Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

Философиялық заңдар, заңдылықтар

жүктеу 0,69 Mb. бет 68/226 Дата 05.04.2023 өлшемі 0,69 Mb. #42018 түрі Оқулық

Навигация по данной странице:

• Сандық өзгерістердің сапалық өзгерістерге ауысу заңы
• Терістеуді теріске шығарузаңы
• Таным теориясы

2.3.Философиялық заңдар, заңдылықтар.Қарама–қайшы-лықтардың бірлігі мен өзара әсерлілігі заңыдаму үдерістерінің ішкі қайнар көзін ашады, ескінің жойылып, жаңаның пайда болуына әсер етеді. Заттар мен құбылыстардың бойындағы қасиеттер мен ағымдар-ды өзара жоққа шығарып, өзара мақұлдап тұратын жақтар бірлігін қарама–қайшылық деп атайды. (Мысалы, ақ пен қара, жақсылық пен жамандық т.б.).Қарама-қайшылықтардың өзара әсерлілігі, қақтығы-суы, соның нәтижесінде өзара терістеу пайда болатын көріністі қай-шылық дамуы деп атайды. Ол таным диалектикасына сәйкес қозғалыс пен дамудың қайнар көзі немесе себебі міндетін атқарады «Даму» ұғымына философияда «мөлшерлік өзгерістердің белгілі бір өлшем шегінен шығып, сапалық өзгерістерге айналуы» деген анықтама бері-леді, яғни мәңгі, қажетті қозғалыс, уақыттағы өзгеріс деп түсіну қажет. Дамудың қайнар көзі болу үшін қарама–қайшылықтар бірін-бірі жоққа шығарумен шектелмей, бір-бірін қолдап отырулары керек. Дамудың кезкелген үдерісі өзінің қозғалу барысында, кезең-дерінде сапалық жағынан бір - бірінен өзгеше болады. Ескі сапалық жағдай жойылады, ол жаңа сапалық жағдаймен терістеледі. Терістеу – дамудың қозғаушы күші. Теріске шығару ескі құбылыстың жай ғана жойылуын емес, сонымен бірге теріске шығарылған құбылыспен бел-гілі деңгейде байланыста болатын жаңаның пайда болуын білдіреді. Осылайша, диалектикалық терістеуді теріске шығару ескіні жоюға ба-ғытталған негативтік заттың қырларын, оның жекелеген элементтерін ұстап, сақтап қалуға бағытталған позитивтік өзара байланыстың екі қырын қамтиды. Жаңа ескіні терістейді. Сандық өзгерістердің сапалық өзгерістерге ауысу заңы даму тетігін, ескіден жаңаға өтудің жолдары мен түрлерін ашады. Заңның мәні «сапа», «сан», «өлшем» категорияларын талдау арқылы ашылады. Заттардың анықтығын білдіретін басты мәнді қасиеттердің жиынтығы сапа деп аталады, ал қалыптасуы сапаның өзгеруі болып табылады. Терістеуді теріске шығарузаңы - заттың жаңа сапалық жағ-дайын нығайту, дамуға кедергі келтіретін компоненттерді жойып, ор-нына жаңалары пайда болады деген сөз. Жаңаның пайда болуы бола-шақ мұғалімнің кәсіби құзыреттілігінің қалыптасуындағы шешуші ке-зең. Ол жаңаны қабылдау арқылы өзін дамытады, бойына кәсіби құзыреттілік сапаларын жинайды. Таным теориясы. Ғылым және оқу танымы ғылыми білімнің құрамымен, құрылымымен, танымдық қызметімен сипатталады. Ғылы-ми білімді ұғымнан теорияға дейін меңгеру білім сапасының маңызды белгісі болып есептелетін жүйеліліктің логикалық-психологиялық және дидактикалық сипаттамасы болып есептелінеді. Оқу-танымдық әрекетте таным қызметтерін меңгеру ғылыми әдісті игеруге әкеледі. Логиканы дидактикалық үдерістегі оқытудың құралы еткен тіл екені анық. Ғалым да, оқушы да құбылысты сипаттау (не?, қашан?, қайда?, қандай?, қанша?, қалай?), түсіндіру (неден?, неге?, не үшін?), болжау (не болады?, егер?) - үшін қолданыстағы кілтті сөздері бірдей. Бұл лексикалық құрылымдар оқу мәтіндерінің, оқу тапсырмаларының маз-мұнына үнемі және мақсатты түрде қосылып отырады. Философиялық білім барлық нақты ғылымдар жүйесінде дами-ды және келесі құрылымдық бөліктерден құралады: онтология (бол-мыс туралы ілім), әдіснама (әдіс туралы ілім), гносеология (таным ту-ралы ілім), формалды, диалектикалық, арнайы логика, табиғат фило-софиясы, әлеуметтік философия, антропологиялық философия, эстети-ка, этика (мораль туралы ілім), философия тарихы. жүктеу 0,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз