-сынып. Орта ғасырлардағы дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: § 5. Ислам дүниесі мәдениетінің дамуы.

Сабақтың мақсаты:

• 
  Араб жерінде ислам дінінің шығуы, Мұхаммед пайғамдар туралы өткен сабақты қайталау отырып, ислам дүниесі мәдениетінің дамуы, яғни араб мәдениетінің дамуы мен оның дүниежүзілік маңызына көңіл бөлу.
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:меккенің суреті, «Меккеге сапар» атты фильмді тамашалату.

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Арабтар қандай дінді ұстанып дамытып отыр?
  
• 
  Құран Кәрім қай тілде түскен?
  
• 
  Жаһилиет дәуірі қай ғасырларға дейін өмір сүрді
  
• 
  711-718 жж. Арабтар қай елді жаулап алып, қандай мемлекет құрды?
  
• 
  Омейя әулетінің билік еткен кезеңі? /661-750/
  
• 
  Аббас әулетінің билік еткен кезеңі? /7501258/
  
• 
  Әмірдің екі орынбасарлары қандай істермен айналысты?
  
• 
  Аббас әулетінің ең соңғы халифі кім?
  

1. 
   Ислам діні және Мұхаммед пайғамдар (с.ғ.с.)
   
2. 
   Араб елдірінің мәдениеті
   

• 
  Ислам діні қалай пайда болды?
  
• 
  Оның негізін қалаушы туралы не білесіңдер?
  
• 
  Араб саудагерлері дүние жүзіне қалай белгілі болды?
  
• 
  Қанай араб ақындарын, олардың қандай туындыларын білесіңдер?
  
• 
  Ең ірі кітапхана қай қалада болды?
  

Үйге тапсырма: §5.

Сабақтың тақырыбы: §6. Ерте орта ғасырлардағы Орталық Азия жеріндегі феодалдық қатынастар.

Сабақтың мақсаты:

• 
  Эфталит мемлекеті оардың шаруашылығы мен мәдениеті, мемлекеттің ыдырау себептері туралы айту;
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Ислам діні қалай пайда болды?
  
• 
  Оның негізін қалаушы туралы не білесіңдер?
  
• 
  Араб саудагерлері дүние жүзіне қалай белгілі болды?
  
• 
  Қанай араб ақындарын, олардың қандай туындыларын білесіңдер?
  
• 
  Ең ірі кітапхана қай қалада болды?
  

1. 
   Эфталит мемлекеті
   
2. 
   Шаруашылығы мен мәдениетінің дамуы
   
3. 
   Эфталит мемлекетінің ыдырауы
   

Патриархтық қатынас үстем болды
Бақташылар жылқы мен қой өсірген		Құлеңбегі кеңінен пайдаланылды
Сауда	Ірі жер иелері		Қауымдық жер

• 
  Эфталит мемлекетінің жерін картадан көрсетіңдер.
  
• 
  Эфталиттер мемлекеті қашан құрылды?
  
• 
  Эфталит тайпаларының шаруашылығы қандай болды?
  
• 
  Эфталит мемлекетінің ежелгі мәдениетінен қандай белгілер сақталған?
  
• 
  Түріктер мен ирандықтар Эфталит мемлекетін қай жылдары неліктен жаулап алды?
  

Үйге тапсырма: §6.

Сабақтың тақырыбы: §7.Ерте орта ғасырлардағы славяндар

Сабақтың мақсаты:

• 
  Батыс, оңтүстік, шығыс болып бөлініп, ерте орта ғасырларда өмір сүрген славяндардыңқоғамдық құрылысы туралы толық түснік беру;
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Эфталиттер мемлекеті қашан құрылды?
  
• 
  Эфталит тайпаларының шаруашылығы қандай болды?
  
• 
  Эфталит мемлекетінің ежелгі мәдениетінен қандай белгілер сақталған?
  
• 
  Түріктер мен ирандықтар Эфталит мемлекетін қай жылдары неліктен жаулап алды?
  

1. 
   Батыс және оңтүстік славяндар
   

• 
  Шығыс славяндар туыстас орыс, украин, белорус халықтарының арғы тегі болып табылады.
  

1. 
   Шаруашылығы
   
2. 
   Қоғамдық құрылысы
   
• 
  ҮІІ-ІХ ғасырлар аралығында Батыс және Оңтүстік слаян тайпаларында таптық қоғам жіктеліп, мемлекеттер құрылды.
  

• 
  Славян тайпалары қанша топқа бөлінді? Әр топтағы славяндардың аттарын атап беріңдер? Ұлы Морав мемлекеті Еуропаның қай жерінде орналасқан?
  
• 
  Шығыс славян тайпаларының жерін картадан көрсетіңдер.
  

Үйге тапсырма: §7. Оқып келу. Кестені аяқтау.

Сабақтың тақырыбы: §8. Киев Русінің құрылуы

Сабақтың мақсаты:

• 
  Ежелгі орыс мемлекеті «Киев Русі» мемлекетінің құрылуы, Игорьдің өлімі, Святославтың сыртқы саясаты туралы балаларға түсіндіру;
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Славян тайпалары қанша топқа бөлінді? Әр топтағы славяндардың аттарын атап беріңдер?
  
• 
  Ұлы Морав мемлекеті Еуропаның қай жерінде орналасқан?
  
• 
  Польша мемлекетінің тұңғыш кінәзі кім болды?
  
• 
  Шығыс славян тайпаларының жерін картадан көрсетіңдер.
  
• 
  Аспарух ханның шыққан тегі кім болған?
  

1. 
   Киев Русі мемлекеті құрылуының алғышарты
   
2. 
   Ярослав Мудрый тұсындағы Русь (1019-1054)
   
3. 
   Ежелгі орыс мемлекетінің мәдениеті
   
4. 
   Жазу, жылнама
   
5. 
   Мемлекет және оқу
   
6. 
   Ежелгі орыс әдебиеті
   

Киев Русі кінәзд-нің шығу тегі туралы көзқарас	Киев Русі мемлекетінің күшеюі

• 
  Ежелгі Орысмемлекеті құрылуының алғышарттары
  
• 
  Киев Русінде феодалдық қатынастар қалай дамыды?
  
• 
  Святослав қандай сыртқы саясат жүргізді?
  

Үйге тапсырма: §8. Кестені аяқтау. Параграфты оқу.

Сабақтың тақырыбы: §9. Феодалдық құрылыстың ерекшеліктері

Сабақтың мақсаты:

• 
  Ертедегі орта ғасырдағы феодалдық қоғамның шаруашылығы және оның өзіне тән ерекшеліктері туралы түсінік қалыптастыру.
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Ежелгі Орысмемлекеті құрылуының алғышарттары
  
• 
  Киев Русінде феодалдық қатынастар қалай дамыды?
  
• 
  Игорьді древляндар неге өлтірді деп ойлайсыңдар?
  
• 
  Святослав қандай сыртқы саясат жүргізді?
  

1. 
   Феодалдық құрылыстың негізгі белгілері
   

   себу	пар	Бірінші жыл
   пар	себу	Екінші жыл

2. 
   Натуралды шаруашылық
   
• 
  Сауда-саттық пен экономикалық байланыстардың төмен дәрежеде болуы
  
• 
  Қажетті азық-түлік пен бұйымдар поместьенің өзінде өндірілді
  
• 
  Орталық мемлекеттік билік әлсіз болды
  
• 
  ҮІ-Х ғасырларда Батыс Еуропа елдерінде осындай натуралды шаруашылық үстемдік құрды. Мұндай шаруашылық кезінде еш нәрсе сатылмады және сатып алынбады.
  

3. 
   Феодалдық бытыраңқылық
   
4. 
   Феодалдық қырқысулар
   

• 
  Феодалдық құрылыстың басты белгісі қандай?
  
• 
  Феодалдық құрылыс оған дейінгі құрылыстарға қарағанда не себепті озық болды? Натуралды шаруашылық дегенді қалай түсінесіңдер?
  

Үйге тапсырма: §9.

Сабақтың тақырыбы: §10. Ерте орта ғасырлардағы феодалдар

Сабақтың мақсаты:

• 
  Феодалдық сатыға тән белгілерді ашып көрсету, феодалдардың тұрымысы мен дәстүрлері, әдет-ғұрыптары туралы түсінік қалыптастыру, феодалдың замогы туралы мағлұмат беру.
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Феодалдық құрылыстың басты белгісі қандай?
  
• 
  Феодалдық құрылыс оған дейінгі құрылыстарға қарағанда не себепті озық болды?
  
• 
  Натуралды шаруашылық дегенді қалай түсінесіңдер?
  

«ККК»әдісі бойынша оқушыларды

• 
  Король
  
• 
  Герцогтар мен графтар
  
• 
  Барондар
  
• 
  Рыцарьлар
  
• 
  Шаруалар етіп бөліп берілген тақырыптар бойынша өздігінен жұмыс жасатқызу.
  

1. 
   Феодалдық саты
   
2. 
   Феодалдардың тұрмысы мен әдет-ғұрыптары
   
3. 
   Феодалдардың замогы
   

• 
  Феодалдық саты қандай баспалдақтарға бөлінді?
  
• 
  Феодалдар шаруашылығы қалай дамыды?
  
• 
  Рыцарьлардың басты міндеті қандай болды?
  
• 
  Феодалдық замок қандай қызмет атқарды?
  

Үйге тапсырма: §10.

Сабақтың тақырыбы: §11.Орта ғасырлардағы шаруалар.

Сабақтың мақсаты:

• 
  Шарулардың қоғамдағы орны, олардың жікке бөлінуі, шаруалардың міндеттері, тұрмысы туралы оқушыларға түсіндіру.
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Феодалдық саты қандай баспалдақтарға бөлінді?
  
• 
  Феодалдар шаруашылығы қалай дамыды?
  
• 
  Рыцарьлардың басты міндеті қандай болды?
  
• 
  Феодалдық замок қандай қызмет атқарды?
  

1. 
   Шаруалардың ортағасырлық қоғамдағы орны
   
2. 
   Шаруалардың жікке бөлінуі
   
• 
  Шаруалардың екінші табына жататын жеке басы ерікті шаруалар Англияда «вилландар» еді. Олардың жағдайы біраз жеңілдеу болды. Олар өз қарамағындағы мүліктерін, еңбек құрал-жабдықтарын еркін жұмсай алды. Ерікті шаруалар өз жер үлесін мұрагерлік жолмен балаларына қалдыруға құқылы болатын.
  

• 
  Соғыста жүрген ауылдастарын азық-түлікпен қамтамасыз етіп отырды.
  
• 
  Феодалдан алған жері үшін міндеткерлік:
  

• 
  Барщина
  
• 
  Оброк төледі
  
• 
  Қоғамдық жұмыстар
  
  • 
    Тегін көпір салу, жол жөндеу жұмыстарын атқару.
    

1. 
   Шаруалардың тұрмысы
   
2. 
   Шаруалардың феодалдармен күресі
   

Сабақты бекіту:

• 
  Үш қауымдық топ теориясының басты қағидасы қандай?
  
• 
  Шаруалар қандай топтарға жіктелді?
  
• 
  Шаруалар қандай міндеткерліктер атқарды?
  
• 
  Шаруалардың феодалдарға қарсы күресінің қандай түрлері болды?
  

Үйге тапсырма: §11.

Сабақтың тақырыбы: §12. Бір орталықтанған монархиялардың құрылуы.

Сабақтың мақсаты:

• 
  Еуропада орталықтанған мемлекеттердің құрылуының қажеттіліктері туралы айту;
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Үш қауымдық топ теориясының басты қағидасы қандай?
  
• 
  Шаруалар қандай топтарға жіктелді?
  
• 
  Шаруалар қандай міндеткерліктер атқарды?
  

1. 
   Орталықтанған монархиялық мемлекеттердің құрылуы
   

   І сословие	ІІ сословие
   дінбасылар	Дворяндар
   ІІІ сословие
   шаруалар	Ауқатты қала халқы
   қолөнершілер	Қала кедейлер

2. 
   Еуропадағы сословиелік-өкілдік монархия
   

• 
  Бірте-бірте мұндай өкілдік билік түрі Еуропаның көптеген мемлекеттерінде пайда болды. Кастилияда ондай билік 1137 жылы құрылып, «кортес» деп аталса, Англияда ол 1265 жылы құрылып, «парламент» деп аталды. Францияда 1302 жылы – «бас штаттар», Чехия мен Полшада «сейм» деп аталатын билік жүргізу топтары құрылды.
  

• 
  Бір орталықтандырылған мемлекеттің құрылуына кімдер мұқтаж болды?
  
• 
  Қолөнер мен сауданың дамуына кімдер зиян келтіріп отырды?
  
• 
  Монархия деген не?
  
• 
  Еуропа елдеріндегі өкілетті билік түрлері қалай аталды?
  

Үйге тапсырма: §12. Қазақстан Республикасының парламенті туралы мәлңмет жинап келу.

Сабақтың тақырыбы: §13. ХІ-ХҮ ғасырлардағы Франция

Сабақтың мақсаты:

• 
  Францияның бірігуі, Жакерия,француз халқының батыр қызы Жанна д Арк-тың өз елін қорғаудағы ерлігі туралы түсіндіру.
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Бір орталықтандырылған мемлекеттің құрылуына кімдер мұқтаж болды?
  
• 
  Қолөнер мен сауданың дамуына кімдер зиян келтіріп отырды?
  
• 
  Корольдер неге қала тұрғындарымен одақтасты?
  
