29
1.12 сурет - Тоқты өлшеуге 200 мА-10 А диапазонында құлақтың қызыл
қуысын 10А ұясына жалғаймыз
1.13 сурет - Тоқты өлшеудің мультиметрдегі режимі
Кедергіні өлшеу үшін мультиметрдің көмегімен ақырғысын кедергіні
өлшеудің 5 шегінің біреуіне жалғау қажет.
Өлшеу шегін таңдау ережесі төмендегідей:
1. Егер бізге ең алдымен өлшенетін кедергі анық болса (мысалы,
резисторды "дұрмыс емес" немесе "дұрыс" тексерген кезде), ол жағдайда
өлшеу шегі өлшенетін кедергінің мәнінен үлкендеу, дегенменде соған
30
жуықтау белгілейді. Бірақ бұл кезде біз минимумға кедергіні өлшеу қателігін
туырлаймыз [12].
2. Егер бізге ең алдымен өлшенетін кедергі анық болмаса, ол жағдайда
максималды өлшеудің шегін есептеу керек (М-831 бойынша 2000 кОм) және
шектерді өзгерту барысында аздап кедергінің өлшенетін шегіне жуықтау
керек.
Ескерте кететінім: егер мультиметр экранында "1" көрсетсе, ондай
жағдайда өлшенетін кедергінің мәні өлшеудің берілген шегінен жоғары, онда
соның үлкенеу бөлігіне қарай шекті өзгертіп-қосқышты басу керек.
Кедергіні өлшеу кезінде аспаптың қуыс құлақтарын кедергісін өлшейтін
элементке жалғаңыз, аспаптың индикаторынан көрсеткіштерді жазып алу
керек.
1.3 LabVIEW бағдарламалық пакеті
Біз бағдарламаны жасаудан алдын, LabVIEW қандай программа, осымен
қандай заттарды жасайтынымызды және сол бізге не жасай білетініне ұғыну
бізге қызықты болу керек шығар. LabVIEW (Laboratory Virtual
Instrument Engineering Workbench - зертханалық виртуалды аспаптарды
дайындау ортасы) бағдарламалау орталығы екені белгілі, соның арқасында біз
алгоритмнің барлық элементтерінің графикалық көріністерін қолдана аламыз
және қосымша жүйелер жасай аласыз, сондықтан бұл С, С++ яки Java сияқты
мәтіндерді қолдана отыра бағдарламалайтын қарапайым бағдарламалау
тілінен ерекшелене алады.
Дегенменде LabVIEW алгоритм тілі бірнеше жоғары мәні бар. Осы
бағдарламалау қызметтерінің бір бөлігі ғана болатын инженерлер, ғалымдар
мен зерттеушілерге арнап қосымшаны істеу, жасау ортасы. Барша жайылған
операциялық жүйелердің басқаруымен LabVIEW - да қызмет жасайтын
компьютерлерде жұмысты істейді: Windows, MacOS, Linux, Solaris и HP-UX.
LabVIEW аса жақсы бағдарламалау тілі болғандықтан өте көп еселеп
еңбек өнімділігін асыруға жағдай жасайды. Бағдарламалаудың қарапайым
тілдерінің арқасында толық қосымша құру көп уақыт – күн, апта немесе айға
жуық уақыт кетуі мүмкін, дегенменде LabVIEW аздаған сағат керек, себебі
бағдарлама түрлі өлшеулерді, мәліметтерді талдау, нәтижелерді рәсімдеуді
бағдарламалау байланысты арнайы жасаған екен. LabVIEW ыңғайлы
графикалық интерфейсі бар және бағдарламалауда қарапайымдылығына
қарамастан, сол идеяларды көрсету, процестерді үлгілеу, сипатты
қосымшаларды жасау, қазіргі заманғы бағдарламауға үйретуі бойынша өте
жақсы дәл келеді [17].
LabVIEW-дың өлшеу жүйесі стандартты зертханалық құралға қарағанда
көптеп ыңғайлылығы бар, себебі бұл заманға сай бағдарламалық
ерекшеліктеріне бай мүмкіншілікпен қолданады. Кіріктірме өлшеу-басқару
аппараттық бөлікпен жабдықталған біздің компьютеріміз және LabVIEW
бағдарламасы орнатылған міндеттерді жасау бойынша толықтай дерлік
31
бапталатын виртуалды аспаптан тұрады. LabVIEW-дың арқасында қарапайым
аспаптармен салыстырғанда аса көп емес шығынмен виртуалды аспаптың
керекті түрін жасауға болатынын білеміз. Керек кезде бір минутта соған
өзгертулер бере аламыз [4].
LabVIEW біздің талаптарымызды бағдарламалау үшін қызметтерін
оңайлату бойынша жасалған. Сол бойынша бағдарламалаудың типтік
талаптарының жоғарғы нәтижесін орындайтын, сосын біздің көрсеткіш
жадын, үлестіргіштермен және бағдарламалаудың дәстүрлі түрлеріне ұқсас
өзге де шамамен кері жүруден алыстататын, қолдануға дайын қосалқы
бағдарламалар мен функциялардың ауқымды кітапханасы бар. Мәліметтерді
шығару/енгізу
LabVIEW-де
кіріктірме
аппараттық
құралдардан
(data acquisition - DAQ),
жалпылай
пайдалану
арнасымен
(ЖҚА, General Purposes Interface Bus - GPIB) қызмет жасау, RS-232 кезекті
порты бойынша мәліметтерді талдау, функцияларды басқару, сақтау және
көрсету бойынша бағдарлама құрамдастар, Internet бойынша бір-бірімен
қозғалыс жасау үшін виртуалды аспаптардың арнайы кітапханасына ие.
Талдау кітапханасы (Analysis) сигналды генерациялау, соны өңдеу, терезелер,
статистикалық өңдеулер, сүзгілер, сызықты алгебра, регрессиялық
талдау,массивтер арифметикасын жалғап, көп қолданбалылы функцияларды
қамтиды.
Графикалық табиғаты үшін LabVIEW - мәліметтерді тиімді беру немесе
ұсыну бағдарламасы екені белгілі. Біз қалайтын шығыс деректері көптеген
формада
көрсетілуі
мүмкін.
Стандартты
болған
графиктер,
диаграммалар,сонымен бірге түпнұсқалық қолданбалы графика (user-
definedgraphics) шығыс деректерін берудің шартты тәсілдерін тек кішкентай
бөлімін қамтиды.
Бағдарламалы LabVIEW өзгеде платформаларға оңай порттай алады:
біз Macintosh-та қосымша істей аласыз, сонымен қатар, өте көп қосымшалар
бойынша бағдарламада еш бөлігін түрлендірмей, соны Windows-те жүзеге
асыра аламыз. Біз LabVIEW-де жасалған қосымшалар адам жұмыстарының
түрлі салаларында - тенхологиялық процестерді автоматтандыруда,
психологияда, биологиялық ауыл шаруашылығында, химия, білім беру,
физика және .т.б қызметте ыңғайлы ететінін көреміз.
С неме Java негізіндегі LabVIEW ортасында қосымшалар жасау
ортадағы істен аса маңызды өзгешелікпен ерекшеленеді. Егер алгоритмдік
тілде бағдарламаландыру тізбекті түрінде бағдарламалық кодты жасайтын
мәтінді командаларды белгілеуге арналса, LabVIEW-де алгоритм блок-
диаграмманы (block-diagram) жасайтын графикалық икондық формада
(pictorial form) тізбектелетін графикалық бағдарламалау тілі пайдаланылады.
Бұл аталғанды пайдалана отырып, біз ойынызды мәліметтер ағынына бөлуге
болады; кішірейтілген синтаксис қазір бізді алгоритмді қарастыруға алып
бармайды. Бірінші және екінші кескінде LabVIEW қарапа йым
пайданушы
интерфейсі мен соны іске жарататын графикалық коды көрсетілген.
