Фенолдар
спирттерге қарағанда қышқылдық қасиеттері күштірек. Бұл қасиет Фенолдарда теріс электрлігі
жоғары топ қосылған сайын күшейе береді, мысалы, нитротоп, галоген, күкірт. Фенолдар сілтілерде еріп
феноляттар, сілтілік ортада оңай ацилденіп алифатты және хош иісті қышқылдардың күрделі эфирлерін,
алкилденіп жай эфирлер түзеді. Фенолдарды хош иісті күкіртті қышқыл тұздарын балқыту, диазоний тұздары
арқылы аминдерден, т.б. алады. Фенол мен крезолды таскөмір шайырларынан бөледі. Фенолдар фенол-
фармальдегидті шайырлар, бояғыш және дәрілік, залалдандырушы заттар алуда қолданылады. Фенол немесе
оксибензол, С
6
Н
5
ОН – спирт, эфир, хлороформда жақсы еритін, өзіне тән өткір исі бар, түссіз, кристалды улы зат.
Балқу t 43°С, қайнау t 182°С, ауада тотығып, түсі қызғылттанады. Оның судағы 3 – 5%-дық ерітіндісі карбол
қышқылы деп аталады. Гидрохинон, 1,2-диоксибензол – С
6
Н
4
(ОН)
2
– суда, сілті ерітіндісінде, спиртте, бензолда,
хлороформда, ацетонда еритін кристалды зат. Балқу t 170°С, қайнау t 285°С (730 мм сын. бағ.), оңай тотығып n-
бензохинонға айналады. Теріні, көз бен тыныс алу жолдарының кілегейлі қабықтарын тітіркендіреді, n-
бензохинонды тотықсыздандыру арқылы алынады. Пирогаллол, 1, 2, 3-триоксибензол – С
6
Н
3
(ОН)
3
– жарықта
бозаратын ақ кристалды зат, балқу t 132,8°С, қайнау t 309°С, суда, спиртте, ацетонда, т.б. жақсы еріп, хлороформ
мен бензолда нашар ериді. Оңай тотығады (әсіресе сілтілік ортада).
2020 жылы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі құрылды.
https://www.gov.kz/memleket/entities/ecogeo?lang=kk
Мырзағалиев Мағзұм Маратұлы - Экология, геология және табиғи ресурстар министрі
Ауасы
лас қалалардың қатарына 13 қала жатқызылса, соның ішінде 10 қала (Алматы, Шымкент, Өскемен,
Ақтөбе, Теміртау, Қарағанды, Атырау, Жезқазған, Балхаш, Нұр-Сұлтан) ластану деңгейі жоғары қалалар.
Барлық экономикалық жағынан дамыған елдерде атмосфералық ауаны қорғау туралы заңдар бар. Ол
заңдарды, ауаның сапасына қойылатын жаңа талаптарға, я өзгерістерге сәйкес және ауаны ластайтын заттардың
зияндылығы мен қасиеттеріне байланысты жаңа деректерде мезгіл-мезгіл өзгертіп отырады. Қазіргі кезеңде
АҚШ-та таза ауа туралы заңның 4-ші жобасы талқыланып жатыр. Бұл жерде күрес табиғатты қорғаушылар мен
әртүрлі өндіріс компаниялары арасында болып отыр. Өндіріс компаниялары ауаның жалпы табиғи ортаның
тазалығына аса мүдделі емес, өйткені ол артық технология, артық шығын. Көршіміз Россия Федерациясында да
атмосфералық ауаны қорғау туралы заңның жаңа жобасы талқыланып жатыр.
Қазақ елінің жерінде де атмосфералық ауаның сапасын жақсартудың аса маңызды экономикалық, әлеуметтік
мәні бар. Оның маңыздылығының көптеген себептері бар, ал ең бастысы еліміздің еңбекке жарамды халқының,
оның ішінде маман жұмысшы, қызметкерлердің жиналған жері мегаполистар, ірі қалалардың өндіріс
орталықтарындағы ауа бассейнінің жағдайы өмір талаптарына сай емес.
https://www.kazhydromet.kz/
Ұзаққа созылған экологиялық кризис кезіндегі өмір сапасын көтеру жолдарын, талаптарын анықтау оңай: ол таза
ауамен тыныстау, таза су мен сапалы ауылшаруашылық өнімдерін пайдалану, денсаулықты қалпына келтіру
мүмкіндігіне ие болу. Бірақ экономикалық кризис, финанстық мүмкіндіктер шектеулі жағдайда бұл талаптарды
іске асыру өте қиын немесе тіпті мүмкін емес. Мұндай жағдайларда өндірісті экологияландыру үшін арнайы
зерттеулер жүргізіп нақтылы шараларды жүзеге асыру керек.
Экологиялық басты стратегия бағыты экология талаптарына сай негізделген технологиялық және
техникалық саясат жүргізу.
Ол саясаттың мәнін төмендегіше қысқаша нақтылауға болады: аз шығынмен көп өндіруге ұмтылу, яғни
ресурстарды үнемді пайдалану, аз жұмсау, технологиялық процесстерді үнемі жетілдіріп, жетістіктерді жедел
өндіріске ендіріп отыру. Басқаша айтқанда алдын-ала экологиялық шаралар алу стратегиясы жүзеге асырылуы
керек. Оның мәні шаруашылықтың құрылымдық өзгерістері кезінде ең озық, осы замандық технологияны
пайдалану. Бұл шаралардың мақсаты энергия мен табиғи ресурстарды үнемдеу, өндірістік технологияларды үнемі
жетілдіріп және жаңалап отыру, рециклингтік процесстерді өндіріске көптеп енгізу және өндірістік қалдықтардың
шамасын мүмкіндігінше азайту. Негізгі күш халықтың күнделікті қолданыс тауарларды өндіруді дамытып
қолданыс аумағын кеңейтуге бағытталуы керек. Жалпы Қазақстанның (барлық елдерде) халық шаруашылығы
ұлттық өнім бірлігі мен әр жан басына шаққандағы электр қуаты мен ресурстардың пайдалану мөлшерін барынша
азайтуға ұмтылуға тиісті. Бұл мақсаттың іске асуына нарықтық жүйе мен өзара бәсекелестік үлкен әсер етеді.
Табиғатты қорғау – біздің заманның басты әлеуметтік мәселесі. Біз күнбе-күн қоршаған ортаға төніп
тұрған қауіптер туралы естісек те, оған көп мән бере бермейміз. Өйткені көбіміз оны өркениет дамуының болмай
қоймайтын бір салдары, оны кезеңі келгенде оңай қалпына келтіруге болатын жағдай деп қараймыз. Бірақ
адамзаттың қоршаған ортаға әсерінің көлемі қауіпті мөлшер ала бастады. Экологиялық жағдайды түзеу үшін бір
мақсатқа бағындырылған, жақсылап ойластырылған әрекеттер қажет. Қоршаған ортаға адамзат қатынасының
саясаты, тек қана біз қоршаған орталардың қазіргі жағдайы туралы нақты мәліметтерді көптеп жинасақ, негізгі
экологиялық факторлардың өзара әсері туралы білімімізді көтерсек, адамзаттың табиғатқа келтіріп отырған
залалының әсерін азайтуға немесе алдын алуға бағытталған жаңа әдістемелерді ойлап тапсақ пәрменді болмақ.
Қазір сондай заман басталды, егер адам дер кезінде табиғатқа көмектеспесе өз ісінің құрбаны өзі болуы
мүмкін. Дүниені экологиялық апатқа ұшырату да, одан құтқару да адамзаттың қолында.
Достарыңызбен бөлісу: | 
