Зертханалыќ жўмыс №1

Оқушылардың өзіндік оқытушымен жұмыстарының тапсырмалары

жүктеу 8,16 Mb.

бет	36/70
Дата	17.11.2017
өлшемі	8,16 Mb.
	#950
түрі	Құрамы

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 70

Оқушылардың өзіндік оқытушымен жұмыстарының тапсырмалары

Катеті мен сүйір бұрышы берілген тікбұрышты ауданын және периметрін есепте.
Берілген диаметрі бойынша дөңгелектің ауданын және шеңбердің ұзындығын есептеңдер.
Теңбүйірлі трапеция формасындағы егістіктің берілген қабырғалары ауданын және периметрін есепте.
Массасы m дене һ биіктікте v жылдамдықпен қозғалып барады. Осы дененің потенциалдық (p=mgh) кинетикалық (E=mv) энергияларын есептеңдер.
Жарықтың жылдамдығы 299792 км/с. Жарық тәуліктің бір сағатында қандай арақашықтықта болады?
Айдың радиусы 1740 км. Бетінің ауданын (S=4Пr) және жердің көлемін (V=4Пr/3) есептеңдер.
Берілген екі катеті бойынша тікбұрышты үшбұрыштың гипатенузасының ұзындығын есептеңдер.

11.Қабырғасы белгілі кубтың көлемін және бүйір бетінің ауданын есептеңдер.

12. Квадратқа сырттай сызылған шеңбердің ауданы S. Осы квадраттың ауданын және периметрін табыңдар.

13. Трапецияның барлық қабырғаларын белгілі деп есептеп,оның периметрін табатын программа құрыңыз.

14. Берілген үш оң санның геометриялық ортасының бөлшек бөлігін есептейтін программа құрыңыз.

15. Үшбұрыштың төбелерінің координаталары X₁, Y₁, X₂, Y₂, X₃,Y₃ берілген.Үшбұрыштың ауданын табатын программа құрыңыз.

16. Төмендегі арифметикалық өрнектердің мәндерін y=

,R=sin(x+yπ/2) және К бүтін санын n санына бөлгендегі бүтін қалдықтыесептеуге программа құрыңыз.

Бақылау сұрақтары

LЕТ – меншіктеу операторының қызметі.
Енгiзу операторларына толық түсінік бер.
Баспаға шығару операторына толық түсінік бер .
Сызықтық алгоритмдерді программалау жолдарын түсіндіріңіз

Зертханалық жұмыс №6.

Тақырып: Массивтерді енгізу қорытындылау операторлары. Бір өлшемді массивті өңдеу. Екі өлшемді массивті өңдеу. (4 сағат зертханалық, 2 сағат СӨОЖ)

Мақсаты: Массивтерді қолданып программа құруды үйрену және оларды пайдаланып есептер шығару

Математикада, экономикада көптеген есептердi шығару кезеңiнде бiр теңдеудi (формуланы) пайдаланып ондағы айнымалының өзгеруiне байланысты бiрнеше рет қайталап есептеуге тура келетiн сәттер жиi кезедеседi. Осындай қайталанып орындалатын есептеу процесiнің белгiлi бiр бөлiктерiн цикл деп атайды.

Циклді қанша рет қайталау керек екені кейде алдын ала белгісіз болады, бірақ бір шарт орынды болып тұрғанда ол орындалуы тиіс.

Блок- схема

Алгоритмдік тіл

QBasic

шарт

Қайталану командасы:

әзірше шарт

цб

цикл денесі

цс

Циклдің шартты операторлары:

WHILE шарт

Цикл денесі

WEND

DO WHILE немесе UNTIL

Цикл денесі

LOOP

Цикл денесі

LOOP WHILE немесе

UNTIL

Шарт ақиқат болғанда цикл орындала береді

WHILE немесе жалған болған шақта UNTIL

Практикада белгiлi бiр айнымалының сандық мәнiмен байланысты орындалатын арифметикалық цикл жиi кездеседi. Мұнда арифметикалық прогрессияға ұқсас, болып келетiн циклдер ең қарапайым арифметикалық цикл болып табылады. Оны басқару қайталану кезеңiнде прогрессияның заңына сәйкес тұрақты шамаға өзгерiп отыратын цикл параметрiнің сандық мәнiмен байланысты болуы тиiс.

Цикл орындалуы алдында оның айнымалы аргументi-параметрi алғашқы мәнге ие болуы керек, сонан соң әрбiр қайталану кезеңiнде цикл параметрi белгiлi бiр адыммен (қадамға) өзгере отырып, ол алдын ала берiлген ең соңғы мәнге шейiн жетуi қажет.

