Сабақтың тақырыбы: Тұйық етістік. Сабақтың типі: білімді меңгерту Сабақтың әдісі: баяндау,сұрақ-жауап

- Осы арқылы мен сабақтың тақырыбын ашқалы тұрмын.

Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы не туралы деп ойлайсыздар?

-Хат туралы.

-Олай болса,алдымен шығармашылық жазу жұмыстарына тоқталып өтейік. (Тірек сызба пайдаланылады).

Шығармашылық жазу жұмыстары

-Қазір хат неге мүлде сирек жазылады? ..

- Ия,қазіргі ғылым мен техниканың дамыуы хатты күнделікті қажеттіліктен ысырып шығарды.Адамдар қазір бір-бірімен телефон,интернет арқылы,ұялы телефон арқылы кез-келген уақытта байланысқа шыға алады,бірақ хаттың олардан үлкен айырмашылығы бар.Хатта сырыңды,ішкі сезіміңді сеніп жаза беруге болады.Бұл - әр адамның шығармашылық өз еңбегі.Хат үлкен сауаттылықты,жазу мәдениетін талап етеді.

Үнтаспадан оқушы хатының мәтінін тыңдатып,хаттың жазылу ретін,құрылысын оқушылармен бірге отырып талдау.

1.Амандасу.

2.Айтылмақ ой.

3.Қоштасу.

4.Хат жазушының аты-жөні.

5. Хаттың жазылған мерзімі.

Эпистолярлық жанр

Жалпы амандықты білдіретін хатттар

Қызметтік хаттар

Шығармашылық хаттар

Жеке хаттар

Жеке іскерлік хаттар

Ресми іскерлік хаттар

Әдебиеттегі хаттар

Жазылу түрі

Қара сөз,өлең түрінде

Қара сөз түрінде

Қара сөз,өлең түрінде

.

Пысықтау жаттығулары.

Шығармашылық жұмыстар (өз бетімен жұмыс)

Еркін жазу стратегиясы.

• 
  Дос құрбыңа хат жаз.
  
• 
  Мен сүйетін тұлғаға хат.
  
• 
  Бастауыш сыныпта сабақ берген ұстазыңа хат жаз.
  
• 
  Болашаққа хат.
  
• 
  Туысқандарыңның біріне хат жазып көр.
  
• 
  Б.Бұлқышевтың «Шығыс ұлына хат» шығармасы, хаттың қай түріне жатады?
  
• 
  Мына хаттан не ұқтың?
  
• 
  Ойыңды жинақтап айтып бер. (Ш.Уалихановтың Ф. Михайловичке жазған хаты)
  
• 
  Берілген хатты толықтырып көр
  
• 
  Хат кімге жазылған Эпистолярлық жанрдың қай түріне жатады
  
• 
  Хат үзіндісін негізге ала отырып,Ыбырайдың қызметі туралы айтып бер. (Ы.Алтынсариннің В.В. Катаринскийге жазған хатынан үзінді беріледі)
  

Хат-хабаршы.

Плакат –конвертпен жұмыс. Тақтаға ілінген плакат конверттің сыртын толтырып үйрену.

Сабақты бекіту.

1) БҮҮ стратегиясы.

Жазылу реті болады Бірнеше түрі бар

Қара сөзбен де,өлеңмен Шығармашылық жазу

де жазылады. жұмысының бір түрі
Сырыңды сеніп жазуға болады

Үйге тапсырма. Болашаққа хат жазу
«Қазақ тіл білімі» бойынша тест сұрақтары
1.қазақ тіл білімінің неше саласы бар?

А) 2 В) 3 С) 4 Д) 5 Е)6

А) 2 В) 3 С) 5 Д)1 Е)4

А) 2 В) 3 С) 5 Д) 6 Е)4

А) лексика В) морфология С) фонетика

Д)синтаксис Е) стилистика

5.Термин сөзді тіл білімінің қай саласы қарастырады?

А)морфология В)лексика С)синтаксис Д) фонетика Е) фразелогия

А)екпін В) сөз табы С)мағына Д) сөйлем мүшесі Е)қосымша

А) шылау В) жіктік С) үстеу Д) одағай Е) есімдік

А) туынды сөз В)біріккен сөз С) қос сөз Д) тіркескен сөз Е) қысқарған сөз

А) еліктеу сөз В) кірме сөз С) қос сөз Д) табу сөз Е) кәсіби сөз

А)морфология В)лексика С)синтаксис Д) фонетика Е) фразелогия

А) үн В) дауыс С) өкпеден шыққан ауа Д) әріп Е) дыбыс

А) дыбыс В) буын С) үн Д) кіші тіл Е) әріп

А) сызық В) фонема С) символ Д) әріп Е) әліпби

А) Ұ В) Т С) һ Д) й Е) Д

А) Өкпеден шыққан ауа В) дауыс шымылдығы С) ауыз қуысы

Д) мұрын қуысы Е) дыбыстау мүшелері

6.Қайсысы дыбыстау мүшесіне жатпайды?

А) көмей В) мұрын С) тіс Д) тіл Е) езу

А) я В) ц С) у Д) щ Е) ю

А) з,й,қ,м В) у,т,с,р С) ү,ф,х,һ Д) а,е,о,ұ Е) і,ь,ш,ц

А) ш В) ө С) ю Д) у Е) й

А) ф В) п С) ы Д) й Е) б

А) р,й,л В) л,о,ө С) с,ш,щ Д) а,е,ә Е) к,қ,ғ

А) буын В) тасымал С) әріп Д) екпін Е) дауыссыз дыбыс

А) ш В) қ С) т Д)А Е)п

А) езілік дауысты дыбыс В) ашық дауысты дыбыс С) дауыссыз дыбыс

Д) еріндік дауысты дыбыс Е) жуан дауысты дыбыс

5. Қай дыбыс жуан әрі еріндік дыбыс?

А) Ө В) ы С) а Д) ү Е)Ұ

А) 6 В) 7 С)5 Д) 8 Е) 4

А) бұрылу В) кемсіту С) әшкерелеу Д) құдалық Е) өшіру

8. Еріндік дауыстыларды тап.

А) а,ә,е,и В) ы,і,и,э С) а,о,ұ,ы Д) е,и,у,ө Е) ұ,ү,ө,о

А) ү В) ы С) у Д) і Е) ә

А) Тілдің ұшы кейін тартылып,үсті дөңестену арқылы

В) Тілдің ұшы ілгері созылып жатуы арқылы жасалады.

С) Еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалады

Д) Езудің кейін тартылуы арқылы Е) Жақтың кең ашылуы арқылы
«Дауысты дыбыстардың емлесі» тақырыбы бойынша
1. Буын талғайтын дыбысты тап.

А) у В) е С) а Д) ә Е) ы

А) жина В) айна С) арна Д) сұра Е) шайна

А) жүзігі В) қорқу С) қина Д) халқы Е) орыны

А) шоқу В) жымыю С) шошу Д) сыйымдылық Е) қиылыс

А) ілезде В) ілес С) ілми Д) іле-шала Е) ілгері

А) орын В) ойын С) жиын Д) қиын Е) тиын

А) ю В) ы С) ұ Д) я Е) й

А) қуыс В) тауық С) уақ-түйек Д) ауа Е) төлеу

А) қоюлау В) шытырман С) айтыскер Д) қауырсын Е) кісен

А) жай В) шай С) рәсуә Д) Фәтима Е) күмән

А) а В) п С) й Д) ғ Е) ж

А) у,й,н,р В) г,ж,д,в С) қ,ш,т,ф Д) м,ң,ғ,з Е)й,к,л,м

А) айналмалы В) тасқын С) жазғытұрым Д) ұзағырақ Е) жұғады

А) п-б В) ғ-қ С) к-г Д) с-ш Е) ф-в

А) ұяң В) үнді С) жуан Д) жіңішке Е) қатаң

А) тіл В) ерін С) жақ Д) дауыс Е) салдыр

А) қатаң В) үнді С) ұяң Д) жуан Е) жіңішке

А) үнді В) қатаң С) жуан Д) еріндік Е) ұяң

А) мұрын қуысы В) ауыз қуысы С) өкпеде

Д) кеңірдекте Е) жақта

10. Қосымшасы үндіден болған сөзді тап.

А) Жазда көлге шомылуға бардық В) Кешке құстар ұясына қонады.

С) Қазақ тілі кітабым сөмкеде екен. Д) Мұраттың ағасы машинамен келді.

Е) Ауылда гүл теруге бардым.

А) щ,х,һ,й В) в,ф,ч,ц С) б,д,г,ы Д) о, э,ю,я Е) ь,ю,я

А) киоскіге В) Омсктен С) актқа Д) шрифтті Е) ромбта

А) ватқа В) граммдап С) металдың Д) Кузбасстан Е) Кириллге

А) жұмыстар В) облысқа С) синустар Д) поездар Е) журналистер

А) Түнде подъездің жарығы сөніп қалыпты. В) Асшылар тамақты кеш дайындады.

С) Қызылордада жаңа ескерткіш ашылды. Д) Олар банктен ақша алды.

Е) Жайлауда демалған өте керемет.

А) парктан В) треске С) съезі Д) ансамбльге Е) рөлі

А) мен жер қазған геолог тармен таныстым. В) Мен таңертең кискіден газет алдым.

С) Базардан 3 килограмдап жеміс-жидек алдым. Д) Біз туристік сапарға шықтық.

Е) Ол машинаның рульіне отырды.

А) Оның ағасы киоскке келді. В) Класста ешкім жоқ екен, С) Бұларды штамптау керек

Д) Құмырсқа тынбай еңбек етеді. Е) «Гүлдер» ансамльінің концерті болды.

9. Үнді мен қатаң дауыссыздар қатар келген сөзді тап.

А) Биыл қыста ауа райы суық болды. В) Астана көркейіп келеді. С) Елімізде жетімдер үйі көбейіп барады. Д) Жиналыста көп мәселе қаралды. Е) Алыстан қарауытып біреу көрінді.

А) й В) ш С) б Д) з Е) п

А) дауыссыз дыбыс В) дауысты дыбыс С) әріп Д) қосарлы дыбыс Е) үнді д/з

А) Тарихи жерлерді аралау өте керемет. В) Ата-бабаларымыз өте мәдениетті халық болған.

С) Таудан төменге қарай құлдилады. Д) Ақырын басып үйге жақындады.

Е) Оның туысқаны жау тылында қаза тапты.

А) құ-мырс-қа В) дау-ыл-паз С) би-ік-тік Д) ке-мең-гер Е) бо-яу-шы

А) Асылбек кітабын сөмкеден таппады. В) Қыстыгүні үйге көмір әкелдік.

С) Әскерлер күні-түні жүгірді. Д) Кәсіпорындар бірлестігінің мәжілісі ертеңге өзгертілді.

Е) Біз қазірге дейін міндетімізді түсінген емеспіз.

А) тәрбие В) жәрмеңке С) бәтеңке Д) шемішке Е) күртеше

А) аспан В) жақсы С) тату Д) ақын Е) шешен

А) ортаңғы буын В) бірінші буын С) соңғы буын Д) ортаңғы ашық буын Е) ешбір буын

А) Септік жалғауы В) жіктік жалғауы С) тәуелдік жалғауы Д) көптік жалғауы Е) жұрнақ

А) күрделі сөз В) көмекші сөз С) туынды сөз Д) туынды сөз Е) біріккен сөз

А) тасымал В)әріп С) дыбыс Д) буын Е) екпін

А) Омар қалам мен қарандаш алды. В) Ертең емханаға баруым керек. С) Ол оқырмандардың сұрағына жауап берді. Д) Менің туысқаным қалада тұрады. Е) Балалар жұмыс істеп жүр.

А) -лар,-лер В) –кер,-гер С) –дан,ден Д) –тың,-тің Е) –лас,-лес

А) мансапқор В) кәсіпкер С) төрежан Д) аурухана Е) күлекеш

А) барыс септік В) жатыс септік С) шығыс септік Д) табыс Е) көмектес

А) т В) с С) х Д) ц Е) л

А) шекара,баспасөз баспана В) аман-есен,асты-үсті, әрі-бері С) Екібастұз,Алакөл, Бәйгеқұм

Д) отағасы, тасбақа, біршама Е) ешқашан, кейбір, әлдеқайда

7.Сөз ішіндегі ілгерінді ықпалды тап.

А) қара ала В) Бозжан С) көзқарас Д) саққұлақ Е) ала қаз

А) соңғы буынның жуан болуына қарай қосымшаның жуан жалғануы.

В) сөзде жуан-жіңішке дауыстылардың араласып келуі

С) Соңғы буынның жуан болса да, қосымшаның жіңішке жалғануы.

Д) қатар келген екі дыбыстың бір-біріне әсер етуі

Е) соңғы буынның жіңішке болуына қарай қосымшаның жіңішке жалғануы

А) Мен жастық шағымды сағындым. В) Ол есіктен сыртқа шықты С) Мен тапсырманы түсіндіріп болдым Д) Пышақтың ұшы майысып қалыпты Е) Дауыл басылды.

А) Кешкісін есікті ашсын. В) Болат әскерде аспазшы болған С) Оның әкесі соғыстан аман келді

Д) Жомарт жайбарақат отыр Е) Биылғы қыс қатал болды.
«Кейінді ықпал», «Орфография және орфоэпия» тақырыптары бойынша
1. Жазылуда ескерілетін кейінді ықпалды тап.

А) Үйдің ауласы тап-таза. В) Асан суды төгіп тастады. С) Таңғы сағат бесте жолға шықтық

Д) Бұл айтыста Сәкен жеңіп кетті. Е) Ол сөзден жеңіліп масқара болды.

2. Сөз ішіндегі кейінді ықпалды тап.

А) Біріне-бірі алшақ салынған он шақты үй тұр. В) Жерұйықты іздеп жөнелді.

С) Олжабек табиғатында момын ,қақ-соқпен ісі жоқ кісі. Д) Аманғалидың мазасы болмай отыр

Е) Ғабиденнің «Өмір мен өлім» романы жарық көрді.

А) Он жылдың ішінде талай шығармалар дүниеге келді. В) Олардың отау құрғанына биыл отыз жыл болды. С) Бір кездерде ақынның қасына еріп жүрген еді Д) Батыраш тым-тырыс болып ,жерге кіргендей күйге түседі. Е) Соғыс кезінде жаудың қорғанысын бұзып кетті.

А) Мен бұл өлеңді газеттен жазып алдым. В) Жиылып тұрған халық шулап қоя берді.

С) Далаға шықсаң,көк пен жерді көресің. Д) Ит-адамға шын дос жануар

Е) Екі әскер жолдың шетіне отырып тынықты.

А) жұлын В) құман С) құмұрсқа Д) бұрыс Е) Гүлнұр

А) Менің сұрағаным бола қоймады. В) Сөйлесіп тұрған бала кенеттен тоқтай қалды.

С) Өлі риза болмай,тірі байымас. Д) Менің қазақ тілін үйренгім келеді Е) Су айнадай тап-таза

7. Орфоэпия бойынша жазылған сөзді тап.

А) Сарыағаш В) дейінгі С) кемеңгер Д) бейбітшілік Е) күндүз

А) сыйымдылық В) тайаныш С) қиыншылық Д) жиналыс Е) хайуан

А) біріңғай В) Бегарыс С) Жаңғожа Д) бұлұттұ Е) Жанпейіс

А) бастаңғы В) диуана С) жаңбыр Д) қоңыз Е) Мақсат

А) машайық В) сопы С) жамағат Д) діни басқарма Е) муфтият

А) үлкен планета В) Абай даңғылы С) нарықтық экономика

Д) валюта бағамы Е) физикалық карта

3. Бұрын көнерген сөз болып қазір нелогизмге айналған сөзді тап.

А) апрель В) ай С) ғасыр Д) апта Е) байрақ

А) түбек,шүмек В) ауқат,тамақ С) былғары,тері Д) кебеже,сандық Е) қоржын,қалта

А) дуанбасы,пролетерият, қаған В) әсемпаз,өнерпаз,қыдырымпаз С) бизнес,карьера,орден

Д) акция,чек,бағалы қағаз Е) тәуелсіздік, егемендік, азаматтық

6. Қай қатар неологизм сөздерге жатады?

А) анализ,скидка В) класс,лампа С) сәулет,пайыз Д) градус,температура Е) хандық,барымта

А) көнерген сөз В) диалект сөз С) кірме сөз Д) термин сөз Е) кәсіби сөз

А)зәулім В) шалғай С) арық Д) ескі-құсқы Е) кішкентай

А) Табалдырықта отырма. В) Бидайға орақ түскелі тұр. С) Бау-бақшадан жеміс тердік

Д) Бүгін азанда ерте ояндым. Е) Оның нағашысы әскерден келді.

10. Историзмді тап.

А) мешіт В) имам С) жамағат Д) қылует Е) муфти

А) Апам ұршық иіріп отыр. В) Жазда қауын-қарбыз жеуге болады. С) Еуразия—ең үлкен құрлық

Д) Кеше қатты бұрқасын болды. Е) Балалар балық аулауға кетті.

2. Терминдерге тән ең басты белгі не?

А) дара мағыналы В) көп мағыналы С) жалпы халыққа түсінікті

Д) белгілі аймақта ғана қолданылады. Е) халық арасында жиі қолданылады.

3. Екі сыңары да кірме сөзден болған қос сөзді тап.

А) адам жаны В) азды-көпті С) тарс-тұрс Д) оқу-білім Е) хат-хабар

А) бағам В) ұжым С) қор Д) нарық Е) нотариус

А) орфографиялық заңдылық В) орфоэпиялық С) үндестік заңы Д) стильдік ерекшелік

Е) пунктуация

6. Тілдің сөздік құрамын байытатын сөзді тап.

А) диалект сөз В) көнерген сөз С) кәсәби сөз Д) термин сөз Е) кірме сөз

А) диірмен В) мұрап С) масақ Д) көсеу Е) келі

А) ықпал,буын,екпін В) синус,параллель,ромб С) білім,тұрмыс,тіршілік

Д) тұсау,тоқым,үзеңгі Е) ұзын,биік,алыс