Ш. Тургульдинова 7 қараша 2018 ж. Шжқ «Ғ. Сұлтанов атындағы Павлодар облыстық ауруханасы» кмқ

___________ Ш. Тургульдинова

Іскерлік әдептілік кодексі

ҚОСЫМША

1. 
   Осы іскерлік әдептілік Кодексі (бұдан әрі - Кодекс) ШЖҚ «Ғ.Сұлтанов атындағы Павлодар облыстық ауруханасы» КМҚ (бұдан әрі Кәсіпорын) Қазақстан Республикасының заңнамасына, Кәсіпорынның Жарғысына және өзге де ішкі құжаттарына сәйкес әзірленген және ережелер мен қағидаттар жиынтығын ұсынады.
   
2. 
   Кодекс Кәсіпорынның барлық мүдделі тұлғалармен өзара іс-қимылының этикалық жағын, корпоративтік қатынастардың этикалық нормаларын, сондай-ақ Кәсіпорынның және оның қызметкерлерінің күнделікті қызметіне этикалық нормалардың әсер ету тетіктерін регламенттейтін құжат болып табылады.
   
3. 
   Кодекстің ережелері лауазымды тұлғалар мен Кәсіпорынның барлық қызметкерлерінің атқарып отырған лауазымына қарамастан қолданылады.
   
4. 
   Кәсіпорынның атқарушы органы Кәсіпорын қызметкерлері заңсыз іс-әрекеттер жасаудан тартынатын және белсенді әрекет ететін ашықтық пен жауапкершілік жағдайларын жасау үшін жауапты болады.
   
5. 
   Кәсіпорынның әрбір қызметкерінің басты міндеті Кәсіпорында белгіленген этикалық және моральдық нормаларды сақтау болып табылады.
   
6. 
   Этикалық нормаларды тиісті деңгейде ұстау үшін қызметкерлер Кәсіпорында олардың сақталуы мен өздері үшін ең жоғары стандарттарды белгілеу үшін өз жауапкершілігіне алады.
   
7. 
   Кодекстің мақсаты:
   

2) Ұжымда сенім, өзара құрмет пен парасаттылық атмосферасын қолдау үшін мінез-құлықтың жоғары этикалық стандарттарына негізделген Кәсіпорында бірыңғай корпоративтік мәдениетті дамыту;

3) атқаратын лауазымына қарамастан, барлық қызметкерлердің кодекс нормаларын біркелкі түсінуі және орындауы;

4) Кәсіпорынды корпоративтік басқару тетіктерінің тиімділігін арттыруға және оның мүдделі тұлғалармен табысты өзара іс-қимыл жасауына жәрдемдесу;

5) іскерлік мінез-құлықтың үздік тәжірибесін қолдану арқылы мемлекет пен іскерлік қоғамдастық тарапынан кәсіпорынға деген сенімді арттыру және сақтау.

8. 
   Кодекс Кәсіпорынның өзге ішкі құжаттарымен бірге қолданылады және іскерлік этика мен іскерлік мінез-құлық нормалары мен қағидаттарын сақтау бөлігінде Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерінің қызметін көрсетеді.
   
9. 
   Кодексте көрсетілген нормалар мен қағидаттардың тізбесі толық болып табылмайды және белгілі бір алғышарттар немесе жағдайлар туындаған жағдайда Кәсіпорынның Байқау кеңесі нақтылауы, өзгертуі немесе толықтыруы мүмкін.
   
10. 
    Кәсіпорынның барлық лауазымды тұлғалары, қызметкерлері мен серіктестері нәсіліне, тіліне, саяси және діни наным-сенімдеріне, жыныстық, ұлттық және мәдени қатыстылығына қарамастан, адал және әділ қарым-қатынас жасауға құқылы. Кемсіту мен қысым көрсету осы Кодекске қайшы келеді және қолайсыз мінез-құлықты құрайды. Егер қандай да бір Лауазымды тұлға немесе Қызметкер серіктеске немесе басқа Қызметкерге қысым көрсету немесе құлшыныспен қарау орнатылса, оған қатысты Кәсіпорынның тәртіптік ықпал ету шаралары қабылданады.
    
11. 
    Кәсіпорын өз қызметкерлерінде және олардың жұмысында мыналарды бағалайды:
    

1. 
   Кәсіпорынның стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуге бағдарлануы;
   

3) лауазымдық міндеттерін орындау кезіндегі бастамашылық пен белсенділік;

4) тәртіптілік және жауапкершілік;

5) қызметкерлер арасындағы өзара қолдау;

6) Кәсіпорынның жас мамандарына көмек көрсету.

12. Кәсіпорын қызметі кәсіпорын мен барлық мүдделі тұлғалардың қарым-қатынасына, олар іскерлік этика талаптары мен мінез-құлық ережелерін сақтауға негізделген. Өзара міндеттемелерді сақтау – конструктивті жұмыстың қажетті шарты.

13. Кодексте мынадай ұғымдар мен терминдер қолданылады:

Жалғыз қатысушы - тиісті саланың уәкілетті органы - Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау және әлеуметтік даму Министрлігі;

Іскерлік этика - Кәсіпорын өз қызметінде басшылыққа алатын этикалық қағидаттар мен іскерлік мінез- құлық нормаларының жиынтығы, оның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері;

Лауазымды тұлға - Байқау кеңесінің мүшесі және/немесе Кәсіпорын басшылығы;

Мүдделі тұлға - Кәсіпорын шарттық қатынастарға енген немесе кіруге ниет білдірген жеке немесе заңды тұлға, сондай-ақ Кәсіпорынмен байланысты мәмілелерге қатысы бар тұлғалар.

Заңнама - белгіленген тәртіппен қабылданған Қазақстан Республикасының жиынтық нормативтік құқықтық актілері;

Мүдделер қақтығысы - Кәсіпорын қызметкерінің шаруашылық жүргізу құқығындағы ШЖҚ «Ғ.Сұлтанов атындағы Павлодар облыстық ауруханасы» КМҚ қатысты өз міндеттерінің жеке мүдделерінің қақтығысуы және кәсіпорын қызметкерінің жеке мүдделілігі өзінің лауазымдық міндеттерін әділ орындауына әсер ететін немесе әсер етуі мүмкін жағдай;

Корпоративтік мәдениет - Кәсіпорын үшін ерекше құндылықтар мен қағидаттар, іскерлік қарым-қатынастың этикалық нормалары, мінез-құлық нормалары;

Корпоративтік жанжал - Ұйымның жалғыз қатысушысы мен Кәсіпорын органдары арасында туындаған келіспеушіліктер немесе дау, Кәсіпорын органдары арасындағы келіспеушіліктер немесе дау, олар мынадай салдардың біріне әкеп соқтыратын немесе әкелуі мүмкін:

- қолданыстағы заңнама нормаларын, Кәсіпорынның Жарғысын немесе ішкі құжаттарын, жалғыз қатысушының құқықтарын бұзу;

- Кәсіпорынға, оның басқару органына немесе қабылданатын шешімдердің мәні бойынша талап қою.

Әлеуметтік жауапкершілік - Кәсіпорынның, мемлекеттің және қоғамның өзара мүдделеріне жауап беретін өз еркімен қабылданған міндеттемелерді орындау;

Қызметкер - Кәсіпорынмен еңбек қатынастарында тұратын және еңбек шарты бойынша жұмысты тікелей орындайтын жеке тұлға;

Корпоративтік жанжалдарды реттеу - корпоративтік жанжалдардың алдын алуға немесе шешуге бағытталған рәсімдер кешенін жүзеге асыру.
2 ТАРАУ. ІСКЕРЛІК ЭТИКАНЫҢ ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫ МЕН ПРИНЦИПТЕРІ

14. Кәсіпорын Жалғыз қатысушымен, мемлекеттік органдармен, Кәсіпорынның лауазымды тұлғаларымен және қызметкерлерімен, серіктестермен, басқа да мүдделі тұлғалармен және тұтастай алғанда Кәсіпорынмен өзара қарым-қатынаста, стратегиялық маңызды корпоративтік шешімдер қабылдау үшін де, Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері кездесетін күнделікті жағдайларда да, осы Кодекстің талаптарын қабылдайды және басшылыққа алады.

15. Кәсіпорынның қызметі қалыптасатын негізгі корпоративтік құндылықтар оның қызметкерлерінің парасаттылығы, сенімділігі және кәсіпқойлығы, олардың еңбегінің тиімділігі, өзара көмек көрсету, бір-біріне, мүдделі тұлғаларға және тұтастай алғанда кәсіпорындарға құрмет болып табылады.

16. Кәсіпорынның негізгі корпоративтік принциптері:

1. 
   Құзыреттілік пен кәсіпқойлық – Кәсіпорын қызметкерлерінің тиісті білімі, жұмыс тәжірибесі, салмақты және жауапты шешімдер қабылдай білуі тиіс. Кәсіпорын өз қызметкерлері үшін кәсіби білім мен дағды деңгейін арттыру, кәсіби, шығармашылық қабілеттерін іске асыру, әлеует пен мансаптық өсу мүмкіндігін дамыту үшін жағдай жасайды;
   
2. 
   Патриотизм - Кәсіпорынға жүктелген мемлекет тарапынан жоғары сенім және оның әлеуметтік жауапкершілігі патриотизм сезімін тудырады және денсаулық сақтау жүйесін дамытуға ықпал етуге ұмтылады;
   
3. 
   Ашықтық – Кәсіпорын Кәсіпорын туралы ақпараттың барынша ашықтығына, сенімділігіне, оның жетістіктері мен қызметінің нәтижелеріне ұмтылады. Кәсіпорын Жалғыз қатысушы мен серіктестерді істің жай-күйі туралы адал, уақтылы хабардар етуге, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес есептілік және есеп сапасын жақсарту негізінде ақпараттың ашықтығы мен қолжетімділігін арттыруға ұмтылады. Сонымен қатар, Кәсіпорын коммерциялық және қызметтік құпияны құрайтын ақпараттар мен мәліметтердің жария етілмеуін қадағалайды;
   
4. 
   Жауапкершілік және адалдық - Кәсіпорын Қазақстан Республикасы заңнамасының, шарттық қатынастардың талаптарымен, іскерлік айналым дәстүрлерімен және моральдық - адамгершілік принциптерімен белгіленген міндеттемелерге жауапкершілікпен және адал қарайды. Кәсіпорын өзінің мемлекет алдындағы әлеуметтік жауапкершілігін сезінеді;
   

3. 
   ТАРАУ. ІСКЕРЛІК ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫҢ ЭТИКАЛЫҚ НОРМАЛАРЫ
   

1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздеріне және Кәсіпорынның корпоративтік рәміздеріне құрметпен қарауға;

2) жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларды сақтауға, мемлекеттік тілге және басқа тілдерге, барлық халықтардың салт-дәстүрлеріне құрметпен қарауға;;

3) жоғары кәсіби жұмыс үшін барлық күш-жігерді жұмсауға, кәсіпорынның мүлкіне ұқыпты қарауға, оны ұтымды және тиімді пайдалануға;

5. 
   сыпайы және әдепті болу;
   
6. 
   немқұрайлыққа және дөрекілікке төзбеуге;
   
7. 
   әріптестеріне қолдау көрсету және көмек көрсету;
   
8. 
   басқаның пікіріне мұқият болу;
   
9. 
   Сөз бен істің бірлігін қамтамасыз етуге міндетті. Уәделерді орындау;
   
10. 
    өз қателіктерін жасырмау/ мойындау;
    
11. 
    мүдделер қақтығысы туындауы мүмкін жағдайға жол бермейтіндей, өзіне (өзімен байланысты адамдарға да) қатысты да, басқалардың қарым-қатынасында да өзін-өзі ұстау;
    
12. 
    басқа қызметкерлерге қатысты жеке субъективті пікірге жол бермеуге және басқа қызметкерлердің әрекеттерінің дұрыстығына немесе дұрыс еместігіне жеке баға бермеуге;
    
13. 
    құпиялылық нормаларын бұзбай және Кәсіпорынның ішкі құжаттарының талаптарын ескере отырып, бір-біріне дұрыс ақпаратты уақтылы ұсынуға;
    
14. 
    Кәсіпорын атынан тікелей берілген өкілеттіксіз немесе Кәсіпорынның лауазымды тұлғаларының тікелей тапсырмасынсыз, кез келген тақырыптарға көпшілік алдында сөз сөйлеуге немесе сұхбатқа жол бермеуге;
    
15. 
    қоршаған ортаға құрмет көрсету және ұқыпты қарау;
    
16. 
    Кодекстің талаптарын мұқият зерделеу, түсіну және адал орындау және келіскен жағдайда тиісті растау нысанын (осы Кодекске қосымша) толтыруға;
    
17. 
    өзіне қабылдаған міндеттемелер үшін жауапты болу;
    
18. 
    лауазымдық міндеттерін орындау кезінде, жеке қарым-қатынасты немесе дербес пайданы емес, Кәсіпорынның мүдделерін басшылыққа алуға;
    
19. 
    іскерлік этика қағидаттарын және мінез-құлық қағидаларын бұзу мәселелері бойынша тергеу жүргізу кезінде жәрдем көрсетуге; өзінің жұмыс орнында тазалық пен тәртіпті сақтауға, сондай-ақ барлық жұмыс материалдарын тиісті жағдайда сақтауға.
    

1. 
   Кодекстің негіз қалаушы құндылықтары мен қағидаттарын ескере отырып, ашықтық және әділдік қағидаттарында басқарушылық шешімдер қабылдау;
   
2. 
   Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасымен және Кәсіпорынның ішкі құжаттарымен қарастырылған, алдына қойылған міндеттерді іске асыру үшін жауапкершілікті көтеру;
   
3. 
   Жеке мысалмен кодекс талаптарына адалдықты көрсету және олардың сақталуын көтермелеу;
   
4. 
   бағыныштылар арасында корпоративтік рухты құруға, ұжымның ортақ миссиясымен, құндылықтарымен және Кәсіпорын принциптерімен біріктірілген командаға бірігуіне уақыт бөлу;
   
5. 
   қызметкерлерге қажет болған жағдайда, барынша дәл нұсқаулықтармен бірге нақты міндеттер қою;
   
6. 
   өз жұмысын орындау үшін қызметкерлерге қажетті ақпаратқа ашық және тұрақты қол жеткізуді қамтамасыз ету;
   
7. 
   қызметкерлерге кеңес беру және үйрету;
   
8. 
   кәсіпорын қызметкерінің мәртебесін қандай жағдайда да төмендетуге жол бермеу.
   

1. 
   Заңды және жеке тұлғалардан ақша, қызмет көрсету түріндегі және өзге де нысандардағы сыйақы алуға;
   
2. 
   Сыпайылық пен қонақжайлылықтың жалпы қабылданған нормаларына сәйкес немесе хаттамалық және өзге де ресми іс-шараларды өткізу кезінде ілтипат белгілерін қоспағанда, заңды және жеке тұлғалардан жұмыс бойынша сыйлықтар немесе қызметтер алуға.
   

2. 
   Уәкілетті орган
   

22. Кәсіпорын мен уәкілетті орган арасында ақпарат алмасу тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасымен, Кәсіпорынның Жарғысымен және ішкі құжаттарымен реттеледі.

23. Кәсіпорынның іскер серіктестермен өзара іс-қимылы өзара тиімділік, ашықтық және заңдылық, адалдық және тиімділік қағидаттарындағы шарттар талаптарына сәйкес, өзіне қабылдаған міндеттемелер үшін толық жауапкершілік қағидаттарында жүзеге асырылады.

24. Кәсіпорын іскер серіктестермен жасалған шарттардың талаптарын сақтайды және оларға қатысты өз міндеттемелерін орындайды.

25. Кәсіпорын өз қызметінде іскерлік серіктестерге негізсіз жеңілдіктер мен артықшылықтар беруге жол бермейді.

4. 
   Кәсіпорынның өзара қарым-қатынасы
   

26. Кәсіпорын ұйымдармен өзара қарым-қатынасты заңнамаға, Кәсіпорынның Жарғысына, ішкі құжаттарына, келісімдерге, сондай-ақ ұйымдардың жарғыларына сәйкес жүзеге асырады.

4. 
   Қоғамдастық
   

27. 
    Кәсіпорын өзінің қоғам алдындағы әлеуметтік жауапкершілігін сезінеді.
    
28. 
    Кәсіпорын өзін өзі жұмыс істейтін және сыйластық, сенім, адалдық және әділдік қағидаттарына негізделген берік қарым-қатынас орнатуға ұмтылатын қоғамдық ортаның ажырамас элементі ретінде қарастырады.
    

29. 
    Кәсіпорын ұмтылады:
    

2) қоғамға қызмет ету, кәсіби білім мен білім деңгейін арттыруға бағытталған бағдарламаларды, басқа да әлеуметтік бағдарламаларды қолдау;

3) экономикалық тиімді және орынды болған кезде жаңа жұмыс орындарын құруға және қызметкерлердің кәсіби біліктілігін арттыруға;

4) қоғамдық қатынастарды жетілдіру, қоршаған ортаны жақсарту және өмір қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында ұйымдармен (қоғамдық, үкіметтік емес және басқа да) сындарлы қарым-қатынастар орнатуға құқығы бар.

30. Кәсіпорын беделі күмәнді заңды және жеке тұлғалармен ынтымақтастықтан бас тарту міндетін өзіне алады.

31. Кәсіпорын экология және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі бастамаларды қолдайды.

32. Кәсіпорын халықтар арасындағы бейбітшілікті, достық пен келісімді нығайтуға ықпал ететін жобаларды қолдауға ерекше назар аудара отырып, қайырымдылық қызметін түрлі нысандарда жүзеге асырады.

33. Кәсіпорын білім беру, ғылым, мәдениет, өнер, ағарту жүйесін дамытуға, сондай-ақ тұлғаның рухани дамуына жәрдемдеседі.

3. 
   ТАРАУ. ІСКЕРЛІК ТӘРТІП ЕРЕЖЕЛЕРІ
   

34. Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері басқа адамдарды байыту немесе басқа тұлғаларды байыту мақсатында Кәсіпорынды және оның беделін, коммерциялық және қызметтік құпияларын пайдаланбауы тиіс.

35. Мүдделер қақтығысына жол бермеу Кәсіпорынның, оның лауазымды тұлғаларының, қызметкерлерінің және уәкілетті органның мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету үшін маңызды шарт болып табылады. Кәсіпорынның барлық лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері мүдделер қақтығысынан Бос ашық, уақтылы және барабар шешімдер қабылдауға жауапты.

36. Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерінің іскерлік мінез-құлқы, бағыныштылармен, серіктестермен, бәсекелестермен өзара қарым-қатынаста бір басқа қарамақайшылықты жоққа шығарады және болжайды:

1) алаламаушылық және тілектестік;

2) тексерілмеген ақпаратты пайдаланудан бас тарту;

3) Кәсіпорынның коммерциялық және қызметтік құпияларына жататын ақпаратты жария етпеу;

4) өз сөзіңізге адалдық;

5) моральдық құндылықтарды сақтаған кезде мақсаткерлік;

6) өзінің іскерлік беделін ұстап тұру, тікелей не үшінші тұлғалар арқылы көрінеу жалған және тексерілмеген ақпаратты таратуға қатысудан бас тарту;

7) мүдделер қақтығысы жағдайында - келіссөздер арқылы дауларды шешуге қол жеткізу.
Құпия ақпарат
37. Қазақстан Республикасының заңнамасына, Кәсіпорынның ішкі құжаттарына сәйкес, осындай ақпаратқа жатқызылған ақпарат Кәсіпорынның құпия ақпараты болып танылады. Кәсіпорын қызметкерлері үшінші тұлғаларға және оған қол жеткізуге құқығы жоқ өзге де қызметкерлерге рұқсатсыз кіруге және құпия ақпараттың жария етілуіне жол бермеуге, сондай-ақ деректерді жоғалтуға немесе жоюға жол бермеуге тиіс.

38. Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлеріне коммерциялық және қызметтік құпияны, құпия ақпаратпен жұмыс істеу кезінде, ақпаратты беру туралы талап Кәсіпорынның ішкі құжаттарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, жариялауға тыйым салынады.

39. Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері құпия ақпаратпен жұмыс істеу кезінде, Кәсіпорынның ішкі құжаттарының талаптарын қатаң ұстануы тиіс.

40. Сыбайлас жемқорлық және басқа да құқыққа қарсы әрекеттер.

Кәсіпорын мүдделі тұлғалар тарапынан да, Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері тарапынан да негізсіз пайда мен артықшылықтарды алу немесе сақтау мақсатында, сыбайлас жемқорлық және басқа да құқыққа қарсы әрекеттерге жол бермеу үшін барлық күш-жігерін жұмсайды.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі тікелей міндет Кәсіпорынның лауазымды адамдарына жүктеледі.

Кәсіпорын қызметкерлері өздеріне мәлім болған сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жағдайлары туралы басшылықтың назарына жеткізуге міндетті.
5 ТАРАУ. КОРПОРАТИВТІК МӘДЕНИЕТ
41. Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері осы Кодекстің талаптарын сақтай отырып және түсіне отырып, оның бұзылуына жол бермей, Кәсіпорынның корпоративтік мәдениетін дамытуға үлес қосуға тиіс.

42. Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері корпоративтік рухты қалыптастырып, Кодекс талаптарының өз үлгісімен сақталуын қолдауы тиіс.

44. Ұйымдарда белгілі бір нысанды сақтауға қойылатын талаптар белгіленуі мүмкін.

45. Медициналық этика медицина қызметкерінен жеке гигиена ережелерін сақтауды ғана емес, сондай-ақ лайықты болуды талап етеді. Киім тек таза ғана емес, жұмысты орындауға ыңғайлы болуы керек. Ол науқастарды шамадан тыс жарықтықпен немесе қызықты пішінмен тітіркендірмеуі керек. Өткір иісі бар иіс сулар немесе одеколонды қалыпты мөлшерде қолдану керек. Косметиканы қолданудағы және әр түрлі әшекейлерді киудегі қарапайымдылық пен ұстамдылық медицина қызметкерінің қызметінің сипатымен белгіленеді.

46. Лауазымды тұлғалар мен қызметкерлердің басқа қызметкерлермен және іскер серіктестермен, соның ішінде телефон арқылы келіссөздер жүргізе білуі жалпы Кәсіпорындар туралы жағымды әсер етуге ықпал етеді. Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері келіссөздер жүргізу кезінде, оның ішінде телефон арқылы дұрыс және құрметпен сөйлесуге тиіс. Іскерлік келіссөздер тыныш, сыпайы түрде жүргізілуі тиіс.

47. Ішкі немесе сыртқы қоңырауға жауап бере отырып, сыпайы және мейірімді болу, нақты және толық ақпарат беру қажет. Сондай-ақ телефон арқылы сөйлескен кезде, бір бөлмеде басқа қызметкерлердің болуы мүмкін екендігін және олардың жұмысына ұқыпты қарап, олардың назарын қатты әңгімемен алаңдамау керектігін есте сақтау қажет. Кеңеске қатысқан кезде ұялы телефондарды өшіру немесе дыбыссыз режимге орнату қажет.

5.2. Корпоративтік мерекелер
48. Корпоративтік мәдениетті қалыптастырудағы маңызды элементтердің бірі ұжымда мерекелік іс-шараларды өткізу болып табылады.

49. Кәсіпорынның барлық лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері корпоративтік ойын-сауық немесе спорттық шараларға қатыса алады. Сонымен қатар, қызметкерлер арасында корпоративтік рухты арттыру мақсатында іс-шаралар өткізу бойынша ұсыныстарды өздері енгізе алады.

50. Дәстүрлі корпоративтік мерекелерге – Кәсіпорынның туған күні, Жаңа жыл, Халықаралық әйелдер күні, Медицина қызметкерлерінің күні, Конституция күні, Тәуелсіздік күні және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да ресми мерекелер жатады.

51. Кәсіпорын ішінде барлық қызметкерлер конференц-залда немесе Кәсіпорын аумағындағы өзге жерде жиналады, Кәсіпорын басшылығының өкілдері құттықтау сөз сөйлейді, жұмыста ерекше көзге түскен қызметкерлерді грамоталармен, сыйлықтармен және т. б. атап өтеді.

52. Кәсіпорын тойлаған жағдайда ұжым қала сыртына, табиғатқа шыға алады, онда құрылымдық бөлімшелер музыкалық нөмірлер, би, ойындар дайындайды. Жекелеген жағдайларда басшылықтың бастамасы бойынша, Қызметкерлердің отбасы мүшелері шақырылады.
5.3. Қауіпсіздік, еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау

53. 
    Кәсіпорын өз қызметкерлері үшін еңбек жағдайларының қауіпсіздігін қамтамасыз етеді, қоршаған ортаны қорғауды сақтайды, қызметтің осы саладағы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігін қамтамасыз етеді. Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері қауіпсіздік техникасы мен еңбекті қорғау саласындағы стандарттар мен ережелерді мүлтіксіз сақтауға міндетті.
    
54. 
    Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері қоршаған ортаға әсерін азайту, мысалы, энергияны үнемдеу, қағаз тасығыштарды пайдалануды азайту.
    
55. 
    Кәсіпорын қоршаған ортаны қорғау принциптерін ұстанады және энергия үнемдеуші технологияларды, қалдықсыз өндірісті, қалдықтарды қайталама пайдалануды енгізеді. Осы мақсатта Кәсіпорын инвестициялық шешімдерді қабылдау немесе жеткізушілермен келісімдер жасасу кезінде осы факторларды ескеруі мүмкін.
    

57. Бұқаралық ақпарат құралдарында, Интернетті қоса алғанда, Кәсіпорынның атынан көпшілік алдында сөз сөйлеу, Кәсіпорын оқиғаларына түсінік беру немесе қандай да бір мәлімдеме жасау құқығы тек осыған уәкілетті лауазымды тұлғалар мен Кәсіпорынның қызметкерлері ғана құқылы.

58. Кәсіпорын атынан сөз сөйлеген кезде лауазымды тұлғалар мен қызметкерлер кәсіптік мінез - құлықтың және іскерлік этиканың жалпы қабылданған нормаларын сақтауға, тек шынайы ақпаратты таратуға, сондай-ақ құпия ақпараттың жария болуына жол бермеуге міндетті.

59. Лауазымды тұлғаларға және Қызметкерлерге Кәсіпорын қызметтік әрекет мәселелері және Кәсіпорын қызметі бойынша өз пікірін көпшілік алдында білдіруі қажет емес, егер ол:

1) Кәсіпорын қызметінің негізгі бағыттарына сәйкес келмейді;

2) құпия ақпаратты ашады;

3. 
   ТАРАУ. ДӘРІГЕРЛЕРДІҢ, ОРТА ЖӘНЕ КІШІ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ЭТИКАЛЫҚ НОРМАЛАРЫ
   

60. 
    Дәрігер пациенттің құқығын құрметтеуі керек. Кәсіби шешім қабылдай отырып, дәрігер пациентке игілік ұғымын негізге алуы керек.
    
61. 
    Дәрігер оған пациентті жібергені немесе белгілі бір емдеу мекемесіне, белгілі бір маманға жібергені немесе белгілі бір емдеу түрін тағайындағаны үшін, кез келген көзден төлем немесе сыйақы алмауы тиіс.
    
62. 
    Дәрігер пациенттің физикалық немесе психологиялық жай-күйін нашарлатуға қабілетті әрекет жасамауы тиіс.
    
63. 
    Пациенттің денсаулық жағдайы туралы дәрігердің кәсіби қорытындысы медициналық тексеру және (немесе) жүргізілген емдеу нәтижелеріне ғана негізделуі тиіс.
    
64. 
    Пациенттердің диагнозын және емдеу тактикасын қою пациенттердің зақымданған органдары мен органдары жүйелері бойынша бейінді мамандардан тұратын мульти тәртіптік команданың қатысуымен жүргізілуі тиіс.
    
65. 
    Пациенттің денсаулығы мен өмірін сақтау мақсатында, дәрігер өзінің кәсіби тәжірибесі мен әлеуетін пайдаланып, егер қажетті тексеру немесе емдеу мүмкіндік деңгейінен шығатын болса, ол неғұрлым Құзыретті әріптестерге жүгінуі қажет.
    
66. 
    Дәрігер медициналық көмекке жүгіну фактісі, азаматтың денсаулық жағдайы, оның ауруының диагнозы туралы ақпараттың құпиялылығын және оны тексеру (немесе) емдеу кезінде алынған дәрігерлік құпияны құрайтын өзге де мәліметтерді қамтамасыз етуі тиіс.
    
67. 
    Тек емдеуші дәрігер пациенттің денсаулық жағдайы туралы туыстарын хабардар етуге құқылы.
    
68. 
    Жұмыс және жұмыстан тыс уақытта ургенттік көмек көрсету – әр дәрігердің міндеті.
    
69. 
    Дәрігер пациентті ақталмаған тәуекелге ұшырамауы, сондай-ақ өз білімін ақылсыз мақсаттарда пайдаланбауы тиіс.
    
70. 
    Дәрігер мен пациенттің арасында өзара сенім болмаған жағдайда, дәрігер Құзыретті болмаса немесе емдеу жүргізу үшін қажетті мүмкіндіктері мен тәжірибесі болмаса, дәрігер науқастың жағдайын қиындатпайтын шаралар қолдануға міндетті шұғыл көмек жағдайларын қоспағанда, науқасты емдеуден бас тарта алады. Мұндай жағдайларда дәрігер науқасқа басқа маманды ұсынуы керек.
    
71. 
    Дәрігер пациенттің дәрігерді таңдау құқығын және емдеу - алдын алу шараларын өткізу туралы шешім қабылдауға қатысуын құрметтеуі тиіс.
    
72. 
    Пациенттің келісімінсіз емдеу - диагностикалық іс - шараларды жүргізу тек физикалық немесе психикалық жай - күйі бойынша, жағдайды барабар бағалауға қабілетсіз пациенттің өмірі мен денсаулығына қауіп төнген жағдайларда ғана рұқсат етіледі. Бұл жағдайда шешімді консилиум қабылдау керек, ал консилиум жинау мүмкін болмаған жағдайда - тікелей емдеуші дәрігер.
    
73. 
    Баланы емдеген кезде дәрігер оның ата-аналарына немесе қамқоршыларына толық ақпарат беруге, олардың қандай да бір емдеу әдісін немесе дәрілік затты қолдануға келісімін алуға міндетті.
    
74. 
    Дәрігер пациенттің және отбасының ар - намысы мен қадір - қасиетін құрметтеуі, оған және оның отбасына мейірімді қарауы тиіс.
    
75. 
    Дәрігер оккультті - мистикалық және діни емдеу әдістерін, сондай-ақ дәстүрлі емес медицинаны емдеу әдістерін насихаттамауы тиіс.
    
76. 
    Баламалы емдеу әдістерін таңдаған кезде дәрігер дәлелді базасы бар емдеу әдісін таңдауға тиіс. Дәлелді базасы бар емдеудің екі балама әдісі болған жағдайда, дәрігер әрбір емдеу әдісінің тиімділігі мен шығындарының теңгерімі негізінде таңдау жасауы тиіс. (cost-effectiveness analysis).
    
77. 
    Егер пациент өз келісімін білдіре алмаса, оны заңды өкіл немесе пациенттің тұрақты қамқорлығындағы адам көрсетуі тиіс.
    
78. 
    Пациент өзінің денсаулық жағдайы туралы ақпаратқа құқылы, бірақ ол одан бас тарта алады немесе денсаулық жағдайы туралы хабарлайтын адамды көрсете алады. Егер ол денсаулыққа елеулі зиян келтіруі мүмкін деп пайымдауға дәлелді негіздер болған жағдайда, ақпарат пациенттен жасырылуы мүмкін. Алайда пациенттің талабы бойынша дәрігер оған толық ақпарат беруге міндетті.
    
79. 
    Дәрігер пациенттің басқа мамандардан алынған ауруы (диагнозы) туралы баламалы кәсіби пікірге құқығын түсінуі және мойындауы тиіс.
    
80. 
    Дәрігер пациенттің басқа маманның кеңес алуы туралы шешіміне кедергі келтіруі тиіс.
    
81. 
    Күтпеген асқынуларды емдеу процесінде қателерді жасау немесе дамыту кезінде дәрігер бұл туралы пациентті, қажет болған жағдайларда-басшылықты, аға әріптесін хабардар етуге және оған нұсқауларды күтпестен, салдарды түзетуге бағытталған іс-қимылдарға дереу кірісуге міндетті.
    
82. 
    Дәрігер жеке байыту және материалдық пайда үшін кәсіби шешім қабылдамауы тиіс.
    
83. 
    Дәрігер өздері ұсынған дәрілерді тағайындағаны үшін дәрілік препараттарды өндіруші фирмалар мен таратушылардан көтермелеулер қабылдамауы тиіс.
    
84. 
    Дәрігер дәрі – дәрмекті тағайындағанда медициналық көрсеткіштерді және тек пациенттің мүдделерін ғана қатаң басшылыққа алуы керек.
    
85. 
    Дәрігер пациентке жасына, материалдық жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, діни сеніміне, әлеуметтік тегіне, саяси көзқарастарына, азаматтығына және басқа да медициналық емес факторларға қарамастан медициналық көмек көрсетуі тиіс.
    
86. 
    Дәрігер дәрігерлік анықтамаларды тек Қазақстан Республикасының заңнамасына, нормативтік - әдістемелік және ішкі құжаттарға сәйкес бере алады.
    
87. 
    Күрделі профилактикалық, диагностикалық, әсіресе емдік (мысалы, ағзаларды трансплантациялау) және басқа да іс-шаралар жүргізуді талап ететін науқастарды таңдау кезінде дәрігерлер қатаң медициналық айғақтарды негізге алуы және алқалы түрде шешім қабылдауы тиіс.
    
88. 
    Емдеуші дәрігер пациентті емдеу процесіне жауапты.
    
89. 
    Дәрігерлер - бөлім басшылары, бөлімше басшылары және т. б. өз қарамағындағы қызметкерлердің кәсіби біліктілігін арттыруға қамқорлық жасауға міндетті.
    

91. Дәрігерлер, студенттер мен жас мамандарды оқытады, өзінің мінез-құлқымен, өз міндеттерін орындауға деген қарым-қатынасымен үлгі болуға және осы Кодекске бейілділігін көрсетуге тиіс.

92. Дәрігерлер бұқаралық ақпарат құралдары арқылы салауатты өмір салтын насихаттауы, жас мамандарға үлгі болуы, қоғамдық және кәсіби этикалық нормаларды сақтауы тиіс.

93. Әріптестерінің атына кәсіби ескертулер дәлелді болуы керек, қайғыдан құтылмайтын түрде жасалуы тиіс.

94. Дәрігер басқа дәрігердің кәсіби біліктілігіне көпшілік алдында күмән қоюға немесе оның беделін түсіруге құқығы жоқ.

95. Дәрігерлер кеңес беріп, қиын клиникалық жағдайларда тәжірибелі әріптестеріне дұрыс түрде көмек көрсете алады.

96. Емдеу барысында емдеуші дәрігер әріптестерінің ұсыныстарын қабылдай алады немесе дәлелді медицина негізінде бас тарту үшін дәлелдерін бере отырып, олардан бас тарта алады.
6.3. Дәрігердің орта медициналық персоналмен өзара қарым-қатынасы
97. Дәрігерлер орта медициналық персоналға құрметпен қарауға, пациенттің денсаулық жағдайы мен тағайындалған емдеу бойынша оның пікірін елемеуге жол бермеуі тиіс. Егер орта медициналық персонал тағайындалған емшараларды жүргізу кезінде қателіктерге жол берсе, дәрігерлер мейірбан, дұрыс түрде және пациенттер жоқ кезде ескертулер жасауы тиіс.

98. Орта медициналық персонал ауру тарихындағы, тағайындау парағындағы және т.б. анық емес жазбалар бойынша дәрігерден түсініктеме алуға және қажет болған жағдайда ақпараттың сәйкес еместігін көрсетуге құқылы.

99. Орта медициналық персонал пациенттің құқықтарын, санитарлық ережелерді, қауіпсіздік техникасын, медициналық техника мен дәрілік препараттарды қолдану нұсқаулықтарын білуі және сақтауы тиіс.

100. Орта медициналық қызметкерлер өздерінің діни және саяси көзқарастарын тудырмауы тиіс.

101. Орта медициналық персонал диагностика мен емдеудің барлық күрделі жағдайларында дәрігерге жүгіне алады.

102. Орта медициналық персонал дәрігерлер туралы немқұрайлықпен сөйлеуге, «дәрігерлік қателіктер» немесе дұрыс тағайындалмаған емдеу туралы қауесеттер мен өрістерді таратпауы тиіс.

103. Дәрігер орта медициналық персоналға құрметпен қарауды жолға қойып, нығайтуы және оларға өз басымдылығы тұрғысынан қарамауы тиіс.

104. Дәрігер орта медициналық персоналдың кәсіби білімі мен дағдыларын арттыруға ықпал ете алады.

105. Орта медициналық персонал зиянды әдеттерден аулақ болуға және алкогольдік, есірткілік, уытқұмарлық масаң күйде міндеттерді орындауға жол бермеуге, жеке гигиена ережелерін сақтауға тиіс.
6.4. Орта медициналық персоналдың пациентпен өзара қарым-қатынасы.
106. Науқастардың қатысуымен қойылған диагнозды талқылауға, жүргізілген емдеудің дұрыстығына күмән келтіруге, сондай-ақ палатада көршілердің ауруларын талқылауға тыйым салынады.

107. Ауыр сырқатты емшаралар алдында орта медициналық персонал олардың мәнін, табысты емдеу қажеттілігін түсінікті түрде түсіндіруі және психоэмоционалдық шиеленісті болдырмауы тиіс.

108. Орта медициналық персонал емдеу процедуралары мен өзінің функционалдық міндеттерін орындау кезінде ұстамдылықты, тыныштықты және әдептілікті сақтауы тиіс.

109. Ауыр науқасқа күтім жасайтын орта медициналық персонал емшаралардың дұрыс орындалуын түсіндіруі тиіс.

110. Орта медициналық персонал өз құзыреті шегінде ғана сөйлесуі тиіс (симптомдары туралы, аурудың болжамы туралы айтуға құқығы жоқ).

111. Орта медициналық персонал дәрігерлік тағайындауларды уақытында және кәсіби орындауы тиіс.

112. Орта медициналық персонал науқастың жай-күйіндегі кенеттен өзгерістер туралы дәрігерді дереу хабардар етуі тиіс.

113. Орта медициналық персонал науқас болмаған жағдайда, дәрігерлік тағайындауларды орындау барысында күмән туындағанда барлық нюанстарды тактикалық түрде анықтауы тиіс.

114. Орта медициналық персоналдың тәжірибелі қызметкерлері өз тәжірибесімен орта медициналық персоналдың тәжірибелі қызметкерлерімен бөлісе алады.

115. Орта медициналық персонал пациенттерге олардың жасына немесе жынысына, аурудың сипатына, нәсілдік немесе ұлтқа жататынына, діни немесе саяси нанымдарына, басқа айырмашылықтардың әлеуметтік немесе материалдық жағдайына қарамастан, Құзыретті көмек көрсетуге тиіс.

116. Орта медициналық персонал емделушінің емдеуді жоспарлауға және жүргізуге қатысу құқығын құрметтеуі тиіс.

117. Орта медициналық персонал пациенттерге кемсітушілік көзқарас танытпауы тиіс.

118. Орта медициналық персонал пациентке өзінің моральдық, діни, саяси нанымдарын күштеп таңуға құқылы емес.

119. Кезектілігін белгілеу кезінде медициналық көмек көрсетудің бірнеше пациенттерге, орта медициналық персонал басшылыққа алуға тиіс тек қана медициналық критерийлер қоспағанда, қандай да болмасын кемсітушілікке жол бермейді.

120. Орта медициналық персонал пациентке зиян келтіруге ұмтылған үшінші тұлғалардың әрекеттеріне немқұрайлы қарамауы тиіс.

121. Медициналық араласуды жүргізе отырып, тәуекелге ұшыраған орта медициналық персонал қауіпсіздік шараларын, пациенттің өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін асқынулардың туындау қаупін азайтуды көздеуге міндетті.

122. Орта медициналық персонал емделушінің туыстарына денсаулық жағдайы туралы тек емдеуші дәрігердің келісімімен ғана хабарлай алады.

123. Орта медициналық персонал пациенттің немесе оның заңды өкілінің (кәмелетке толмаған және-немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған азаматтарды емдеген кезде) кез келген медициналық араласуға келісу немесе одан бас тарту құқығын құрметтеуі тиіс.

124. Орта медициналық персонал өз біліктілігі бойынша пациентке медициналық процедурадан бас тарту салдарын түсіндіруі тиіс.

125. Орта медициналық персонал пациенттің денсаулық жағдайы, диагнозы, емделуі, оның ауруының болжамы туралы, сондай-ақ пациенттің жеке өмірі туралы сенімді немесе кәсіби міндеттерін орындауға байланысты белгілі болған ақпаратты үшінші тұлғалардан құпия сақтауға тиіс.

126. Орта медициналық персоналдың клиенттер туралы құпия ақпаратты ол қандай түрде сақталса да таратуға құқығы жоқ.

127. Орта медициналық персонал қажет болған жағдайда әріптестеріне көмектесе алады, сондай-ақ емдеу процесіне жәрдем көрсете алады.

128. Орта медициналық персонал емделушіге емдеуші дәрігер тағайындаған емдеу бағдарламасын орындауға көмектесуі тиіс.

129. Орта медициналық персонал өзінің біліктілігін үнемі арттырып, ғылыми зерттеу қызметіне қатысуы тиіс.

131. Аға медбике/бас медбике кіші медициналық персоналдың жұмыс сапасына, науқастарға қызмет көрсету мәдениетіне, жайлылыққа, клиникадағы тазалық пен тәртіпке жауап береді.

132. Кіші медициналық персонал өзінің функционалдық міндеттерін сапалы орындауы, іскерлік субординацияны және қызметтік тәртіп ережелерін сақтауы тиіс.

133. Кіші медицина қызметінің қызметкерлері ұқыпты және жеке гигиена ережелерін сақтауы тиіс.

134. Кіші медициналық персоналдың қызметкерлері ұйымдастыру және басқа адамдармен жұмыс істеу жағдайларында мінез-құлық ережелері бойынша қатаң нұсқамадан өтуі тиіс.

135. Кіші медициналық персонал барлық қызметтік мәселелерді аға мейірбикемен/бас мейірбикемен шешу керек.

136. Кіші медициналық персонал пациенттің көзінше әріптестерімен қарым-қатынасты анықтамауы тиіс.
6.6. Медицина қызметкерлерінің ақпаратты ашуы

137. 
     Пациент туралы медициналық ақпарат ашылуы мүмкін:
     

1. 
   пациенттің жазбаша келісімі бойынша;
   
2. 
   анықтау, тергеу, прокуратура және сот органдарының дәлелді талабы бойынша;
   
3. 
   Егер құпияны сақтау пациенттің және (немесе) басқа адамдардың денсаулығы мен өміріне елеулі түрде қатер төндірсе (қауіпті инфекциялық аурулар);
   
4. 
   осы ақпарат кәсіби қажетті болып табылатын басқа мамандарды емдеуге тартқан жағдайда.
   

137. 
     Пациенттерге қатысты медициналық ақпаратқа қол жеткізуге құқығы бар Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері ғылыми зерттеулер, студенттерді оқыту және дәрігерлердің біліктілігін арттыру процесінде көрсетілген ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге міндетті.
     
138. 
     Медициналық сипаттағы Жарияланымдар, дәрігерлердің ғылыми форумдарда сөйлеген сөздері, баспасөздегі, радио мен теледидардағы ағартушылық қызметі этикалық тұрғыдан мінсіз болуы, сондай-ақ объективті ғылыми-практикалық ақпаратпен шектелуі және жосықсыз бәсекелестік, жарнама және өзін-өзі тану элементтері болмауы тиіс. Бұқаралық ақпарат құралдарының, қоғамдық және өзге де ұйымдардың өкілдері жүгінген кезде дәрігерлер және/немесе орта медициналық персонал өз құзыреті шеңберінде құқылы:
     

2) денсаулық сақтау саласындағы нормативтік-құқықтық құжаттардың ережелері және оларды практикада қолдану тәртібі туралы хабардар етуге;

3) жоғары тұрған ұйымдар, медициналық мекемелер, емдеу технологиялары туралы хабардар етуге;

4) басшының келісімімен бөлімше, мекеме бойынша қолда бар статистикалық ақпаратты ұсыну;

5) бөлімшеде, мекемеде қолданылатын емдеу технологиялары туралы ақпарат беру;

6) санитарлық-эпидемиологиялық сипаттағы ақпарат беру.

1. 
   пациенттер, оның ішінде қайтыс болған пациенттер туралы ақпарат беруге;
   
2. 
   Нақты азаматтың медициналық көмекке жүгіну фактісі туралы, оны емдеу, шығару, қайтыс болу және т. б. туралы ақпаратты растау және жоққа шығару;
   

137. 
     Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерінің бекітілген Іскерлік әдеп нормаларын, заңнама нормаларын және Кәсіпорынның ішкі құжаттарын бұзғандығы анықталған жағдайда, Байқау кеңесінің хатшысы Кәсіпорынның тиісті органдарына қарауға және шешім қабылдауға одан әрі жіберу үшін материалдарды қалыптастырады, олардың құзыретіне осындай өтініштерді мәні бойынша шешу жатады.
     
138. 
     Мүдделі тұлғалар өзінің тікелей басшысына немесе Байқау кеңесінің хатшысына Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерінің заңсыз және әдепсіз әрекеттері туралы хабарлай алады.
     
139. 
     Байқау кеңесінің хатшысы өтінішті қарауға қабылдап, міндетті:
     

1. 
   өтініш беруші өз құқықтарын қорғау және/немесе іскерлік этика нормаларының бұзылуын және іскерлік этика нормаларын бұзуда қабылданған шешімдерді және/немесе әрекеттерді (әрекетсіздікті) жою үшін пайдалануға құқылы тәсілдер мен құралдарды түсіндіруге;
   
2. 
   өтінішті кәсіпорынның өтініштерді мәні бойынша шешу құзыретіне жататын тиісті органдарына беру.
   

137. 
     Қарау нәтижелері мен қабылданған шешімдерді өтініш берген адамға Байқау кеңесі немесе Кәсіпорын басшысы шешім қабылдаған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде Байқау кеңесінің хатшысы хабарлайды.
     
138. 
     Қадағалау кеңесінің лауазымды адамдары мен хатшысы Кодекс ережелерінің, заңнама нормаларының және ішкі құжаттардың бұзылуы туралы мәліметтерді қараудың құпиялылығына кепілдік береді. Өтініш берген адамның құқықтарына нұқсан келтірмеуге тиіс.
     
139. 
     Байқау кеңесі Хатшысының өкілеттігіне қызметтік тексеру жүргізу кірмейді.
     

137. 
     Лауазымды тұлғалар мен Кәсіпорын жұмысшылары Кодекс талаптарын қатаң ұстануға және Кодекс талаптарының кез келген бұзушылықтар туралы жазбаша түрде хабарлауға міндетті. Лауазымды тұлғалар мен қызметкерлердің құқықтарын бұзуға әкелетін кез келген жағдай заңнама нормаларына және Кәсіпорынның ішкі құжаттарына сәйкес қаралуы тиіс
     
138. 
     Кәсіпорынның лауазымды тұлғалары Кәсіпорын стратегиялық мақсаттарына қол жеткізу үшін, негізгі құндылықтар мен іскерлік әдеп принциптерін ескере отырып, іскерлік шешімдер қабылдайды және олардың алдына қойылған міндеттерді іске асыруға толық жауапты болады.
     
139. 
     Кәсіпорынның Бақылау кеңесінің хатшысы өз құзыретіне сәйкес, Кодекстің талаптарын бұзумен байланысты проблемаларға тиісті құрылымдық бөлімшелермен/Кәсіпорын органдарымен кеңестер жүргізу арқылы оларға қажетті мәліметтерді ұсына отырып, ден қоюға міндетті. Кеңестер беру жөніндегі іс-әрекеттер жазбаша түрде ресімделуі мүмкін.
     
140. 
     Кәсіпорын кодексті ашық талқылауға дайын қызметкерлерді көтермелейді және оны жетілдіру бойынша кез келген сындарлы ұсыныстарға оң қарайды.
     

153. Қызметкерде мүдделер қақтығысына, заңнама мен ішкі құжаттардың бұзылуына қатысты барлық инциденттер мен себептердің нақты сипаттамасы талап етіледі. Осы тұрғыда баяндаушы қызметкер өзара сенімді құрушы болып саналмауы тиіс. Бұл Қызметкердің Кәсіпорынға қатысты адалдық көрінісі болып табылады және Кәсіпорындардағы ынтымақтастық үзілуі емес. Қызметкер нақты және нақты мәліметтерді хабарлауға міндетті және күдікті фактілерді немесе мән-жайларды және осындай түрдегі кез келген заңсыз іс-әрекеттердің белгілерін жасырмауға тиіс.

155. Кәсіпорынның Байқау кеңесі өзектендіру және жетілдіру мақсатында осы Кодекстің талаптарын қайта қарайды және жетілдіреді, олардың практикада қандай шамада іске асырылатынын талдайды, сондай-ақ қажет болған жағдайда ұсыныстар мен ұсынымдарды ескере отырып, оған өзгерістер және/немесе толықтырулар енгізеді.

А.Т.Ж._____________________________________________________

Қолы____________________________________________________

Күні «___»__________________20_____ж.