3.6 «Қаржы институттары мен даму институттары» сегменті
Операциялық көрсеткіштер
Сегменттің операциялық көрсеткіштерінің негізгі өзгеріс факторлары мынадай:
Көрсеткіш
|
Өлшем бірлігі
|
2012 жыл
|
2011 жыл
|
2011 ж. қарағанда 2012 дылы, %-бен
|
Факторлар
|
Несие қоржынының көлемі, млрд. теңге
|
млрд. теңге
|
473,8
|
405,1
|
117
|
Кезеңдегі таза игеру, 69 млрд. теңге сомасында
|
инвестициялық жобалар бойынша
|
млрд. теңге
|
407,1
|
328,5
|
124
|
Жобалар бойынша игерудің өсуі есебінен ұлғаюы
|
лизингілік жобалар бойынша
|
млрд. теңге
|
27,3
|
23,1
|
118
|
Жобалар бойынша мерзімінен бұрын өтеу және игеру есебінен ұлғаю
|
экспорттық кредиттер бойынша
|
млрд. теңге
|
39,4
|
53,6
|
74
|
Кезең ішінде төменгі игеру және экспорттық операциялар бойынша өзге де өтеулер есебінен төмендету
|
Жобалар бойынша қаражатты игеру, млрд. теңге
|
млрд. теңге
|
121,1
|
36,9
|
328
|
Өсу кредиттер беру бойынша Банктің біршіма белсенді жұмысына байланысты. Сондай-ақ 2011 жылдан 2012 жылға игеру мерзімін ауыстыруға әсер етті ("Атырау мұнай өңдеу зауыты" ЖШС, "Мойнақ СЭС" АҚ, "Ақтау халықаралық әуежайы" АҚ)
|
Қалыптастырылған провизиялардың несие қоржынына деңгейі, %
|
%
|
27
|
31
|
88
|
Төмендеу стандартты санаттағы жобалар бойынша игеру көлемінің өсуіне байланысты
|
ҚР аумағындағы жобаларға тікелей инвестициялар қорының (бұдан әрі –ТИҚ) инвестициялары ККМ-ның салған қаражатының 1 теңгесіне қатысты
|
ара қатынасы
|
2,08
|
2,08
|
100
|
|
ТИҚ-қа инвестициялау бойынша ККМ міндеттемелерінің Қоғамның меншік капиталына арақатынасы.
|
%
|
89,1
|
94,5
|
94
|
2011 ж. 20 желтоқсанда Ресей-Қазақстан нанотехнологиялар қорын құру нәтижесінде қабылданған міндеттемелердің өсуі есебінен
|
Дағдарысқа қарсы бағдарлама шеңберінде жылжымайтын мүлік пулы
|
шаршым
|
565.2
|
532,5
|
106
|
«Ақкент» ТК салуға инвестиция беру туралы жасалған шарт есебінен ұлғайту (67,4 мың шаршы м.)
|
Дағдарысқа қарсы бағдарлама шеңберінде сатылған жылжымайтын мүлік
|
%
|
82,5
|
70
|
118
|
2012 жылы дағдарысқа қарсы бағдарлама шеңберінде құрылысты аяқтау нәтижесінде объектілердің біршама бөлігін сату және пайдалануға енгізу есебінен (111 мың шаршы м.)
|
Құрылыс салушылардың қазақстандық қамтуы
|
%
|
74
|
68
|
109
|
Бөлек салынып жатқан объектілер бойынша құрылыс-монтаж жұмысының түрлері мен кезеңдерінің өзгеруіне байланысты
|
«Даму» қорының бағдарламалары есебінен кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған қаражаттың жалпы сомасы
|
млрд.теңге
|
792,1
|
789,04
|
100,3
|
Осы көрсеткіштің 2011 жылмен салыстырғанда 0,3%-ға ұлғаюы БЖК -2020 бағдарламасы бойынша қарыз алушылардың көбеюіне байланысты
|
Қор бағдарламаларымен қамтылған ЖКС жобаларының саны
|
бірлік
|
15 204
|
15 173
|
100,2
|
Ұлғаю БЖК -2020 бағдарламасы бойынша қарыз алушылар үшін қол жетімді жағдайларды қамтамасыз етуге байланысты
|
«Қаржы институттары және даму институттары» сегменті бойынша 2011 жылмен салыстырғанда 798,4 млрд. теңгеге есептік кезеңде таза пайданың ұлғаюына, негізінен 1 110 млрд. теңге сомасына «БТА Банк» АҚ бойынша банктік қызметтен өзге де операциялық кірістер (міндеттемелерді қайта құрылымдаудан кірістерді тану) бойынша кірістердің өсуі ықпалын тигізді.
Төменде осы сегментке кіретін Қордың ірі ұйымдарының өндірістік қызметінің қаржылық нәтижеге ықпалы келтірілген:
Факторлар
|
Өзгеріс, млрд.теңге
|
Таза кіріс (есептік кезеңде 408,941 млрд. теңге; 2011 жылғы ұқсас кезеңде шығын -389,428 млрд.теңге)
|
798,4
|
Негізгі қызмет бойынша өзгерістер мынадай факторлар бойынша болды:
міндеттемелерді қайта құрылымдаудан кірістерді тану есебінен 1 110,2 млрд.теңге – «БТА Банк» АҚ бойынша банктік қызметтен өзге операциялық кірістер бойынша кірістердің өсуі (қайта құрылымдау кезінде Банктің капиталына айырбасталған міндеттемелерді есептемегенде, қайта құрылымдалған міндеттемелердің жиынтық теңгерім құны менжаңа шығарылған инструменттердің әділ құны және қолма қол төлеу бойынша шығыстар арасындағы айырма);
ҚДБ, «БТА Банк» АҚ, «Альянс Банк» АҚ және «Темiрбанк» АҚ бойынша активтердің құнсыздануы бойынша шығындарды азайту -274,2 млрд. теңге;
ҚДБ мен «Альянс Банк» АҚ бойынша активтердің құнсыздануын қалпына келтіруді төмендету -97,1 млрд. теңге;
Даму және «БТА Банк» АҚ бойынша негізгі қызмет бойынша кірістер мен пайыздық кірістердің төмендеуі - 8,6 млрд. теңге.
|
1 472,9
|
ЕДБ ықпалы:
«БТА Банк» АҚ мен «Альянс Банк» АҚ бойынша бағам айырмасынан шығынды қоса алғанда, банктік қызметтен өзге операциялық шығыстардың (шығындардың) ұлғаюы - 656,2 млрд. теңге;
«БТА «Банк» АҚ бойынша өзге де операциялық емес шығыстардың ұлғаюы - 10,6 млрд. теңге.
|
-669,5
|
Өзгелер
|
-5,0
|
«Қаржы институттары және даму институттары» сегменті бойынша күрделі шығындар (инвестицияларды дамытуға жалпы шығыстар) есептік кезеңде 22,2 млрд. теңгені құрады.
Жалпы сомасы мынадай күрделі шығындарды негізгі қаржыландыру көздері:
15,3 млрд.теңге сомаға Қордан қарыз;
6,6 млрд.теңге сомаға меншік қаражат.
3.7. «Корпоративтік орталық және жобалар» сегменті
Сегмент қызметі нәтижелерінің негізгі өзгеріс факторлары:
Факторлар
|
Өзгеріс, млрд.теңге
|
Таза кіріс (2012 жылға 339 млрд. теңге; таза шығын 2011 жылға -514 млрд.теңге)
|
853
|
«БТА Банк» АҚ-ның банктік салымдарын өтеу есебінен қаржы активтерінің құнсыздануына түзетпе жасаудан пайда болған күмәнді талаптар бойынша резервті қалпына келтіруден кіріс (2011 жылғы есептілікте осы салымдар бойынша құнсыздану есептелген, 2012 жылы салымдарды ішінара қайтару жүзеге асырылды және тиісінше, құнсыздану түзетпесі көрсетілген)
|
563
|
103,4 млрд.теңге сомаға «GSM Қазақстан» ЖШС-ға қатысу үлесін сатудан мәміле қорытындылары бойынша «Қазақтелеком» АҚ-дан дивиденд алудан, сондай-ақ 2011 жылғы еншілес компаниялар қызметінің қорытындылары бойынша дивидендтер есептеу нормативінің 15%-дан 30%-ға өзгеруінен еншілес компаниялардың дивидендтерінен түсетін кіріс ұлғайды.
