Барат Оразалы
Ет 821
Бақылау сұрақтары:
1. Бағдарламалық жасақтама ұғымы?
2. Жүйелік БЖ, Аспаптық БЖ, Қолданбалы БЖ және түрлері.
3. Операциялық жүйелер және оның қызметі, интерфейсі.
4. Бағдарламалық жасақтаманың неше түрі бар?
5. Операциялық жүйе құрамы базалық модуль− қандай жүйелер мен программа жұмыстарын басқарады?
6. Қолданбалы программалық жасақтама түрлері?
7. Операциялық жүйелер жұмыс режимдері?
1) Бағдарламалық жасақтама (ағыл. Софтуаре; софт - жұмсақ және уаре — өнім;орыс. Программное обеспечение - бағдарламалық жасақтама,) — компьютердің жұмыс істеуіне арналған компьютер бағдарламалары жиынтығы, яғни бағдарламалық жасақтама.
1) белгілі бір типтегі есептеуіш машиналарға арналған бағдарламалар жиынтығы; компьютерлерге арналған алгоритмдер мен программаларды әзірлеу;
2) пайдалануға қажетті мәліметтер мен бағдарламалық құжаттарды өңдеу жүйесі бағдарламаларының (программаларының) жиынтығы.
2) Аспаптық программалық жасақтама(Инструментальное программное обеспечение; сұппорт софтуаре) — жалпы программалық жасақтар құраушыларын даярлауға арналған программалар жиыны; басқа программамен жасақтаманы басқару немесе жасақтау кезінде қолданылатын программалық жасақтама; мысалы, құрастырушылар, жүктеуіштер және басқа утилиттер. Қолданбалы бағдарламалық жасақтама — бағдарламалау жүйелерінің көмегінсіз, қолданушы өзінің ақпараттық тапсырмаларын шеше алатын бағдарламалар жиынтығы. Жүйелік программалық жасақтама (Системное программное обеспечение; сyстем соф туаре) — компьютерді пайдалану мен техникалық қызмет етуге, есептеу жұмыстарын ұйымдастыру мен қолданбалы программалар әзірлеуді автоматтандыруға арналған программалық жасақтама.
3) Операциялық жүйе, қыс. ОЖ - компьютерді басқаруға арналған және қолданбалы программалармен байланысы бар нақты программа. Операциялық жүйе – компьютер құрылғыларының үздіксіз жұмыс істеуін ұйымдастырушы және түрлі командаларды орындауы арқылы пайдаланышының машина жұмысын басқаруына жеңілдік келтіруші жүйелік программалар. Оның негізгі қызметі – программалардың бір – бірімен және сыртқы құрылғылармен өзара әрекетін ұйымдастыру, оперативті жадты бөлу, компьютердің жұмыс істеу кезіндеқате жіберілу сияқты түрлі оқиғаларды анықтау, дискіні жұмыс істеуге дайындау, монитор мен принтердің жұмыс істеу режимдерін орнату, пайдаланушының программасын іске қосып, оны орындау т.б.. Яғни ОЖ – машина жұмысын басқаруға толық жеңілдік беретін жүйе. Ол осы үшін арналған иілгіш не қатты магниттік дискіге жазылып қойылады.
4) Ортақ және қолданбалы бағдарламалық жасақтама.Аспаптық, жүйелік,қолданбалы.
5) ОЖ архитектурасы деп әр түрліпрограммалық модулдер негізіндегі операциялық жүйенің құрлымынұйымдастырады деп түсінеміз. ОЖ-ніқұрылымы модулі бойынша 2 топқабөлінеді:
1) Ядро-операциялық жүйенің негізгіқызметін орындайтын модульдер;
2) ОЖ-ң қосымша көмекшіқызметтерін орындайтын модульдер.
Ядро модулдері келесідегі негізгіфункцияларды атқарады: процестердіатқару, жадты басқару және енгізу-шығару құрылғымен басқару.
Қосымшалар ядроға сұраныстар(системные вызовы) жүйелік жібереді.Бұл сұраныстар арқылы мысалы: файлдарды ашу-жабу, оқу графикалықақпаратты экранға шығару жүйелікуақытты анықтау және т.б. Әрекеттерорындалады. Қосымшалар шақыраалатын ядроның функцияларықолданбалы программалауинтерфейсін АРІ-ApplicationProgramming Intrectace) қолданылады. ОЖ жұмысын жоғары жылдамдықпенорындалу үшін ядро модулдердіңбарлығы немесе көбісі оперативтіжадыда орналасады. Яғни олароперативті жүйенің резиденттікмодульдері болады. ОЖ көмекшімодулдері келесі негізгі топтарғабөлінеді:
1) Утилиттер – есептеу жүйесініңжеке басқару есептерін шешеьінпрограммалар;
Мысалы: берілгендерді сығу(архивация), дискілерді сығу, т.б.
2) Жүйелік өңдеу программаларымәтіндік немесе графикалықредакторлар, компиляторлар және т.б.программалар;
6) Қолданбалы БЖ келесі бағдарламалар класстарына бөлінеді:
Жалпы қолданыстағы бағдарламалар;
Арнайы қызметтегі бағдарламалар;
Кәсіптік деңгейдегі бағдарламалар.
7) Операциялық жүйенің жұмысы
«Компьютер жүктеліп жатыр», «Операциялық жүйе жүктеліп жатыр» деген сияқты сөздерді естіген боларсыздар? Компьютерді қосу тетігін басқаннан кейінгі процесс осылай түсіндіріледі. Бір немесе екі минут алатын бұл процесс жүріп жатқанда компьютер бірнеше маңызды функцияларды атқарып жатады:
- Барлық бағдарламалар дұрыс істеп тұрған-тұрмағанын тексеріп шығады;
- Жаңа жабдықтың пайда болған-болмағанын тексереді;
- Операциялық жүйе іске қосылады. Операциялық жүйе іске қосылғаннан кейін, ол компьютердің барлық бағдарламалық және аппараттық жасақтамаларын басқарады.
Достарыңызбен бөлісу: |
