Мысалы:
Бұрышпен танысу әдістемесі. Бұрышты қағазды бүктеп шығарып алуға немесе әр
түрлі құралдармен бұйымдардан көрсетуге болады. Басы ортақ екі сәуле жазықтықты екі
бөлікке бөледі. Осының кіші бөлігі бұрыш деп аталады. Сәулелер бұрыштың қабырғалары
деп аталады, ал олардың ортақ бастаулары бұрыш төбесі деп аталады. Бұрыш үш
нүктемен бнлгіленеді: біреуі бір қабырғасында, екіншісі-төбесінде, үшіншісі-екінші
қабырғасында. Бұрышты белгілеуде таңбасы пайдаланылады.
1)сәулелер арасындағы жазықтық бөлігін басқа түспен бояймыз (бұрыш)
2)қағаз бетіне бұрыш саламыз да оны қиып аламыз. Бұрыш үлгісі (моделі)
бойынша бұрыштың төбелерімен қабырғаларын таныстыру.
Үшбұрыпен танысу әдістемесі.
Үшбұрыш - ең қарапайым көпбұрыш. Үшбұрыш үш нүктеден, үш қабырғадан
және үш бұрыштан тұрады. Сонымен қатар ол бір түзу бойында жатпайтын үш нүктені
қоссақ үшбұрыш болады.
Мысалы:
Төртбұрышпен танысу әдістемесі.
Төртбұрыш — төрт нүктеден және оларды тізбектей қосатын төрт кесіндіден
тұратын фигура.
Сонда бұл берілген нүктелердін ешбір үшеуі бір түзудің бойында жатпауы тиіс, ал
оларды қосатын кесінділер қыйлыспайтын болуы тиіс. Берілген нүктелер төрбұрыштың
төбелері деп, ал оларды қосатын кесінділер төртбұрыштың қабырғалары деп аталады.
Мысалы:
Шеңбер мен Дөңгелекпен танысу әдістемесі.
Шеңбер тұйық қисық. Барлық нүктелер бір нүктеден бірдей қашықтықта
орналасса,
оны шеңбердің центры деп атайды. Бұл қашықтық шеңбердің радиусы деп аталады.
Шеңберді шаблон немесе циркульдың көмегімен салады. Шаблон арқылы салынған
шеңбердің центрын табу қиын. Ал циркульмен салынған болса, циркульдың бір аяғы
центрда орналысады. Дөңгелек-шеңбермен шектелген жазықтықтың бөлігі.
Мысалы:
Көпбұрышпен танысу әдістемесі.
Көпбұрыш – жазықтықтағы кез келген тұйық сынық сызық. Сынық сызықтың әрбір
бөлігі көпбұрыштың қабырғасы, ал олардың ұштары көпбұрыштың төбелері деп аталады.
Егер сынық сызық қарапайым болса, онда көпбұрыш қарапайым көпбұрыш деп, ал
күрделі болса, жұлдыз тәрізді көпбұрыш деп аталады.
Дәріс мазмұны бойынша сұрақтар мен тапсырмалар
1.
Геометрикалық материалдарды оқытудағы қағидаларды атаңыз.
2.
«Геометриялық элементтердің балалардың жас ерекшеліктеріне қарай
берілуі» тақырыбында хабарлама жасаңыз.
3.
Геометрия элементтерін атаңыз.
4.
Геометриялық элементтермен таныстыру әдістемесіне тоқталыңыз.
5.
«Геометриялық материалды оқыту» мазмұнындағы сабақ жоспарын
құрыңыз.
Әдебиеттер:
1.Перова Н.М. Методика преподавания математикти во вспомогательной школе.
М., 2001 г.
2.Эк В.В. Обучение математике в младших классах вспомогательной школы.
Просвещение М., 1990.
3.Программы специальной школы 1-2-го вида. Алматы 2002.
4.Программы по математике для коррекционных школ 7-го, 8-го вида. Алматы.,
2002 г.
5.Стабильные учебники математики для вспомогательной школы.
6.Моро М.И., Пышкало А.М. Методика обучения математике в 1-3 классах. М.,
Просвещение, 1998.
7. Сүлейменова Р.А., Елисеева И.Г., Карипжанова Ш.Ж. Б19 Математика. Арнайы
мектепке арналған байқау бағдарламасы. -Алматы, 2004. - 48 бет.
АРНАЙЫ МЕКТЕПТЕ ЖӘЙ ЖӘНЕ ОНДЫҚ БӨЛШЕКТЕРДІ ОҚЫТУ
ӘДІСТЕМЕСІ
Жоспар
1. Жай бөлшектердің жазылуы
2. Жәй және ондық бөлшектерді оқытудың міндеттері мен мазмұны.
3. Арнайы мектепте ондық бөлшектердің жазылуы, оның өзгертілуін оқытуда
қолданатын көрнекі - құралдар, дидактикалық жабдықтар.
Жай бөлшектерді ең 1-ші бөлу үшін көбейту кестесін еске түсірген жөн. Жай
бөлшектерді бөлу мен көбейтуде кездесетін қиыншылықтарды және әр түрлі
жағдайлармен шығарудың жолдарын оқушыға таныстыру.
Жай бөлшектерді көбейткенде, оны тексеру үшін қосу амалдарымен тексеруге
болатынын айту керек. Мысалы:
7*3=21
7+7+7=21
көбейткіш 7
көбейгіш 3
көбейтіндінің мәні 21
Көбейту есептерін шығаруда мынадай жағдайлармен да шығаруға болады.
(жай бөлшектерді көбейту)
Ақыл ойы қалыс бірліктер үшін көбейту кестелері алдында тұрғаны абзал. Сондай-
ақ жай бөлшектерді көбейткенде қысқарту амалдарында қолданыңыз. Мысплы:
Жай бөлшектерді бөлуге келесідей жағдайлар орындалады.
1. Қысқарту арқылы;
2. Қысқартылмаған күйде;
Әр түрлі тәсілдерді қолдану арқылы шығару. Мыс, допты 2 бөлікке тең бөл.
Оқушыға берілген есептердің бөлінгіш, бөлгіш, бөліндінің мәні қайсысы екендігін
ашып көрсету. Мыс:
Ең бірінші бүтінді бөлу керек. 2-ші бөлшектен баст.
Жай бөлшектерді бөлу мен көбейту өзара кері амалдар б.т. Мұғалім жай
бөлшектерді бөлу мен көбейту тақырыптарын түсіндіруде дидактикалық материалдарды
қолдана және де қарапайым мысалдар арқылы да түсіндіруге болады.
Ондық бөлшек– бөлімі 10 санының бүтін дәрежесі болатын бөлшек.. Ондық
бөлшек бөлімсіз жазылады, оның бөлімінде қанша нөл болса, алымында оң жағынан
сонша сан үтір арқылы ажыратылады.
Ондық бөлшектің бүтін бөлігін бөлшек бөлігінен үтірмен ажыратуды Шотландия
математигі Дж. Непер (1550- 1617) және неміс аспан әлемін зерттеушісі И. Кеплер (1571 -
1670) енгізген.
Ресейде Леонтий Филиппович Магниицкий 1703 жылы басылып шыққан өзінің
“Арифметика” оқулығында ондық бөлшектер
туралы баяндауды жалғастырды
Ондық бөлшектерді оқу-ондық бөлшектерді оқығанда алдымен бүтін бөлігі
оқылады, содан кейін бөлімі ретінде ең кіші разряды шығыс септігінде оқылады.
