1. Біздің заманымызға дейінгі жазу- сызулар мен аңыз- жырлар

Жамбыл Жабаев (1846-1945)

жүктеу 0,55 Mb. бет 78/177 Дата 12.11.2023 өлшемі 0,55 Mb. #44167

Жамбыл Жабаев (1846-1945) 1.Жүз жыл өмір кешкен ақынды неше жүз өмірі мен шеберлігі түйіскен (М.Әуезов) 2. Жамбыл- ауыз әдебиетінің кенжесі (Ғ.Мұстафин) 3.Туған жері: қазіргі Жамбыл облысы, Жамбыл тауының етегі 4. Алғашқы өлеңі «Шағым» 5. Дастандары: «Өтеген батыр», «Сұраншы батыр» Жамбыл хат танымаған 1930 жылға дейінгі өлеңдері ел аузынан және есінде қалғандарын өзінің айтуымен жазылып алынған, барлығы елудей. 6. Айкүміс,Құланян, Құлмамбет, Сабас, Досмағамбет, Шашубаймен айтысқан 20 жасында атақты ақын жаныспен айтысып оны жеңеді. 7.Жамбыл « Мың бір түнді» он жеті күн,»Қөреғұлын» отыз күн, отыз түн жырлаған. Жырлаған дастандары: «Мұңлық зарлық», Қыз жібек», Едіге батыр, «Ерназар- Бекет», Манас жыры» « Тотының тоқсан тарауы», « Шора», «Фирдоусидің шаһнамасы» дастандары. 8.Таным дерек. Өтеген батыр (1699-1903(, Шу өзені. Хан тауы Именді деген жерде туған.XVІІІ ғ. 1- жартысындажоңғар басқыншыларына қарсы күрескен батыр. 9.Сұраншы батыр (1815-1864), қазақ жерлерін Қоқан басқыншылығымен азат етугеқатысқан батыр- қазақтарды қоқандықтардың езгісінен құтқарушы» (Ш. Уәлиханов) 10. Құлмамбет (1826-1903) Албан руы Қызылбөрік тармағының атасынан шыққан ақын. Кемеліне келген шағында Түбек, Жанақ, бақтыбай, Сүйінбай, Майкөт, Жамбыл тәрізді ірі ақындармен өнер жарыстырған. (Жетісу энциклопедиясы 422- бет) 11. Кедей отбасында дүниеге келіп, жоқшылық тұрмыстыкөп көрген ақын (Жамбыл) 12.Жамбыл өмір сүрген жылдар ( 1846-1945) 13. Жүз жыл жырлаған жүрек иесі ( Жамбыл) 14. Жамбылдың ұстазы ( Сүйінбай) 1 15 Жамбылдың өзі пірі тұтқан ақын ( Сүйінбай) 16. Сүйінбай туралы естелігінде « Өлеңді тыңдаушыныңкөкейінен кетпестей етіпайт. Сенің өлеңдерің жеке адамдардың емес, бүкіл халқымыздың игілігіне айналатын болсын. Әділ сөйле, адал бол!» - деп айтқан адам (Жамбыл) 17. Жамбылдың шешесінің есімі (Ұлдан) 19 Жамбылдың сүйікті ұлы (Алғадай) 20. Менің өмірім» деген өлеңінің авторы кім (Ж. Жабаев) 21Жамбылдың «Шағым» атты өлеңіншығарған жасы (15-16жас) 22. Ж. Жабаевтың 15-16 жасар шамасында шығарған өлеңі « Шағым» Жасында оқудан бас тартқансуырыпсалма ақын, майталман айтыскер жырау, әрі жыршы (Жамбыл) 23.» Оқымаймын моладан, Есі шығып қамдаған. Бала келсе саббаққа, Жем аңдыған дорбадан» * үзінді Жамбылдың қай өлеңінен « Шағым» 24. « Шып шып етіп молданың, Қолындағы тобылғы, Қозғалтпайды жан- жағын, Талай дүре соғылды» - үзінді Жамбылдың қай өлеңінен (Шағым) 25. «Домбырамды қолға алам, Өлең кірген түсіне. Жөргегінде мен болам» - Үзінді кімнене алынған. Жамбыл) 26.Жамбыл қандай мақсатпен айтқан: Батаңды маған бер, әке, Тіліме менің ер, әке, Домбыра алып сөйлейін, Күнде жасап мереке ( Мерекелі болған соң Елде болар береке (Ақындыққа түсер жолда) 27. Жамбылдың «Кедей күйі» өлеңінің тақырыбы. ( Кедейлердің аянышты халі) 28.Аш- жалаңаш, жоқшылықтұрмыстағы кедейдің халін бейнелеген Жамбылдың өлеңі « Кедей күйі) 29. «Мәңке туралы» өлеңінің авторы (Жамбыл) 30.Жамбылдың бір болстыәжуалап жазғансатиралық өлеңі: (Мәңке туралы) 31. «Заңғойдың (Жанғойлық) баласы пысық келеді. Мұрындары пұшық келеді- үзінді алынған Жамбылдың өлеңі (Мәңке туралы) 32.Жамбылдың қазақ байларыныңжағымпаздық қылықтарын шешен шығарған өлеңі (Өстепкеде) Выставкада көрме деген сөз. 33. Жамбылдың жалғызбын деп жүрмесін деген жолдау өлеңі Абайдыңбасына түскен қандай қайғыға байланысты дүниеге келген (Әбдірахман дүниеден өткенде) 34.Жамбылдың Абайға жолдаған « Жалғызбын деп жүрмесін» деген жолдар өлеңі ( Көңіл айту өлеңі) 35.Сәлем айт, барсаң Абайға, Сабыр болсын қалайда (Жамбыл)- деген өлең шумағының буын. Бунақ,ұйқас түрлері (8 буынды,2 бунақтықара өлең ұйқасы) 36. Мынау тұрған Абайдың суреті ме? Өлең сөздің ұқсаған құдіретіне Ақыл қайрат ,білімді тең ұстаған, Әр Абайдың шумағының авторы (Жамбыл) 37.Жамбылдың «Артықша туған азамат» өлеңі (Толғау) 38.Жамбылдың өлеңі (Кәдірбайдың төбеті) 39. Жамбылдың өлеңі (Өсиет) 40.Жамбылдың шығармасы(Өсиет) 41.Жамбылдың «Қазақстан тойына» атты өлеңі жазылған (1924) 42. Қазақ еңбекшілерінің қол жеткен жеңістерін жырлаған Ж.жабаевтың өлеңі (Замана ағымы) 43. Жамбыл «Өтеген батыр» мен «Сұраншы батыр» дастандарын жазып алған (С.Аронұлы) 44. Жамбылдың жас кезінде ауызша шығарып, XXғ. Бас кезінде ғана хатқа түсірілген дастаны ( Өтеген батыр) 45.Қоқан хандығына қарсы күрескен ерлердің ерлігін жырлаған ақын (С.Аронұлы) 46.Жетісу қазақтарының XІXғ орта тұсында Қоқан басқыншыларына қарсы күресті суреттеген Жабаевтың шығармасы (Сұраншы батыр) 47.Өтеген, Сұраншы батыр туралы жазған ақын (Жамбыл) 48.1941 ж Жамбылға Мемлекеттік сыйлық берілген шығармалары: ( Өтеген батыр, «Сұраншы батыр) 49. Жамбылдың тарихи деректерді мол пайдаланған Шығармасы: (Сұраншы батыр) 50»Жаудан күту жақсыны-зарыққаның салдары,»- деген нақыл сөзЖамбылдың қай шығармасында кездеседі: ( Сұраншы батыр) 51. Жамбылдың отаншылжырларының ішіндегі дастандары: ( Сұраншы батыр) 52.Жамбылдың «Сұраншы батыр» дастанындағы аты аталып қана кететін кейіпкер: (Рүстем батыр) 53.Ж.Жабаевтың «Сұраншы батыр дастанындағы Сұраншы батырды өлтірмек болған адам: (Орман хан) 54. .Ж.Жабаевтың 1941жылы жарық көрген атақты өлеңі « Ленинградтық өренім» 55. Жамбылдың « Ленинградтық өренім» деп аталатын,соғыс кезіндегішығармаларыныңсипатын көрсететінөлеңі жазылған уақыт (1941( 56. « Ленинградтық өренім» өлеңінің тақырыбы: (Отан қорғау) 57 « Ленинградтық өренім» өлеңін жатқызуға болатын лирика ( Саяси лирика) 58Жамбылдың бата түріндегі өлеңі (Аттандыру) 59. Ж.ЖабаевтыңҰлы Отан соғысы тақырыбынаарналған өлеңі (Аттандыру) 60. Ж.Жабаевтың Ұлы Отан соғысында мерт болған сүйікті ұлының есімі (Алғадай) 61Алғадай деген баласынажоқтау жыр арнаған ақын (Жамбыл) 62. Көп жайлаған жабының, Жал құйрығы сұйылар... Сол сияқты Жамбылдың, Жұқарыңқы түрі бар, -деген Алғадай баласын жоқтауға арналғанжырындаақын қолданғанкөркемдегіш тәсіл. (Параллелизм) 63. Жамбылдың өлеңі» (Атаның әлдейі) 64.Жамбылдың « Жата алмаймын төсекте ,жаным қалай жайланад»,- деген жолдарды айтусебебі: (Соғыстың зардабын уайымдағандықтан) 65.Жамбыл өлең арнағанУкрайна халқының ақыны: (Т.Шевченко) Ж.Жабаевтың «Атаның әлдейі өлеңіндегі немересінің есімі: (Қуаныш) Жамбылдың «Жата алмаймын төсекте , жаным қалай жайланады.»- деген жолдарды ауту себебі: (Соғыстың зардабын уайымдағандықтан) Жамбылдың «Қаһар қаулап денемде, Көз жібердім мен елге. Сонда елімнің түрінен Тастай болып түйілген Қаһармандық аңғардым...-деп қаһарман халықтыңжауға деген ыза кегін суреттеген өлеңі ( Ата жаумен айқастық) Жайлайық деп жауларды Жар салды жырау жаранға... Үзінді Жамбылдың қай өлеңінен ( Ата жаумен айқастық аллитерация) Тоқсан екі жастағы Жамбылдың Кавказға сапар шегу себебі: ( Ш.Руставелидің « Жолбарыс терісін жамылған батыр» дастанының 750 жылдығына барады.) Жамбылдың « Өмір жыры» туындысы (Шота Руставели туралы) Әйгілі Құлмамбет, Сарбас, Нұрмағанбает ақындармен айтысқан ақын: (Жамбыл) Жамбылмен айтысқа түскен ақындар: (Құлмамбет, Шашубай,Айкүміс) Жамбылмен айтысқан ақын қыз: (Айкүміс) Жамбыл неше жасында Жаныс ақынмен айтысып, жеңетіні: (20жасында) Жамбыл айтысқан ақындар:( Досмағамбет, Құлмамбет) Айтыста Құлмамбетті жеңгеннен кейін « Жетісудың жүйрік ақыны» атанған ақын (Жамбыл) «Адамдықты айт, ерлікті айт, батырлықты айт, Ел бірлігін сақтаған татулықты айт,» - деп Жамбыл айтқан (Құлмамбетке) Жамбылдың айтысқан ақыны (Құлмамбет) Жамбылдың Құлмамбетті айтыс өнерінде жеңген жылы: (1881) 1881 жылы Жамбыл қай ақынмен айтысып, жеңіске жетті (Құлмамбет) Жамбылдың Құлмамбетпен айтысқанда бет бұрған тақырыптары: (Ерлікке) Жамбылды Жетісуға , Қырғысзстанға, Сыр бойына танытқан үздік айтыс: (Құлмамбетпен) Ж.Жабаев айтыста сынға лады: (Байларды) Ж.Жабаев айтыста кімнің атынан сөйлейді (Халықтың атынан) жүктеу 0,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз