З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

Ћазаћ жџмысшыларыныѓ ауыр жаѕдайы

жүктеу 44,75 Mb. Pdf просмотр бет 329/481 Дата 04.01.2022 өлшемі 44,75 Mb. #36216

7. Ћазаћ жџмысшыларыныѓ ауыр жаѕдайы.  Зауыт, фабрикаларда- ѕы жџмысшылардыѓ жаѕдайы те ауыр болды. Фабрика инспекция- сы туралы заѓ Ћазаћстан аумаѕында ћолданылѕан жоћ. Жџмыс кљ- нiнiѓ џзаћтыѕы мџнай кќсiпшiлiктерiнде 12 саѕатћа, ал алтын ндi- рiлетiн кен орындарында 10–12 саѕатћа созылды. Жџмысшылар ћа- рапайым еѓбек ћџралдарын пайдаланды. Кќсiпорындарда еѓбек ћа- уiпсiздiгi саћталмады, ол туралы сз етудiѓ зi де мљмкiн емес едi. Жџмысшылардыѓ тџраћты баспанасы да болѕан жоћ. Олар лашыћтар мен киiз љйлерде тџрды. Тау-кен неркќсiбiнiѓ тез дамуы жџмыс ћолыныѓ тапшылыѕын туѕызды. Соныѓ салдарынан кќсiпорындарда ќйелдер мен балалар- дыѓ еѓбегi кеѓiнен пайдаланылды. Олар еѓбекаћыны ер адамныѓ еѓбекаћысымен салыстырѕанда ќлдећайда аз алды. Ћазаћ жџмысшыларын ашыћтан-ашыћ кемсiтiп  дискриминация жасады. Бiрдей еѓбек ете тџра оларѕа жалаћы ќлдећайда кем тлендi. Бџл жнiнде округтiк инженер М. Красовский былай деп жазды:  «Ћырѕыздармен (ћазаћтармен. – авт.) бiрдей жџмыс клемiн атћарѕан орыс жџмысшылары жалаћыны олардан екi не љш есе ар- тыћ алады».  Олардыѓ орташа жалаћысы кљнiне 30–40 тиыннан ѕ а н а   а й н а л д ы .   Ћ а з а ћ т а р   ж џ м ы с ћ а   ћ а б ы л д а н ѕ а н д а   б а с п а н а берiлмейтiнi ескертiлетiн. Ћазаћтардыѓ сауатсыз болуынан олар з ћџћыћтарын ћорѕай алмады. Зауыт-фабрика дљкендерiндегi та- уарлар мен азыћ-тљлiк нiмдерi ћазаћтарѕа ктерiѓкi баѕалармен сатылды. Мiне, мџныѓ бќрi ћазаћ жџмысшыларын здерiнiѓ эко- номикалыћ, ќлеуметтiк жќне саяси жаѕдайларын жаћсарту жо- лындаѕы кљреске шыѕуѕа итермеледi. жүктеу 44,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз