Тақырыбы: Қызметтік хаттар, жолдаухат, құттықтау хат, қолхат, талап ету хат т.б. Мақсаты

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізуге байланысты білімін тереңдетіп, бағыт беру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша іс қағаздарының мемлекеттік тілдің жүзеге асуының нақты көрсеткіші екенін ашып көрсету.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша тапсырмалар арқылы ұйымдастырушылық, тілдік белгілерді дұрыс қолдану икемділігін қалыптастыру. Іс – қағаздардың түрлерін талдап, дұрыс толтыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы бойынша құжаттардың заңдылықтарын меңгеріп, күнделікті күнделікті өмірге қолдануға дағдыланыру.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Қызметтік хаттар, жолдаухат, құттықтау хат, қолхат, талап ету хаттары туралы түсінік беру.
   
5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   
7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   
8. 
   Тапсырмалар:
   

1. 
   Мына сөз тіркестерімен сөйлем құраңыз
   

Жауап жазу үшін – для ответа

Қанағаттандыру үшін – для удовлетворения

Тез арада – немедленно

Бір жұмыс күні ішінде – в течение одного рабочего дня

2. 
   Дағдылаңыз
   

Семинарға		қатысу		Әдістерді		қолдану
						жүргізу
		бару				қабылдау
						пайдалану
		келу				енгізу
						тарату
		жіберу				насихаттау
						таныстыру

9. 
   Бақылау жұмыстары
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша
   

1. 
   Ресми хаттар дегеніміз не?
   
2. 
   Шағым, жолдама хаттар туралы білесіз бе?
   
3. 
   Кепіл хат дегеніміз не?
   
4. 
   Талап ету хатын жаза аласыз ба?
   
5. 
   Қол хат дегенді қалай түсінесіз?
   

2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша
   

1. Тақырыбы

2. Күні

3. Хат жолданып отырған мекеменің аты мен адресатттың аты – жөні

4. Кіріспе сөз

5. Хаттың жалпы мазмұнын көрсететін бөлік

6. Негізгі мәтін

7. Хатты аяқтай келе айтылатын сыпайгершілік сақтау сөздері

8. Жіберушінің қолы

9. Қосымша (приложения) берілетін болса, оған сілтеме жазу

10. Қосымша

11. Құжатты дайындаушы, жіберуші туралы мәлімет

12. Постскриптум (хаттың аяқ жағына қол қойғанан кейін – «P.S.» таңбаларын қойып тұрып, одан кейін жазылған сөздер)
2. Қызметтік хаттың түрлерін жазыңыз

а) Ресми хаттар

ә) Жеке хаттар

б) Ұсыныс, кепілдемелік хаттар

в) Сұрау салу хаттар

г) Шағым хаттар

д) Жолдама хаттар

3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша
   

Қажет, қажетті, қажеттілік, қажетсіздік, қажеті жоқ, қажетін өтеу, неменеге қажет? қажетіне жұмсау, қажеті қанша?

Керек, керекті, керегі жоқ, керек қылу, керегінде, келсе керек.

Хабар, хабаршы, хабарлама, хабарлау, хабарландыру, хабардар болу, жедел хабар.

4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы
   

1. 
   Берілген тақырыптарға қолхат, кепілхат жазыңыз
   

2. 
   Берілген тақырыптарға құттықтау хат жазыңыз
   

● Бірге оқып жүрген досыңызды туған күнімен құттықтаңыз

● Ұстазыңызды 50 – ге келген мерейтойымен құттықтаңыз

● Анаңызды 8 наурыз мейрамымен құттықтаңыз

3. 
   Сөздер мен сөз тіркестерін жазып алыңыз
   

Басқа талабым жоқ – других претензий не имею

Кепілхат – гарантийное письмо

Жекеменшік – собственник

Кепілдік – гарантия

Жоба сипаттамасы – обоснование проекта

4. 
   Қазақ тіліне аударыңыз
   

5. 
   Мына сөздер мен сөз тіркестерін пайдаланып сөйлем құраңыз
   

10. 
    Пайдаланған әдебиеттер:
    

№5 тақырып: Хабарландыру, ақпарат беру туралы (хабарламахат)

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Хабарландыру, ақпарат беру туралы (хабарламахат).
   

2. 
   Мақсаты: Іс қағаздарының өзара айырмашылығы мен ұқсастықтарын ажырата білуге
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізуге байланысты білімін тереңдетіп, бағыт беру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша құжаттардың мазмұндық-құрылымдық жүйесін меңгерту. Құжаттарды талаптарға сай мемлекеттік тілде толтыра білу және оларды бір – бірінен ажырата білуге машықтандыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша белгілі бір ортаның атқаратын жұмыстарына байланысты мәселелерде арнайы, заңды қолданылатын құжаттарды дұрыс толтырып, іске асыруға машықтандыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы тапсырма, бақылау жұмыстары арқылы дұрыс сөйлеу, жазу қабілетін машықтандыру.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Хабарландыру, ақпарат беру туралы (хабарламахат), баянхат, түсінікхат, хаттама
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   

8. 
   Тапсырмалар:
   

1. Баянхат дегеніміз не?

2. Хабарламахат дегенді қалай түсінесіз?

3. Түсінікхат дегеніміз не?

4. Хаттама жазуды білесіз бе?

9. 
   Бақылау жұмыстары:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша
   

Бей (би) – араб-парсы тілдерінен енген форма, ол болымсыз мағынаны білдіреді, емес тұлғасына синоним ретінде жұмсалады: бейхабар, бейтаныс, беймәлім, бей-ресми, бейтарап.

2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша
   

Рабочая неделя, дело спорится, увеличатся доходы, стараться, свою профессию, выгодно, решить проблемы, важные дела, деловые партнеры, первая очередь, выполненное задание.

Әр айдың бесінде ақпарат беруіңізді сұраймыз.Өз кәсібін шын сүйетін, қоғамға пайдалы іс тындырғысы келетін адам уақытты ұтымды пайдалануға тырысады. Қазіргі заманың іскер адамы үшін әрбір минут қымбат.

3-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыз

Начальник отдела координации, начальник отдела контроля, заместитель начальника отдела ригистрации, начальник общего отдела, дать ответ на жалобу, нужен опытный специалисть, дайте отчет в письменном виде, выполнить поручение, необходима помощ, не могу перевести, квалифицированный врач, аккуратный служащий, подготовить документы, подать заявление.

4-тапсырма. Аударыңыз

Протокол, присутствовали, председатель, секретарь, повестка дня, слушали решение, члены комиссии, документы, допустить к тестированию, принятие решение, сделать заключение, слушание отчета, рассмотрение заявлений, проведя собеседование.

3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша
   

Анықтау, бағалау, ескеру, мәлімдеу, талқылау, уағдаласу, уәделесу, ұшырау.

4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы
   

2-тапсырма.

_______________________________қ. ______________

(қолы) (аты - жөні)

3-тапсырма. Мына тақырыптар туралы түсінікхат жазыңыз

Жұмысқа кешігіп келгеніңіз үшін.

Жұмыс орнынан табылмағаныңыз үшін.

Сабақтан 10 сағат қалғаныңыз үшін.

Өздік жұмысыңызды уақытымен тапсырмағаныңыз үшін.

4-тапсырма.Топпен бірге мәжіліс өткізіңіздер

№ _____хаттамасы

Қатысқандар:

Төраға:

Хатшы:

Тыңдалды:

Шешімі:

5-тапсырма.

Мәжбүр болу – быть вынужденным

Зиян шегу – понести убытки

Сипат беру – дать характеристику

Әлеуметтік кесел – социальная болезнь

Қол жеткізу – достигать

Жандандыра түсу – активизировать

Кешен – комплекст

10. 
    Пайдаланған әдебиеттер:
    

№6 тақырып: Хаттама

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Хаттама
   

2. 
   Мақсаты: Хаттаманың түрлерінің айырмашылығы мен ұқсастықтарын ажырата білуге, толық, нақты жаза білуге үйрету. Хаттаманың құрылымын меңгерту.
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізуге байланысты, соның ішінде хаттаманың түрлері, ерекшеліктері туралы білімін тереңдетіп, бағыт беру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша Құжаттарды талаптарға сай мемлекеттік тілде толтыра білу және оларды бір – бірінен ажырата білуге машықтандыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша белгілі бір ортаның атқаратын жұмыстарына байланысты мәселелерде арнайы, заңды қолданылатын құжаттарды дұрыс толтырып, іске асыруға машықтандыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы тапсырма, бақылау жұмыстары арқылы дұрыс сөйлеу, жазу қабілетін машықтандыру.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Хаттаманың деректемелері, қысқа хаттама және толық хаттама туралы мәлімет беру.
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   
8. 
   Тапсырмалар:
   

Хаттама – жиналыстарда, кеңестерде, конференцияларда және алқалық органдардың мәжілістерінде мәселені талқылау мен шешім кабылдаудың барысы туралы мәлімет беретін құжат. Толтырудың тәсілі мен көлемі жағынан хаттамалар стенография, фонография, конспект түрінде және сөйлеген сөздердің мазмұны жазылмаған ықшамды түрде болып келуі мүмкін. Қысқа хаттамаларда күн тәртібі, сөйлеушілердің аты-жөні, сөйлеген сөздердің тақырыбы және кабылданған шешімдер көрсетіледі. Сөйлеген сөздердің толық мәтіні келтірілмейді. Толық хаттамаларда сөйлеген сөздердің барлығы көрсетіледі. Хаттаманың толықтық дәрежесін жиналыстың өзі айқындайды. Бұл жағдайда құжаттың заңдылық жарамдылығын қамтамасыз ету қажет. Құжаттың заңдылық жарамдылығы барлық қажетті деректермен, олардың дұрыс толтырылуымен және хаттамадағы мәліметтердің шындыққа сәйкестігімен анықталады. Мысалы, жиналысқа катысушылардың санының көрсетілуі маңызды, ол қабылданған шешімнің жеткілікті дауыспен қамтамасыз етілгенін көрсетеді.

Хаттаманың деректемелері: мекеменің атауы; құжаттың атауы; мәжілістің өткен күні; индексі (нөмірі); мәжіліс өткен орын; бекіту грифі (егер қажет болса); тақырыбы (жиналыстың, алқалық органның атауы); мәтін.

Мәтіннің кіріспе бөлігінде катысушылардың құрамы, күн тәртібі; негізгі бөлігінде тыңдалған мәселе, сөйлеген сөздер және қабылданған қаулы көрсетіледі. Құжаттың соңында төраға мен хатшының қолы қойылады.

Сөздік

№7 тақырып: Азаматтық қатынастар жөніндегі құжаттар.

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Азаматтық қатынастар жөніндегі құжаттар. Аралық бақылау
   

2. 
   Мақсаты: Біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру, үйрену.
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша азаматтық қатынастар жөніндегі құжаттар, шарт, келісімшарт ерекшеліктері туралы білімін тереңдетіп, бағыт беру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша құжаттарды сауатты, тыңғылықты, тапсырмалы жедел орындауға дағдыландыру. Құжаттарды талаптарға сай мемлекеттік тілде толтыра білу және оларды бір – бірінен ажырата білуге машықтандыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша белгілі бір ортаның атқаратын жұмыстарына байланысты мәселелерде арнайы, заңды қолданылатын құжаттарды дұрыс толтырып, іске асыруға машықтандыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы тапсырма, бақылау жұмыстары арқылы дұрыс сөйлеу, жазу қабілетін машықтандыру.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Азаматтық қатынастар жөніндегі құжаттар, шарт, келісімшарт
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: келісім шарт жасату, аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   

8. 
   Тапсырмалар:
   

Азаматтық қарым-қатынастарды реттейтін құжаттар.

ҚОЛХАТ, СЕНІМХАТ, КЕПІЛХАТ – белгілі бір құндылықтардың (құжат, мүлік, зат, ақша) алыс-берісін куәландыратын, азаматтық қарым-қатынастарды реттейтін ресми құжат түрі. Құжаттың бұл түрлері міндетті түрде мөрмен бекітіліп, құқықтық сипатқа ие болады.

ҚОЛХАТ - белгілі бір құндылықтардың (құжат, мүлік, зат, ақша) алынғанын куәландыратын және оны белгілі бір мерзімде қайтарып беретіндігін міндеттеп, азаматтық қарым-қатынастарды реттейтін ресми құжат түрі. Бұл бағасы төмен құндылықтарды уақытша пайдалану жағдайында рәсімделеді. Сондықтан қолхат негізінен мекемеішілік қатынастарда жиі қолданылады.

Қолхаттың мазмұндық-құрылымдық жүйесі:

- құжаттың аты;

- қолхат беруші туралы толық мәлімет (аты-жөні, мекен-жайы, жеке куәлік нөмірі);

- қолхат алушы туралы толық мәлімет (аты-жөні, мекен-жайы, жеке куәлік нөмірі);

- алынған заттың атауы (егер ақша болса, көлемі санмен де, жазбаша да көрсетіледі);

- қайтарылатын нақты уақыты;

- қайтара алмаған жағдайдағы шарты;

- қолхат жазылған күн;

- тараптардың қолы;

- мекеме мөрі.

Сенімхаттың мазмұндық-құрылымдық жүйесі :

-құжат атауы;

- күні, айы, жылы, мекен-жайы ;

- сенімхат беруші туралы толық мәлімет (аты-жөні, мекен-жайы, жеке куәлік нөмірі);

-сенім білдірілетін тұлға туралы толық мәлімет (аты-жөні, мекен-жайы, жеке куәлік нөмірі);

- алынғат заттың атауы (егер ақша болса, көлемі санмен де, жазбаша да көрсетіледі);

- қайтарылатын нақты уақыты;

- қайтара алмаған жағдайдағы шарты;

- нотариалдық мекеме мөрі.

Сенімхат берілетін жағдайлар:

Сенімхат кез-келген төлем түрлерін, атап айтқанда жалақы, жәрдемақы, стипендия, зейнетақы алу үшін, сондай-ақ заттай корреспонденцияларды алу үшін, мүлікті ортақ пайдалану, транспорт құралдарын иемдену, мұрагерлік құқық туралы куәлік алу үшін т. б. толып жатқан жағдайларда беріледі.

Сенімхат 1 дана болып дайындалады

Төлемақы алу үшін берілген сенімхаттардың жарамдылығы - 3 ай. Мүлікті пайдалану үшін берілетін сенімхаттардың жарамдылығы - 3 жыл.

Жарамдылық мерзімі жазбаша жазылуы керек.

№8 тақырып: Еңбек шарты, ұжымдық еңбек шарты

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Еңбек шарты, ұжымдық еңбек шарты
   

2. 
   Мақсаты: Біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру, үйрену.
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша шарт, келісімшарт ерекшеліктері туралы білімін тереңдетіп, бағыт беру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша Құжаттарды сауатты, тыңғылықты, тапсырмалы жедел орындауға дағдыландыру
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша белгілі бір ортаның атқаратын жұмыстарына байланысты мәселелерде арнайы, заңды қолданылатын құжаттарды дұрыс толтырып, іске асыруға машықтандыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы тапсырма, бақылау жұмыстары арқылы дұрыс сөйлеу, жазу қабілетін машықтандыру.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Еңбек шарты, ұжымдық еңбек шарты, ерекшеліктері.
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   

8. 
   Тапсырмалар:
   

Келісім-шарт–жеке түлғалардың және заңды тұлғалардың азаматтық құқықтары мен міндеттерін белгілеуді, өзгертуді және тоқтатуды реттейтін, нотариалды түрде куәландырылатын ресми құжат.

Шарттың (келісім-шарттың) жазбаша түрінде жасалынатын мәміленің мазмұны толық көрсетіледі, екі жақ (тараптар) немесе тараптардың өкілеттігі берілген адамдар қол қояды, мәтінді нотариус бекітеді.

Шарт мынадай жағдайларда жасалады:

1. Жылжымайтын мүлік жөніндегі мәмілелер:

а) тұрғын үйді сатып алу — сату туралы; ә) тұрғын үйді сыйға беру туралы;

б) тұрғын үйді ауыстыру туралы.

2. Жер учаскелері туралы мәмілелер:

а) жер учаскесін сыйға беру туралы келісім-шарт; ә) жер учаскесін ауыстыру туралы келісім-шарт;

б) жер учаскесін сатып алу - сату туралы келісім-шарт.

3. Көлік құралдары жөніндегі мәмілелер:

а) автомашинаны сатып алу — сату жөніндегі келісім-шарт; ә) автомашинаны залогқа беру жөніндегі келісім-шарт;

б) автомашинаны сыйға беру жөніндегі келісім-шарт.

4. Ақша қаражатын заемға алу — заемға беру жөніндегі мәмілелер: а) процент төлеу арқылы ақша алу туралы келісім-шарт;

ә) айып төлеу арқылы ақша алу туралы келісім-шарт.

сөздік

шарт - договор

қол қоюшылар - подписавшиеся

төменде қол қоюшылар - нижеподписавшиеся

сату — сатып алу - купля-продажа

маған тиеселі - принадлежащий мне

жеке басы - личностъ

іс-әрекетке қабілеті-дееспособность

анықталды - установлен

тексерілді - проверен

тіркелді - зарегистрирован

қол қойылды - подписан

мәміле-сделка

мекен-жайда тұратын-проживающий по адресу

берілген -выданный

жекеменшік құқығы бойынша -по праву собственности

келісім шарттың негізінде -на основании договора

жалпы пайдалы ауданы -общая полезная площадь

шаршы метр-кв. метр

құрайды -составляет

осы уақытқа дейін -до настоящего времени

тыйым салынбаған -под арестом не состоит

бағалау- оценивать

9. 
   Бақылау жұмыстары:
   

Белгілі бір жас пен білім дәрежесіне жеткеннен кейін, жұмысқа тұрғандардың әрқайсысының енбек жолы осы құжаттан басталады.

Еңбек шарты заңмен рәсімделген екі жақтың (әдетте "жұмыс беруші" және "жұмысшы" деп аталады), нақты бір міндеттерді өзіне ерікті түрде алу туралы жазбаша келісімі болып табылады.

Аталған міндеттемелерді нақты анықталған шарттар негізінде уақыттың белгілі бір мерзімі аралығында орындайтындықтары баяндалады. Басқа кез келген құжат еңбек келісімінің де өзіндік құрылымы мен мазмұны, рәсімдеу ережелері бар.

Еңбек келісімі жұмысқа орналасқан кезде немесе алдыңғы жасалған келісімнің кейбір шарттары (міндеттер мазмұны, еңбекақы мөлшері, жұмыс жағдайы т.б.) өзгерген жағдайда жасалады. Келісім жасауға ұйым әкімшілігінде белгіленге тәртіп бойынша қаралған жұмысшы арызы негіз болады.
Еңбек келісімі мыналардан тұрады:

1) құжат аты;

2) келісімнің жасалған орны мен күні;

3) екі жақтың толық және шартты атауы;

4) жұмыстың сипаты мен мазмұны, оны орындауға қажетті квалификация дәрежесі;

5) келісім типі (негізгі жұмыс әлде қосымша істелетін жұмыс);

6) келісім түрі (шектеулі мерзімге ме әлде үзақ уақытқа ма);

7) келісімнің уақыты, мерзімі (шектеулі мерзімге жасалған келісім үшін);

8) сынау мерзімі;

9) жұмысшының міндеттері;

10) еңбек жағдайы, еңбекақы төлеу сияқты әкімшіліктің негізгі міндеттерін көрсете отырып жазылған жұмыс беруші міндеттері;

11) жұмысшының еңбек құқын қорғауға қосымша кепілдік беретін мағлұмат;

12) еңбек пен демалыс тәртібінің ерекшеліктері туралы мәлімет;

13) ақшалай берілетін сыйлық көлемі мен оны төлеу тәртібі туралы мәлімет;

14) демалыс алу тәртібі мен оның мерзімі туралы мәлімет;

15) келісім бойынша жасалатын басқа да жағдайлар мен шарттар;

16) келісім бойынша атап өтілетін ерекше жағдайлар (қай кезде келісім бұзылуы немесе қайтарылуы мүмкін);

17) келісім тоқтатылатын жағдай атап көрсетіледі;

18) екі жақтың мекен-жай мен реквизиттері;

19) екі жақтың қойылатын қолы (сигнатура);

20) шартқа қол қойылған күн;

21) келісім қосымшасы (егер бар болса).

Еңбек келісімін безендірудің қызметтік құжаттарды безендірудің жалпы талаптарынан көп айырмашылығы жоқ. Келісім мәтіні А4 форматты қағазда таза, түзетулерсіз басылады. Цифрлар қажет жағдайда жазбаша жазылады.

Енді еңбек келісімінің жазылуына нақтылай тоқталайық.

Автомашинаны сату — сатып алу туралы келісім-шарт.

Алматы қаласы, Қонаев көшесі, 91-үй, 46-пәтер, бір мың тоғыз жүз тоқсан сегізінші жылғы жиырма бірінші қыркүйек

(келісім-шарт жасалған мекен-жай және күні сөзбен жазылады)

Біз, төменде қол қоюшылар, Алматы қаласы "Жетісу" шағын ауданы, 28-үйде тұратын азамат Өмірбаев Асқар Өмірбайұлы, жеке басының куәлігі № 548796, Қазақстан Республикасының ІІМ берген. Алматы қаласы, Райымбек даңғылы, 83-үйде тұратын азамат Қайырбаев Серік, жеке басының куәлігі № 478926, Қазақстан Республикасы IIМ берген, осы келісімшартты жасадық:

1. Мен, азамат Өмірбаев Асқар Өмірбайұлы, "Жигули" маркалы

жеңіл автомашинаны сатамын, кузовның типі_____, шығарылған типі

______, шасси нөмірі ______, двигатель нөмірі ______, мемлекеттік

нөмірі.

Мен, азамат Қайырбаев Серік, көрсетілген автомашинаны сатып аламын.

3. Автомашина___________________теңгеге сатылады

(бағасы толық жазылады)

Көрсетілген соманы келісім-шартқа қол қою кезінде азамат Қайырбаев Серік төлейді. Тараптардың қолы.

1998 жылы 21 қыркүйекте осы келісім-шартты мен, Асқарова Бақыт, Алматы қаласының нотариусы куәландырды.

(нотариалдық кеңсенің атауы, нөмірі, лицензияның нөмірі көрсетіледі)

Осы келісім-шартқа менің қатысуым кезінде Тараптар қол қойды, Тараптардың жеке басы анықталды, олардың құқықтық іс-әрекетке қабілеті және автомашинаның Өмірбаев Асқар Өмірбайұлына тиесілі екендігі тексерілді.

Сату-сатып алу жөніндегі келісім-шарттың мәтіні дауыстап оқылды.

Нөмірі 6 тізбегі тіркелген.

Тариф бойынша________________теңге салық алынды.

Нотариус (қолы)
Коммуникативті компетенция бойынша

1-тапсырма. Қазақ тіліне жазбаша аударыңыз.

Договор купли-продажи, заключили настоящий договор о нижеследующем, указанная квартира, принадлежит гражданину, принадлежит мне, по праву собственности, общая полезная площадь, инвентаризационная стоимость, по справке БТИ, никому не продана, не заложена, под арестом не состоит, в споре не состоит, содержание закона разъяснено, содержание действующего законодательства, договор составлен в трех экземплярах, договор подлежит регистрации.

1. Еңбек шарты дегеніміз не?

2. Ұжымдық еңбек шартын қалай түсінесіз?
1. Ескерту!

Ұжымдық еңбек шарты (Коллективный трудовой договор)

15.05.2007 ж Қазақстан Республикасының №251 – ІІІ Еңбек кодексінің 282 – 284 баптарына сәйкес қызметкерлер тобы мен жұмыс беруші арасындағы еңбек қатынастарын реттейтін ресми құжат болып табылады.

(айы, күні)

(кәсіпорын атауы, кәсіпорын басшысының аты – жөні)

(аты – жөні)

Атқарылатын жұмыс _________________________________________________________

І. Орындаушының міндеттері:

-

-

-

-

-

-

3. Ұжымдық еңбек шартының үлгісімен танысыңыз

Жалпы ережелер, еңбекақы төлеу, еңбекті ұйымдастыру және қорғау, жұмыспен қамту, әлеуметтік еңбек кепілдіктері, кәсіподақ қызметінің кепілдіктері т.б.

10. 
    Пайдаланған әдебиеттер:
    

№9 тақырып: Өтініш, өкімдер т.б.

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Өтініш, өкімдер т.б.
   

2. 
   Мақсаты: Біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру, үйрену.
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша жазбаша түрде баяндалатын, өтіну, сұрау туралы ресми құжат туралы толық мәлімет беру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша азаматтардың заңмен бекітілген жеке құқықтары мен мүдделерінің жүзеге асырылуын қадағалауға дағдыландыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізуге байланысты білімін тереңдетіп, бағыт беру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы өтініш жазу арқылы ойын дамыту, білу, бір–бірінен ажырату, хабарламаның түрлерін ажырата білу.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Өтініш, өкім туралы түсінік.
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   
8. 
   Тапсырмалар:
   

Өтініш – азаматтардың заңмен бекітілген жеке құқықтары мен мүдделерінің жүзеге асырылуы мазмұндалатын, жазбаша түрде баяндалатын, өтіну, сұрау туралы ресми құжат.

Өтініш жазылатын негізгі жағдайлар төмендегідей:

• 
  жұмысқа қабылдау
  
• 
  жұмыстан босату
  
• 
  басқа жұмысқа ауыстыру
  
• 
  кезекті демалыс сұрау
  
• 
  кезектен тыс демалыс сұрау
  
• 
  материалдық көмек (пәтер бөлу), балабақшадан орын бөлу және т.б. туралы сұрау
  
• 
  жалақыны көтеру туралы өтініш айту және т.б.
  

Хабарламаның үш түрі бар: арыз, өтініш және ұсыныс. Олар мазмұны жағынан әртүрлі болып келеді: мысалы, өтініште азаматтардың заңмен бекітілген жеке құқықтары мен мүдделерінің жүзеге асырылуы мазмұндалатын хабарлама жасалады. Жеке адам өзіне берілген құқықтарды пайдалану үшін өтініш жазады, сонымен қатар өзі жұмыс істейтін ұжымдарда, мекемелерде, өзі тұратын тұрғын үйлерде, мемлекеттік органдар қызметінде байқалған кемшіліктерді атап жазады.

Арызда - азаматтардың заң арқылы қорғалатын жеке құқықтары мен мүдделерінің бұзылу фактісі туралы хабарлама жасалып, оны қалпына келтіру туралы талап-тілек айтылады, хабарлама жасаушының ойынша іс-қимылы дұрыс жүргізілмейтіндіктен өзінің құқықтары мен мүдделерін бұзып отырған мемлекеттік органдардың, мекемелердің, ұйымдардың, лауазымды адамдардың атына сын айтылады.

Ұсыныс — белгілі бір мемлекеттік органның, ұйымның, мекеменің жұмысын жақсартуға жетілдіруге назар аударатын, осыған байланысты қойылған міндеттердің шешудің жолдары ұсынылатын хабарлама түрі.

Хабарламаның барлық түрі мемлекеттік органдардың, ұйымдардың кеңсесінде тіркеуден өтеді. Арнайы тіркеу карточкасы, аннотациялык парақ толтырылады.
сөздік

заявление-өтініш

прошу -сұраймын

проживающий -тұратын

прилагается-тіркелген

9. 
   Бақылау жұмыстары:
   

1. 
   Өтініш дегеніміз не?
   
2. 
   Өтініш жаза аласыз ба?
   
3. 
   Өкімдер құжаттың қай түріне жатады ?
   
4. 
   Өкімдерді кім шығарады?
   

Қарсы емеспін, қарсымын, келісемін, қайта қараймын, өтінемін, мүмкіндік болса, өкінішке орай, қамтамасыз ету, мырза, ханым, мақұл, қажет, рұқсат етуіңізді сұраймын.

Заявление, Прошу Вас, прошу дать разрешение, начиная с этого года, начиная с понедельника, начиная со следующей недели.

Бөлім бастығы бізді қабылдамады, өтінішімізді қарамады. Декан өтінішке қол қоймады. Берілген тапсырма орындалмады. Бір жылға акдемиялық демалыс алдым.

Отбасымның жағдайына байланысты. Жіберуіңізді өтінемін. Мен кеше демалысқа шықтым.

Операционалды – дағды компетенциясы бойынша

1-тапсырма. Қазақ тіліне аударып, осы үлгі бойынша өтініш жазыңыз.
Начальнику Департамента

господину Аскарову К.Л.

от заместителя начальника

общего одела Арыстанова А.А.

В связи с семейными обстоятельствами прошу Вас разрешить внеочередной отпуск с 25 марта по 12 апреля 2009 года.

Пожалуйста, рассмотрите мое заявление и дайте удовлетворительный ответ.
Коммуникативті компетенция бойынша

2-тапсырма. Университет ректорының және факультет деканының атына өтініш жазыңыз.

Өзін-өзі дамыту компетенциясы.

3-тапсырма. Өтініштің үлгісіне қарап жаңа өтініш жазыңыз.
Жұмысқа қабылдау туралы

__________қаласы(______ауданының)

Әкімі __________________(аты – жөні)

________________________________ мекен-жайында тұратын

________________________ (аты – жөні)

ӨТІНІШ

Сіз факультет деканысыз. Қандай да бір мәселелерді шешу үшін өкім үлгісіне сүйеніп өз нұсқаңызды жазыңыз.

________________________________________________ өкім шығарады

____________________________________________________ белгілеймін

Негіздеме ___________________________________________

Мекеменің басшысы _______________ ___________________

(қолы) (аты-жөні)

10. 
    Пайдаланған әдебиеттер:
    

№10 тақырып: Кадрлар жөніндегі жеке іс парағы. Сауалнама.

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Кадрлар жөніндегі жеке іс парағы. Сауалнама.
   

2. 
   Мақсаты: Мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізуге байланысты білімін тереңдетіп,
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша кадрлар жөнінде жеке іс парағы туралы толық мәлімет беріп, бағыт-бағдар беру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша іс қағаздарын дұрыс толтыруға дағдыландыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша іс қағаздарымен дұрыс жұмыс істеу дағдысын қалыптастыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы бақылау жұмысы мен жаттығулар арқылы білімін жетілдіру.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Кадрлар жөніндегі жеке іс парағы. Сауалнама.
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: Іс қағаздарының үлгісімен жұмыс, аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   

8. 
   Тапсырмалар:
   

1. 
   Кадрлар жөніндегі жеке іс парағы дегеніміз не?
   
2. 
   Сауалнаманы толтыра аласыз ба?
   

9. 
   Бақылау жұмыстары:
   

1-тапсырма. Кадрлар жөніндегі жеке іс парағының құрылымдық негізін атап беріңіз.

1. Аты – жөні___________________________________________________

2. Туған жылы, айы, күні__________________________________________

3. Туған жері____________________________________________________

4. Ұлты_________________________________________________________

5. Әлеуметтік жағдайы____________________________________________

6. Білімі және мамандығы, қашан және қандай жоғары оқу орнын бітірді

________________________________________________________________

________________________________________________________________

7. Ғылыми дәрежесі және ғылыми атағы _____________________________

8. Ғылыми еңбектері мен өнертабыстары_____________________________

________________________________________________________________

9. Қандай шетел тілдерін білесіз және қандай дәрежеде?________________

________________________________________________________________

10. Шетелде болдыңыз ба, қай жерде және қашан?_____________________

________________________________________________________________

11. Еңбек қызметіңізден басталуы
Коммуникативті компетенция бойынша

1-тапсырма. Аударып, жауап беріңіз

Чем увлекаетесь в свободное время?

Какие свойства больше всего цените в людях?

Какие основные достоинства (недостатки) выделяете в себе?

Какую должность хотели бы занимать на новом месте работы?

Что Вам больше нравится: работа с людьми или техническая работа с документацией?

Какими иностранными языками владейете?
Өзін-өзі дамыту компетенциясы

1-тапсырма. Сөздермен сөйлем құрыңыз.

Қасиет, еңбек, мінез, қызмет, ұжым, ұнау, табыс

Мекеменің басшысы, жұмыстан босату, кәсіпкер, тағайындау, бақылау, лауазымды тұлғалар, мәселелер, ұйым, өнеркәсіп, бас маман, кадр жұмыстары.

10. 
    Пайдаланған әдебиеттер:
    

№11 тақырып: Мінездеме, түйіндеме, өмірбаян.

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Мінездеме, түйіндеме, өмірбаян.
   

2. 
   Мақсаты: Біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыру, үйрену.
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша мінездеме, түйіндеме, өмірбаян туралы түсінік бере отырып білімін арттыру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша құжаттарды сауатты, тыңғылықты, тапсырманы жедел орындауға, машықтандыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша сұраққа жауап беру арқылы ойын дамыту.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы әр түрлі ойындар, тапсырмалар, жаттығулар арқылы жеке адам өміріне қатысты құжаттардың маңыздылығын жете түсіндіру. Оларды дұрыс құрастыруға дағдыландыру.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Мінездеме, түйіндеме, өмірбаян
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   

8. 
   Тапсырмалар:
   

Түйіндеме. (Резюме)

Резюме француз тілінен алынған термин. “Айтылған, я жазылған мәселенің қысқаша түйіні” деген мағына береді.

Түйіндеме – белгілі бір тұлғаның өмірбаяны, білімі, мамандығы, кәсіптік шеберлігі, біліктілігі, икемділігі жайлы нақты, қысқа мәлімет беретін іс қағазының бір түрі.

Жазылған түйіндеме сіз туралы толық мәлімет беру үшін онда, сіздің біліміңіз, біліктілігіңіз, жеткен жетістігіңіз, жұмыс тәжірибеңіз, не нәрсеге икемділігіңіз бар екені айтылуы керек. Түйіндеме сіздің кең көлемдегі визит карточкаңыз іспеттес. Түйіндеме жазуда сіздің мақсатыңыз - өз өмірбаяныңыз бен жұмыс тәжірибеңізді, мамандығыңызды, икемділігіңізді ұтымды көрсете білу. Осы арқылы ойлаған жұмыс орнына қол жеткізу. Сондай-ақ түйіндеменің әдемі рәсімделуіне де көңіл бөлгеніңіз дұрыс. Яғни мекеме басшысы сіздің кім болып істегіңіз келетінін түйіндемені оқу барысында бірден ұғатындай болу керек Қалаған мамандығыңызға байланысты жеке басыңыздың қасиеттері анық көрсетілуі тиіс. Мәселен, сіз жарнама агенті болып орналасқалы келсеңіз түйіндемеге адамдармен жақсы қарым-қатынас жасай алатындығыңыз, тапқырлығыңыз, интуицияңыз, адам психологиясын жақсы білетіндігіңіз сияқты қасиеттеріңіз жазылуы керек. Түйіндемеде белгілі бір адам туралы мәліметтер ықшам әрі нақты түрде беріледі.

Түйіндеменің ерекшелігі – үміткердің білімі және кәсіби шеберлігі туралы мәліметтердің кері хронологиялық тәртіпте берілуі.

Түйіндеменің мазмұндық-құрылымдық жүйесі:

- аты-жөні;

- туған жылы, күні, айы, туған жері;

- ұлты;

- мекен-жайы, телефоны;

- отбасы жағдайы;

- азаматтығы;

- білімі;

- бітірген оқу орындары;

- кәсіби біліктілігі мен кәсіби тәжірибесі;

- тілдік дағдылары;

- компьютерлік сауаттылығы;

- жеке қасиеттері (жауапкершілігі, адамдармен қарым-қатынас орнатуға бейімділік, ұстамдылық, мақсаттылық, ұйымдастырушылық, басқарушылық қабілеттер, ұжыммен жұмыс істей білу, ұқыптылық, алға қойған міндеттерге шығармашылық көзқарас т.б.)

- қызығушылығы (саяхатқа шығу, би, домбырада ойнау, кітап оқу т.б.) туралы мәлімет, қосымша ақпараттар (мақтау грамоталары, сертификаттар, наградалар, патенттер т.б.)

9. 
   Бақылау жұмыстары:
   

1. 
   Түйіндеме дегеніміз не?
   
2. 
   Мінездеме жаза аласыз ба?
   

Мен,__________ (аты – жөні), ________ жылы, ________қалада (облысында, ауданда, ауылда), ________, _________отбасында дүниеге келдім. _______жылы________ қаласындағы (облыс, аудан, ауылында) №______ орта мектепке бардым. Орта мектепті _______жылы бітрдім. ______жылы ______ университетінің _______факультетіне түстім.

Әкем,____________(аты-жөні) _______________зейнеткер.

Анам,___________(аты – жөні) _____________

Отбасылық жағдайым _____________________

Балаларым _______________________________

Мекен – жайым ___________________________

Коммуникативті компетенция бойынша

1-тапсырма. Мына сөздер мен сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыз

Жан – жақты, тұжырым, тырысу, дағдылы өмірбаян, мүмкіндік беру.

«Еріншектік – күллі дүниедегі өнердің дұшпаны. Талапсыздық, жігерсіздік, ұятсыздық, кедейлік – бәрі осыдан шығады» (Абай)

Я хотела бы заполнить личный листок.

Сотрудники отдела хотели бы обсудить проект закона о налоговой политике в Республике Казахстан.

Я хотел бы узнать о Вашем здоровье.

Мы хотели бы поехать в командировку за границу.

Ты хотел бы работать в больнице.

Собрание не состоялось.

Ректор не принял.

До сих пор не дан ответ.

Врач не смог этого сделать.

План работы не выполнен.

Нам не дано разрешение.

Директору нужно хорошо организовать работу коллектива малого предприятия.

Чтобы достич успехов, нужно много работать.

С коллегами по работе поддерживает деловые отношения.

Способен самостоятельно принять правильное решение в сложной обстановке.

По характеру общителен, иногда недостаточно сдержан.

10. 
    Пайдаланған әдебиеттер:
    

№12 тақырып: Бұйрық түрлері.

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Бұйрық түрлері.
   

2. 
   Мақсаты: Өкілеттік құжаттың маңыздылығын, ерекшелігін түсіндіре отырып білімін арттыру.
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша біліктілігі мен дағдысын қалыптастыру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша бұйрықтың үлгілері арқылы құжатты дұрыс толтырып, құрастыруға дағдыландыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша болашақ маман ретінде адамдармен дұрыс қарым-қатынас жасауға машықтандыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы жаттығу, бақылау жұмыстары, бұйрық үлгілерімен жұмыс жасай отырып білімін, тәжірибесін арттыру.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Өкілеттік құжаттар, бұйрық мәтіні: 1) констатациялык; 2) өкімдік.
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   

8. 
   Тапсырмалар:
   

Өкілеттік құжаттарға мекеменің қызметтік іс-әрекеттеріне және қызметкерлеріне байланысты жазылатын бұйрықтар мен нұсқаулар жатады. Мұндай құжаттарға мекеме, ұйым, бірлестік жетекшісі қол қояды.

Бұйрыққа қол қойылған соң ол тіркеуге алынады, түп нұсқасы немесе оның көшірмесі я үзіндісі бұйрықта орындаушыларға беріледі және оларға бақылау жасалады.

Бұйрықты безендірудің ең негізгі бөлігі — оның мәтіні. Бұйрық мәтіні өкілеттік бөлімдерден құралып, "БҰЙЫРАМЫН" деген сөзбен беріледі және жеке жолға жазылады.

Орындалуы міндетті бұл өкілеттік құжат мәтіні нақты, түсінікті, қысқа жазылады. Онда іс-әрекеттің орындалу мерзімі, орындаушының аты-жөні көрсетіледі. Бұйрықта түсініксіз сөз орамдары мен сөйлемдер болмауы керек.

Бұйрық - жетекшінің мекемені басқарудың барысында, алда тұрған маңызды, ағымдағы, күнделікті, кадрлық мәселелерді шешу мақсатында беретін, қарамағындағылар орындауға тиісті нормалардан тұратын өкілеттік құжаттың бір түрі.

Бұл құжаттың жауапкершілігі оған қол қоятын лауазымды адамға жүктеледі. Бұйрық ауызша да жазбаша да беріледі, төменде біз жазбаша берілетін бұйрық түрлерін қарастырамыз. Жұмыс жүргізу ыңғайлы болу үшін мекемеде бұйрықты екі топқа бөледі: 1) мекеменің негізгі жұмыстарына байланысты; 2) жеке құрамға байланысты. Ірі мекемелердің маңызды іс-әрекетіне байланысты бұйрықтар А4 форматты қағазда басылады. Бұйрықтың мынадай реквизиттері бар: елтаңба, мекеме немесе кәсіпорынның аты және оның қандай ұйымға қарасты екені, құжат аты, жазылған күні, орны, индекс, тақырып, қол, қол қойылған адамның аты-жөні, келісім туралы белгі. Бұйрық мәтіні әдетте екі бөліктен тұрады:

1) констатациялык; 2) өкімдік.

1. Констатациялық (айқындаушы, анықтаушы, фактіні көрсетуші бөлігі) бөлікте, бұйрықтың мақсаты, бұйрықты беруге негіз болған факті көрсетіледі. Өкілеттік құжаттың тақырыбы, нөмірі, датасы жазылады.

Егер бұйрықтың берілуіне жоғары тұрған ұйымнан келіп түскен құжат негіз болса, онда ол құжаттың аты, нөмірі, күні осы бөлікте жазылады.

Егер берілетін бұйрық түсіндіруді қажет етпесе констатациялык бөлік жазылмайды.

2. Өкімдік бөлік "БҰЙЫРАМЫН" деген сөзден басталады да, бұйрық мазмұны жаңа жолдан басталып, әр бөлімі араб цифрларымен белгіленді.

Мекеменің ішкі іс қағазына жататын қызметтік құжаттың бұл түрін сипаттай отырып, мынадай бұйрықтарды атап көрсетуге болады:

• 
  жыл бойы үздіксіз атқарылатын жұмыстарға байланысты бұйрықтар;
  
• 
  күнделікті мәселелерге байланысты бұйрықтар;
  
• 
  арнайы бұйрықтар;
  
• 
  төтенше жағдайға байланысты бұйрықтар;
  
• 
  басқа да бұйрық түрлері.
  

бұйрық - приказ

жеке құрам бойынша бұйрық - приказ по личному составу

бұйрық беру- отдать приказ

бұйрық шығару - издавать приказ

бұйрықпен танысу - ознакомиться с приказом

бұйрыққа бағыну- подчиниться приказу

басқа жұмысқа ауысуына байланысты - в связи с/со переходом на другую работу

зейнеткерлікке шығуына байланысты - в связи с/со уходом на пенсию

денсаулығына байланысты -в связи с/со здоровъем

тағайындау -назначитъ

қабылдансын- принять

босатылсын- освободить

ауыстырылсын- заменить

уақытша атқару- временно возглавить

жүктелсін- возложить

бұрыштама- виза

Бақылау жұмыстары:

Когнитивті – білім компетенциясы бойынша

1-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіз.

Бұйрықтар құжаттың қай түріне жатады ?

Бұйрық кімнің атынан, қандай жағдайларда шығарылады?
2-тапсырма. Сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыз.

Приказ – является одним из наиболее важных и распространеннных видов распорядительных документов предприятия. Приказ – это нормативный документ, издаваемый руководителем предприятия для решения каких-либо задач. Распоряжения – это документ, издаваемый по оперативным вопросам повседневной деятельности предприятия либо организации. Текст распоряжения должен содержать конкретное задание, ответственность исполнителя и срок исполнения.

Бұйрық қандай да бір міндетті шешу үшін кәсіпорын басшысы шығаратын құжат. Бұйрық мекеменің немесе оның құрылымдық бөлімшелерінің құрылу, таратылу, қайта ұйымдастырылу; оларға өзгеріс енгізу мақсатында ережелерді нұсқаулықтарды, қағидаларды бекіту болып табылады. Кәсіпорынның жұмысын ұйымдастыру, қаржыландыру, жоспарлау, жабдықтау, басқа да өндірістік мәселелер, сондай-ақ кадр мәселелері бойынша жұмысқа қабылдау, ауыстыру, босату бойынша шығарылады.

I. БҰЙРЫҚ

Перспективалық даму департаментінет жұмысқа қабылдау туралы

Жәнібек Темірғалиев Перспективалық даму департаментіне штаттық кестеге сәйкес жалақы көлемі -150000 теңге, бас маман қызметіне қабылдансын. Айрықша жұмыс жағдайлары ушін 20% көлемінде үстем ақы белгіленсін.

Директор (қолы)
II. БҰЙРЫҚ

Медициналық колледж директорын уақытша ауыстыру туралы

Алматы медициналық колледжі директорының 3 айға Англияға ресми сапарға кетуіне байланысты оның міндеттерін уақытша атқару директордың орынбасары Шөкира Аманқызына жүктелсін.

Директор (қолы)

I. БҰЙРЫҚ

Қаныш Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ-ға жұмысқа қабылдау туралы

Гүлсім Бақытжанқызы Қазақ Ұлттық техникалық университетінің қазақ тілі кафедрасына штаттық кестеге сәйкес оқытушылық қызметіне қабылдансын.

Ректор (қолы)

9. 
   Пайдаланған әдебиеттер:
   

№13 тақырып: Жұмысқа орналасуда қажетті құжаттар

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Жұмысқа орналасуда қажетті құжаттар
   

2. 
   Мақсаты: Күнделікті өмірде, еңбек қарым-қатынасында кездесетін кеңселік құжаттарды талаптарға сай мемлекеттік тілде толтыра білуі және оларды бір-бірінен ажырата білуге машықтандыру.
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша кәсіби бағытта сауатты жазуға, мамандығына сәйкес сөйлеу тілін жаттықтыру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша терминдердің жазылу үлгісін, оларға қойылатын талаптарды, біліктілікті қалыптастыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша ғылыми мәліметтерді, әдебиеттерді қолдана алу, мәтінді түсініп, оқылым, айтылым, тыңдалым, жазылым, қатысымға түсу ниетін қалыптастыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы тақырыпты әр түрлі бағытта, ғылыми тұрғыда негізгі мазмұнды қалыптастырып, жазу мәдениетін, дағдысын дамыту.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Жеке куәлік, ТСН және әлеуметтік жеке код, өтініш, түйіндеме, өмірбаян, еңбек кітапшасы т.б.
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   

8. 
   Тапсырмалар:
   

Еңбек келісімшартын жасау үшін қажетті құжаттар тізімі Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 31-бабында белгіленген. Осы құжаттар тізімі төмендегідей:

1. 
   жеке куәлік немесе төлқұжат (16 жасқа толмаған тұлғалар үшін туу туралы куәлік);
   
2. 
   азаматтығы жоқ тұлғаның куәлігі (Қазақстан Республикасы аумағында тұрақты өмір сүретін шетелдіктер мен азаматтығы жоқ тұлғалар үшін);
   
3. 
   білім, біліктілігі туралы құжат;
   
4. 
   еңбек қызметін растайтын құжат (еңбек өтілі бар тұлғалар ұшін);
   
5. 
   әскери есеп құжаты (әскери міндетті адамдар мен әскери қызметке шақырылуға тиісті тұлғалар үшін);
   
6. 
   алдын ала медициналық тексеруден өткен туралы құжат (Қазақстан Республикасының Кодексі мен Заңына сәйкес медициналық тексеруден өтуге міндетті тұлғалар үшін);
   
7. 
   ТСН және әлеуметтік жеке кодтың берілуі туралы куәліктердің көшірмелері.
   

9. 
   Бақылау жұмыстары:
   

1. 
   Жұмысқа қабылдау туралы бұйрық және еңбек келісімшарты бір-біріне дәлме-дәл сәйкес болуы керек. Көптеген жағдайда жұмыс беруші жұмысқа қабылдау туралы бұйрықта белгіленген маңызды тармақтар келісімшартта жазылмайды. Бірақ еңбек келісімшарты алғашқы болып саналады, сондықтан барлық дау келісімшарт негізінде шешіледі.
   
2. 
   Еңбек келісімшартында міндетті түрде Сіздің жұмыс орныңыз құрылымдық бөлімшесі белгіленіп жазылуы керек.
   
3. 
   Сіздің міндеттеріңіз еңбек келісімшартында міндетті түрде нақты жазылып көрсетілуі керек. Көптеген жағдайда келісімшартта қызметкердің міндеттері өте қысқа, анық емес жазылады. Жұмыс берушінің еңбек келісімшартында белгіленбеген жұмыстарды орындауды талап етуге құқығы жоқ. Сондықтан «бұл менің міндеттеріме жатпайды» - деген сөздерге жұмыс берушінің қарсыласуы қиын болады.
   
4. 
   Көптеген жағдайда жұмыс беруші еңбек келісімшартында қызметкер міндеттерін лауазымдық нұсқауларға сәйкес орындауы керек деп белгілейді. Осы нұсқаумен таңысыңыз! Мұның екінші жолы да бар: келісімшартта лауазымдық нұсқау «келісімшарттың бөлінбейтін бөлігі» болып табылады деп белгілеуге болады. Бірақ осы жағдайда ол келісімшартқа қоса салынып, Сізге қол қоюға ұсынылады. Келісімшартқа қосымша ретінде техникалық тапсырма беріледі. Мұнда Сізге орындауға қажетті жағдайлар толық жазылады.
   
5. 
   Жұмыс берушіге келісімшартта минималды окладты белгілеп, ал қалғанын әртүрлі үстеме төлемдер ретінде төлеу тиімді. Өйткені егер келісімшартта еңбекақының маскималды молшерін белгілесе, оны төмендету мүмкін емес. Келісімшартта еңбекақының тек шынайы мөлшері белгіленбей, сондай-ақ келісімшарттың жарамдылық мерзіміне қосымша жағдайлар, мысалы, сыйлық ақы, түскен түсімнен/пайдадан пайыздық ақы төлеу және т.т.
   
6. 
   Егер еңбек пен демалыс тәртібі еңбек келісімшартында жазылмаса, жұмыс берушіге Сізбен жұмыс жағдайларын өзгерту туралы келісуге қажеті жоқ. Осыған назар аударыңыз!
   
7. 
   Жұмыс беруші еңбек келісімшартын екі данада жасауға міндетті. Бір данасы – кадр бөлімінде, екіншісі қызметкерге беріледі. Міндетті түрде қолыңызды қойып, еңбек келісімшартын қолыңызға алыңыз.
   

Еңбек келісім шартында қызметкердің біліктілігінің берілген жұмысқа сәйкестігін тексеру мақсатымен сынау мерзімі туралы шарт белгіленеді (ҚР ЕК 36-бабы). Еңбек келісімшартында осы шарт белгіленбесе, қызметкер жұмысқа сынау мерзімсіз қабылданды деп есептеледі. Және қызметкерді сынау мерзімінен өтпеген ретінде жұмыстан шығаруға болмайды.

Т Ү Й І Н Д Е М Е

Сұлтанова Назира Айханқызы

1914 ж. 4-сәуірде Талдықорған қаласында тудым.

Мекен-жайым: Алматы қаласы, Н. Тілендиев көшесі, 21, 3.

Үй телефоны: 41-00-43

Мамандығым; заңгер, тарихшы.

Бағыт: Жоғары оқу орнының оқытушысы, мемлекеттік аппарат қызметкері.

Білімі мен қызметі туралы мәлімет:

Қазақ мемлекеттік заң университетінің аспиранты 1997-2000 жж.

Ілияс Жансүгіров атындағы университеті тарих факулътетінің оқытушысы 1995-1997 жж.

Ілияс Жансүгіров атындағы Талдықорған университеті тарих және құқық факулыпетінің студенті — 1991-1995 жж.

Негізгі мәліметтер.

Казақстан тарихы, құқықтану мәселелерімен айналысып, зерттеу жұмыстарын жүргіздім. "Әлихан Бөкейхановтың саяси, құқықтық көзқарастары" тақырыбында кандидаттық диссертация жаздым. Республика, қала, жоғары оқу орындары көлемінде өткен конференцияларда баяндама жасадым. Жоғары оқу орнында жұмыс істеген тәжірибем бар. Қоғамдық жұмыстарға белсене араласамын.

Қосымша мәліметтер: Ана тілім — қазақ тілі. Ағылшын және орыс тілін жақсы білемін. Компьютермен жұмыс істей аламын. Туристік сапармен Түркия, Қытай, Корея мемлекеттерінде болдым. Жеңіл машина жүргізе аламын (1998 жылдан). Көпшілікпен жұмыс істегенді ұнатамын. Ұйымдастырушылық қабілетім бар. Тапрсырған іске жауапкершілікпен қараймын.

Театрға, спорт жарыстарына барғанды ұнатамын.

Кепілдеме туралы мәлімет: Қазақ мемлекеттік заң университеті Мемлекеттік құқық кафедрасының меңгерушісі берген кепілдеме қосымша беріліп отыр.

4 наурыз 2000 жыл Султанова Н.А.

(қолы)
Өзін-өзі дамыту компетенциясы

1-тапсырма. Визит карточкасының жаңа үлгісін жасаңыз.

Визит карточкасы – жеке тұлғаның қызмет орны, аты-жөні, байланыс мәліметтері қысқаша жазылған, ресми қатынас мәдениетіне лайықталған, белгілі бір пішінмен рәсімделген құжат.

• 
  Визит карточкасы іскерлік қатынас үшін өте керек іс қағазы, құжат.
  
• 
  Визит карточкаларының мазмұны бірдей болғанмен, безендірілуі әр түрлі болуы мүмкін.
  
• 
  Визит карточкалары негізінде Times New Roman 14 -шрифтімен жазылады.
  
• 
  Аты-жөнін жазғанда фамилиясы үлкен әріппен теріледі.
  
• 
  Мысалы: БЕКБОЛАТОВ Асан Қайырбекұлы.
  
• 
  Қызметі. Тек ресми атқаратын қызметі жазылады. «Міндетін атқарушы, уақытша орындаушы» деген сөздер жазылмайды.
  
• 
  Ғылыми дәреже, әскери т.б. атақтар кажеттілігіне карай көрсетіледі.
  
• 
  Жұмыс телефоны. Алдымен хатшының телефонын көрсеткен дұрыс. Қажет деп санаған жағдайда өзіңіздің жеке телефоныңызды көрсетуге болады. Егер мобильді жүйедегі байланыс болса, жеке кодымен көрсетіледі.
  
• 
  Визит карточкасы 50x90 миллиметрлік көлемдегі қатты қағазда жасалады.
  
• 
  Визит карточкаларының түр-түсі әр адамның қызмет бабына карай жасалады.
  

10. 
    Пайдаланған әдебиеттер:
    

№14 тақырып: Санитарлық – эпидемиологиялық салауаттылық

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Санитарлық – эпидемиологиялық салауаттылық
   

2. 
   Мақсаты: Күнделікті өмірде кездесетін құбылыстар жөнінде сөйлесе білуді, құжаттарды дұрыс толтыра білуге машықтандыру.
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша тіл жүйесін, кәсіби бағытта сауатты жазуға, мамандығына сәйкес сөйлеу тілін үйретіп, ғылыми-қоғамдық және медициналық терминологияларды қалыптастыру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша лексикалық – грамматикалық ерекшеліктердің қолдану аясын білуге машықтандыру, терминдердің жазылу үлгісін, оларға қойылатын талаптарды, біліктілікті қалыптастыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша ғылыми мәліметтерді, әдебиеттерді қолдана алу, мәтінді түсініп, оқылым, айтылым, тыңдалым, жазылым, қатысымға түсу ниетін қалыптастыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы бойынша тақырыпты әр түрлі бағытта, ғылыми тұрғыда негізгі мазмұнды қалыптастырып, жазу мәдениетін, дағдысын дамыту.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар: Медициналық бақылаулар, санитарлық заңдар.
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   

8. 
   Тапсырмалар:
   

Халықтың денсаулығын қорғау, жұқпалы және паразиттік ауруларды болдырмау, кәсіптік аурулар мен уланулардың, бақытсыз оқиғалардың алдын алу, еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдардың қызметкерлері мен азаматтары алдын ала және мерзімдік бақылаулардан, арнайы медициналық тексерулерден өтеді. Өндірістік зиянды факторлардың, алдын ала және мерзімдік бақылаулардан өтуге міндетті мамандық иелері, халықтың жекелеген топтарының тізбесін Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау министрлігі белгілейді. Кәсіпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың лауазымды адамдарды алдын ала немесе мерзімдік медициналық тексерулерден өтпеген немесе денсаулығына байланысты жұмысқа жарамсыз деп танылған адамдарды жұмысқа жібермейді.

9. 
   Бақылау жұмыстары:
   

Санитарлық-эпидемиологиялық сараптамаға мыналар жатады:

1) атом энергетикасы және өнеркәсіптердің, ғарыштық қызмет атқаратын және жер қойнауын пайдалану нысандарын, қоршаған ортаға химиялық, биологиялық заттарды, физикалық факторларды сыртқы ортаға шығаратын нысандарды, өзіне ғана тән басқаларға ұқсастығы жоқ жаңа технологиялық үдеріс нысандарын орналастырып, қайта жаңартып және ұлғайтқан кезде;

2) өндіріс күштерінің, қалалық және ауыл елді мекендерінің, шипажай зоналары құрылысының бас жоспарының даму және орналасу схемасын, техникалық-экономикалық негіздемесін, өнеркәсіптік және азаматтық деңгейдегі объектілер құрылысын және жаңарту жобалары жасағанда;

3) қызметінің кәсіби түрінің өзгеруіне байланысты қайта жаңартылатын құрылыстардың немесе нысан учаскесінің санитарлық-эпидемиологиялық жағдайы туралы материалдарды;

4) кәсіпорындарды орналастыруға, құрылысын жүргізуге, қайта жаңартуға, дамуына, зиянды заттар мен зиянды физикалық факторлардың қоршаған ортаға, санитарлық күзет және санитарлық қорғау зонасына рұқсат етілген деңгейде түсуіне жасалған техникалық-экономикалық негіздемелерді және геологиялық тексеру мен технология жобасына байланысты басқа да құжаттамаларды;

5) шикізатқа, тамақ өнімдеріне, тағам өнімдеріне, тауарларға, бұйымдарға, заттарға, механизмдерге, машиналарға, құрал-жабдықтарға, құрылыс материалдарына, балалардың заттарына, сондай-ақ, оқу, тәрбие беру, еңбектенудің, физикалық тұрғыдан даму, мекендеу, демалу, сумен қамту, тұрғындар тобына медициналық қызмет көрсету режимдеріне арналған нормативті-технологиялық құжаттаманың жобаларын;

6) өндіру, тасымалдау, сақтау, шикізаттарды, тағам өнімдерін, ауыз суды, құрылыс материалдарын, көпшілік тұтынуға арналған тауарларды, балалардың заттарын, уытты, радиоактивті және биологиялық заттарды қолдану және сату, сол сияқты жұмыстың орындалуы мен қызмет көрсету жағдайларын;

7) оқу, тәрбие беру, еңбектің физикалық тұрғыда дамуы, еңбек ету және өмір сүру, тамақтану, сумен қамту және әртүрлі тұрғындар тобына медициналық қызмет көрсету жағдайлары;

8) санитарлық-эпидемиологиялық жағдайды, өнімдердің қауіпсіздігін, тұрғындар денсаулығының жағдайын сипаттайтын материалдар, олардың арасындағы кәсіби және жұқпалы аурулар мен улану туралы мәліметтер;

9) жерге, су қоймаларына және атмосфералық ауаға жүргізілетін химиялық, биологиялық, токсикологиялық, радиологиялық және пестицидттік тұрғыдан анықталған жүктемелер туралы материалдар;

10) жаңа өнімдер, оның ішінде тағамдық, технологиялар;

11) халық денсаулығы үшін қауіптілігі ықтимал және (немесе) маңызды, жоспарланатын, салынатын және пайдаланылатын өнеркәсіптік және азаматтық мақсаттағы объектілер, өнеркәсіптік бұйымдар мен көлік, сондай-ақ басқа да объектілер
Операционалды – дағды компетенциясы бойынша

1-тапсырма. Төмендегі көрсетілген құжаттардың үлгісін дайындаңыз.

Жобаларды санитарлық-эпидемиологиялық сараптамадан өткізу үшін тапсырысшы ұйымдастырушыға мынандай құжаттарды береді:

1) санитарлық-эпидемиологиялық сараптаманы өткізуге арналған өтініш;

2) санитарлық-эпидемиологиялық сараптамадан өтетін нысандардың жобалау алдындағы және жобалау барысындағы құжаттамалары мен материалдары;

3) қолданылатын шикізаттардың, тағам өнімдерінің, негізгі және қосымша материалдар мен заттарды сипаттайтын түсініктеме хат;

4) санитарлық-індетке қарсы іс-шаралар мен айғақтарының тізбесі, ұсынылатын құжатты дайындау кезінде пайдаланылған нормативтік құжаттамаға сілтеме;

5) еңбектің санитарлық-эпидемиологиялық қауіпсізідігіне қойылатын талаптар мен өнімді, оның ішінде тағам өнімі, ингредиенттердің өндіру және қызметтер көрсету, технологиялық процестерді орындау кезіндегі жұмыстың зиянды жағдайларының тізбесі;

6) қажетіне қарай өнімдердің үлгілері;

7) сынақтардың, зерттеулердің хаттамалары, дегустация жасайтын комиссияның хаттамасы, сызбалары, басты жоспарлардың көшірмелері, фотосурет, өндірістік ортаның химиялық және физикалық факторлары деңгейінің есептемелері;

8) өнімді, оның ішінде тағам өнімін сәйкестендіруге, оны қолдану қауіпсіздігі мүмкіндігіне септігін тигізетін мәліметтерден тұратын өзге де материалдар;

Тамақ өнімдері және материалдар мен бұйымдардың санитарлық-эпидемиологиялық сараптамасы санитарлық-эпидемиологиялық сараптаманы өткізуге арналған өтініш және өнімдердің үлгілері негізінде өткізіледі.
Коммуникативті компетенция бойынша

1-тапсырма. Санитарлық-эпидемиологиялық сараптама рәсімін орыс тіліне аударып, есіңізге сақтаңыз.

Санитарлық-эпидемиологиялық сараптама рәсімі мыналарды қамтиды:

1) санитарлық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу туралы өтінішті тіркеу;

2) жоспарланып отырған шаруашылық жүргізу қызметі қоршаған орта мен халық денсаулығына әсерін және олардың қолданыстағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін бағалауды қоса алғанда, сараптауға берілген тиісті материалдардың болуы мен толықтығын тексеруден тұратын алдын ала сараптамасы (алдын ала сараптауды);

3) сараптаманың тиісті деңгейін көздейтін негізгі сараптау сатысын, материалдарды талдамалық өңдеуді, жоспарланып отырған немесе жүзеге асырылатын қызметтің санитарлық-эпидемиологиялық қауіптілік деңгейін, сараптау объектілерін сату негізінің жеткіліктілігі мен растығын салыстырмалы түрде талдау мен жеке бағалауды жүргізуді;

4) материалдарды бекітуге ұсынымдар немесе олардан бас тарту туралы қорытындысы бар сараптаманың қорытынды сатысын.

Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерлер:

1) тиісті аумақта, көлікте санитарлық-эпидемиологиялық сараптаманы бақылауды жүзеге асырады және басқарады;

2) санитарлық-эпидемиологиялық сараптаманы жүргізу әдістерін анықтайды;

3) қолданыстағы санитарлық ережелер мен гигиеналық нормативтер талаптарына жауап бермейтін санитарлық-эпидемиологиялық сараптауға ұсынылған материалдарды кейін қайтарады;

4) санитарлық-эпидемиологиялық заңдар бұзылған, оны түзету қосымша сынақтар мен зерттеулерді, ізденіс жұмыстарын талап ететін материалдар мен құжаттарды қайта жасау үшін кейін қайтарады;

5) санитарлық-эпидемиологиялық сараптамасының қорытындысына қол қояды;

6) халық денсаулығы мен қоршаған ортаға қауіп төндіретін жағдай қайта анықталғанда, тапсырысшы қорытынды талаптарын орындамаған жағдайда, жеке және заңды тұлғалар атқаратын қызметтің санитарлық ережелер мен нормалар талаптарына сай болмаған кезде, сондай-ақ, заң бұзылған санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды берілгенде санитарлық-эпидемиологиялық сараптаудың бұрын берілген санитарлық-эпидемиологиялық сараптаманың оң қорытындысын қайтарып алады;

7) сараптама өткізу үшін керекті қосымша ғылыми, жобалау, әдістемелік немесе басқа да керекті материалдарды сұратады;

8) мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық сараптама жүргізілген кезде оң қорытынды алмаған нысандар бойынша банктерге және басқа да қаржыландыру органдарына материалдарды ұсынады;

9) заңнамаға сәйкес әкімшілік шараларды қолданады, қолданыстағы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзуда кінәлі адамдарды жауапқа тарту туралы мәселелерді шешу үшін тиісті құқық қорғау және өзге де органдарға тиісті материалдарды дайындайды және тапсырады.

10. 
    Пайдаланған әдебиеттер:
    

№15 тақырып: Стационардан шыққан адамның статистикалық картасы

Әдістемелік нұсқау кафедра мәжілісінде қаралды

№____хаттама

«_____»___________20____ ж.

1. 
   Тақырыбы: Стационардан шыққан адамның статистикалық картасы
   

2. 
   Мақсаты: Күнделікті өмірде, еңбек қарым-қатынасында кездесетін кеңселік құжаттарды талаптарға сай мемлекеттік тілде толтыра білуі және оларды бір-бірінен ажырата білуге машықтандыру.
   

3. 
   Міндеті:
   

1. 
   Когнитивті – білім компетенциясы бойынша кәсіби бағытта сауатты жазуға, мамандығына сәйкес сөйлеу тілін жаттықтыру.
   
2. 
   Операционалды – дағды компетенциясы бойынша терминдердің жазылу үлгісін, оларға қойылатын талаптарды, біліктілікті қалыптастыру.
   
3. 
   Коммуникативті компетенция бойынша ғылыми мәліметтерді, әдебиеттерді қолдана алу, мәтінді түсініп, оқылым, айтылым, тыңдалым, жазылым, қатысымға түсу ниетін қалыптастыру.
   
4. 
   Өзін-өзі дамыту компетенциясы тақырыпты әр түрлі бағытта, ғылыми тұрғыда негізгі мазмұнды қалыптастырып, жазу мәдениетін, дағдысын дамыту.
   

4. 
   Негізгі ұғымдар:
   

5. 
   Сабақты өткізу жоспары (уақыты, минуты)
   

Үй тапсырмасын сұрау – 20 минут

Жаңа тақырып – 20 минут

Жаңа сабақ бекіту – 5 минут

Мәтінмен жұмыс – 25 минут

Бақылау жұмыстары – 15 минут

Үй тапсырмасын беру – 5 минут

Студенттің білімін бағалау – 5 минут

6. 
   Білім берудің және оқытудың әдіс-тәсілдері: аударма жұмысын жасату, сұрақ-жауап, жаттығу жұмысы.
   

7. 
   Көрнекі құралдар: Құжат үлгілері, кесте, үлестірмелі карточкалар.
   

8. 
   Тапсырмалар:
   

"Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы (есепке алу) медициналық құжаттамаларының нысандарының тізбесі және оларды сақтау мерзімдері" деген 7-1 қосымша осы бұйрыққа 140-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

1. 
   Облыстардың, Астана, Алматы қалаларының денсаулық сақтау басқармаларының бастықтары (келісім бойынша) және республикалық денсаулық сақтау ұйымдарының, ғылыми-зерттеу институттары мен ғылыми орталықтардың басшылары осы бұйрықпен бекітілген бастапқы медициналық құжаттама нысандарын денсаулық сақтау ұйымдарына енгізсін және бастапқы әкімшілік деректердің құпиялылығын қамтамасыз етсін.
   
2. 
   Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті (А.Ғ. Төлеғалиева) заңнамада белгіленген тәртіппен осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді қамтамасыз етсін.
   
3. 
   Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң қызметі және мемлекеттік сатып алу департаменті (Е.Р. Әмірғалиев) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін оның бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялануын қамтамасыз етсін.
   
4. 
   Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің "Туу, қайтыс болу және перинаталдық өлім жағдайларын куәландыратын медициналық құжаттаманы енгізу туралы" 2007 жылғы 27 тамыздағы № 520 (Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2007 жылы 27 қыркүйекте № 4946 тіркелген және 2007 жылы 23 қарашадағы №180 (1209) "Заң газетінде" жарияланған) және "Туу, қайтыс болу және перинаталдық өлім жағдайларын куәландыратын медициналық құжаттаманы енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2007 жылғы 27 тамыздағы № 520 бұйрығына толықтыру енгізу туралы" (Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2008 жылы 28 сәуірде № 5202 тіркелген және 2008 жылғы 21 мамырдағы № 75 (1475) "Заң газетінде" жарияланған) 2008 жылғы 10 сәуірдегі № 196 бұйрықтарының күші жойылды деп танылсын.
   
5. 
   Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі Е.Ә. Байжүнісовке жүктелсін.
   
6. 
   Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
   

9. 
   Бақылау жұмыстары:
   

1-тапсырма. Сөздер мен сөз тіркестерін аударыңыз.

Профиль койки, вид травмы, плановая операция, исход лечения, источник финансирования, прочие, причина смерти, социальный статус, сопутствующее заболевание, уличная травма, пенсионер, заключительный клинический диагноз, осложнения, положительно, школьная травма, отрицательно, бытовая травма, хозяйка, дорожно-транспортная травма, экстренная операция, послеоперационное осложнение, регистрационный медицинский номер, категория льготности, служащий, безработный, тип госпитализации, сам обратился, криминальный аборт, диагноз при поступлении, дата и время выписки (смерти), роддом, скорая помощь.
Операционалды – дағды компетенциясы бойынша

1-тапсырма. Берілген сөздерді бағанға бөліп жазыңыз.

ҰОСМ, қызметкер, тұрмыстық, қайтыс болу, жазылу, әскерге шақырылушы, қоныс аударушылар, жақсару, зейнеткер, үй шаруасындағы әйел, еңбек мүгедегі, сәуле әсерін алған адам, жұмыссыз, өзгеріссіз, жұмыскер, фермер, мектепке дейінгі, нашарлау, спорттық, өндірістік.

Жарақаттың түрі Емдеу нәтижесі Әлеуметтік мәртебе Жеңілдік категориясы

–––––––––––––––– –––––––––––––– –––––––––––––––––– –––––––––––––––––––––

1-тапсырма. Берілген сөздердің мағынасын түсіндіріңіз.

10. 
    Пайдаланған әдебиеттер:
    

Қазақ тілі кафедрасы латын тілі курсымен