дәріс. Релелік қорғаныстың тағайындамасы

Дәрістің  мазмұны:

релелік  қорғаныстың  тағайындамасы,  қорғаныстың 

негізгі түрлері. 

Дәрістің  мақсаты:  релелік  қорғаныстың  тағайындамасын  білу, 

релелердің түрлері, релелік қорғанысқа қойылатын талаптар. 

 

1.1   Релелік қорғаныстың тағайындамасы  

Электр  тораптары  мен  энергетикалық  қондырғыларды  қолданыс 

қауіптісі  қысқа  тұйықталулар,  оқшауламаның  зақымдалуы  және  асқын 

жүктемелер. 

Қысқа  тұйықталулар  оқшауламаның  тесілуінен  немесе  жабылуынан, 

сымдардың  үзілуінен,  қызметкерлердің  қателесуінен  (жерлендірілген 

қондырғыны  кернеу  бар  кезде  қосу,  айырғыштарды  жүктеме  бар  кезде 

ажырату) және де басқа себептерден болады.  

Көп жағдайда ҚТ орнында доға пайда болады, оның термикалық әсері 

ток  жүретін  бөліктердің,  изоляторлардың  және  электрлік  аппараттардың  

бұзылуына  алып  келеді.  ҚТ  кезінде  зақымдалған  жерге  мыңдаған  ампермен 

өлшенетін  өте  жоғары  токтар  келеді,  олар  ток  жүргізетін  бөліктердің 

зақымдалмаған  жерлерін  қыздырып  қосымша  зақымдалуларға  алып  келуі 

мүмкін,  мысалы  апатқа.  Сл  кезде  зақымдалған  жермен  электрлік  жалғанған 

торапта  кернеудің  мәні  өте  төмен  мәнге  жетеді,  ал  ол  өз  кезегінде  электр 

қозғалтқыштардың  тоқтауына  және  генераторлардың  қатар  жұмысының 

бұзылуына алып келеді. 

Көп  жағдайда  апаттың  алдын  алу  үшін  электр  құрылғысының  немесе 

тораптың 

зақымдалған 

бөлігін 

қорғаныс 

деп 

аталатын 

арқылы тез арада өшіреді. 

Зақымдалған  элементтің  ажыратқыштарын  өшіргенде  ҚТ  орнындағы 

электрлік  доға  өшеді  және  зақымдалмаған  бөліктегі  электрлік  құрылғы 

немесе  торапта  қалыпты  кернеу  жүреді.  Осыған  байланысты  ҚТ  болған 

жердегі қондырғылардың зақымдалуы азайтылады немесе мүлде жойылады, 

және де зақымдалмаған қондырғы қалыпты жұмысына келеді. 

Сонымен,  релелік  қорғаныс  ҚТ  пайда  болған  орнын  анықтау  және 

зақымдалған  қондырғының  ажыратқышын  өшіру  және  тораптың  бөлігін 

электр  құрылғысының  немесе  тораптың  басқа  зақымдалмаған  бөліктерінен 

ажыратады. 

Электр  қондырғысының  зақымдалуынан  басқа  асқын  жүктеме, 

бейтарабы  оқшауланбаған  тораптағы  бір  фазаның  жерге  тұйықталуы, 

трансформатордағы  майдың  бүлінуінен  газдың  бөлінуі,  немесе  оның 

кеңейткішіндегі майдың деңгейінің азайуы және басқа жұмыс режимдерінің 

бұзылуына алып келеді. 

 

7 

Көрсетілген  жағдайларда  тез  арада  қондырғыны  өшірудің  қажеттілігі 

жоқ,  себебі  бұл  құбылыстар  қондырғыларға  тікелей  қауіп  төндірмейді  және 

өзі  жойылуы  мүмкін.  Сол  себепті  тұрақты  қызметкерлері  бар  қосалқы 

стансалардағы  қалыпты  режим  бұзылғанда  қызметкерлеріне  белгі  беру 

жеткілікті.  Қызметкерлері  жоқ  қосалқы  стансаларда  және  жекелеген 

жағдайларда  қызметкерлері  бар  қосалқы  стансаларда  қондырғы  уақыт 

ұстанымы арқылы өшіріледі. 

Релелік  қорғаныстың  екінші  тағайындамасы  қондырғылардағы  апатқа 

алып  келетін  қалыпты  емес  жұмыс  режимдерін  анықтау,  және 

қызметкерлерге  ескерту  белгісін  беру,  немесе  уақыт  ұстанымы  арқылы 

қондырғыны  ажырату.  РҚА  құрылғылары  тұрақты  түрде  қосылып  тұруы 

қажет.  Апаттық  және  ескерту  белгісін  беру  құрылғылары  іске  қосылуға 

дайын болуы қажет. 

жүктеу 1,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: