Оптикалық теодолит Электронды теодолит

2. Теодолиттің түрлері

Қазіргі кезде қолданылып жүрген теодолиттер бұрыш өлшеу дәлдігіне, есеп алу құрылғыларының түрлеріне, горизонталь дөңгелектің вертикаль осьтері жүйесінің конструкциясына және атқаратын міндеттері жағынан әртүрлі болып бөлінеді. Горизонталь бұрыштарды өлшеу дәлдігіне қарай теодолиттер 3 топқа бөлінеді:

1. Техникалық Т15К, 2Т30, 2Т30М теодолиттік және тахеометриялық  жүрістер мен түсірістерде, сондай-ак  жер бетіндегі және жерасты  қазбаларындагы маркшейдерлік жұмыстарды  атқару кезінде бұрыштарды өлшеуге  арналған.

2. Дәл теодолиттер 2Т2-3 және 4 кластық триангуляция  мен полигонометриядағы бұрыштарды  өлшеуге арналған, ал 2Т5К- триангуляциялық  жүйелер мен 1 және 2 разрядтық полигонометриялық, сонымен қатар, жер беті маркшейдерлік  жұмыстарда бұрыштарды өлшеуге  арналған.

3. Жоғарғы дәлдікті  электронды теодолиттер және  тахеометрлер Та2М мен полигонометриядағы  бұрыштарды өлшеуге теодолиттің  негізгі бөліктеріне толығырақ  арналған.

Теодолиттің шартты белгілеріндегі Т әрпі "теодолит" деген аспап атын білдірсе, сол әріптен кейінгі цифр горизонталь бұрышты өлшеудің секундтық орташа квадраттык қателігін білдіреді, мысалы Т5 теодолиті үшін mp-5 , ТЗОМ үшін тр=5 , ал Л/-деген әріп маркшейдерлік жұмыстарға арналгандыгын көрсетеді. Кейінгі кезде теодолиттер жаңартылып, 2Т2, 2Т5, 2Т30 тектес болып шығарылуда. Есеп алу тетіктерінің түріне байланысты теодолиттер тағы үш топқа бөлінеді: а) бағалау микроскобы; ә) шкалалы микроскоп; б) оптикалық микрометрлер.

Теодолитті пайдалана отырып, өлшеу жұмыстарын жүргізгенде, теодолит құрамында: буссоль, штатив, тіктеуіш сияқты құралдар бірге болуы тиіс. Буссоль – магниттік азимуттар мен румбтар бірліктерін анықтайтын аспап, штатив – бір ұшы арнайы түрде қозғалмалы бекітіліп істелінген үш тағанды қарапайым құрал.

Қазіргі таңда қолданылатын автоматтандырылған теодолиттер соңғы нәтижелерді үлкен дәлдікпен алуға мүмкіндік береді.