпесе,  олар аркылы ток  журуД токтайды да, 
электр шамысенш калады. Бурыштарды жацындататын 
механизм жасап та кередх, 6ipaK бул киьш да, ете кымбатка 
тусет1н де болады. Нак осы жерде оган шамдагы бурыш­
тарды катар орналастыру керек деген ой сап ете туседь 
внер тапкыш артык шартты -  6ip тш сызыкта бурыш- 
тардыц вертикаль жагдайда болуын шыгарып тастаган- 
да есеп шеипле кетедь
210

Баланыц ойлауын дамыту
MyraniM балаларгабиим беру, окушылардыц ой-epiciH 
кецейту, талш жетшд1ру аркылы ойлауын да дамытады. 
BipaK, 83ipnie жасы теменп сыныптан бастап-ак балаларды, 
оку материалын тусшш жене Hrepin цана цоймай, кызьщ- 
тыратын масел елерше ездер1 жауан табуга уйрету керек. 
Муны балалар алгаш мугал1мшц кемег!мен, содан кейш 
ез бетамен йугейтш болады. Мугал1м алгапщы куннен бас- 
тап балаларды ойлай бшуге уйретш, сабакты тусщвдруге 
асыцпай, окушыныц езшщ ойлауына мумкщдш берген 
жен. А л  б1рак баланыц ещ тусще алмаган, басы ашылма- 
ган 6ipfle-6ip сурак калмауы кажет. Материалдыц б1рте- 
6ipTe кнындай TycyiH сацтай бхлудщ мацызы орасан зор.
Ойлауды дамытуда окудыц алгапщы жылынан бас- 
тап-ак машык жузшде еркш жене арнаулы такырыпка 
жазылатын шыгармалар, есеп курастыру, оныц оцай жо- 
лын тауып шыгару сыкылды шыгармашылык ецбектщ 
мацызы зор.
Балалар  мектептен тыс кезшде  кептеген  хабарлар- 
мен таныс болуы кажет (радио, теледидар, кино, жануя- 
дагы ецпме,  кйаптар алып отырган б1здщ  кез1м1зде). 
Мугал1м  TinTi  таменг!  класс  окуш ыларына  сабак 
етюзгенде, окулыкта жазылгандарымен гана шектелш 
кана коймауы керек. Кейде рас, дамыган заманымызда 
гылым мен техниканыц б1здщ eMipiMiere не акелетшш 
балалар дурыс угынып тусшетшдей етш, ацг1ме етк1зген 
де жаксы,  бЪпм молайган сайын адам  акыл-ойы дами- 
тындыгын есте устауы керек.
Ойлау — ой ерекета процесшде дамитындыгын умы­
ту г а  болмайды  жене балаларды  логикалы сын  кезбен 
карай отырып ойлауга уйрету кажет. Оларды аткарган 
жумысына е зд тн ен  бакылау жасап, бага бере бглу ке­
рек. Неге? Нелштен? деген суракка жауап талап еткен- 
де, мугайм балаларды ез шшрлерш 6ip непзге суйенш, 
оны ic жузшде тексеруде дурыстыгын делелдеп немесе 
ез шюрлершщ кате екенш мойындауга уйреткен жен.
211

жүктеу 7,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: