Тарау. Дарындылық психологиясының теориялық қағидалары

Жүргізілетін жолы: жұмыс баламен жеке-дара жүргізіледі. Ең алдымен баланың жұмысты орындауға ынтасы бар ма, көңіл-күйі қандай дәрежеде екенін біліп алу өте маңызды. Сыналушылардың орындайтын ісі келесі нұсқау бойынша түсіндіріледі.

“Берілген әр сериядағы 4 сөздің үшеуі қандай-да бір шамада бір түбірлес ұғымдар және оларға тән жалпы сипаттарына орай бірігуі мүмкін, ал бір сөз бұл талаптарға көнбейді. Берілген қатарға мазмұны сәйкес келмейтін сөзді тығып тастаңыздар. Тапсырманы тез және қатесіз орындау керек”.

Егер сыналушы нұсқауды түсінбесе, бір-екі мысалды орындап көрсетуге болады, бірақ эксперимент бланкісін өзгесін алу керек. Бала жұмыс барысын толығымен түсінгеннен кейін, өз бетінше ерекше сөзді тауып сызады. Зерттеуші баланың тапсырманы орындау барысын және уақытын хаттамаға тіркеп отырады.

1. 
   Тапсырма балдық көрсеткішпен анықталады: кілтке тура келсе (Қосымша-А.1), дұрыс жауап болып есептеліп - 2 балмен, ал дұрыс емес жауап 0 балмен есептеледі.
   
2. 
   Тапсырманы орындауға кеткен уақытпен оны теңелту, салыстыру балдары (Қосымша-А.2) саналады.
   
3. 
   Сөз мағыналық ойлаудың интегралдық көрсеткіші /А/, өнімділігінің көрсеткіштерінің қосындысы /В/ және уақытқа теңелту балдары /Т/ мынадай формуламен есептелінеді: АВ+Т.
   
4. 
   Сөз мағыналық ойлаудың сынып арасындағы өзгешеліктерін анықтау үшін оларды өлеулік көрсеткшітермен (Қосымша-А.3) анықтаймыз. Өлшеулік көрсеткіштердің ең жоғарғысы 19 балдық бағалаумен есептеледі.