телеконференциялар өткізу тэрізді эр түрлі ақпараттық қызмет
түрлерін көрсетеді.
Интернеттен басқада ауқымды желілер бар:
1
Fidonet I эксперименталь желі, қолданушы - энтузиасттар
кұрған;
• Үлкен компаниялардың корпаративті желісі, мысалға SCN
(Siemens Corporate Network).
Интернетпен байланыста физикалық принципі.
Тікелей ауқымды желімен байланыс өте қымбат, сондықтан
компьютерлер Интернетпен
интернет - провайдер арқылы
байланысады.
Интернет — провайдер
— бұл компьютерлік торап (узел),
клиент компьютерлерді эр түрлі байланыс тізбегін колданып
Интерентпен қосуға мүмкіншілік жасайды.
Сондықтан клиент компьютерде Интернетпен жұмыс істеу үшін
байланыс тізбегімен қосатын жабдық болса болғаны.
Кез келген компьютерді Интернетке қосып,
электронды
поштаның, бүкіләлемдік өрмектордың немесе баска да желі қызмет
түрлерінің тұтынушысы болып тіркеуді желі
қызметін ұйымдастырушылар - провайдерлер орындайды. Олар
ірі қалаларда, жердің жасанды серігі көмегімен байланыс және желілі
байланыс тораптарында орналасқан. Қазір Қазақстанда 20 - дан астам
операторлар интернет провайдер қызметін орындауда. Олардың
ірілеріне «Нұрсат», «Қазақтелеком», «Алтел» жэне «СА телеком»
жатады.
Провайдермен қосу үшін төмендегідей байланыс түрлері болады:
Модем арқылы байланыс.
Модемдер жай телефон арналары арқылы Интернетке қосылып,
онымен мәлімет алмасу мүмкіндігін береді. «Модем» деген сөз осы
құрылғының
қызметіне
байланысты
шыққан,
ол
«модулятор/демодулятор» сөздерінің қысқаша түрі. Модем дербес
компьютерден шыққан цифрлық сигналдарды жалпы телефон
арналары
арқылы
тасымалданатын
аналогтық
сигналдарға
түрлендіреді. Ал екінші модем қабылданған сигналдарды қайтадан
цифрлық формага ауыстырады.
Модеммен жабдықталған кез келген компьютер иесі телефон
арқылы провайдермен байланысып, интернет жүйесі қызмстін
пайдалана алады.
4
Каршшйым молемге Караганда ADSL
модемі сигнал қүрмаіиы,
бірден телефон ггібсп аркылы can түріндс бсрсді. Бүд модемшн гш ы
бір trireiuuiiri Иитернстпен байлалмсга телефон бос 6оііаду ADSL •
байианыстын теоришшк жылдамдыт ы( гірокайдерден колданушьаа
дейік) 7 Мбайт'с (ал шыи мәніилс I Мбайг с)
Аумакгык (кампусты) жер« гик и жслі - Global Ethernet.
Аумақтык (кампусты) жергиіікті желі Ингернетті шідгм аркылы
пайланмсады л )р түрлі желиіер/п гүйіспрүді ш not деп атайды.
Ш іютдер бір ж ен ден кабы ід а т ан дсрек rep форматы и баска желід<м
дерек г ер форматы на түрлендіредь
Корішраіиіш желі иелері,
Интерне гке байланысіың кен
мүмкіндігін
колдану
максагы нда
косылады
Бұл
жағдайда
корпаративті желіге рүксат етілмегсн сырттан косылудан коріау
мәселесі гуындайды. Осынлайда шлнпдік компьютер желі әкімдіп
рүксат берген акпарагты »am* огкпүді камтамасыз етепн
брштауьр
рөлім агкарады.
г
Щ
г*
.
®
Дэріс № 2
і
F*
1 акыоыбы;
Гораптардың mono і&гшиіың кіементтерінің
к.шссификацинсы.
“Тораб тополоі иясы" деі ей термин тораб бойынша маліметтердін
қоналагын жолына кагчсты Тополоіиянын үиі негізгі түрі бар:
“ортақ шина", “жулдызша" және "сакина".
“Ортақ
шина
гопологиясында
жеке
компьютерлермен
жіберілетін барлық жолдар торабка жалғанған. Мүндағы сенімділік
жогары,
өйткені
жекеленген
компьютерлердш
ісген
шығуы
түгасымен торабтын жүмыс жасау кабілетін бұзбайды. Кабелдердегі
акауларды табу қиын. Сонымен катар, кабель тек біреу болғандыктан
үзілген жағдайда торабтың барлык жүмысы бүзылады.
1
суретінде
жүлдызша
аркылы
байланысқан
компьютер
көрсетілген. Бұл жағдайда эр компьютер арнайы торбтық адаптер
аркылы жеке кабель аркылы біріктіруші күрылгыга жалғанады.
Қажетгілігіне
карай
бірнеше
торабтар
“жұлдызша"
топологиясымен байланыстыруга болады, бүл кезде тармакталган
торабтың конфиі урациясы алынады.
Сенімділік түрғысынан бүл топология ең тиімді шешім бола
алмайды, өйткені орталык түйінніц істен шығуы барлық торабтын
15
тоқталуына әкеп соқтырады. Бірақта “жұлдызша” топологиясын
қолданған кезде кабелді торапта ақауды табу оңай.
Сонымен қатар “сақина” топологиясы да қолданады. Бұл
жағдайда мәліметтер бір компьютерден екіншісіне эстафетадағы
секілді беріледі. Егер компьютер басқа компьютерге арналған
мәліметтерді алса, онда ол оны эрі қарай сақина бойымен жібереді.
Егер мэліметтер оны алған компьтерге арналған болса, онда олар эрі
қарай жіберілмейді.
Шина (сызықтық) топология
ттамция
1
c v p »«p
Сурет 1.
Жұлдызша топологиясы
Р а б о ч а я
с т а н ц и я В
г
Р а б о ч а я
Ф а й л - с е р я г р
Р а б о ч а я
с т а н ц и я С
с т а н ц и я А
Сурет 2.
Сақина топологиясы
Сурет
5.