|
260
|
«БТА Банк» АҚ-да (2012 ж: 134 млрд.теңге, 2011 ж.: 196 млрд.теңге), «Альянс Банк» АҚ-да (2012 ж.: 12 млрд.теңге, 2011 ж.: 32 млрд.теңге), «Қазақстанның инвестициялық қоры» АҚ (2012 ж.: 8 млрд.теңге,
2011 ж.: 0 теңге), «Қазақстанның даму банкі» АҚ-да (2012 ж.: 0 теңге, 2011 ж.: 79 млрд.теңге) инвестициялардың құнсыздануынан шығынның азаюы
|
152
|
ОАР кемуі, негізінен демеушілік және қайырымдылық көмек есебінен
|
24
|
«Қазақстанның Халық Банкі» АҚ-ның артықшылықты акцияларын сату нәтижесінде қаржы активтерінің істен шығуынан кірістің ұлғаюы
|
11,7
|
сату үшін қолда бар қаржы активтерінің құнсыздануы бойынша шығын, атап айтқанда Kazakhmys PLC (86,1 млрд.теңге) және «Қазкоммерцбанк» АҚ (60,7 млрд.теңге)
|
-147
|
«Қазкоммерцбанк» АҚ-ның жай акциялары бойынша опциондаржы қайта бағалау және «Қазақстанның Халық Банкі» АҚ-ның артықшылықты акцияларын сату нәтижесінде оларды сатып алуға опцион бойынша міндеттемелерді тануды тоқтатудан опциондар құнының өзгеруінен кірістің азаюы
|
-30,6
|
өзгелер, негізінен пайыздық шығыстарды азайту және пайыздық кірістерді ұлғайту есебінен
|
17,9
|
. Айналым капиталын талдау
Негізгі өзгерістер факторлары мыналар:
Атауы
|
2012 жыл
|
2011 жыл
|
Өзгеріс (+/-)
|
Өзгеріс, (%)
|
Факторлар
|
Кредит мекемелеріндегі қаражаттың
айналымдылығы 5
|
4,14
|
3,7
|
0,44
|
12%
|
Көрсеткіштің жақсаруы сатудан, негізінен мұнай өнімдерін сатудан, жүк теміржол тасымалынан, шикі мұнайды сатудан кірістің өсуіне, сондай-ақ банктік депозиттерге орналастырылған кредиттік мекемелердегі қаражаттың 30%-ға өсуіне байланысты.
|
Сауда-саттық дебиторлық берешектің
айналымдылығы 6
|
15,96
|
16,76
|
-0,8
|
-4,8%
|
Көрсеткіштің нашарлауы өткізуден кірістің өсу (12%) қарқынынан сауда дебиторлық берешектің өсу қарқынының артуына (24%) байланысты
|
Ақша қаражатының айналымдылығы 7
|
3,17
|
2,69
|
0,48
|
18%
|
Көрсеткіштің жақсартуы сатудан кірістің ұлғаюына байланысты, оның өсу факторлары жоғарыда көрсетілген және, негізінен, теңгемен ағымдағы шоттарда және банктік салымдарда орналастырылған ақша қаражаты көлемінің тұтастай 11%-ға төмендеуіне байланысты.
|
Кредиторлық берешектің айналымдылығы 8
|
10,51
|
9,80
|
0,71
|
7,2%
|
Көрсеткіштің жақсаруы кредиторлық берешектің өсу қарқынынан сатудан кірістің өсу қарқынының артуына байланысты.
|
Өтімділік
Ақша қаражаты қозғалысын талдау
|
2012 жыл, млрд.теңге
|
2011 жыл, млрд.теңге
|
Өзгеріс
|
Операциялық қызметтен ақша қаражатының таза түсімі
|
356
|
514
|
-158
|
Инвестициялық қызметте ақша қаражатының таза жұмсалуы
|
-497
|
-448
|
-49
|
Қаржы қызметінде ақша қаражатынның таза түсімі / (жұмсау)
|
-49
|
-62
|
13
|
Ақша қаражатының және олардың баламаларының таза ұлғаюы / (азаюы)
|
-181
|
7
|
-188
|
Жыл басындағы ақша қаражаты және олардың баламалары
|
1 647
|
1 639
|
8
|
Жыл аяғындағы ақша қаражаты және олардың баламалары
|
1 466
|
1 647
|
-181
|
Төменде 2011 жылмен салыстырғанда есептік кезеңде ақша қаражаты түсімдерінің өзгеру факторлары келтірілген.
Факторлар
|
Өзгеріс, млрд.теңге
|
Операциялық қызметтен ақшалай ағын 131 млрд.теңгеге ұлғайды, бұл ретте операциялық қызметтен таза ақшалай түсім айналым капиталындағы мынадай негізгі өзгерістер нәтижесінде азайды:
мерзімді салымдарға орналастырылған клиенттердің қаражаты көлемінің төмендеуі (176 млрд.теңге);
рост объемов займов, предоставляемых клиенттеге (157 млрд.теңге), атап айтқанда жеке тұлғалар мен ірі кәсіпорындарға берілген қарыздар көлемінің өсуі.
|
-158
|
Денежные потоки от Инвестициялық қызметтен ақшалай ағын мыналардың нәтижесінде азайды:
банктік депозиттеге ақша қаражатын орналастыру (538 млрд.теңге);
ұзақ мерзімді активтерге, атап айтқанда ҚТЖ ҰК-ге «Жезқазған-Бейнеу» теміржол желілерін салуға, «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС-на хош иісті көмірсутегін өндіретін кешен салуға, ҚМГ БӨ-ге пайдалану ұңғымаларын салуға негізгі қаражатқа аванстық төлемдер (74 млрд.теңге);
материалдық емес активтер сатып алу (39 млрд.теңге);
қауымдасқан компаниялар сатуынан түсімдер («Қазақтелеком» ААҚ-ның «GSM Қазақстан» ЖШС-на 49% қатысу үлесі) (225 млрд.теңге);
қаржылық активтерді сатудан түсімдер (112 млрд.теңге), оның ішінде мерзімнің өтуіне байланысты ҚР Ұлттық Банкінің облигацияларын ҚМГ БӨ АҚ өтеуі (66 млрд.теңге);
бірлесіп бақыланатын және қауымдасқан компаниялардан алынған дивидендтер түсімі (131 млрд.теңге).
|
-49
|
Қаржы қызметінен ақшалай ағындар мыналардың есебінен кеміді:
529 млрд.теңге сомасында алынған қарыздар бойынша түсімдер;
мыналардың көлемінің өсуінен ақша қаражатының жұмсалуы: 273 млрд.теңге сомаға акционерге және еншілес ұйымдардың миноритарлық акционерлеріне төленген дивидендтер, 143 млрд.теңгеге қарыздарды өтеуге бағытталған қаражат;
136 млрд.теңгеге жарғылық капиталға жарналар.
|
13
|
2. Қаржылық орнықтылықты талдау
2012 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша Топтың шоғырландырылған борышы 55 млрд. теңгеге кеміді және 6 148 млрд. теңгені құрады, ал таза борыш мөлшері 127 млрд. теңгеге ұлғайды және 4 683 млрд. теңгені құрады.
1-кесте. Топтың шоғырландырылған борышы
|
млрд. теңгемен
|
2012
|
2011
|
Қарыздар
|
4 197
|
4 197
|
ҚР Үкіметінің қарыздары
|
771
|
870
|
Жобадағы қатысу үлесін сатып алғаны үшін берешек
|
340
|
321
|
Қаржылық жалдау бойынша міндеттеме
|
44
|
23
|
Клиенттердің қаражаты
|
743
|
737
|
Туынды қаржылық құралдар
|
8
|
14
|
Өзге де
|
47
|
42
|
Борыштың жиыны
|
6 148
|
6 203
|
Минус: ақша қаражаты және олардың баламалары
|
-1 466
|
-1647
|
Таза борыштың жиыны
|
4 683
|
4 556
|
2012 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша Топ бойынша қарыздардың көлемі сол деңгейде қалды және 4 197 млрд. теңгені құрады.
Белгілі бір қарыз келісімдерінің, шарттарының талаптарына сәйкес Топтың тиісті еншілес ұйымдары белгілі бір ковенанттарды сақтауға міндетті. Топ басшылығы 2011 және 2012 жылдардағы
31 желтоқсандағы жағдай бойынша Топтың еншілес ұйымдары бұл ковенанттарды сақтайды деп санайды.
2012 жылы мынадай ірі қарыздарды тарту жүзеге асырылды.
Қытай Мемлекеттік Даму Банкінің кредит желісі шеңберінде 2012 жылы Топ 1 200 млн. АҚШ доллары мөлшерінде қарыз алуды (2012 жылғы 31 желтоқсандағы бағам бойынша 180 948 млн. теңгеге баламалы). Осы қарыздар Бозшакөл және Ақбастау/Қосмұрын мыс кен орындарын өңдеу үшін Kazakhmys Finance PLC-ге қарыз беруге арналған.
2012 жылғы 10 шілде мен 2012 жылғы 8 қарашада «Қазақстан темір жолы» ҰК АҚ-ның еншілес ұйымы «Қазақстан темір жолы Файнанс Б.В.» жалпы сомасы 800 млн. АҚШ долларына және 300 млн. АҚШ долларына еурооблигациялар шығарды (2012 жылғы 31 желтоқсандағы бағам бойынша 120 632 млн. теңгеге және 45 237 млн. теңгеге баламалы). Осы Еурооблигациияларға «Қазақстан темір жолы» ҰК АҚ мен оның еншілес ұйымдары «Қазтемiртранс» АҚ мен «Локомотив» АҚ кепілдік берген.
2012 жылғы маусымда «КУДОСРП» ЖШС-да 50% сатып алу арқылы Қарашығанақ жобасына 5%-дық үлесті сатып алу мақсатында, Топ 1.25 ставка ЛИБОР плюс 3% жылдық сыйақы ставкасымен 1 000 миллион АҚШ доллары сомасына «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ, Аджип Қарашығанақ Б.В., БиДжи Қарашығанақ Лимитед, Шеврон Интернэшнл Петролеум Компани, Лукойл Оверсиз Қарашығанақ Б.В. (бұдан әрі – Консорциум) және «КУДОСРП» ЖШС арасында қарыз шартын жасады, оны өтеу Жобадан ақша қаражатының түсімі есебінен үш жыл ішінде ай сайын тең төлеммен жүргізіледі. Осы шарт бойынша Топ Консорциумның пайдасына жобада 5%-дық үлес кепілі арқылы қарыз бойынша қамтамасыз етуді беру міндеттемесін өзіне алды.
Сондай-ақ 2012 жыл ішінде «КазМунайГаз» ҰК АҚ-ның еншілес компаниясы the Rompetrol Group жалпы сомасы 250 млн. АҚШ долларына (37 278 млн. теңгеге баламалы) төрт банкпен (JP Morgan, Citibank, Unicredit and RBS) кредит келісімін жасады.
«БТА Банк» АҚ міндеттемелерін екінші қайта құрылымдау шеңберінде Топ жалпы сомасы 143,196 млрд. теңгеге тарту жүзеге асырылды. Тартылған қаражатты өткізілген қайта құрылымдау шеңберінде «БТА Банк» АҚ-ның қарызы түрінде Қор берді. 2012 жылғы 24 желтоқсанда «БТА Банк» АҚ өзінің қаржылық міндеттемелерін қайта құрылымдау үдерісін ойдағыдай аяқтады.
2-кесте. 2012 жылы Топтың шоғырландырылған борыш серпінін талдау
|
өткен жылға өзгерісі
|
млрд. теңге
|
%
|
Қарыздар
|
0
|
0%
|
ҚР Үкіметінің қарыздары
|
-99
|
-11%
|
Жобадағы қатысу үлесін сатып алғаны үшін берешек
|
19
|
6%
|
Қаржылық жалдау бойынша міндеттеме
|
21
|
92%
|
Клиенттердің қаражаты
|
6
|
1%
|
Туынды қаржылық құралдар
|
-6
|
-40%
|
Өзге
|
5
|
11%
|
Борыштың жиыны
|
-55
|
-1%
|
Ақша қаражаты және олардың баламалары
|
181
|
11%
|
Таза борыштың жиыны
|
127
|
3%
|
2012 жылғы қорытынды бойынша Топтың шоғырландырылған меншік капиталының мөлшері 1 662 млрд. теңгеге ұлғайды және 7 392 млрд. теңгені құрады. Ұлғаю 2012 жылы «Аркаказ» АҚ акциялар пакетін (4 110 млн. теңге), «КУДОСРП» ЖШС-ға 100% қатысу үлесін (300 070 млн. теңге), «Шығыс Қазақстан өңірлік энергетикалық компания» АҚ-ның 100% акциялар пакетін (7 723 млн. теңге), өзге мүлік жарнасын (жалпы сомасы 35 028 млн. теңге) беруге байланысты, сондай-ақ бөлінбеген пайданың біршама ұлғаюына байланысты (ұлғаю 1 098 млрд. теңгені құрады).
Бұдан басқа, өсудің оң серпінін EBITDA9 шоғырландырылған көрсеткіші көрсетеді, оның мәні 2012 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша 1 916 млрд. теңгені құрады.
3-кесте. Шоғырландырылған EBITDA және Топтың меншік капиталы
|
млрд. теңгемен
|
2012
|
2011
|
EBITDA
|
1 916
|
1 374
|
Топтың капиталы
|
7 392
|
5 730
|
Борыштың тұрақты деңгейінде және қаржылық нәтижелердің оң серпіні кезінде 2010 жылмен салыстырғанда 2011 жылы қаржылық тұрақтылық көрсеткіштерінің елеулі түрде жақсарғаны байқалады. Мәселен, EBITDA-ға Топ борышының қатынасы 2011 жылы 4,5 бастап 2012 жылы 3,2 дейін кеміді, капиталға борыштың қатынасы 2011 жылы 1,1 бастап 2012 жылы 0,8 дейін кеміді.
4-кесте. Топтың ұзақ мерзімді қаржылық тұрақтылығының көрсеткіштері
|
|
Борыш / EBITDA20122011
|
3,2
|
4,5
|
Таза борыш / EBITDA
|
2,4
|
3,3
|
Борыш / Капитал
|
0,8
|
1,1
|
Таза борыш / Капитал
|
0,6
|
0,8
|
|
|
|
|
ЕДБ есебінсіз Топтың шоғырландырылған борышы 608 млрд. теңгеге ұлғайды және 2012 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша 5 349 млрд. теңгені құрады. ЕДБ есебінсіз меншік капиталдың мәні 2012 жылдың қорытындылары бойынша 6 993 млрд. теңгені құрады.
5-кесте. Топтың негізгі қаржылық көрсеткіштер (ЕДБ-сыз)
|
млрд. теңгемен
|
2012
|
2011
|
Борыш
|
5 349
|
4 741
|
Таза борыш
|
3 973
|
3 152
|
Топтың капиталы
|
6 993
|
5 900
|
2012 жылғы қорытындылар бойынша ЕДБ есебінсіз қаржылық тұрақтылық мәні мынаны құрады: Борыш/EBITDA – 3,5; Борыш/Капитал – 0,8.
6-кесте. Топтың ұзақ мерзімді қаржылық тұрақтылығының көрсеткіштері (ЕДБ-сыз)
|
|
2012
|
2011
|
Борыш / EBITDA
|
3,5
|
3,3
|
Таза борыш / EBITDA
|
2,6
|
2,2
|
Борыш / Капитал
|
0,8
|
0,8
|
Таза борыш / Капитал
|
0,6
|
0,5
|
Достарыңызбен бөлісу: |