З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)


КHтерiлiстiѓ себептерi, маћсаты жќне ћозѕаушы кљштерi



жүктеу 44,75 Mb.
Pdf просмотр
бет174/481
Дата04.01.2022
өлшемі44,75 Mb.
#36216
1   ...   170   171   172   173   174   175   176   177   ...   481
a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

1. КHтерiлiстiѓ себептерi, маћсаты жќне ћозѕаушы кљштерi. 
ХIХ
ѕасырдыѓ 20–30-жылдарында отаршыл кiмет билiгi мен ћазаћ хал-
ћыныѓ арасындаѕы ћарым-ћатынас елеулi тљрде шиеленiсе тљстi.
Кiшi жљз бен Орта жљздегi хан билiгiнiѓ жойылуы сџлтандардыѓ,
билердiѓ жќне батырлардыѓ едќуiр блiгiнiѓ наразылыѕын туѕыз-
ды. Патша љкiметi ћазаћ халћыныѓ ежелден келе жатћан дќстљрлi
жерлерiн ќскери бекiнiстер салу љшiн жаппай тартып ала бастады.
Бџрын Ресейге ешћандай алым-салыћ тлеп крмеген ћазаћтарѕа
ендiгi жерде жасаћ, тљтiн салыѕы, жол салыѕы сияћты алым-салыћ
тљрлерi кбейе тљстi. Ћазаћ з жерiн зi жалѕа алып, пайдаланатын
кљй кеше бастады. Патша љкiметiнiѓ ќскери отрядтары ћазаћ ауыл-
дарына шабуыл жасап, кљн крсетпедi. Осыныѓ бќрi байырѕы
жергiлiктi халыћты (номадтарды) ћатты кљйзелiске џшыратты, олар-
дыѓ кљн крiсiн ћиындатып жiбердi.
Ктерiлiстiѓ басты маћсаты ћазаћтардыѓ патша љкiметi тартып
алѕан ежелгi аумаѕын здерiне ћайтарып алу, округтердi тарату,
отаршылар енгiзген алым-салыћтарды жою едi.
Ктерiлiстiѓ ћозѕаушы кљшi ћатардаѕы ћарапайым кшпелiлер,
сондай-аћ старшындар мен би, батырлар, тiптi сџлтандар да болды.
Ктерiсшiлердiѓ ћалыѓ ћолына љш жљздiѓ атаћты батырлары же-
текшiлiк еттi.
Ктерiлiске ћатысушылар негiзiнен ћазаћ халћы едi. Бiраћ олар-
дыѓ арасында орыстар мен башћџрт, збек, ћараћалпаћ, тљрiкмен,
тiптi поляктар жќне басћа халыћ кiлдерi де болды. Олардыѓ кей-
бiреулерi ханныѓ ерекше сенiмi мен ћџрметiне ие болып, жоѕары
лауазымды ћызметтер атћарды. Мќселен, Кенесарыныѓ хатшысы
бџрынѕы орыс солдаты болды. Наурызбай сџлтанныѓ атћосшысы
да Николай Губин есiмдi орыс едi. Татар Ќлiм Ягудин Ќскери
кеѓестiѓ мљшесi болатын. Дипломатиялыћ ћызметке ханныѓ атынан
збек Сейдаћћожа Оспанов басшылыћ еттi. Бџлардыѓ бќрi де Кене-
сарыѕа жаћсы џйымдастырылѕан тќртiптi ќскер ћџруына кмектестi
жќне ктерiлiсшiлерге здерiнiѓ жеке тќжiрибелерiн љйреттi.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   170   171   172   173   174   175   176   177   ...   481




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау