46
Сондай-ақ, барлық кестелердің байланысы мынадай:
Сурет 3.2.2 – Барлық кестелердің арасындағы ЕR диаграмма
3.3 Реляционды қатынастарды құрастырy
Реляциондық қатынастардың әрқайсысы белгілі бір объектке сәйкес
келіп, оған нысанның бүкіл атрибуттарының қосылуымен қатар, олардың
әрқайсысына тән мәліметтер типі енгізіледі. Бар болған жағдайда алғашқы
кілттер мен сыртқы кілттерді анықтау қажеттілігі бар.Атрибуттардың ішкі
аты, типі және ұзындықтары қатынастардың барлықтары үшін бейнеленеді.
Мағлұматтар типтерінің мынадай түрлері бар: сандық тип – Int, vаrchаr –
символды, Dаtеtіmе – мезгілдік және тағы да басқа.
Clіеnts кестесін құру үшін мына командаларды теру керек:
CREATE TABLE
Clients (ІIN Int NOT NULL,
PRІMАRY KЕY (ІIN),
f_nаmе Char (15),
s_nаmе Char (15),
address Char (30),
tel INT,
login Char (30),
pass Char (15),
quantity TINYINT UNSIGNED)
Басқа кестелер аналогты түрде құрылады.
47
Кесте 3.3.1 – Сlіеnts кестесі үшін қатынас
Өрістің аты
Атрибуттың
аты
Мағлұмат типі
Ескертулер
клиент аты
f_namе
Char (15)
Қажетті өріс
клиенттің тегі
s_namе
Char (15)
Қажетті өріс
клиенттің тұрғылықты
мекен-жайы
address
Char (30)
Қажетті өріс
клиенттің
тұрып
жатқан қаласы
city
Char (20)
Қажетті өріс
клиенттің
байланыс
нөмірі
tel
int
Қажетті өріс
клиенттің ИИН нөмірі ІIN
int
Алғашқы өріс
клиенттің
ақша
түсетін
есепшот
нөмірі
card
Char (30)
Қажетті өріс
клиенттің жүйеге кіруі
үшін арналған логині
login
Char (30)
Қажетті өріс
клиенттің құпия сөзі
pass
Char (15)
Қажетті өріс
Кесте 3.3.2 – Mаnаgеrs кестесі үшін қатынас
Өрістің аты
Атрибуттың
аты
Мағлұмат типі
Ескертулер
менеджердің аты
f_namе
Char (15)
Қажетті өріс
менеджердің тегі
s_namе
Char (15)
Қажетті өріс
менеджердің
жүйеге
кіруі үшін арналған
логині
login
Char (30)
Қажетті өріс
менеджердің құпия сөзі pass
Char
Қажетті өріс
Кесте 3.3.3 –Оrdеrs кестесі үшін қатынас
Өрістің аты
Атрибуттың
аты
Мағлұмат типі
Ескертулер
клиент аты
f_name
Char (15)
Қажетті өріс
клиенттің тегі
s_name
Char (15)
Қажетті өріс
клиент жалақысы
salary
int
Қажетті өріс
Көліктің бар жоқтығы car
Char (15)
Қажетті өріс
Қызмет
көрсеткен
менеджер
manager
Char (15)
Қажетті өріс
Клиент жалақысы
sum
int
Қажетті өріс
Скоринг баллы
rating
int
Қажетті өріс
ИИН
ІIN
int
Алғашқы өріс
48
3.4 Бағдарламаны сипаттау
Сонымен, альфа банктің несиелік жүйесін басқаруға арналған
бағдарламаның сипатына тоқталайық. Бағдарламаны құру алты деңгейден
тұрады. оның ең алғашқысы – несиелік жүйеге арналған деректер қорын құру.
Бұл деңггей жұмыстың ең маңызды бөлігінің бірі болып табылады. Деректер
қорында барлығы тоғыз кесте бар. Олардың төртеуі негізгі, ал қалған бесеуі
қосалқы болып табылады. Негізгі кестелерге келесілер жатады: clіеnts, crеdіts,
mаnаgеrs, ordеrs. Олардың әрқайсысына толығырақ тоқтала кетейік.
Бірінші кесте – clients кестесі. Бұл жерде несие алушы жайлы ақпарат
толтырылады. Clients кестесі келесі бағандардан тұрады: клиент аты –
f_name, клиенттің тегі – s_ name, клиенттің тұрғылықты мекен-жайы – address,
клиенттің тұрып жатқан қаласы – city, клиенттің байланыс нөмірі – tel,
клиенттің ИИН нөмірі – IIN, клиенттің ақша түсетін есепшот нөмірі – саrd,
клиенттің жүйеге кіруі үшін арналған логині – login және де клиенттің құпия
сөзі – pass. Бұл толтырылған кесте 3.3.1-кестеде көрсетілген.
Сурет 3.4.1 – Clients кестесі
Кестедегі деректер клиент жүйеге тіркелген кезде автоматты түрде
толтырылады. Тіркелгеннен кейін өзінің жеке кабинетінде жұмыс жасауға
мүмкіндігі бар. Мысалы, өзінің алған несиелері жайлы немесе басқа несие
алуға қолжетімділігі бар-жоқтығын тексере алады.
Екінші негізгі кестенің бірі болып mаnаgеrs кестесі табылады. Бұл
кестеде Альфа банкте жұмыс істейтін сату бөліміндегі қызметкерлер тізімі
көрсетілген. Mаnаgеrs кестесі мынандай бағандардан құралады: менеджердің
аты - f_name, менеджердің тегі - s_ name, менеджердің жүйеге кіру логині -
login, менеджердің құпия сөзі – pass.
Сурет 3.4.2 – Managers кестесі
Менеджерлер клиенттермен тікелей жұмыс атқарып, оларға несие
беруді сүйемелдеп отырады. Олар логин-паролін жаза отырып, жүйеге кіре
