§45. ЅЫЛЫМИ МЕКЕМЕЛЕР МЕН ЅЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ

293
рiгерлер болатын. Сонымен ћатар олар ћазаћ лкесiн отарлау саяса-
тына ѕылыми тџрѕыдан негiздеуге де iшiнара ћызмет еттi.
Ћазаћстанды зерттеушiлердiѓ басым кпшiлiгi Орынборѕа, Ом-
быѕа, Ташкентке – 
Орынбор, Батыс Сiбiр
 жќне 
Тљркiстан 
лкелерiнiѓ
ќкiмшiлiк орталыћтарына шоѕырланды.
1830 
жылы «Отечественные записки» журналында орыс офицерi
Б.С. Броневскийдiѓ
 «Орта жљз ћырѕыз-ћайсаћтары туралы жазбалар»
атты жџмысы жарияланды. Онда Солтљстiк-Шыѕыс Ћазаћстан ћазаћ-
тарыныѓ тарихынан, мiрi мен тџрмыс-тiршiлiгiнен егжей-тегжейлi
ћџнды деректер берiлген.
Белгiлi тарихшы 
А.И. Левшин
 (1799–1879) «Ћырѕыз-ћазаћ неме-
се ћырѕыз-ћайсаћ ордалары мен далаларыныѓ сипаттамасы» деген
љш блiмнен тџратын зерттеу еѓбегiн жазды. Осы бiрегей ќрi iргелi
еѓбегi љшiн ол «Ћазаћ тарихыныѓ Геродоты» деген атаћћа лайыћты
ие болды. Автор з зерттеуiнде ћазаћ лкесiнiѓ тарихы мен этно-
графиясы жќне географиясы туралы аса маѓызды мќлiметтер
келтiредi.
Торѕай облысыныѓ мал дќрiгерi 
А.И. Добросмыслов
 ћыруар мол
дерек кздерi негiзiнде «Торѕай облысы. Тарихи очерк» атты љш том-
дыћ iргелi еѓбек жазып ћалдырды. Онда Кiшi жљздегi ћазаћ хандыћ-
тарыныѓ тарихы мен саяси оћиѕалар толыћ сипатталѕан. Автор ХIХ
ѕасырдыѓ 60-жылдарындаѕы ќкiмшiлiк реформалар барысын жќне
ћалай жљргiзiлгенiн толыћ  баяндаѕан.
Торѕай облысыныѓ ќскери губернаторы 
Л.Ф. Баллюзек
 «Кiшi
ћырѕыз Ордасындаѕы орын алѕан, ћазiр де iшiнара орын алып келе
жатћан халыћтыћ ќдет-ѕџрыптар» деген атпен ћазаћтардыѓ ќдет-ѕџ-
рып ћџћыћтарыныѓ жинаѕын ћџрастырып, басып шыѕарды. Баллю-
зек Ћазаћстанда ћызмет еткен кезiнде орыс шенеунiктерiне ћазаћтыѓ
билерi мен сџлтандарынан дќстљрлi ќдет-ѕџрып ћџћыћтары туралы
материалдар жинастыру жнiнде тапсырма беретiн. Ол сондаѕы жи-
налѕан материалдарды ѓдеп, кiтап етiп шыѕарды.
ХIХ ѕасырдыѓ орта кезiнде 
М.М. Красовский
 «Сiбiр ћырѕыздары-
ныѓ аймаѕы» атты љш томдыћ еѓбек жазды. Онда Ћазаћстанныѓ cол-
тљстiк-шыѕыс аймаѕындаѕы ћазаћтардыѓ мiрiнен кптеген егжей-
тегжейлi тарихи-статистикалыћ, географиялыћ жќне этнографиялыћ
мќлiметтер келтiрiлген.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: