12 беттің беті Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

жүктеу 20,05 Mb.

бет	164/196
Дата	18.12.2017
өлшемі	20,05 Mb.
	#4551

1 ... 160 161 162 163 164 165 166 167 ... 196

Молекулалық қысым. Беттік керілу
Қисық бетті сұйық астындағы қосымша қысым. Лаплас формуласы

инверсия нүктесі деп атайды. Инверсия нүктелерінің жиынтығы инверсия қисығын түзейді.

14.6-сурет

Егер термодинамикалық жүйе тепе-теңдік күйде болмаса, жүйеде тасымалдау құбылыстары деп аталатын қайтымсыз ерекше процестер жүреді. Олардың нәтижесінде массаның, импульстің және энергияның кеңістіктегі тасымалдануы жүреді.

Молекулалық қысым. Беттік керілу

Температура аса жоғары болмаған кезде сұйықтардың молекулалық көлемі газдардың молекулалық көлеміне қарағанда әлдеқайда аз болады. Сұйық молекулаларының тартылу күші газ молекулаларының тартылу күшіне қарағанда көбірек, Сұйықтың ішінде (-сурет) (а) және бетінде (б) орналасқан екі молекуланы қарастырайық

«а» жағдайында орналасқан молекулаға оның жан жағында симметриялы түрде орналасқан молекулалар әсер етеді. Бұл молекулалардың қорытынды күші нөлге тең. Ал «б» жағдайында орналасқан молекулаға онын, төменгі, оң және сол жағында орналасқан молекулалар тарапынан күш әсер етеді де, ал үстіңгі жағынан күш әсер етпейді. Олай болса, «б» жағдайындағы молекулаға әсер ететін қорытынды күш нөлғе тең болмайды. Сұйық бетіндегі барлық молекулалар күші сұйыққа қысым түсіреді. Осы қысымды ішкі немесе молекулалық қысым деп атайды.

Бұл қысым Ван-дер-Ваальс теңдеуіндегі Р₁ге тең. Молекулалық қысым - молекулалар арасындағы қысым, ол сұйыққа батырылған денеге берілмейді. Суреттен байқап отырғанымыздай f_ккүштері (б) жағдайындағы молекулаға қарағанда бір-бірін теңестіреді. Ол күштердің қосындысы сұйықтардың беттік керілуі деп аталып, беттік керілу коэффициентімен

сипатталады.

Қисық бетті сұйық астындағы қосымша қысым. Лаплас формуласы

Сұйықтың табиғатына, құрамына байланысты сұйық беті дөңес немесе ойыс болуы мүмкін. Осы ойыс немесе дөңес бетте беттік керілу күші нәтижесінде қосымша қысым пайда болады.

Дөңес бет астында пайда болған қосымша қысым төмен бағытталса, ойыс бет астындағы қысым жоғары қарай бағытталады (сурет). 1805 жылы Лаплас осы қосымша қысымды анықтайтын формуланы тұжырымдады.

,

мұндағы P – қосымша қысым,

- беттік керілу коэффициенті,

R_1,R₂ - қисықтық радиустары.

Егер бет сфералық бет болса, онда R₁= R₂ =R болады да

Лаплас формуласы былайша өрнектеледі:

Дөңес бет үшін плюс таңбасы, ойыс бет үшін минус таңбасы қойылады.

Қосымша қысымды кейде Лаплас қысымы немесе капиллярлық қысым деп атайды.

жүктеу 20,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 160 161 162 163 164 165 166 167 ... 196