Алгоритмнің орындалу алдында оның айнымалы аргументi-параметрi мысалы х, өзiнің ең алғашқы х₀ мәнiнен ең соңғы х_к мәнiне дейiн тұрақты шамаға h өзгерiп отырады. Осының нәтежисiнде Х төмендегi мәндердi қабылдайды:

x₀, x₀₊h, x₀₊2h,…, x₀+(k-1)h, x_k

Циклдің қайталану саны n мынадай формула арқылы есептеледi:

n әрқашанда бүтiн сан болады, егер аралас сан болса, онда оның бөлшегi алынып тасталады, өйткенi циклдің қайталану саны бүтiн натуралдық сан болуы тиiс.

Арифметикалық цикл үшiн y=f (x) функциясының есептелу жолы алгоритм ретiнде төменде көрсетiлген.

ия

Мұндағы 3-шi, 6-шы, 7-шi блоктар циклдi ұйымдастыру үшiн қажет. Олар цикл параметрiнің алғашқы мәнiн, өзгерту қадамын белгiлеп және оның соңғы мәнiне жеткен-жетпегенiн тексередi.

Ал, 4-шi, және 5-шi блоктар бiрнеше рет қайталанып циклдің өрiсiн (денесiн) құрайды. 7-шi блок шартты тексеру жолымен қайталану процесiн ұйымдастырады. Бұл алгоритмнің программасы y=3x²+5x-1 функциясы үшiн төмендегiдей болады.

10 REM цикл алгоритмi

20 INPUT “X0,H,XK=;XO,H,XK”

30 X=X0

40 Y=3*X^2+5*X-1

50  “X=”;”Y=”;Y

55 X=X+H

60 IF X<=XK THEN 40

70 END

1-мысал: Берiлген Z функциясының 100 мәнiн есептеп шығару керек,

мұнда к=1, 2, … , 100

ал, х-тұрақты шама, ол программаға енгзiлуi тиiс. Бұл жерде цикл параметрiнің рөлiн к атқаруы тиiс, оның алғашқы мәнi – 1, соңғы мәнi – 100, қадамы – 1. Бұл есептің алгоритм схемасы алдыңғы есепте көрсетiлгендей болады, ал программасы төмендегiдей

10 REM K-цикл параметрi

20 INPUT “X-тің мәнi:”; X

30 FOR K=1 TO 100

40 Z=X^K/K^2

 tab (17) “K=”; K, “функция Z=”;Z

60 NEXT K

70 END

RUN

Бұл программаның орындалу нәтежисi төмендегiдей болады:

X-тің мәнi :1.2

K=1 Z=1.2

K=2 Z=.36

… …

K=100 Z=8281.798

мысал.

1,3,5,......15 сандар квадраттарының кестесін құру.
Шешуі:

Егер Х цикл айнымалысының басқарушысын алғашқы мәнінен- 1-ден ақырғы мәнінен -15-ке дейін, Y=X² формуласын пайдаланып қадаммен (2) өзгертіп отырса, сандар квадраттар кестесін құруға болады.

Алгоритімдік тілде жазылуы: Программасы:

алг квадраттар кестесі ( нәт. бүтін У) REM квадраттар кестесі

басы бүтін Х DIM X,Y AS Integer

X:=1 X:=1

әзірше X<=15 DO WHILE X<=15

цб Y=X^2

Y=X² Print X,Y

Шығару Х,У X:=X+2

X:=X+2 LOOP

цс

соңы

5. Жеке тапсырмалар

Төмендегi тапсырмаларда N әрпiмен есеп варианттарының реттiк нөмiрi бейнеленген. Мұнда бiрнеше функция мәндерiн х-тi өзгерте отырып қағазға мына түрде басып шығару қажет.

Бiр айнымалысы бар функциялардың таблицасы

Х F₁(X) F₂(X)F_m(X)

Х₀f₁(x) f₂(x) F_m(x)

…………………………………………………………………………

x_nf₁(x_n) f₂(x_n)F_m(x_n)

Орындаған (фамилия)

Кестеде айнымалы х-тің алғашқы, соңғы мәндерi a, b, х-тің қайталанып есептелетiн мәндерiнің саны, яғни циклдің қайталану саны – n және есептелiнетiн f(x) функциясының нөмiрлерi j (j =1,…,m) көрсетiлген. Әр варианттағы функциялардың түрлерi төмеңдегi нөмiрлерге сәйкес келуi тиiс. 1) sin(x); 2) cos(x); 3) sin(x); 4) sin(x)cos(x); 5) sin(x)+cos(x); 6) 2-cos(x); 7) 2sin(2x); 8)

; 9) 20/(1+x²); 10) 1+2^x; 11) (x-1)⁹; 12) e^x; 13) e^-x2; 14) 4e^-^^x^-1; 15) 1-x²; 16) 1+2^x+5; 17) x+10⁵; 18) (x+5³)(1+sin²x); 19) e^-(x+9); 20) 2^-x/100; 21) e^-(x+5)

1-кесте

N	J	a	b	n	N	J	a		b	n
1.	1,6,9,16,	-	4.2	20	15	1,16,19	-		-	30
2.	2,8,18	0	4.2	30	16	2,15,17,8	-		-	40
3.	3,4,11	0	4.2	40	17	3,6,13	-		-	50
4.	4,10,13	0	4.2	40	18	4,7,19	0		-	28
5.	1,5,12	0	4.2	50	19	5,11,18	-/2		-	30
N	J	a	b	n	N	J	a	b		n
6	4,6,15	-	4,2	20	20	6,3,20	-	-		40
7	3,7,11	0	4,2	40	21	4,7,13	-/4	-/2		30
8	8,13,21	-2	4,2	40	22	8,9,14	-1	3		40
9	9,15,16	-3	4,2	30	23	9,13,15	-4	4		40
10	10,15,18	-1	4,2	50	24	8,10,17	-2	5		35
11	8,11,17	0	4,2	30	25	9,13,15	-2	4		30
12	9,12,16	-3	4,2	30	26	8,10,17	-1	4		50
13	10,13,18	-1	4,2	40	27	10,11,13	-2	2		40
14	10,14,16	-2	4,2	40	28	12,14,17	-1	5		30

Оқушылардың өзіндік оқытушымен жұмысының тапсырмалары

II. Төмендегi есептердегi массив элементерiнің сандық мәндерiн қалауларыңызша алыңыздар.

1. Группадағы студенттердің стипендиясы массив түрiнде берiлген с₁, с₂, с₃, … с₂₅. Неше студент жоғары стипендия алады және әрбiр студент орташа қандай стипендия алады

2. Берiлген с₁, с₂, с₃, … с₂₅массивiнің жұп нөмiрлi элементтерiнің (s1) және тақ нөмiрлi элементтерiнің қосындыларын (s2) табу керек.

3. Берiлген массивтің х₁, х₂, … х₁₅ барлық элементтерiнің қосындысын және санын табу керек.

4. 20 элементтен тұратын А массивiнің оң элементтерiнің қосындысын, терiс элементтерiнің модульдерiнің қосындысын және санын табу кажет.

5. Берiлген массивтің у₁, у₂, у₃, …, у₁₇ тақ нөмiрлi элементтерiнің арифметикалық ортасын және жұп нөмiрлi элементтерiнің қосындысы мен арифметикалық ортасын аңықтау керек.

Берiлген с₁, с₂, с₃, … с₂₅ бүтiн сандардан тұратын массивтің жұп және тақ элементтерiнің санын табу қажет.
Екi аптадағы күннің суықтығы төмеңдегi массив түрiнде берiлген. t=(-15, -14.5, -23, -12, -21, -23, -24, -18.5, -17, -11, -6, -2, 2.3, -19.5). Неше күн –20⁰С-тан суық болғанын және әр аптаның орташа температурасын есептеп шығару керек.
10 элементi бар массив берiлген. осы массивтің жұп индекстi эелементтерiнің қосындысын, ең үлкен элементiн және оның индексiн табу керек.
Радиусы 5-ке тең шеңбер берiлген. Төмеңде берiлген нүктелер қай ширекте жатады және олар шеңбердің iшiнде жата ма

A(-5,2), B(3,2), C(4,5), Q(5,5), W(6,2), E(-1,4), R(-3,20), T(8,1), U(6,1), K(3,3).

Облыста 10 аудан бар. Әр ауданның етiстiгiнің ауданы (х) және өнiмдiлiгi (0) белгiлi. Облыс бойынша қанша астық жиналғанын табу керек.

x=(100, 150, 202, 210, 80, 330, 400, 510, 113, 123)

Егiн өнiмдiлiгi дегенiмiз 1 га ауданнан жиналған астық.

0=(15, 18, 28, 13, 12, 14, 15, 18, 11, 10)

III. 1-таблицаны пайдаланып, аудан бойынша жүк тасу үшiн шығатын шығынды шығару қажет. 2-таблицаны да толықтырып есептеу қажет.

1-кесте

N	Шаруашы-лықтың аты	жүк салмағы	1 т жүктi тасу бағасы сом	шығын, мың сом
1	Актерек	1234	4,23
2	Берiктас	2212	3,45
3	Дегерес	4432	3,35
4	Кастек	5355	2,48
5	Аманкелдi	5322	1,96
Барлығы

жүктеу 8,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 70