Шет елдер тарихы бойынша деректер

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

     С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті 

Тарих және құқық факультеті

«Тарих, археология және этнология» кафедрасы

050203-Тарих мамандық студенттеріне арналған

«Шетел елдер бойынша деректер»

ПӘНІ БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)

Павлодар

Пәні бойынша оқыту

бағдарламасының (Syllabus)

титулдық парағы 

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/37

Пәні бойынша оқыту

бағдарламасын (Syllabus)

бекіту парағы

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

БЕКІТЕМІН

ТжҚ факультеттің деканы

         

___________  Ақышев А.А.

       (қолы)      

20__ж. «___»____________

Құрастырушы: ___________т.ғ.к., доцент Ельмуратова Б.Ж.

        

«Тарих, археология және этнология» кафедрасы

                                                      

050203-Тарих мамандығының күндізгі оқу нысанындағы студенттеріне

арналған «Шетел елдер бойынша деректер»

пәні бойынша

                                 

пәні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)

Бағдарлама   «___»   _________20__ж.   бекітілген   жұмыс   оқу   бағдарламасының

негізінде әзірленген. 

20__ж.   «___»____________кафедра   отырысында   ұсынылған   №_____

хаттама. 

Кафедра меңгерушісі______________ Мамытова С.Н. 2010 ж. «____» ________

Тарих   және   құқық   факультететінің   оқу-әдістемелік   кеңесімен

құпталған _________ 20__ж. «_____»____________№____ хаттама

ОӘК төрағасы  ______________ Батталов Қ.Қ.  

20___ж. «_____»___________

Оқытушы жөнінде мәліметтер және ақпараттар

Елмұратова   Ботагоз   Жұмабайқызы   –   тарих   ғылымдарының

кандидаты, доцент (дәріс, тәжірибе сабақтары, СӨЖ)

Кафедрада қабылдау уақыттары: 15.00-15.30 -  431 аудитория

Пән жөнінде мәліметтер

Атауы: Шет елдер тарихы бойынша деректер 

Сағат саны: 90 с.

Курс   бір    семестрде   арнайы   оқытылады.   7   семестр   бойы   15

сағат   дәріс   сабақтары   және     15   сағат   тәжірибе   сабақтары

бекітілген.

Осы пән 7 семестрде оқытылады.

Сабақ жүргізу орындары: диспетчерлік қызмет бекіткен сабақ

кестесі бойынша.

Бақылау түрі: емтихан.

Пәннің сыйымдылығы

С

ем

ес

тр

К

ре

ди

т 

са

ны

Аудиторлық   сабақтардың   түрлері   бойынша

сағаттардың саны

Студенттің   өздік

жұмысының сағат

саны

Бақылау

түрі

барлығ

ы

Дәріс

Тәжіри

бе

зертха

налық

студия

лық

жеке барлығы СОӨЖ

7

2

90

15

15

-

-

-

60

30

емтихан

Барл

ығы

2

90

15

15

-

-

-

60

30

Пәнді оқытудың мақсаты – Пәнді оқытудың   мақсаты жалпы

ғылыми  әдістер   негізінде   деректерге   талдау  жасау.   «Шет   елдер

тарихы   бойынша   деректер»   курсы   деректердің  теориясы   мен

методологиясы тарихи деректердің сақталған және олармен жұмыс

істеу әдістері саласындағы тарихи білімнің қазіргі даму деңгейіне

сай білім беру.

Пәнді оқудың міндеттері

:

-

шет   елдердегі   деректану   ғылымының   қалыптасуының   негізгі

кезеңдерін студентерге көрсете білу;

-

деректанудың   қазіргі   әдіснамалық   мәселелердің   мазмұның

ашып көрсету; 

-

тарихи дерек деген құбылыстың мазмұның зерттеу;

-

деректанудағы

 

жалпыметодологиялық

 

принциптердің

спецификалық мазмұның көрсету;

-

түрлі деректермен жұмыс icтей білуге дағдылану.

Пререквизиттері:

 

Қазақстанның

 

ежелгі

 

тарихы.

Қазақстанның   ортағасырлар   тарихы.   Қазақстанның   жаңа   заман

тарихы. Ежелгі дүние тарихы, ортағасырлар тарихы, шетелдердің

жаңа заман тарихы, философия және саясаттану, мәдениеттану.

Постреквезиттері:  Деректану,   теориялық   деректану,   шетел

елдердің деректануы.

Пәннің   қысқаша   мазмұны

 –   Қазақстандағы   саяси-әлеуметтік

қозғалыстардың   революцияға   дейінгі,   кеңес   және   посткеңестік   тарихнамасының

толық талдау зерттеленеді. Хронологиялық шегі XIX ғ. аяғы – ХХ ғ. басы, бұл кезең

жоғарғы   революциялық   белсенділік   кезеңі,   саяси-әлеуметтік   күрестің   көтеріліу

уақыты. 

Курс компоненттері

Тәжірибелік сабақтардың тізімі мен мазмұны

1 тақырып. Kipicпe.

1. Жазба деректермен жұмыс істеу әдістері. 

2. Деректану қосалқы тарихи пән ретінде. 

3. Терминология. 

4. Шетелдер   тарихының  деректері   пәні мен  міндеттері.  Деректер

тарихи құбылыс ретінде.

5.  Деректік зерттеу түрлері.

2 тақырып. Ежелгі деректер

1.Юлий Цезарьдің  «Хаттары»  Британия,  Франция, Германия және

Италияның ежелгі   тарих   бойынша   деректер  ретінде.

2.Конфуцийдің  нақылдары   ежелгі  Қытай   тарихына   байланысты

дерек ретінде.

3 тақырып Ерте және дамыған орта ғасырлық деректер.

1. Ауызша   тарих   тарихи   дерек   ретінде.  Батырлық  эпос   тарих

дерек ретінде. 

2. Ауызша тарих тағы субъектілік пен объектілік. 

3. Евразия халшыктарының байырлық  эпоспен байланысты орта

ғасырлык   батырлар   жырындағы   антикалык   дәстүрлер

«Алпамыс», «Манас» және орыс батырлар жырлары. Эддалар.

4. Дамыған кезең, дамыған феодализм  деректер  құрылымының

күрделенуі.

5. Батыс  Еуропалық   деректер.   Қарапайым  құқық  жазулары

(ордононттар,  артықшылықтар, патенттер.

6. Жеке актілер (сенім қағаздар, грамоталар т.б.). Шаруашылық

тарихы бойынша деректер жене заңдар. 

7. «Эпарх кітабы», «Тарих қаласының кәciбi».

4   тақырып.   Жаңа   замандағы  Еуропа   мен  Америка   елдері

тарихының деректері.

1. Жаңа замандағы  әкімшілік  ұйымдары  құжаттарының  құрамы,

оларды   сақтау   және   жариялау.   Кіретін  және   шығатын

құжаттар. 

2. Баяндау   жазбалары.   Аттестаттар,   патенттер,   дипломдар.

Полицей  құжаттары   революциялық  қозғалыс   тарихының

негізгі  құжаты.  Әкімшілік  ұйымы   құжаттарына   деректемелік

талдау.

3. Сот   -   тергеу   материалдары.   Жаңа   замандағы   Батыс  Европа

Соты.  Ұлы   Француз   революциясы   жариялаған   сот   принципі:

1789   ж.   адам   жене   азамат  құқы   Декларациясы.   Сот-тергеу

материалы құралы күрделі дерек. Сот-тергеу материалдарына

деректік талдау. 

4. Ресми дипломатиялық құжаттар. Жаңа замандағы дипломатия

түсінігі   және   диплдоматиялық 

қызметті   ұйымдастыру.

Дипломатиялық   құжаттың   құрамы.   Жаңа   замандағы

дипломатиялық құжаттарды жариялау. Құпия келісімдер. 

5. Мұрағат 

дипломатиялық   құжаттарын   шығару. 

Еуропа

кабинеттерінің 

үлкен   саясаты.   1871-1914,

 «Француз

дипломатиялық   құжаттары.

 1871-1914» 

АҚШ-ғы   ресми

дипломатиялық  құжаттардың  ашық  болуы.  Дипломатиялық

құжаттарды деректік талдау.

6. Саяси   партиялар   мен   жаппай   қоғамдық  ұйымдардың

құжаттары. Жаппай қоғамдық ұйымдар. XVIII ғ. Ағылшың тред-

юниондары.  ХІХ   ғ.  соңғы  ширегіндегі  жаппай   жұмысшы

ұйымдарының дамуы. 

7. Кәсіподактар.  ХVІІІ   ғасырдағы   Америка   мен   Франциядағы

әйелдер   тендігі  үшін  күрес.   Жұмысшы  Жастар   ұйымдары.

Партиялық    саяси  құжаттарды сақтау,  жариялау  тәртібі  және

негізгі басылымдар.

5 тақырып. Жаңа замандағы Азия-Африка елдері 

тарихының деректері

1. Жаңа   замандағы   араб   елдері   тарихын  зерттеудегі   дерек   -

саяхатшылардың   жазбалары.   Жазбаларға   сын   түрғысынан

қараудың қажеттігі. 

2. Покок, Вольней, Нибур, Буркхардт, Палгрэв, Филби,  Доутидің

саяхаттары. Саяхаттың мақсаты мен міндеттері. 

3. XVIII-XIX  ғғ.  Орыс  көпестері,   мәдениет  қайраткерлері,

ғалымдардың араб елдерінде болуы.

6 тақырып. Жаңа замандағы Азия елдері тарихының 

деректері.

1. Жаңа   замандағы   Үндістан   тарихының   деректері.   Ағылшын-

Ундістан   өкіметінің   ресми   материалдары   мен  құжаттары,

ресми хат жазу, естеліктер. 

2. XIX  ғасырдың  соңғы   ширегіндегі  саяси   партиялардың  ресми

материалдары   мен  құжаттары.   Мемлекеттік   және   саяси

қайраткерлердің 

сөздері 

және   хаттары.

 Мұрағат

материалдары. Статикалық анықтамалар.

3. Жаңа   замандағы   Жапония   тарихының   деректері.   Токугава

кезіндегі  Жапон   жылнамаларының   жинақтары.   «Фудоки»

провинциясының  географиялық-этнографиялық, сүреттемелері

және маңызы. «Токугава-дзикк» жылнамалары. 

4. Токугава заңдары. Князь  әулеттерінің  құжаттары. Кукебеккер

хаттары   -  Симабардағы  шаруалар  көтерілісінің  дерегі.  Хаяси

Радзан.

5. Шетел   жылнамасындағы   Жапония   тарихы.   Мэйдзи  қайта

құрулары.  Муцухито императоры мәлімдемесіндегі  (1868 ж.  6

сәyip) бағдарлама. 

6. Бостандық  және   халық  құқы   жолындағы  қозғалыстың

деректері:   газеттер,

 петициялар.   1889   ж.   Жапония

Конституциясы.   1875   жылғы   орыс-жапон  Keлісімi,   1905   ж.

Портсмут бітімі материалдары.

7. «Халық  тәрбиесі  туралы императорлық  рескрипт»  (1890 ж.) -

Жапон ағартуының дерегі. Жапон әдебиеті - Жапон тарихының

дерегі.

7 тақырып. Қазіргі замандағы Еуропа мен  Америка елдері

тарихының деректері.

1. Сот - тергеу материалдары. Англия мен АКШ присяжнойлары.

Присяжной сотының  француз үлгісі.  Батысты тәртібіне  қарсы

күрескерлер  icтepi  бойынша   сот  істерінің   үкімдері  мен

материалдары. 

2. Нюрнбергте халықаралық әскери трибуналдың бекітілуі. Қиыр

Шығыс   бойынша  халықаралық  трибунал.   Жұмысшылар

демократиялық,  антифашистік  қозғалыс  ұйымдары   мен

қайраткерлеріне  қарсы   процестердің  материалдары.   Сот

процестердің материалдарына деретік талдау.

3. Ресми дипломатиялық құжаттар. Халықаралық ұйымдардағы -

ұлттар  Лигасындағы,   БҰҰ-ғы   дипломатиялық  өкілеттіктер.

Дипломатиялық  құжаттар  құрамы.   Тұрақты   дипломатиялық

өкілеттік институттары.

4. Ішкі  ведомстволық  көшірме.   Сыртқы   саясат   құпиясын

жариялау. Ресей  мұрағатындағы сыртқы  icтep  министрлігінің

құпия  құжаттары.   КСРО-ның  сыртқы саясатының  құжаттары.

Мюнхен   тарихынан   жаңа  құжаттар.   Герман  саясатының

құжаттары. Британ сыртқы саясаты туралы құжаттар. Оларға

деректік талдау жасау.

8 тақырып. Азия және Африка елдері қазіргі заман 

тарихының деректері.

1.   Қытайдың      қaзipгi  заманғы     тарихының     деректері.   Қытай

жетекшілерінің еңбектері мен сөздері – тарихи деректерінде. Қытай

интеллигенциясы сол қанатының жетекшісі Ли Дачжаоның сөздері.

2. ҚКП  съездерінің  материалдары. Гоминьдан өкіметінің американ

–   қытай   шартының   материалдары

 (1946).   Профинтерн

материалдардың бағдарламалық құжатары, саяси қайраткерлердің

сөздері.

3.   Қaзipгi  заманғы   Жапония   тарихының  деректері.  Баспасөз

Жапонияның   қоғамдық  –   саяси  өмірінің  дерегі.   Салыстырмалы  -

экономика мектебінің материалдары. 

4.  Саяси   партиялардың  бағдарламалық  құжаттары,  саяси

қайраткерлердің сөздері, мемуарлық әдебиеттер.

Студенттер үшін студенттердің өзіндік жұмыс мазмұны

№

р/с

СӨЖ түрі

Есеп

  беру

түрі

Бақылау түрі

мен формасы

Сағат

көлемі

1

Дәрістік сабақтарға 

дайындық 

конспект

Сабақтарға

қатысу

2

Тәжірибиелік сабақтарға 

дайындық   

конспект

Сабақтарға

қатысу

3

Қосымша тақырыптарды 

менгеру

Конспект 

Ауызша

қорғау 

4

Бақылау іс-шараларына 

дайындық

Бақылау 

жұмысы

МБ1, МБ2

БАРЛЫҒЫ

60

Өздік оқуға арналған тақырыптардың тізімі

1. Жазба деректердің маңыздылығы. 

Ұсынылатын әдебиет: 1,2,3,5.

2.  Конфуцийдің  нақылдары   ежелгі  Қытай   тарихына   байланысты

дерек ретінде.

Ұсынылатын әдебиет: 3,7,9.

3. 1640  жылғы Шіркеулік жинактардың Заңдар жинағы мен Орыс

шындылығынан негізгі айырмашылығы. 

Ұсынылатын әдебиет: 3,8,11.

4. Памфлеттік публицистика. Листовкалар, прокламациялар, саяси

афишалар.  Естелік   деректер.  Эпистолярлық  материалдар   (жеке

жат жазу). 

Ұсынылатын әдебиет: 5, 10, 28

5.  Дипломатиялық  материалдардың негізгі  жарияланымдары және

араб елдері туралы мәліметтеріне деректемелік талдау.

Ұсынылатын әдебиет: 6, 12, 30

6.  Жас түрікшілер қозғалысының материалдары.

Ұсынылатын әдебиет: 1, 10, 25

7. Мемуарлық деректер. 

Ұсынылатын әдебиет: 10,15,28,30

8. Араб елдерінің хартиялары, заң актілері, парламент eceптepi. 

Ұсынылатын әдебиет: 1,15,22,31

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі әдебиет

1. Григорьева   И.В.   Источниковедение   новой     и   новейшей   истории   стран   Европы   и

Америки. - М.: Высшая школа, 1984.

2. Источниковедение и текстология средневекового Ближнего и Среднего Востока.-М.,

1984.

3. Источниковедение истории СССР: Учебник. Под ред. И.Д. Ковальченко. -М.: Высш.

школа, 1981.

4. Люблинская Л.Д. Источниковедение истории средних веков. - Л.: Изд-во Ленингр.

ун-та, 1955.

1. Медушевская О.М. Теоретические проблемы источниковедения. - М., 1977.

6. Стрельский В.И. Теория и методика источниковедения истории СССР. - Киев, 1976.

7. Фарсобин   В.В.   Источниковедение   и   его   метод.   Опыт   анализа   понятий   и

терминологии. - М., 1983.

8. Черноморский М.Н. Источниковедение истории СССР. - М.: Высшая школа, 1976.

9. Тихомиров М.Н. Источниковедение истории СССР с древнейших времен до конца

XVIII века. - М., 1962.

10.

Мнухина Р.С. Источниковедение истории нового и новейшего времени. -  М.:

Высшая школа, 1970. 

Қосымша әдебиет:

11. Антипов Г.А. Исторический источник и его функции в историческом исследовании//

Научные   труды   Новосибирского   государственного   университета.   -   Философская

серия. - 1970. - Вып. 3.

12. Библер  B.C.   Исторический   факт   как   фрагмент   действительности  (Логические

заметки)// Источниковедение. Теоретические и методические проблемы. - М.: Наука,

1969.

13. Восточное историческое источниковедение и специальные исторические дисциплины.

- Вып. 1. -М, 1989.

14. Григорьев   А.П.   Монгольская   дипломатика  XIII-XV  вв.   (чингизидские  жалованные

грамоты). -Л., 1978.

15. Гуревич А.Я. Что такое исторический факт?// Источниковедение.  Теоретические и

методические проблемы. -М.: Наука, 1969.

16. Давидович Е.А. Материалы по метрологии средневековой Средней Азии. -М., 1970.

17. Дмитриева   Л.В.,   Мугинов  A.M.,   Муратов   С.Н.   Описание   тюркских  рукописей

Института народов Азии. - Т.1. -4.1, - История. - М., 1965.

18. Жумагулов   К.Т.   Гунны   в   Европе.   К   современной   постановке   и   трактовке

проблемы//Вестник КазГУ. Сер. истор. Вып. 9. Алматы: КазГУ, 1998.

19. Жумагулов К.Т. Об историко-политических взглядах И.Г. Гердера//  Вестник КазГУ.

Серия историческая. Вып. 14. Алматы: КазГУ, 1999.

20. Жумагулов К.Т. Об освещении быта древних германцев историком ФРГ Т.Майером //

Вестник КазГУ, серия историческая. Алматы: КазГУ, 1995.

21. Жумагулов   К.Т.   Проблемы   возникновения   и   развития   феодализма   в  Западной

Европе. Уч. пособие.-Алматы, Изд. КазГУ, 1996.

22. Жумагулов   К.Т.  Проблемы   истории  германских   племен  (с   древнейших  времен  до

начала средних веков). Монография. - Алматы, 2002.

23. Иванов   Г.М.   Исторический   источник   и   историческое   познание  (методические

аспекты). - Томск, 1973.

24. Исмаилова Э.М.  Искусство  оформления  среднеазиатской  рукописной  книги  XVIII-

XIX вв. - Ташкент, 1982.

25. Каштанов   СМ.   Предмет,   задачи   и   методы   дипломатики//  Источниковедение.

Теоретические и методические проблемы. - М.: Наука, 1969.

26. Курносов   А.А.   К   вопросу   о   природе   видов   источников//   Источниковедение

отечественной истории. - 1976. - М.: 1977.

27. Матвеев В. А. Империя Флит-стрит (Современная пресса Англии). -М., 1961.

28. Медушевская О. М. Современное зарубежное источниковедение. - М., 1983.

29. О подлинности и достоверности исторического источника. - Казань, 1991.

30. Орлов   Ю.   Я.   Печать   ФРГ   (Периодические   издания   западногерманских

газетно-журнальных концернов и политических партий. 1949-1969). М.,1970.

31. Осколков  B.C.   Использование   античной   тематики   в   эпистолярном   жанре

Руси  XVI  века   (на   примере   переписки   Ивана   Грозного   с   Андреем

Курбским) // Античность и общечеловеческие ценности. Вып. 8, -Алматы, 2001.

32. Осколков B.C. Использование СМ. Соловьевым устного, народного творчества // Вестник

КазГУ. Серия историческая. № 6. – Алматы. 1998.

33. Осколков ВС. К вопросу об использовании С.М. Соловьевым Иоакимовской  летописи  //

Всемирная история в канун XXI века: Методология, историография и источниковедение.

(Материалы межвузовской конференции). Караганда, 1996.

34. Петряев           К.Д.          Гносеологические           и          методологические           основы

источниковедения - Кишинев, 1978.

35. Письменные памятники Востока. Ежегодник. 1969. - М., 1972.