В рамках обновления содержания образования методические рекомендации

49 
қамтамасыз  ету  мектеп  кітапханасына  өз  ресурстарын  барынша  дамыту  мен 
қолдануға  мүмкіндік  береді.  Мектеп  кітапханасы  оқу  бағдарламаларының 
уақыт  пен  кеңістік  бойынша  орналасуына,  сондай-ақ  білім  алушылардың 
мүмкіндіктерін  шектейтін  мүмкін  болатын  факторларға  (организмнің 
шектелген  қызметі,  көрудің  әлсіреуі)  байланысты  білім  алушылардың  оған 
қатынас  құруына  кедергі  болмауы  тиіс.  Сондай-ақ,  бағдарламалық 
жасақтаманың  шектелген  аясын  қолдайтын  «кешегі  күннің»  технологияларын 
пайдалану әлеуетті пайдаланушылардың аясын айтарлықтай тарылтады.  
 
6-
сурет – Мектеп кітапханашысының өзара әрекеттесуі (мұғалім, оқушы, 
қоғамдастық, ата-аналар және т.б.) 
Электронды 
ресурстарды 
іздеу 
Электронды 
ресурстарды 
құру 
Электронды 
ресурстарды 
орналастыру
 
Оқу-әдістемелік және 
ғылыми-ақпараттық 
таратылымдар сервисі  
Функционал- 
дық құрамы 
Электронды ресурстардағы 
интеграциялар
 
Сандық білім беру ресурстар (СБР) 
базасын толықтыру
 
Білім беру ресурстарының 
сараптамалық іріктеуі
 
Электронды ресурстарды сақтау
 
Ресурстарды жүйелеу, рецензиялау, 
тақырықтық айдарлау, карточкаларды 
қалыптастыру  
Метаметка, ярлык метамәліметтер 
базасын қалыптастыру, 
библиографиялық сипаты және т.б. 
Өзара әрекеттесу 
бойынша функционал 
Білім беру үдерісін 
ұжымдық талқылау 
Форум /on/off 
Бейнеконференция 
Консультация 
Вебинар  

50 
Мектеп  кітапханашыларын  өзара  әрекеттесуін  желілік  қауымдастық,  өз 
кеңістігін ашып өзіне керек ресурстарды жинақтай алатын Moodle ақпараттық 
жүйесі арқылы ұйымдастыруға болады. Moodle мектеп кітапханасының желілік 
өзара  әрекетесуін  үшін  барлық  қажетті  модулдермен  қамтиды:  аспаптық 
модуль  (веб-парақшалар  жасау  құралдары,  курстың  әртүрлі  элементтерін  бір-
бірімен  байланыстыратын  сауалнамалар),  интерактивті  модуль  (чат,  веб-
форум,  «ішкі»  электрондық жәшік  қауымдастық,  хабарландыру  тақтасы,  жеке 
парақшалар), 
әкімшілік 
модуль 
(қауымдастыққа 
қатысушылардың 
дерекқорлары, желіге қатысушылардың белсенділігін мониторингілеу құралы), 
көрсету  модуль  (жүйелер  мүмкіндігін  толыққанды  пайдалану  үшін  желілік 
қауымдастық  қатысушылары  жұмыс  істей  алатын  веб-оқулық),  мұрағаттық 
модуль  (қауымдастық  мүшелері  оқу  мақсаты  үшін  пайдалана  алатын 
анимациялық,  графикалық,  мәтіндік,  бейне-аудиофайлдар  және  басқа  да 
материалдар топтамасы). Moodle веб-технологияларды қолдану педагогтер мен 
кітапханашылардың ресурстарын біртұтас желіге біріктіруге мүмкіндік береді.  
Қазіргі  заманда  адамдар  Интернет  желісіне  ұялы  телефондар  және 
портативті компьютерлер көмегімен кіріп, керек ақпаратқа қол жеткізе алады. 
Сондықтан  да  мектеп  кітапханалары  оқырмандардың  сұраныстарын 
қаңағаттандыра  алатындай  заман  ағымынан  қалмай  кітапханалардың  қызмет 
көрсету  жүйесін  жетілдіріп  отыруы  қажет.  Кітапханалар  wap-онлайн 
каталогтарына,  wap-деректер  базасына,  wap-энциклопедияларға,  виртуалды 
анықтама қызметіне кітапхананың wap-сайты арқылы және wap-чат немесе sms 
көмегімен  қол  жеткізуді  енгізу  басты  міндет  (мысалы,  пайдаланушылар  ұялы 
телефон арқылы кітапхана сайтына кіріп, ОҚЖ-нің электрондық каталогының 
іздеу  қызметін  пайдалана  алады).  Бүгінгі  күннің  өзінде  электрондық  кітаптар 
баспа  кітаптардың  шрифтін,  көркемделуін  және  стильдерін  көшіріп  алуына 
байланысты электрондық және баспадан шыққан кітаптарменқатар қызмет ете 
алады. Бұл оқырман қызығушылығын кітаптың екі түріне де еш төмендетпейді. 
 
FlippingBook Publisher 
бағдарламасында  толық  мәтінді  құжаттарды  құру. 
Бірегей  интерфейс,  қолайлы  навигация,  ePad,  Fb2,  PDF,  Exe  форматтарында 
қолайлы етіп жасалған мәтіндер электрондық кітапхананы қолдануға мүмкіндік 
береді. FlippingBook Publisher – PDF форматындағы файлдар беттерін парақтап 
оқып отырғандай шынайы әсер қалдыратын, электрондық құжаттар, журналдар 
мен  газеттер,  қорлар  мен  көрсетілетін  қызметтердің  каталогтарын,  буклеттер, 
тұсау  кесерлер  жасауға  арналған  бағдарлама.  Электрондық  басылымдарды 
онлайн түрде көру үшін сайтқа орналастыруға немесе CD және басқа ақпарат 
тасымалдағыштарға  көшіруге  болады.  Кітаптардың  кез-келген  мобильдік 
құрылғылар  (IPhone,  IPad,  Android  құрылғылары)  арқылы  қарапайым  және 
заманауи қалпында көруге болады. 
Bluetooth,  WAP,  GPRS  секілді  байланыс  түрлері  ұялы  телефондар 
көмегімен  Интернеттің  ақпараттық  және  қызмет  көрсету  ресурстарына  қол 
жеткізуге мүмкіндік береді. 
 

51 
Bluetooth 
(ағылш. Bluetooth – көк тіс) – радиомен тілдесу арқылы ақпарат 
алмасу технологияларының бірі. Ол 2,4 - 2,4835 GHz (ISM – Industrial, Science 
and Medical band, лицензиялау қажет емес диапазон) жиілік арасында 10 немесе 
100 м (классына байланысты) арақашықтықта істейді.  
 
WAP 
(Wireless  Application  Protocol)  дегеніміз  –  тікелей  ұялы 
телефондардан  Интернеттің  ақпараттық  және  сервистік  ресурстарына  сымсыз 
қол  жеткізу  хаттамасы.  WAP-қызметтерін  кез-келген  тәулік  мезгілінде,  кез-
келген жерде пайдалануға болады. WAP арқылы интернетте жұмыс істеу үшін 
қосымша құрылғылар (компьютер және модем) қажет емес, WAP қолдауы бар 
ұялы  телефонның  өзі  жеткілікті  болады.  WAP-сайттар  веб-серверлерде 
орналасады  және  ұялы  телефондардың  мүмкіншіліктеріне  –  яғни,  кішкене 
экрандарға  және  шағын  көлемдегі  жадыға  бейімделген  арнайы  форматта 
ұсынылады.  
 
GPRS 
(General  Packet  Radio  Service)  дегеніміз  –  сымсыз  деректерді  беру. 
Tele2  абоненттеріне  Интернетке  жоғары  жылдамдықпен  қол  жеткізуге 
мүмкіндік  береді.  GPRS  пайдаланушылары  сыммен  қосылғандай  тәртіпте, 
GPRS/GSM  желісінің  қамту  шегінде  Интернетке  толық  көлемде  қол  жеткізе 
алады. Яғни, GSM желісінің қамтуы бар болса, онда GPRS қамтуы да бар деген 
сөз.  GPRS  –  Интернет-провайдерге  қоңырау  шалмастан  және  Интернетке  қол 
жеткізуді  сатып  алмастан,  қызметтерге  лезде  қол  жеткізуді  ұсынады.  GPRS 
технологиясы толыққанды жүзеге асырудан әзірше алыстау болып қалып отыр. 
Бүгінгі таңда операторлар қысқартылған GPRS деп аталатын желісін ұсынады. 
Бұл жерде әңгіме тек В тобындағы ол да 4/1 немесе 4/2 режимінде жұмыс жасау 
мүмкіндігі бар телефондар туралы айтылуда. 
 
EDGE 
(Enhanced  Dataratesfor  GSM  Evolution)  дегеніміз  –  2G  және  2.5G 
(GPRS)  желілерінің  үстінен  қондырма  ретінде  жұмыс  істейтін,  ұялы 
байланысқа  арналған  сандық  технология.Деректерді  беру  тәртіптемесінен 
шықпастан, телефонға қоңырау қабылдау мүмкіндігі бар. Тек берілген/алынған 
ақпараттың  көлеміне  ғана  ақы  төленеді.  GPRS-те  деректерді  берудің  ең 
жоғарғы  болжанған  жылдамдығы  секундына  171,2  Кбитті  құрайды.  EDGE  – 
деректерді  беру  жылдамдығын  секундына  480  Кбитке  дейін  арттыруға 
мүмкіндік береді. 
Букридерлер (оқу залы) -барлық сызықтармен басқарылатын (смартфон – 
планшет  –  ноутбук),  Google Books, Android  жүйелеріне  кіретін  және  Android 
операциялық  жүйесімен  басқарылады.  Тегін  GPL  лицензиясында  ашық 
бастапқы  кодымен еркін бағдарлама  Android  және  CoolReader 3 платформасы 
үшін электрондық кітаптарды оқудың ең үздік оқу залы.  
Сондықтан  да  кітапханашылар  міндетті  түрде  айналадағы  ақпараттық-
коммуникациялық  ортада  бағдарлана  білулері  тиіс.  Өз  оқырмандарымен 
коммуникация  әдісі  ретінде  мобильді  құрылғыларды  зерттеу  керек. 
Кітапханалық «қосымшалармен» немесе веб-сайттармен және т.б. жұмыс істей