Ұсынылатын әдебиеттер
1 Баймаханов М.Т. К разроботке современной концепции функций государства // Правовая реформа в Казахстане. 2001. №4.
2 Клепцова Т.Н. Функции и аппарат Российского государства в рыночной экономике. М., 1992
3 Морозова Л.А. Проблемы современной росийской государственности. М., 1998.
4 Пахоменко Н.Б. От тоталитаризма к демократии: о функциях государства в переходный период. Политические проблемы теории государства. М., 1993.
5 Черноголовкин Н.В. Теория функций социолистического государства. М., Юрид. Лит., 1970.
10-тақырып. Қоғамның саяси жүйесі.
Қоғамның саяси жүйесі туралы түсінік.
Мемлдекет және басқа да қоғамдық-саяси институттары саяси жүйені құрамды бөлігі ретінде.
Қоғамның саяси жүйесінің нормативті – мәнді негізі.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Каменская Г.В., Родионов А.В. Политические системы современности. М., 1994.
2 Коморов С.А. Личность в политической систесе российского общества. Саранс, 1995.
11-тақырып. Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам.
Құқықтық мемлекеттің тұжырымдамасы: теория мен тәжірибе. Құқықтық мемлекет, оның негізгі сипаттамалары және оның этатистік мемлекеттен айырмашылығы.
Құқықтық мемлекеттің мақсаты, міндеттері мен қызметі. Құқықтық мемлекеттің әлеуметтік белгілеулері. Құқықтық мемлекеттің саяси және өнегелі (адамгершілік) негіздері.
Құқықтық мемлекеттің негізгі белгілері. Биліктің заңға тәуелділігі. Биліктің бөлінуі, олардың теңдігі, ұстаным және қарсы салмақтық жүйелерінің қамтамасыздандырылыуы. Демократиялық, тәуелсіз , объективті сот. Құқық басымдылығы мен адамдардың , азаматтардың құқығы, олардың нақтылығы, конституциялық бекітілуі, құқықтың жоғарғы жағы. Конституцяиының жоғарлығы.
Азаматтық қоғам туралы түсінік. Қоғамдық қозғалыс, тәуелсіз мөр, қоғамдық көзқарастарды оқу институттары-азаматтық қоғам элементтері.
Қазақстандағы демократиялық зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекеттердің құрылуының теориясы мен тәжірибесі.
Либералды-демократиялық және әлеуметтік мемлекеттердің негізгі құндылығы.
Мемлекет істерінің негізгі бағынатын принциптері: қоғамдық келісім, саяси тұрақтылық, бүкіл игілігіне экономикалық даму, қазақстандық потратизм, демократиылық мемлекет өмірінің мәселелерін шешу, «заңмен тыйым салынбағанның бәріне рұқсат» қағидасын азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыру кезіндегі пайдалану.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Аюпова З.К., Сабикенов С.Н. Концепция правового государства (теория, история и практика). Алматы: Ғылым, 1996.
2 Баймаханов М.Т. Правовое государство // Основы государства и права Республики Казахстан. Алматы, 1997.
3 Бейсенов А.У. Правовое государство: власть, государство, право // Изв. АН КазССР. Сер. Обществ. Наук. 1989. № 5.
4 Козлюхин Ю.И. Идея правового государства: история и современность. СПб., 1993.
5 Марача В.Г., Матюхин А.А. Гражданское общество и государсто в Казахстане: основные понятия и особенности становления. Алматы: Қаржы-қаражат, 1994.
6 Матюхин А.А. Гражданское общество в Казахстане // Мысль. 1993. № 12.
7 Нерсесянц В.С. Правовое государство: история и современность // Вопр. Филисофии. 1989. № 2.
8 Сабикенов С.Н. О некоторых концептуальных подходах к изучению теории правового государства // Изв. НАН РК. Сер. Право. 1994. № 4.
9 Сартаев С.С. Некоторые вопросы истории и теории правового государсва // Изв.Ан КазССР. Сер. Общ.наук. 1989. № 5.
10 Становление правового государства и конституционный прогресс в Республике Казахстан. Алматы, 2001.
11 Ударцев С.Ф. Правовое государство: смысловые грни доктрины (из истории филосфии права) // Науч. тр. «Әділет». 2001. № 1(9).
12 Черниловский З. Гражданское общество: опыт исследования // Государство и право. 1992. № 6.
13 Черняков А.А. Социальное ориентированное законодательство – цель правового государство // Науч. тр. «Әділет». 2001. № 1(9).
IV тарау. Құқық теориясы.
12 -- тақырып. Қоғамдық қатынастарды нормативтік реттеу.
Қоғамдық қатынастарды нормативтік реттеудің түсінігі. Нормативтік реттеушілер: неке-отбасылық, корпаративті-топтық, мифтік-діндік, моральдық, эстетикалық, құқықтық. Нормативтік емес реттеушілер; бағалаушылық, информациялық, директивтік.
Техникалық және әлеуметтік нормалар және олардың айырмашылықтары.
Әлеуметтік нормалардың түсінігі және түрлері.
Салт. Дәстүр. Іскерлік дағдылар. Әдет-ғұрып.
Мораль және мінез-құлық нормалары.
Қоғамдық ұйымдар нормалары.
Әлеуметтік нормалардың жалпы және ерекшесі.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Бобнева М.И. Социальные нормы и регуляция поведения. М.: Наука, 1978.
2 Лукашева Е.А. Право, мораль, личность. М.: Наука, 1986.
3 Мукамбаева Г.А. Нормативная саморегуляция личности. Бишкек: Илим, 1993.
4 Нерсесянц В.С. Право в социальной регуляции. М., 1986.
5 Пеньков Е.М. Социальные нормы: Управление, воспитание, поведение. М., 1990.
13- тақырып. Құқықтың түсінігі және мәні.
Құқықтың анықтамасы.
Қазіргізамандағы құқық түсінушілікке жалпы мінездеме: құқық түсінігіне жеке көзқарастары, бар мектептердің көпшілігі. Құқықты түсінудің негізгі әдістері: психологиялық, және әлеуметтік. Әр құқық түсінушіліктің әрқайсысына бірен-саран мінездеме.
Құқық институт ретінде. Құқық бостандықтың шарасы ретінде, қоғамдық ізгілікке қатысыты әділеттілік шарасы. Құқықты белгілеу жеке және әлеуметтік қызығушылық мен қажеттіліктерді дамыту үшін мең мүмкіндіктерді құру ретінде.
Объективтік құқық және субъективтік құқық.
Құқық қызметінің түсінігі. Құқық қызметінің жүйесі: реттеуші және қорғанушылық, тәрбиелік және информативтік.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Кленер Г. От права к природе права. М.: Прогресс, 1988.
2 Лейст О.Э. Сущность права. Проблемы теории и философии права. М.: Зерцало, 2002.
3 Мальцев Г.В. Понимание права: подходы и проблемы. М.: Прометей, 1999.
4 Матюхин А.А. Правопонимание по Конституции Республики Казхстан 1995 года // Науч. тр. «Әділет». 2000. 1997.
5 Сабикенов С.Н. Право и социальные интересы. Алма Ата: Наука, 1986.
6 Фукс С.Л. Обычное право казахов в первой половине XIX в. Алма-Ата:1981.
14- тақырып. Құқық нормалары.
Құқық нормасының түсінігі. Құқық нормасы-үлгі, ереже, шара, жүріс-тұрыс масштабы.
Құқық нормасының белгілері: формалді анықтаушылық, жалпыміндеттілік, жүйелілік, әрекеттің қат-қабаттылығы, адресаттық кейіптеушіліксізі, мемлекетпен қамтамасыз етілуі, ұсынушылық-міндеттілік сипаты.
Құқық нормасының кеңестен, шақырулардан, үндеулерден, ұсынушылықтан, директивтен, жеке заң нұсқаулықтарынан айырмашылығы.
Құқық нормасының логикалық құрылысы. Құқық нормасының гипотезасы. Гипотеза түрлері. Диспозиция – құқық нормасының басты компоненті. Құқық нормасының санкциясы. Санкция түрлері.
Құқық нормасының түрлері. Құқық нормасының саралануының критериилері: реттеу әдісі, заңдық күш, реттеу пәні, әрекет ету мерзімі және ортасы, құқықтық реттеу әдісі.
Құқы нормасы мен басқа да әлеуметтік нормалар түрлерімен әрекеттесуі.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Алексеев. С.С.Общие дозволения и общие запреты в советском праве. М., 1989.
2 Баранов В.М. Поощрительные нормы советского права по их структуре. Саратов, 1978.
3 Деготь Б.А. Классификация норм советского социолистического права. Саратов, 1977.
4 Кулаков В.Л. Рекомендательные нормы советского права. Саратов, 1987.
5 Матюхин А.А. Содержание гипотез правовых норм. Алматы, 2005.
15- тақырып. Құқықтың (қайнар көздері) формалары.
Құқық формаларының түсінігі.
Санкциялы дәстүр. Әдет-ғұрып құқығы.
Сот және әкімшілік прецедент.
Нормативтік құқықтық акт.
Заңдық доктрина құқықтың қайнар көзі ретінде. Заңдық мәтіндерге түсіндірме.
Нормативтік шарт құқық нормасы ретінде. Нормативтік шарттардың түрлері: типтік және үлгілік, мемлекетаралық және халықаралық.
Құқы формасы мен мәнінің өзара байланысы. Құқытағы мирасқорлық. Құқық рицепсиясы.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Бернам У. Введение в право и правовую систему США. Будапешт. 1997.
2 Богдановскя И.Ю. Прецедентное право. М.: Наука, 1993.
3 Давид Р. Основные правовые системы современности М.: Междунар. Отношения, 1996.
4 Дженкс Э. Английское право. М.: Юриздат, 1997.
5 Зивс С.Л. Источники права. М.: Наука, 1991.
6 Разумович М.М. Источники и формы права // Государство и право, 1995. №5
16- тақырып. Нормативтік құқықтық акт.
Нормативтік құқықтық актілердің түсінігі және жалпы сипаттамасы. Нормативтік құқықтық актілердің жеке-құқықтық актілерден айырмашылығы.
Құқы нормасы мен нормативтік құқықтық акт бабының арақатынасы. Құқық нормасы және нормативтік бұйрық. Құқық нормасының құрылым сипаттамасының қатыстылығы. Құқық нормасын нормативтік құқықтық актінің бабына мазмұндау тәсілдері: тура, бланкетті және сілтемелі.
Нормативтік құқықтық актілердің түрлері, заңдық күші, әрекет ету ортасы, оларды шығару субъектілері және әрекет ету мерзімі бойынша саралануының критериилері.
Заң түсінігі. Құқы және заң. Заңның жоғарылығы. Конституция. Заң және заңдық нормативтік құқықтық актілер. Заңдар түсінігі.
Президенттің актілері. Үкіметтің актілері: маслихаттардың, әкімдердің. Жергілікті нормативтік құқықтық актілер.
Жариялау тәртібі және нормативтік құқықтық актілердің заң күшіне енуі.
Нормативтік құқықтық актілердің мерзімде, кеңістікте, тұлғалар шеңбері бойынша әрекет етуі. Заңның кері күші.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Жевакин С.Е. Государственная регистрация ведомственных нормативных актов: Краткий коментарий, обзор практики применения // Государство и право. 1995.
2 Матюхин А.А. Источники законодательной власти // Парламент и законодательная власть Казахстана. Алматы: Жеті жарғы, 1995.
3 Медведев А.Н. Правовое регулирование действия закона по времени // Государство и право. 19995.
4 Нуртазин Е.К. Нормативно-правовые акты органов внутренних дел. Алматы: Ғылым, 1995.
5 Окушева Р.Т. Проблема соотношения законов в Республике Казахстана // Право и государство. 1999. №2.
6 Пиголкин А.С. Закон: создание и толкование. М., 1998.
17- тақырып. Құқықшығармашылық және нормативтік құқытық актілердің жүйелілігі.
Қағида шығармашылығының, құқықшығармашылықтың, заңшығарушылықтың түсінігі. Құқықшығармашылығының жалпы сипаттамасы құқықтың қалыптасу тәсілдері ретінде.
Құқықшығармашылық әртүрлі құқықтық жүйелерде. Құқықшығармашылық қызметінің қағидалары: демократизм, ғылыми сипат, заңдылық және кәсіпқорлық.
Халықтың бірден-бір құқықшығармашылығы. Референдум түсінігі.
Заң шығару процессінің сатысы және түсінігі.
Нормативтік құқықтық актілердің жүйелігінің түсінігі.
Жүйелік түрлері. Инкорпарация және оның түрлері: хронологиялық, жүйелілік және пәндік. Консолидация. Заңдылық кодификациясы және оның айырмашылық ерекшеліктері. Кодификация түрлері: кодекстер, негіздер, заңдар жинағы, ережелер, жарғылар. Заңдылық пандификация.
Заңдық техника және оның құқық шығармашылық және жүйелілік заң шығарушылықтағы маңызы.
Заңның тілі. Заңдылық есеп және осы мақсатта электронды-есептік техниканы пайдалану.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Абельдинов А.К. Развитие нормотворчества в Казахстане. Алматы, 1998.
2 Гаврилов В.А. Стратегия правотворчества и социальное прогнозирование. М., 1993.
3 Нащиц А. Правотворчество. М.: Прогресс, 1974.
4 Парламент и законодательная власть Казахстана. Алматы: Жеті жарғы, 1995.
5 Табанов С.А. Совершенствование законодательства: теория и опыт РК. Алматы, 1999.
6 Язык закона / Под ред. А.С. Пиголкина. М.: Юрид. лит., 1990.
18- тақырып. Құқық жүйесі және заңдар жүйесі.
Құқық жүйесінің түсінігі. Құқық құрылымы.
Құқық жүйесінің құрылуының қағидаттары. «Құқық жүйесі» және «заңдар жүйесі» түсініктерінің арақатынасы. Құқық жүйесі және құқықтық жүйелер.
Құқықтың салаларға бөлінуінің негіздері: пәні, әдісі және қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеу қағидаттары.
Құқық салалары. Негізгі құқық салаларына жалпы сипаттама. Заңдардың кешенді салалары. Құқық салалары.
Құқықтық институттар және олардың түрлері. Субинституттар.
Бұқаралық және жеке құқық.
Материалдық және процессуалдық құқық.
Халықаралық және ұлттық құқық арақатынасы. Халықаралық құқықтың ұлттық құқыққа деген үстемділігі.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Алексеев С.С. Структура советского права. М.: Юрид. лит., 1975.
2 Ливщиц Р.З. Отрасль права – отрасль законодательства // Сов. Государство и право. 1984.
3 Поленина С.В. Теоритическая проблема системысоветского законодательства. М.: Наука, 1979.
4 Правовая система социализма. Кн. 1. М., 1986.
5 Тихомиров Ю.А. Публичное право. М.: бек, 1995.
19- тақырып. Құқықтық қатынастар.
Құқықтық қатынастар түсінігі.
Құқықтық қатынастар саралануының критериилері. Реттеуші және қорғаншылық құқықтық қатынастар. Абсолютті және қатыстылық құқықтық қатынастар саралануы.
Құқықтық қатынастардың құрамы. Құқықтық қатынастардың мазмұны.
Субъективтік құқықтың мәні және түрлері, түсінігі. Заңдылықтың түрлері: құқықтық талап ету.
Құқықтық міндеттеменің мәні және түрлері, түсінігі.
Құқықтық қатынас субъектілері. Құқық субъектілерінің құқықтық қабілеттілігі, әрекет қабілеттілігі, деликтік қабілеттілігі. Құқықтық субъектілік. Құқықтық мәртебе. Компентенция. Құқық субъектілеріне мінездеме. Адам және азамат. Мемлекеттік орган. Лауазымды тұлға. Қоғамдыө ұйым. Мемлекет. Жеке және заңды тұлға. Коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдар. Саяси партиялар. Кәсіподақтар.
Құқықтық қатынастар объектілері (заттар).
Заңдық фактілер құқықтық қатынастардың пайда болу, өзгеру, және тоқтатылу негіздері ретінде. Құқықтық салдардан және еріктік белгілер бойынша туындайтын заңдық фактілердің саралануы. Іс жүзіндегі (заңдық) құрамы.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Варламов В.Н. Правоотношения: философский и юридический подходы // Правоведение. 1991.
2 Гойман В.И. Действие права: методологический анализ. М., 1992.
3 Дудин А.П. Объект правоотношения: Вопросы теории. Саратов, 1980.
4 Исаков В.Б. Юридические факты в советском праве.
5 Ткаченко Ю.Г. Методологические вопросы теории правоотношений М.: Юрид. лит., 1980.
106 Халфина Р.О. Общее учение о правоотношении. М.: Юрид. лит.., 1974.
20- тақырып. Құқықты жүзеге асыру және оның түрлері.
Құқықты жүзеге асырудың түсінігі, оның түрлері мен әдістері.
Құқықты жүзеге асырудың тікелей (жай) түрлері. Құқықты орындау, сақтау және пайдалану. Құқықты тыйым салған әрекеттерден тартыну. Құқық субъектілерімен заңдық міндеттемелерін орындалуы және субъективтік құқықтың жүзеге асырылуы. Құқықтық емес әрекеттерді тыю.
Құқықты жүзеге асыру кезінде қоғамдық қатысушыларының іс жүзіндегі әрекеттерімен заң формаларының қатынасы. Норманың әрекетінің көпреттілігі оны жүзеге асыру ретінде.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Карташов В.Н. Юридическая деятельность: понятие, структура, ценность. Саратов, 1989.
2 Маликов М.К. Проблемы реализации права. Иркутск, 1988.
3 Решотов Ю.С. Реализация норм права. Казань, 1989.
21- тақырып. Құқық нормаларын қолдану.
Құқықты қолдану – құқықты жүзеге асырудың ерекше формасы (әдісі). Құқықты қолдану субъектілері: мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, құқық қорғау органдары.
Құқықты қолдану субъектілері: мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, құқық қорғау органдары.
Құқықты қолдану сатылары. Іс жүзіндегі жағдайларды анықтау. Істің заңдық негізін анықтау. Таңдау, зерттеу және құқықтық норманы тексеру. Заңдық сараптама. Шешім шығру және оны безендіру.
Құқық қолданбалы актілердің түрлері және түсінігі. Мүдделі адамға шешімді жария ету.
Құқықты қолдану процесіне қойылатын талаптар. Құқықты қолданудың тиімділігі. Өзін өзі соттауға жол бермеу.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Карташов В.Н. Применение права. Ярославль, 1980.
2 Лазерев В.В. Социально психологические аспекты применения права. Казань, 1989.
3 Недбайло П.Е.Применение советских правовых норм. М.: Госюриздат, 1960.
4 Правоприменение в Советском государстве. М., 1985.
22- тақырып. Нормативтік құқықтық актілерді талқылау.
Нормативтік құқықтық актілерді талқылаудың түсінігі. Құқық нормалары мазмұнын түсіндіру және анықтау.
Талқылау субъектілері. Субъект бойынша талқылау түрлері: ресми және ресми емес, нормативтік және казуалды, аутентикалық, доктриналық (ғылыми), кәдімгі.
Құқықты талқылаудың тәсілдері (әдістері): филологиялық, тарихи, логикалық, жүйелік, теологиялық.
Талқылау көлемі (қорытындысы): дәлме-дәл, шектеулі және ұлғаймалы.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Абдрасулов Е.Б. Толокование закона советского права. М.: Юрид. лит., 1973.
2 Вопленко Н.Н.Официальное толкование норм права. М., 1976.
3 Спасов Б. Закон и толкование. М.: Прогресс, 1986.
4 Черданцев А.Ф. Толкование советского права. М.: Юрид. лит.., 1973.
23- тақырып. Құқықтық сана.
Құқықтық сана – қоғамдық сананың түрі. Құқықтық сананың басқа да қоғамдық санамен арақатынасы: саяси, өнегелік, діндік.
Құқық пен құқықтық сананың әрекеттесуінің формалары. Құқықбұзушылықты алдын алу, құқықтық әрекет пен қылықты таңдау кезіндегі құқықшығармашылық, құқыққолданушы және құқық қорғау органдарының қызметіндегі құқықтық сананың рөлі. Құқықтық сананың дамуы мен қалыптасуына құқық пен мемлекеттің әсері.
Құқықтық сана құрылысы. Құқықтық идеология және саяси-құқықтық психология: олардың байланысы, өзара әсері, таратылу және қарамақайшылық мүмкіндіктері. Қоғамдық, класстық, топтық және жеке құқықтық сана. Теоретикалық және кәдімгі құқықтық сана.
Заңгерліік кәсіпкерлік құқықтық сана. Тұлғаның саяси-құқықтық анықталуы.
Құққа қайшы және заңды мінезқұлық психологиясы.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Айтимбет И.А., Мухтарова А.К. Проблемы формирования правосознания у школьников в период перехода от тоталитаризма к правовому государству. Алматы, 2001.
2 Баймаханов М.Т., Вайсберг Л.М., Бейсенова А.У. Взаимодействие правового сознания с морально и нравственностью в обществе переходного периода. Алматы: Жеті жарғы, 1995.
3 Ильин И.А. О сущности правосознания. М., 1993
4 Лукашева Е.А. социолитическое правосознание и закоееоть. М.: Юрид.лит., 1973.
5 Соколов Н.Я. Профессиональное правосознание личности// Мысль. 1995.
6 Сокольская Л.В. Аномия и правососзнание личности // Мысль.1995.
7 Щербаков Н.В. Правовая установка и социальная активность личности. М.: Юрид. лит., 1986.
24- тақырып. Құқықтық мәдениет және құқықтық нигизизм.
Құқық мәдениеттің құбылысы ретінде.
Құқықтық мәдениеттің түсініг: элеменнтері және деңгейлері.
Құқықтық және саяси мәдениеттің арақатынасы.
Қоғамның, әлеуметтің, жеке тұлғаның құқықтық мәдениеті.
Заңгердің құқықтық мәденитеі. Қоғамның құқықтық мәдениетін жоғарылату кезіндегі мамандандырылған заңгерлер қауымдастығының рөлі.
Құқықтық мәдениеттің функциялары: тамындылық, бағалық және реттеуші.
Құқықтық мемлекеттің принциптерін бекіту үшін құқықтық мәдениеттің маңызы.
Құқықтық нигилизм және оның себептері. Құқықтық нигилизмнің формалары: құқық пен заңды сыйламаушылық, заңдылық мақсаттылығына айырбас, жеке тұлғалар мен әртүрлі әлеуметтік топтары, заң мен құқықтық тәртіпті, сотты сыйламаушылық, соттан тыс репрессиялар, адвокатура рөлінің деформациясына және т.б. бір-біріне деген мүдделерін қарама-қарсы қою.
Құқықтық нигилизм мен құқықтық демогогияны жеңу жолдары.
Азаматтарды құқықтық тәрбиелеудің мақсаты және мәні. Қазіргі заманда құқықтық жалпы оқудың мәні.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Ибраев А.С. Правовая культура Казахстана: проблемы формирования, факторы развития. Алматы, 2004.
2 Кейзеров Н.М. Политическая и правовая культура. М.: Юрид.лит., 1983.
3 Мамонов В.В. Правовое воспитание молодежи. Алма-ата: Казахстан, 1984.
4 Марача В.Г., Матюхин А.А. Правовая культура, сфера права, правовые институты // науч.тр. «Әділет». 1998.
5 Матюхин А.А. Становление правовой культуры и геполитическое самоопределение Казахстанкой государственности // Проблемы развития сравнительного правоведения в системе юридического образования РК. Материалы 1 международной научно-теоритической конференции. Алматы, 1999. С.33-52.
6 Разумоич Н.Н. Политическая и правовая культура. М.: Наука, 1989.
7 Розин В.М. Юридическое мышление. Алматы: ВШП «Әділет», 2000.
8 Туманов В.А. Правовой нигилизм в историко-идеологическом ракурсе // Государство и право. 1993.
25- тақырып. Құқықтағы кемтік және оларды толтыру әдістері.
Құқықтағы кемтіктің түсінігі. Құқықтағы кемтіктің толтыру әдістері.
Құқықтағы кемтікті құқықшығармашылық қызмет жолдарымен толтыру.
Құқықтағы анология институты. Заң анологиясы және құқық анологиясы. Анологияны қолдану негіздері және шарттары. Қылмыстық құқықта анологияның пайдалануына жол бермеу.
Құқық нормаларын субсидиярлы қолдану.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Лазарев В.В. Пробелы в советском праве. М., 1974.
2 Тихомиров Ю.А. Юридическая коллизия. М.: Манускрипт, 1994.
26- тақырып. Заңдық мінезқұлық.
Заңдық мінезқұлық заң нормаларының нұсқауларына сәйкес мінезқұлық ретінде.
Заңды мінезқұлық түрлері. Активті, пассивті және қалыпты мінезқұлық.
Заңды мінезқұлықтың мотивациясы: заңды мінезқұлық нұсқаулығының түсініг, қылмыстық жауаптылыққа деген қорқыныш, заңға бағынушылық тұлғаның мінезқұлқы мен санасының компоненті ретінде.
Құқытық қатынастар түрлеріне енуі және осындай түрін қабылдамайтын, құқықтық мінезқұлық.
Адамның конформизм және маргиналдылығы заңды және құыққа қайшы мінезқұлықты таңдауға әсер ететін факторлар ретінде.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Кожевникова С.Н. Правовая активность граждан. Н. Новгород, 1993.
2 Кудрявцева В.Н. Право и поведение. М., 1978.
3 Нурпейсов Е.К. Психология правомерного поведения. Алма-Ата: Наука, 1984.
138 Оксамытный В.В. Правомерное поведение личности. Киев: Наук. Думка, 1985.
27- тақырып. Құқық бұзушылық және заңды жауапкершілік.
Әлеуметтік мінезқұлықтан аутқу мүмкіндігі. Құқықбұзушылықтың түсініг.
Құқық бұзушылықтың негізгі белгілері.
Құқық бұзушылықтың түрлері. Қылмыстылық себептері және басқа да құқық бұзушылықтардың әлеуметтік табиғаты.
Құқық бұзушылықтың заңды құрамы. Құқық бұзушылықтың субъектілері. Құқық бұзушылықтың субъективтік жағы. Кінә түрлері. Құқық бұзушылықтың объектісі. Құқық бұзушылықтың объективтік жағы. Құқық бұзушылықтағы себепті байланыс және зиян.
Заңды жауапкершілік және оның түрлері.
Заңды жауапкершілік негіздері.
Заңды жауапкершіліктің моральдік және саяси жауапкершіліктен айырмашылығы.
Заңды жауапкершілік түрлері. Позитивтік және ретроспективті жауапкершілік. Заңды жауапкершілік және құқықтық санкциялар.
Заңды жауапкершіліктен босату негіздері. Кінәсіздік презумпциясы және оның мәні.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Денисов А.И. Общая теория правонарушения и ответственности. Л.: Изд-во Ленингр. Ун-та, 1982.
2 Дубинин Н.П., Карпец И.И., Кудрявцев В.Н. Генетика. Поведение. Ответстенность. М.: Политиздат, 1982.
3 Кудрявцев В.Н. Прававое поведение: норма и патология. М.: НАука, 1982.
4 Лейст О.Э. Санкции и ответственность по советскому праву. М: Изд-во Моск. ун-та, 1981.
5 Малеин Н.С. Современные проблемы юридмческой ответственности // Государство и право. 1994. № 3.
6 Малеин Н.С. Юридическая ответственность и справедливость. М.: Манускрипт, 1992.
7 Социальные отклонения: Введение в общую теорию. М., 1994.
28- тақырып. Заңдылық, құқықтық тәртіп, тәртіп.
Заңдылық түсінігі. Заңдылықты қамтамасыз етудегі Конституцияның орны мен ролі. Конституциялық заңдылық – заңдылық пен құқықтық тәртіп негізі.
Заңдық деформация: себептері, түрлері, жеңу жолдары. Заңдылық және өктемдік. Тоталитарлық мемлекеттерде заңдылықты бұзудың түрлері.
Құқықтық тәртіп түсінігі. Құқықтық тәртіп және қоғамдық тәртіп.
Кепілдік және заңдылықты және құықтық тәртіпті қаматмасыз ету әдістері.
Тәртіп түсінігі. Заңдылық және тәртіп. Тәртіп түрлері. Атқарушылық тәртіп және оның аппарат жұмысындағы рөлі. Технологиялық тәртіп. Кәсіпкерлік қызметтегі тәртіп.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Братусь С.Н. Юридическая ответсвенность и законость. М.; 1976.
2 Васьковский Е.В. Рукаводство к толкованию и применению законов. М., 1997.
3 Сабикенов С.Н. Укрепляет законности и правопорядка как условие защиты и обеспечения прав граждан // Актуальные проблемы прававой реформа в Республике Казахстан. Алматы, 1995.
4 Темирбуланов С.Г. НЕкоторые вопросы теории конституционной законности // Науч. тр. «Әділет». 1997. № 1
29- тақырып. Құқық, жеке тұлға, қоғам.
Мемлекет және құқық теориясының көзқарасы бойынша жеке тұлға, адам, азамат ұғымы.
Азаматтық, азамат және мемлекет.
Адам және азаматты құқықтары мен бостандықтарының саралануы. ҚР-ң Конституциясы бойынша адаманың құқықтары мен бостандықтарының жалпы сипаттамасы.
Қоғам мен мемлекет алдындағы заңдық міндеттеме және жауапкершілік.
Жеке тұлғаның әлеуметтік және заңдық қорғаншылығы.
Адам құқығының халықаралық қорғалуы. Адам құқығының Жалпы декларациясы.
Ұсынылатын әдебиеттер
1 Бережнов А.Г. Права личности: Некотрые вопросы теории. М., 1991.
2 Гражданство и свобода передвижения. М., 1994.
3 Защита прав человека в современном мире. М., 1993.
4 Златопольский Д.Л. Государство и личность: Основы взаимоотношений // Вестн. Моск. ун-та. Сер. Право. 1993. № 1.
5 Общая теория прав человека / Под ред. Е.А. Лукашевой. М.: Норма, 1996.
6 Права человека в истории человечества в современном мире. М., 1989.
30- тақырып. Құқық саласы.
Құқық саласының түсінігі. Құқы саласының негізгі компонентері-құқықтық сана, құқықтық тәртіп, құқықтық норма, құқыққолданушылық, құқықшығармашылық, құқықтық ғылым, құқықтық білім, олардың жалпы сипаттамасы.
Қоғамның құқықтық жүйесі. Қоғамның құқықтық жүйесінің элементтері-заңдық ғылым, құқықтық түсініктер, заңдық техника, заңдық тәжірибе, олардың жалпы сипаттамасы.
Құқық саласы, құқықтық жүйе, құқық жүйесі түсініктерінің арақатынастары.
Ұсынылатын әдебиеттер
1Марача В.Г., Матюхин А.А. Правовая культура, сфера права, правовые институты // Науч. тр. «Әділет», 2000.
2 Матюхин А.А. Государство в сфере права: институциональный подход. Алматы: ВШП «Әділет», 2000.
3 Правовая система социализма. Кн.1. М., 1986.
Тәжірибелік сабақтардың мазмұны
І тарау. Мемлекет және құқық теориясы ғылым ретінде.
1-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының пәні.
Мемлекет және құқық теориясының пәні оқу тәртібі ретінде.
Құқық теориясы және мемлекет теориясы дербестык қатынастағы ғылыми тәртіптер ретінде.
Мәдениет тарихындағы мемлекет және құқық танымына түрлі әдістер: догматикалық, діни, табиғи-құқықтық, сыныптық.
2-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының әдістемесі.
Мемлекет және құқық теориясы пәні мен объектісінің ұғымы.
Мемлекеттік –құқық құбылыстардың қазіргі ғылыми әдістері. Ғылыми олау тәсілдері. Анализ, синтез, индукция, дедукция, гипотеза, ойша пайымдау.
Құқық пен мемлекет оқудағы жеке ғылыми әдіс-тәсілдер: формальды-логикалық (заңды), салыстырмалы, статистикалық, кибернетикалық жүйелі-құрылыстық, синергетикалық және т.б.
3-тақырып. Гуманитарлық білім жүйесіндегі және заң тәртіптері жүйесіндегі мемлекет және құқық теориясы.
Әлеуметтік құқық.
Құқық және мемлекет энциклопедиясы.
Заң пәндернң жүйесндегі мемлекет және құқық теориясының орны мен рөлі: теориялық - тарихтық, салалық және арнайы қолданбалы. Ғылыми-зерттеулік, интеграциялық, бағдарлық, тәрбиелік, мемлекет және құқық теориясының прогностикалық және әдістемелік функциялары.
Құқық және мемлекет теориясы курсының жүйесі заңдық халықаралық көзқарастың қалыптасуындағы және заңгердің мамандығының қалыптаса бастауында мемлекет және құққ теориясының ролі.
Қазақстандағы мемлекет және құқық теориясының қазіргі замандағы жағдайы оның дамуы.
II. Тарау. Мемлекет және құқық теориясының пайда болуы және түрлері.
4-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының пайда болуы және түрлері.
Қоғамдық стратификация, саяси теңсіздік пен жан-жалдың пайда болуы. Алғашқы қауымның рулық-тайпалық ұйымнан біртіндеп мемлекетке ауысуы.
Мемлекеттң құрылының нышандары: бұқаралық билк (аппарат), тұрғындардың территориялық бөлінуі, салықтар мен заемдар. Мемлекеттік. Егеменділік. Құқықшығармашылық мемлекеттік нышаны ретінде.
Мемлекеттк пайда болуының негізгі теориялары: теологиялық, патриархалық (патернамистік), шарттық, зорлық материалистік (класстық).
Құқықтық пайда болуы. Рулық құрылыстың олардың салт; дәстүр, мораль және мінез-құлықтың бөлініп шығуы. Құқықтың ұрылуының негізгі тәсілдері. Құқықтың алғашқы қауымның әлеуметтік нормаларынан айырмашылығы.
Құқықтың пайда болуының негізгі теориялары: шынайы-құқықтық (шарттық), теологиялқ, психологиялық, материалистік (класстық).
5- тақырып. Мемлекет және құқықтың дамуының негізгі кезеңдері. (типологиясы).
Мемлекет және құқықтың дамуының уақыт аралықтары.
Мемлекет және құқық типологиясына өркениеттік көзқарас. Өркениет типологиясының және оның мемлекеттігінің негізі.Қазіргі заманғы өркениеттік мемлекеттілігі прогрессиялығының нышаны ретінде.
Дәрежелік цивилизация және ные құқық пен мемлекеттілігі бар сипатына әсер етуі.
Зайырлық теократиялық мемлекеттер.
Қазург замандағы құқықтық жүйесінің классификациясы романо-германдық және англосаксондық құқықтық жүйелер. Дәстүрлік және революциялық ауысуы жолдары. Ауысу кезіндегі құқық пен мемлекет. Қазіргі мемлекеттілік пен Қазақстан Республикасының құқығының ауысу жағдайы.
Ш. Тарау. Мемлекет теориясы.
6 -- тақырып. Мемлекеттің мәні.
Мемлекеттің түсінігі Мемлекетті әлеуметті белгілеудегі дуализм: мемлекет қоғамды басқару әдісі және жан-жалды шешу құралы ретінде.
Мемлекеттің жалпыәлеуметтік мәселелері.
Мемлекеттің түсінгінің әртүрлілігі.
Мемлекеттің белгілері, оның басқа қоғамдардан айырмашылыгы.
7- тақырып. Мемлекеттің түрлері.
Мемлекеттің түрлерінің түсінігі. Мемлекеттің түрлерінің және әлеуметтік белгіленудегі мәнінің арақатынасы.
Мемлекеттің түрлерін анықтайтын факторлар: географиялық, экономикалық саяси тарихтық, ұлттық.
Басқару формасы. Мемлекеттік құрылым формасы. Саяси тәртіп.
8- тақырып. Мемлекет маханизмі (аппарат).
Мемлекет механизмі туралы түсінік. Мемлекеттік аппарат биліктерінің зорлыққа жібермеуі. Мемлекеттік аппарат қызметіндегі коррупциямен, төрешілдікпен күрес.
Мемлекеттік қызмет. Мемлекеттік қызмет кадрлары мен олардың жіктелінуі. Қазақстан Республикасында мемлекет қызметшілерін сайлап алғандағы және оларға көрсетілетін талаптардағы принциптер (амалдар)
Мемлекет механизміндегі биліктің материалды –заттың күш құралдары (әскер, барлау, түрме, және тағы да басқа ықтиярсыз- ж жазалайтын мекемелер).
Қазақстан Республикасыны мемлекеттік органдарының жалпы мінездеме жүйесі.
9- тақырып. Мемлекеттің қызметі (функциясы).
Мемлекет қызметінің мазмұны және түсінігі. Мемлекет қызметінің деректі- тарихи шарттастығы. Мемлекеттің мәні, оның мақсаты және қыөметі. Мемлекет қызметінің әр түрлі әдістемелері және саралану негізі. Мемлекеттің шкі және сыртқы қызметтері. Мемлекеттің тұрақты және уақытша қызметтері. Мемлекеттің әлеуметтік, экономикалық, саяси, идеологиялық қызметтері.
Мемлекет қызметінің іске асырылуының құқықтық формасы: құқықтық шығармашылық, құқықтық қолданыс, құқықтық қорғаныс.
Қазақстан Республикасы қызметінің демократиялық жаңару кезеңіндегі, нарықтық экономикаға ауысу кезіндегі, әлемдік өркениетке кіру кезіндегі дамуы.
10-тақырып. Қоғамның саяси жүйесі.
Қоғамның саяси жүйесі туралы түсінік.
Мемлдекет және басқа да қоғамдық-саяси институттары саяси жүйені құрамды бөлігі ретінде.
Қоғамның саяси жүйесінің нормативті – мәнді негізі.
11-тақырып. Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам.
Құқықтық мемлекеттің негізгі белгілері. Биліктің заңға тәуелділігі. Биліктің бөлінуі, олардың теңдігі, ұстаным және қарсы салмақтық жүйелерінің қамтамасыздандырылыуы. Демократиялық, тәуелсіз , объективті сот. Құқық басымдылығы мен адамдардың , азаматтардың құқығы, олардың нақтылығы, конституциялық бекітілуі, құқықтың жоғарғы жағы. Конституцяиының жоғарлығы.
Азаматтық қоғам туралы түсінік. Қоғамдық қозғалыс, тәуелсіз мөр, қоғамдық көзқарастарды оқу институттары-азаматтық қоғам элементтері.
Қазақстандағы демократиялық зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекеттердің құрылуының теориясы мен тәжірибесі.
Либералды-демократиялық және әлеуметтік мемлекеттердің негізгі құндылығы.
IV тарау. Құқық теориясы.
12 -- тақырып. Қоғамдық қатынастарды нормативтік реттеу.
Техникалық және әлеуметтік нормалар және олардың айырмашылықтары.
Әлеуметтік нормалардың түсінігі және түрлері.
Салт. Дәстүр. Іскерлік дағдылар. Әдет-ғұрып.
Мораль және мінез-құлық нормалары.
Қоғамдық ұйымдар нормалары.
Әлеуметтік нормалардың жалпы және ерекшесі.
13- тақырып. Құқықтың түсінігі және мәні.
Құқықтың анықтамасы.
Құқық институт ретінде. Құқық бостандықтың шарасы ретінде, қоғамдық ізгілікке қатысыты әділеттілік шарасы. Құқықты белгілеу жеке және әлеуметтік қызығушылық мен қажеттіліктерді дамыту үшін мең мүмкіндіктерді құру ретінде.
Объективтік құқық және субъективтік құқық.
14- тақырып. Құқық нормалары.
Құқық нормасының кеңестен, шақырулардан, үндеулерден, ұсынушылықтан, директивтен, жеке заң нұсқаулықтарынан айырмашылығы.
Құқық нормасының логикалық құрылысы. Құқық нормасының гипотезасы. Гипотеза түрлері. Диспозиция – құқық нормасының басты компоненті. Құқық нормасының санкциясы. Санкция түрлері.
Құқық нормасының түрлері. Құқық нормасының саралануының критериилері: реттеу әдісі, заңдық күш, реттеу пәні, әрекет ету мерзімі және ортасы, құқықтық реттеу әдісі.
Құқы нормасы мен басқа да әлеуметтік нормалар түрлерімен әрекеттесуі.
15- тақырып. Құқықтың (қайнар көздері) формалары.
Құқық формаларының түсінігі.
Санкциялы дәстүр. Әдет-ғұрып құқығы.
Сот және әкімшілік прецедент.
Нормативтік құқықтық акт.
16- тақырып. Нормативтік құқықтық акт.
Нормативтік құқықтық актілердің түсінігі және жалпы сипаттамасы. Нормативтік құқықтық актілердің жеке-құқықтық актілерден айырмашылығы.
Нормативтік құқықтық актілердің түрлері, заңдық күші, әрекет ету ортасы, оларды шығару субъектілері және әрекет ету мерзімі бойынша саралануының критериилері.
Заң түсінігі. Құқы және заң. Заңның жоғарылығы. Конституция. Заң және заңдық нормативтік құқықтық актілер. Заңдар түсінігі.
Президенттің актілері. Үкіметтің актілері: маслихаттардың, әкімдердің. Жергілікті нормативтік құқықтық актілер.
17 -- тақырып. Құқықшығармашылық және нормативтік құқытық актілердің жүйелілігі.
Қағида шығармашылығының, құқықшығармашылықтың, заңшығарушылықтың түсінігі.
Халықтың бірден-бір құқықшығармашылығы. Референдум түсінігі.
Заң шығару процессінің сатысы және түсінігі.
Заңдық техника және оның құқық шығармашылық және жүйелілік заң шығарушылықтағы маңызы.
Заңның тілі. Заңдылық есеп және осы мақсатта электронды-есептік техниканы пайдалану.
18- тақырып. Құқық жүйесі және заңдар жүйесі.
Құқық жүйесінің түсінігі. Құқық құрылымы.
Құқық жүйесінің құрылуының қағидаттары. «Құқық жүйесі» және «заңдар жүйесі» түсініктерінің арақатынасы.
Құқықтық институттар және олардың түрлері. Субинституттар.
Бұқаралық және жеке құқық.
Материалдық және процессуалдық құқық.
19- тақырып. Құқықтық қатынастар.
Құқықтық қатынастар түсінігі.
Құқықтық қатынастар саралануының критериилері. Реттеуші және қорғаншылық құқықтық қатынастар. Абсолютті және қатыстылық құқықтық қатынастар саралануы.
Құқықтық қатынастар объектілері (заттар).
Заңдық фактілер құқықтық қатынастардың пайда болу, өзгеру, және тоқтатылу негіздері ретінде. Құқықтық салдардан және еріктік белгілер бойынша туындайтын заңдық фактілердің саралануы. Іс жүзіндегі (заңдық) құрамы.
20- тақырып. Құқықты жүзеге асыру және оның түрлері.
Құқықты тыйым салған әрекеттерден тартыну. Құқық субъектілерімен заңдық міндеттемелерін орындалуы және субъективтік құқықтың жүзеге асырылуы. Құқықтық емес әрекеттерді тыю.
Құқықты жүзеге асыру кезінде қоғамдық қатысушыларының іс жүзіндегі әрекеттерімен заң формаларының қатынасы.
21- тақырып. Құқық нормаларын қолдану.
Құқықты қолдану – құқықты жүзеге асырудың ерекше формасы (әдісі). Құқықты қолдану субъектілері: мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, құқық қорғау органдары.
Құқықты қолдану субъектілері: мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, құқық қорғау органдары.
Құқықты қолдану сатылары. Іс жүзіндегі жағдайларды анықтау. Істің заңдық негізін анықтау. Таңдау, зерттеу және құқықтық норманы тексеру. Заңдық сараптама. Шешім шығру және оны безендіру.
22- тақырып. Нормативтік құқықтық актілерді талқылау.
Талқылау субъектілері. Субъект бойынша талқылау түрлері: ресми және ресми емес, нормативтік және казуалды, аутентикалық, доктриналық (ғылыми), кәдімгі.
Құқықты талқылаудың тәсілдері (әдістері): филологиялық, тарихи, логикалық, жүйелік, теологиялық.
Талқылау көлемі (қорытындысы): дәлме-дәл, шектеулі және ұлғаймалы.
23- тақырып. Құқықтық сана.
Құқық пен құқықтық сананың әрекеттесуінің формалары. Құқықбұзушылықты алдын алу, құқықтық әрекет пен қылықты таңдау кезіндегі құқықшығармашылық, құқыққолданушы және құқық қорғау органдарының қызметіндегі құқықтық сананың рөлі. Құқықтық сананың дамуы мен қалыптасуына құқық пен мемлекеттің әсері.
Құқықтық сана құрылысы. Құқықтық идеология және саяси-құқықтық психология: олардың байланысы, өзара әсері, таратылу және қарамақайшылық мүмкіндіктері. Қоғамдық, класстық, топтық және жеке құқықтық сана. Теоретикалық және кәдімгі құқықтық сана.
24- тақырып. Құқықтық мәдениет және құқықтық нигизизм.
Құқықтық мемлекеттің принциптерін бекіту үшін құқықтық мәдениеттің маңызы.
Құқықтық нигилизм және оның себептері. Құқықтық нигилизмнің формалары: құқық пен заңды сыйламаушылық, заңдылық мақсаттылығына айырбас, жеке тұлғалар мен әртүрлі әлеуметтік топтары, заң мен құқықтық тәртіпті, сотты сыйламаушылық, соттан тыс репрессиялар, адвокатура рөлінің деформациясына және т.б. бір-біріне деген мүдделерін қарама-қарсы қою.
25- тақырып. Құқықтағы кемтік және оларды толтыру әдістері.
Құқықтағы кемтіктің түсінігі. Құқықтағы кемтікті құқықшығармашылық қызмет жолдарымен толтыру.
Құқықтағы анология институты. Заң анологиясы және құқық анологиясы. Құқық нормаларын субсидиярлы қолдану.
26- тақырып. Заңдық мінезқұлық.
Заңдық мінезқұлық заң нормаларының нұсқауларына сәйкес мінезқұлық ретінде.
Заңды мінез-құлық түрлері. Активті, пассивті және қалыпты мінезқұлық.
Заңды мінезқұлықтың мотивациясы: заңды мінезқұлық нұсқаулығының түсініг, қылмыстық жауаптылыққа деген қорқыныш, заңға бағынушылық тұлғаның мінезқұлқы мен санасының компоненті ретінде.
27- тақырып. Құқық бұзушылық және заңды жауапкершілік.
Құқық бұзушылықтың заңды құрамы. Құқық бұзушылықтың субъектілері. Құқық бұзушылықтың субъективтік жағы. Кінә түрлері. Құқық бұзушылықтың объектісі. Құқық бұзушылықтың объективтік жағы. Құқық бұзушылықтағы себепті байланыс және зиян.
Заңды жауапкершілік және оның түрлері.
Заңды жауапкершілік негіздері.
28- тақырып. Заңдылық, құқықтық тәртіп, тәртіп.
Заңдылық түсінігі. Заңдылықты қамтамасыз етудегі Конституцияның орны мен ролі. Конституциялық заңдылық – заңдылық пен құқықтық тәртіп негізі.
Заңдық деформация: себептері, түрлері, жеңу жолдары. Заңдылық және өктемдік. Тоталитарлық мемлекеттерде заңдылықты бұзудың түрлері.
Құқықтық тәртіп түсінігі. Құқықтық тәртіп және қоғамдық тәртіп.
29- тақырып. Құқық, жеке тұлға, қоғам.
Мемлекет және құқық теориясының көзқарасы бойынша жеке тұлға, адам, азамат ұғымы.
Азаматтық, азамат және мемлекет.
дам және азаматты құқықтары мен бостандықтарының саралануы. ҚР Конституциясы бойынша адаманың құқықтары мен бостандықтарының жалпы сипаттамасы.
30- тақырып. Құқық саласы.
Құқық саласының түсінігі. Құқы саласының негізгі компонентері-құқықтық сана, құқықтық тәртіп, құқықтық норма, құқыққолданушылық, құқықшығармашылық, құқықтық ғылым, құқықтық білім, олардың жалпы сипаттамасы.
Қоғамның құқықтық жүйесі. Қоғамның құқықтық жүйесінің элементтері-заңдық ғылым, құқықтық түсініктер, заңдық техника, заңдық тәжірибе, олардың жалпы сипаттамасы.
СӨЖ мазмұны
Сырттай кәсіби жоғары және кәсіби орта білім беру 2009ж
№
|
СӨЖ түрі
|
Есеп беру нысаны
|
Бақылау түрі
|
Сағтқа шаққандағы көлем
|
1
|
Дәріс сабағына дайындалу
|
|
Сабаққа қатысу
|
30
|
2
|
Тәжірибелік сабақтарға қатысу және (сабақтың тақырыптары бойынша материалдарды оқу және тапсырмаларды шешу) дайындалу
|
Жұмыс дәптері
|
Сабаққа қатысу
|
50
|
3
|
Аудиторлиялық сабақтардан тыс студенттердің өз бетінше дайындалатын тақырыптар
|
Конспект немесе ауызша жауап беру
|
Жеке қабылдау
|
60
|
4
|
Семестрлік жұмыстарды орындау (курстық жұмысты орындау және қорғау)
|
Курстық жұмыс
|
Комиссия құрамымен жұмысты қорғау
|
20
|
5
|
Бақылау шараларын өткізу
|
|
1МБ, 2МБ, тест тапсырмалары және басқа да бақылау шараларын өткізу
|
20
|
Барлығы
|
|
|
180
|
Ескерту: Студент дәріс және тәжірибелік сабақтарда көрсетілген, бірақ сабақтарда талданып үлгермеген сұрақтарды студент өз бетімен өзіндік жұмыстарда талдау жасайды.
Аудиторлиялық сабақтардан тыс студенттердің өз бетінше дайындалатын тақырыптар
1-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының басқа да құқық салаларымен өзара байланысы.
2- тақырып. Мемлекет және құқық теориясының әдістерінің құқықтық мәні мен маңызы.
3- тақырып. ҚР мемлекет нысанының ерекшелігі.
4-тақырып. ҚР тәуелсіз мемлекет ретіндегі құқықтық ерекшелігі мен маңызы.
5-тақырып. ҚР құқықтық институттарының маңызы.
6-тақырып. Құқық нормасын реттеудің мәселелері.
7-тақырып. Құқық шығармашылық және оның жүзеге асырылуы.
8-тақырып. Құқық нормасын талқылаудың субъектілері.
9-тақырып. Заң және оның құқықтық реттелудегі маңызы мен қолданыстағы мәселелері.
10-тақырып. Құқықтық қатынасты құқықтық реттеудің маңызы және оны тптастыру және оларға заңды айғақтың тигізетін әсері.
Курстық жұмысының мазмұны
СЫНАҚ КІТАПШАСЫНЫҢ СОҢҒЫ НОМЕРІ БОЙЫНША ТАҚЫРЫП ТАҢДАЛАДЫ
І тарау. Мемлекет және құқық теориясы ғылым ретінде.
1-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының пәні.
Мемлекет және құқық теориясы ғылыми пәнінің түсінігі.
Құқық теориясы және мемлекет теориясы дербестык қатынастағы ғылыми тәртіптер ретінде.
2-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының әдістемесі.
Мемлекет және құқық теориясы пәні мен объектісінің ұғымы.
Мемлекеттік –құқық құбылыстардың қазіргі ғылыми әдістері.
Ғылыми олау тәсілдері. Құқық пен мемлекет оқудағы жеке ғылыми әдіс-тәсілдері.
3-тақырып. Гуманитарлық білім жүйесіндегі және заң тәртіптері жүйесіндегі мемлекет және құқық теориясы.
Қоғамдық құбылыстарды зерттеудегі ғылым жүйесінде мемлекет және құқық теориясының орны.
Заң пәндернң жүйесндегі мемлекет және құқық теориясының орны мен рөлі: теориялық - тарихтық, салалық және арнайы қолданбалы.
Құқық және мемлекет теориясы курсының жүйесі заңдық халықаралық көзқарастың қалыптасуындағы және заңгердің мамандығының қалыптаса бастауында мемлекет және құққ теориясының ролі.
II. Тарау. Мемлекет және құқық теориясының пайда болуы және түрлері.
4-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының пайда болуы және түрлері.
Рулық құрылыс және оның басқару ерекшеліктері.
Мемлекеттң құрылының нышандары: бұқаралық билк (аппарат), тұрғындардың территориялық бөлінуі, салықтар мен заемдар.
Құқықтың алғашқы қауымның әлеуметтік нормаларынан айырмашылығы.
5- тақырып. Мемлекет және құқықтың дамуының негізгі кезеңдері. (типологиясы).
Мемлекет және құқықтың уақыт аралығындағы хронолагиялық көзқарас.
Мемлекет және құқық типологиясына өркениеттік көзқарас.
Дәрежелік цивилизация және ные құқық пен мемлекеттілігі бар сипатына әсер етуі.
Ш. Тарау. Мемлекет теориясы.
6 -- тақырып. Мемлекеттің мәні.
Мемлекеттің түсінігі
Мемлекеттің түсінгінің әртүрлілігі.
Мемлекеттің белгілері, оның басқа қоғамдардан айырмашылыгы.
7- тақырып. Мемлекеттің түрлері.
Мемлекеттің түрлерін анықтайтын факторлар: географиялық, экономикалық саяси тарихтық, ұлттық.
Басқару формасы.
Мемлекеттік құрылым формасы.
Саяси режим.
8- тақырып. Мемлекет маханизмі (аппарат).
Мемлекет механизмі туралы түсінік.
Мемлекеттік қызмет. Мемлекеттік қызмет кадрлары мен олардың жіктелінуі. Қазақстан Республикасында мемлекет қызметшілерін сайлап алғандағы және оларға көрсетілетін талаптардағы принциптер (амалдар)
9- тақырып. Мемлекеттің қызметі (функциясы).
Мемлекет қызметінің мазмұны және түсінігі. Мемлекет қызметінің деректі- тарихи шарттастығы.
Мемлекет қызметінің іске асырылуының құқықтық формасы: құқықтық шығармашылық, құқықтық қолданыс, құқықтық қорғаныс.
Қазақстан Республикасы қызметінің демократиялық жаңару кезеңіндегі, нарықтық экономикаға ауысу кезіндегі, әлемдік өркениетке кіру кезіндегі дамуы.
10-тақырып. Қоғамның саяси жүйесі.
Қоғамның саяси жүйесі туралы түсінік.
Мемлдекет және басқа да қоғамдық-саяси институттары саяси жүйені құрамды бөлігі ретінде.
Қоғамның саяси жүйесінің нормативті – мәнді негізі.
11-тақырып. Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам.
Құқықтық мемлекеттің мақсаты, міндеттері мен қызметі. Құқықтық мемлекеттің әлеуметтік белгілеулері. Құқықтық мемлекеттің саяси және өнегелі (адамгершілік) негіздері.
Құқықтық мемлекеттің негізгі белгілері.
Азаматтық қоғам туралы түсінік.
IV тарау. Құқық теориясы.
12 -- тақырып. Қоғамдық қатынастарды нормативтік реттеу.
Қоғамдық қатынастарды нормативтік реттеудің түсінігі.
Әлеуметтік нормалардың түсінігі және түрлері.
Әлеуметтік нормалардың жалпы және ерекшесі.
13- тақырып. Құқықтың түсінігі және мәні.
Құқықтың анықтамасы.
Құқық қызметінің түсінігі. Құқық қызметінің жүйесі: реттеуші және қорғанушылық, тәрбиелік және информативтік.
14- тақырып. Құқық нормалары.
Құқық нормасының түсінігі. Құқық нормасы-үлгі, ереже, шара, жүріс-тұрыс масштабы.
Құқық нормасының белгілері.
Құқық нормасының түрлері.
15- тақырып. Құқықтың (қайнар көздері) формалары.
Құқық формаларының түсінігі мен түрлері.
Заңдық доктрина құқықтың қайнар көзі ретінде. Заңдық мәтіндерге түсіндірме.
Нормативтік шарт құқық нормасы ретінде.
16- тақырып. Нормативтік құқықтық акт.
Нормативтік құқықтық актілердің түсінігі және жалпы сипаттамасы. Нормативтік құқықтық актілердің жеке-құқықтық актілерден айырмашылығы.
Нормативтік құқықтық актілердің мерзімде, кеңістікте, тұлғалар шеңбері бойынша әрекет етуі. Заңның кері күші.
17- тақырып. Құқықшығармашылық және нормативтік құқытық актілердің жүйелілігі.
Қағида шығармашылығының, құқықшығармашылықтың, заңшығарушылықтың түсінігі.
Халықтың бірден-бір құқықшығармашылығы. Референдум түсінігі.
Заң шығару процессінің сатысы және түсінігі.
Нормативтік құқықтық актілердің жүйелігінің түсінігі.
Жүйелік түрлері.
18- тақырып. Құқық жүйесі және заңдар жүйесі.
Құқық жүйесінің түсінігі. Құқық құрылымы.
Құқықтың салаларға бөлінуінің негіздері: пәні, әдісі және қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеу қағидаттары.
Құқық салалары.
19- тақырып. Құқықтық қатынастар.
Құқықтық қатынастар түсінігі.
Құқықтық міндеттеменің мәні және түрлері, түсінігі.
Заңдық фактілер құқықтық қатынастардың пайда болу, өзгеру, және тоқтатылу негіздері ретінде.
20- тақырып. Құқықты жүзеге асыру және оның түрлері.
Құқықты жүзеге асырудың түсінігі, оның түрлері мен әдістері.
Құқықты жүзеге асырудың тікелей (жай) түрлері.
Құқықты жүзеге асыру кезінде қоғамдық қатысушыларының іс жүзіндегі әрекеттерімен заң формаларының қатынасы. Норманың әрекетінің көпреттілігі оны жүзеге асыру ретінде.
21- тақырып. Құқық нормаларын қолдану.
Құқықты қолдану – құқықты жүзеге асырудың ерекше формасы (әдісі).
Құқықты қолдану субъектілері: мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, құқық қорғау органдары.
22- тақырып. Нормативтік құқықтық актілерді талқылау.
Нормативтік құқықтық актілерді талқылаудың түсінігі. Құқық нормалары мазмұнын түсіндіру және анықтау.
Талқылау субъектілері.
23- тақырып. Құқықтық сана.
Құқықтық сана құрылысы. Құқықтық идеология және саяси-құқықтық психология: олардың байланысы, өзара әсері, таратылу және қарамақайшылық мүмкіндіктері.
Құққа қайшы және заңды мінезқұлық психологиясы.
24- тақырып. Құқықтық мәдениет және құқықтық нигизизм.
Құқықтық мәдениеттің түсініг: элеменнтері және деңгейлері.
Құқықтық нигилизм және оның себептері.
Құқықтық нигилизм мен құқықтық демогогияны жеңу жолдары.
Азаматтарды құқықтық тәрбиелеудің мақсаты және мәні.
25- тақырып. Құқықтағы кемтік және оларды толтыру әдістері.
Құқықтағы кемтіктің түсінігі. Құқықтағы кемтіктің толтыру әдістері.
Құқықтағы кемтікті құқықшығармашылық қызмет жолдарымен толтыру.
Құқықтағы анология институты. Заң анологиясы және құқық анологиясы.
26- тақырып. Заңдық мінез-құлық.
Заңды мінезқұлық түрлері. Активті, пассивті және қалыпты мінезқұлық.
Адамның конформизм және маргиналдылығы заңды және құыққа қайшы мінезқұлықты таңдауға әсер ететін факторлар ретінде.
27- тақырып. Құқық бұзушылық және заңды жауапкершілік.
Құқықбұзушылықтың түсінігі.
Құқық бұзушылықтың негізгі белгілері.
Құқық бұзушылықтың түрлері. Құқық бұзушылықтың заңды құрамы. Заңды жауапкершілік және оның түрлері.
Заңды жауапкершіліктен босату негіздері.
28 - тақырып. Заңдылық, құқықтық тәртіп, тәртіп.
Заңдылық түсінігі. Заңдылықты қамтамасыз етудегі Конституцияның орны мен ролі. Конституциялық заңдылық – заңдылық пен құқықтық тәртіп негізі.
Құқықтық тәртіп түсінігі.
29 - тақырып. Құқық, жеке тұлға, қоғам.
Мемлекет және құқық теориясының көзқарасы бойынша жеке тұлға, адам, азамат ұғымы.
Азаматтық, азамат және мемлекет.
30 - тақырып. Құқық саласы.
Құқық саласының түсінігі. Құқы саласының негізгі компонентері-құқықтық сана, құқықтық тәртіп, құқықтық норма, құқыққолданушылық, құқықшығармашылық, құқықтық ғылым, құқықтық білім, олардың жалпы сипаттамасы.
Курстық жұмыстың (жобаның) тақырыптары
1-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының пәні.
2-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының әдістемесі.
3-тақырып. Гуманитарлық білім жүйесіндегі және заң тәртіптері жүйесіндегі мемлекет және құқық теориясы.
4-тақырып. Мемлекет және құқық теориясының пайда болуы және түрлері.
5- тақырып. Мемлекет және құқықтың дамуының негізгі кезеңдері. (типологиясы).
6 -- тақырып. Мемлекеттің мәні.
7- тақырып. Мемлекеттің түрлері.
8- тақырып. Мемлекет маханизмі аппарат).
9- тақырып. Мемлекеттің қызметі (функциясы).
10-тақырып. Қоғамның саяси жүйесі.
11-тақырып. Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам.
12 -- тақырып. Қоғамдық қатынастарды нормативтік реттеу.
13- тақырып. Құқықтың түсінігі және мәні.
14- тақырып. Құқық нормалары.
15- тақырып. Құқықтың (қайнар көздері) формалары.
16- тақырып. Нормативтік құқықтық акт.
17- тақырып. Құқықшығармашылық және нормативтік құқытық актілердің жүйелілігі.
18- тақырып. Құқық жүйесі және заңдар жүйесі.
19- тақырып. Құқықтық қатынастар.
20- тақырып. Құқықты жүзеге асыру және оның түрлері.
21- тақырып. Құқық нормаларын қолдану.
22- тақырып. Нормативтік құқықтық актілерді талқылау.
23- тақырып. Құқықтық сана.
24- тақырып. Құқықтық мәдениет және құқықтық нигизизм.
25- тақырып. Құқықтағы кемтік және оларды толтыру әдістері.
26- тақырып. Заңдық мінезқұлық.
27- тақырып. Құқық бұзушылық және заңды жауапкершілік.
28- тақырып. Заңдылық, құқықтық тәртіп, тәртіп.
29- тақырып. Құқық, жеке тұлға, қоғам.
30- тақырып. Құқық саласы.
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер
1 Қазақ ССР Одағының мемлекеттік егеменділігі жөнінде декларация. 25.10.1990 ж.
2 Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы: Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 16.12.1991ж.
3 Қазақсан Республикасының конституциясы, 1995.
4 20 европейскик коституций: Сб. Алматы, 2003.
5 Назарбаев Н.А. Казахстанский путь. Астана, 2007.
6 Антология мировой политической мысли. В 5 томах. М.: Мысль 1997.
7 Антология мировой правовой мысли. В 5 томах. М.: Мысль, 1999.
Қосымша әдебиеттер
8 Абдуллаев М.И. Теория государства и права. Учебник. М.,2004.-410с.
9 Ашитов З.О., Ашитов Б.З. Тәуелсіз Қазақстанның құқығы. Алматы: Жеті жарғы, 1997.
10 Баймаханов М.Т. Избранные труды по теории государства и права.
Алматы: Адилет, 2004.
11 Бейсенова А.,Биржанова К. В помощь изучающим основы государства и права Республики Казахстан: Учеб.-метод. Пособие. Алматы: Жеті жарғы, 1997.
12 Булгакова Д.А. Мемлекет және құқық теориясы. Оқу құралы. Алматы, 2005.-106б.
13 Вишневский А.Ф., Горбаток Н.А., Кучинский В.А. Общая теория государства и права. Учебник. М,: Изд-во дел. Лит-ры. 2004.-640с.
14 Жоламанов Х.Х., Таукелев А.Н., Мухтарова А.К. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы: Баспа, 1998.
15 Жоламан К.Д. Мемлекет және құқық теориясы. Оқулық. Алматы. 2005. – 296 б.
16 Ибраева А.С. Теория государства и права. Алматы: Жеті жарғы. 2006-424с.
17 Марченко М.Н. Теория государства и права. Учебник. 2-е изд. М.: Моск.ун-т.2006-640 с.
18 Марченко М.Н. Теория государства и права в вопросах и ответах. 2-е изд. М.: Проспект, 2005.-512 с.
19 Матузов Н.И., Малько А.В. Теория государства и права. М,: Юристъ, 2004.-512 с.
20 Матюхин А.А. Государство в сфере права: институциональный подход. Алматы: ВШП «Әділет», 2000.
21 Морозова Л.А. Теория государства и права. М,: Юристъ, 2004.-414 с.
22 Мемлекет және құқық теориясы. Алматы: Жеті жарғы, 2001.
23 Нересянц В.С. Общая теория права и государства. М.: Норма, 2000.
24 Озбекулы С., Копабаев О. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы: Жеті жарғы, 2006-264б.
25 Оксамытный В.В. Теория государства и права. М,: Изд-во ИМПЭ-ПАБЛИШ. 2004-563 с.
26 Поляков А.В. Общая теория и права. 5-е изд. М,:ЮСТИЦИНФОРМ. 2006-704 С.
27 Основы государства иправа. Алматы: Жеті жарғы,1999.
28 Сапаргалиев Г., Ибраев А. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы: Жеті жарғы, 1995.
29 Темнов Е.И. Теория права и государства. М.: Экзамен, 2004.-320 С.
30 Теория государства и права: Сб. Тестовых заданий. Алматы, 1998.
31 Теория государства и права. /Под ред. У.А.Байсеновой. Алматы: Атамұра, 2006.-392 с.
32 Теория государства и права. /Под ред. О.В.Мартышина. М.: Изд-во Моск.ун-та, 2005.-800 С.
33 Теория государства и права. /Под ред. А.С.Пиголкина М.:Юрайт,2005.-613С.
34 Теория государства и права. /Под ред. М.М. Рассолова. М,: Юнити, 2004.-735 С.
35 Тихомиров Ю.А. Юридическая энциклопедия. М., 1993.
36 Хропанюк В.Н. Теория государства и права. 2-е изд. М.,2005-382 с.
37 Хропанюк В.Н. Теория права и государства: Хрестоматия. М., 1998.
38 Черданцев А.Ф. Теория государства и права. М,: Юристъ, 2003.-395 С.
39 Чиркин В.Е. Современное государство. М.: 2001.
40 Юридические понятия и термины. Алматы, 1997.
Достарыңызбен бөлісу: |