Радиактивті ыдырау заңы
Егер бір тәулікте 1 млн атомдардың ішінен 175 000 атом ыдырайтын болса, радонның жартылай ыдырау периоды қандай?
Берілгені: t = 1 тәулік = 8,64·104 с; N0 = 106, ΔN = 1,75·105.
Табу керек: Т1/2 - ?
Шешімі:
Радонның жартылай ыдырау периоды (1)
Радиактивті λ ыдырау тұрақтысын мына теңдеуден анықтауға болады:
(2)
(2) теңдеуді (1) теңдеуге қойып жартылай ыдырау периодын анықтауға болады:
1 млн. полоний атомдарының бір тәуліктің ішінде қаншасы ыдырайды?
Шешімі:
Δt уақыт ішінде
(1)
атом ыдырайды.
Бұл теңдеу болған кезде орындалады, мұндағы Т1/2 – жартылай ыдырау периоды. Полонийдің жартылай ыдырау периоды Т1/2 = 138 тәулік (кесте), яғни, тәулік уақыттағы ыдыраған атомдардың санын (1) теңдеуден анықтауға болады:
тәулік-1
радиактивті аргонның жартылай ыдырау периоды 110 минутке тең. Бастапқы ядролар санының 25%-і ыдырайтын уақытты анықтаңыз.
Берілгені: Т = 110 мин;
Табу керек: t
Шешімі: Радиактивті ыдырау заңы
Есептің шартынан , болатынын ескеріп, табамыз:
, , осыдан ,
Радонның бастапқы массасы 10 г. Радонның ыдырау тұрақтысын және бір тәулік ішінде ыдыраған радон атомдарының санын анықтаңыз. радонның жартылай ыдырау периоды 3,82 тәулікке тең.
Берілгені: t = 1 тәулік; Т1/2 = 3,82 тәулік; m = 10 г = 10-2 кг
Табу керек: λ, N1
Шешімі: Радон атомдарының саны
,
мұндағы NA – Авогадро саны, M = 222 кг/моль – радонның мольдік массасы, m – радонның массасы.
Радиактивті ыдырау заңы , мұндағы N–t уақыт мезетінде ыдырамаған ядро саны, λ – ыдырау тұрақтысы, .
t = 1 тәулік ішінде ыдыраған атом саны
(тәулік-1)
Радиактивті изотоптың ядросының мөлшері бастапқыдан бір жылда 4 есе азаятын болса, үш жылда неше есе азаяды?
Шешімі:
t1 = 1 жыл, t2 = 3 жыл,
, , , ,
есе азаяды.
Радиактивті химиялық элементтің бастапқы санының қанша проценті, осы элементтің орташа өмір сүру уақытының жартысына тең уақытта ыдырайды?
Шешімі:
Берілгені: t = τ
Табу керек:
Радиактивті ыдырау заңын пайдаланамыз: , мұндағы N – t уақыттағы ыдырамаған атомдар саны, λ – ыдырау тұрақтысы. Орташа өмір сүру уақыты τ = 1/λ.
Сонда немесе осыдан
N = 0,37 N0 және пайызы.
Егер 55Со радионуклидтің активтілігі t0 = 60 мин ішінде η = 4% - ға азаятын болса, оның орташа өмір сүру уақыты қандай болады?
Шешімі:
Радиактивті ыдырау заңы:
Ал А активтілік
(1)
Есеп шарты бойынша
(2)
Радиактивтіктің ыдырау тұрақтысын пайдалана отырып,
мына теңдеуді алуға болады: (3)
(3) теңдеуінен
сағ
Қазіргі кезде табиғи уранның құрамы (уран – 238) η1 = 99,28 % және (уран – 235) η2 = 0,72 % -дан тұрады. Жердің пайда болу уақытында уран изотоптары бірдей болды деп есептеп, Жердің жасын анықтау керек. 238U және 235U ядроларының жартылай ыдырау периодтары тең, сәйкесінше, τ1 = 4,56·109 жыл және τ2 = 0,71·109 жыл.
Шешімі:
Радиактивті ыдыраудың негізгі заңын пайдаланамыз
мұндағы N(t)–t уақыт өткеннен кейінгі ыдырамаған ядролар саны, N0 – бастапқы уақыт кезеңіндегі ыдырамаған ядролар саны, τ–берілген ядролардың жартылай ыдырау периоды. Уақыттың бастапқы кезеңі, есептің шарты бойынша - Жердің пайда болу кезеңі. N0–Жердің пайда болу уақытындағы әрбір табиғи уранның изотопындағы ядролар саны болса, қазіргі t уақыттағы осы ядролардың саны:
және
Бір теңдеуді екіншісіне бөліп, мына теңдікті алуға болады:
Логарифмдегеннен кейін шығатыны:
жыл
9. натрийді дейтрондармен сәулелендірген кезде жартылай ыдырау периоды Т=15,5 сағ. болатын натрийдің радиактивті изотопына айналады. Егер дейтрондармен сәулелендіруді тоқтатса, бір тәуліктен кейін бастапқы радиактивті натрийдің қандай мөлшері қалады
Шешімі:
Радиактивті ыдырау заңы бойынша t уақыт өтуімен натрийдің ыдырамаған ядролар саны:
,
мұндағы N0 - ядросының бастапқы саны, уақыт t = 24 сағ болғандықтан, қалған ядролар мөлшері:
10. Массасы 1 г полонийден 1 айда бөлінетін энергияны анықтаңыз. Полонийдің жартылай ыдырау периоды 138,4 тәулік.
Достарыңызбен бөлісу: |