Жарықбаев Құбығұл Бозайұлы - 1929 жылы Ақтөбе облысы Алға ауданы Көкбұлақ ауылында дүниеге келген. Ғалым, педагогика ғылымдарының докторы, профессор. Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым және техника қайраткері. 1946 жылы Ақтөбе мұғалімдер институтын және 1951 жылы ҚазМУ-ды бітірген. 1951- 1958 жылдар аралығында Қызылорда педагогикалық институтында ассистент, 1958-1977 жылдар аралығында Шымкент педагогикалық институтында аға оқытушы, доцент, кафедра меңгерушісі, 1977-1987 жылдары ҚазМУ- де доцент, кафедра меңгерушісі болды. 1987 жылдан ҚазҰУ-де профессор, 1998 жылдан Этнопедагогика және этнопсихология орталығының директоры қызметтерін атқарады.
Қазір ол философия және саясаттану факультетіндегі 14 жалпы жэне этникалық психология кафедрасының профессоры, 900-ге жуық мақалалардың, 60-тан астам жеке еңбектердің авторы. Бұлардың ішіндегі көлемділері: «Қазақстанда психологиялық ой-пікірлердің дамуы» (1968), «Қазақ психологиясының тарихы» (1996), «Қазақтың тэлімдік ой-пікір антологиясы» (1994-1998), «Қазақстандағы ғылыми психологиясының қалыптасуы мен дамуы» (2002-2006), «Жантану атауларының түсіндірме сөздігі (2006), «Ж. Аймауытовтың психологиялық көзқарастары» (2006), «Халел Досмухамедовтың, психологиялық көзқарастары» (2008) т.б. деп аталатын монографиялар мен педагоггік училище мен педагогикалық институттарға арналған «Психология» окулықтары (1962, 1970, 1982, 1994, 2002, 2005, 2006, 2008).
Психология ғылымының қалыптасуы мен даму тарихын үш кезеңге бөліп қарастырады. Бірінші кезеңі – кеңес үкіметі орнағанға дейінгі қазақ психологиясы — бұл кезең психология ғылымының ілкі бастауы (ХV-ХХ ғ) болса,
Екінші кезеңі марксистік кеңестік психология деп аталады (1920-1990), үшінші кезең – егемен, тәуелсіз Қазақстан жағдайында қалыптасқан ғылыми психология дамуының жаңа кезеңі (1991-2006).
Қазақстанда психология ғылымының қалыптасу және даму тарихын қарастырғанда әдіснамалық тұрғыдан ғылыми-зерттеу жұмыстарыңда профессор Қ.Б.Жарықбаев ұсынғаң кезеңдерді негізінен басшылыққа аламыз. Ғалым еңбектері психология тарихи және этнопсихология мен ғана шектелмейді. Ол сондай-ақ педагогикалық, жас ерекшелік, әлеуметтік этностық психология салаларында жарық көрген, көптеген енбектердің авторы. Ауыл тұрғындардың психологиялық ерекшеліктері, баланы мектепк дайындаудың психологиялық мәселелері, көп этносты Қазақстандағы от басы тәрбиесі, ұстаздар ұжымы ынтымақтастыгының психологиялық астарлары, жастардың еңбек тәрбиесі мен мамандық тандау, ақыл-ой, сезім, ерік-жігер қасиеттерінің қалыптасуы секілді толып жатқан тәлімдік сипатта жарық көрген еңбектер - осы айтылғанның айғағы. Оқырмандардың назарына ұсынылып отырған биобиблиографиялық көрсеткіш, автордың 1953-2009 жылдар арасында жазған жеке еңбектерін, журнал, газет мақалаларын қамтиды. Мұндағы материалдардың көпшілігі қазақ мектептерінің оқу тәрбие процесінің нақтылы фактыларына, халқымыздың психологиялық ерекшеліктеріне негізделе жазылғандықтан олардың оқырман қауымының түсінігіне дөп келетіні сөзсіз.
Достарыңызбен бөлісу: |