• 
  Монархия деген не?
  
• 
  Еуропа елдеріндегі өкілетті билік түрлері қалай аталды?
  

1. 
   Француз жерлерінің бірігуі
   
2. 
   Жүз жылдық соғыс. Жакерия
   
3. 
   Француз халқының басқыншыларға қарсы күресуі. Жанна д Арк.
   
4. 
   Елді саяси біріктіруді аяқтаудың алғышарттарыХІ Людовик және оның корольдік өкіметті нығайту жолындағы қызметі
   

• 
  Король
  

• 
  Нормандия, Анжу, Аквитания, Тулуза т.б. иеліктері қосып алынды
  
• 
  Бас штаттар шақырылды. Жүз жылдық соғыста жеңіп шықты
  
• 
  Тұрақты әскер құрылды.Бургундия басып алынды, ХҮ ғасырдың аяғында Францияны біріктіру аяқталды.
  

• 
  Жүз жылдық соғыстың себебі неді?Жакерия деген не? Ол қай жылдары болды? Жанна д Арк Жүз жылдық соғыста қандай рөл атқарды?
  
• 
  ХІ Людовик пен Батыр Карл арасындағы соғыс не үшін болды?
  

Үйге тапсырма: §13.

Сабақтың тақырыбы: §14. ХІ-ХҮ ғасырлардағы Англия

Сабақтың мақсаты:

• 
  Нормандардың Англияны жаулап алуы, бір орталықтанған мемлекет құрудағы мақсатын,Уот Тайлер басқарған шаруалар көтерілісі туралы толық түсінік беру;
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Жүз жылдық соғыстың себебі неді?
  
• 
  Жакерия деген не? Ол қай жылдары болды?
  
• 
  Жанна д Арк Жүз жылдық соғыста қандай рөл атқарды?
  
• 
  ХІ Людовик пен Батыр Карл арасындағы соғыс не үшін болды?
  

1. 
   Англияны нормандардың жаулап алуы.
   
2. 
   Англияда бір орталыққа бағындырылған мемлекеттің күшеюі
   
3. 
   Парламенттің құрылуы
   
4. 
   Уот Тайлер басқарған шаруалар көтерілісі
   
5. 
   Ал қызыл және ақ раушандар соғысы
   

• 
  Нормандардың Англияға басып кіруіне не себеп болоды?
  
• 
  «Қаһарлы сот» кітабы қашан жазылды?
  
• 
  Ағылшын парламенті қашан құрылды?
  
• 
  Ал қызыл және Ақ раушандар арасындағы соғыстың себебі неде?
  

Үйге тапсырма: §14.

Сабақтың тақырыбы: §15. ХІ-ХҮ ғасырлардағы Германия.

Сабақтың мақсаты:

• 
  Германия жерлерінің мемлекеттік –саяси дамуы ерекшеліктері,герман рыцарьлары,еркін қалалар, германиядағы шіркеу орталықтарының жағдайы туралы айту;
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Нормандардың Англияға басып кіруіне не себеп болоды?
  
• 
  «Қаһарлы сот» кітабы қашан жазылды?
  
• 
  Ағылшын парламенті қашан құрылды?
  
• 
  Ал қызыл және Ақ раушандар арасындағы соғыстың себебі неде?
  

• 
  Германия жерлерінің мемлекеттік –саяси дамуы ерекшеліктері,
  
• 
  Герман рыцарьлары. Еркін қалалар
  
• 
  Германиядағы шіркеу орталықтарының жағдайы
  

• 
  ХІ-ХҮғғ. Германия жерлеріндегі саяси даму ерекшеліктері қандай болды?
  
• 
  Германия рыцарьларының мақсат-мүддесі нені көздеді? Мақсаттарына жету үшін рыцарьлар не істеді?
  
• 
  Германияның орта ғасырлардағы қалалары не үшін күресті?
  
• 
  Олардың өзара және шет елдермен байланыстары қандай болды?
  

Сабақтың тақырыбы: §16. ХІ-ХҮ ғасырлардағы Испания

Сабақтың мақсаты:

• 
  Испанияны арабтардың жаулап алып мемлекет құруы, арабтар мен испандықтардың реконкиста атты соғысы, испаниядағы күпірлерге қарсы күрес туралы баяндау;
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  ХІ-ХҮғғ. Германия жерлеріндегі саяси даму ерекшеліктері қандай болды?
  
• 
  Германия рыцарьларының мақсат-мүддесі нені көздеді? Мақсаттарына жету үшін рыцарьлар не істеді?
  
• 
  Германияның орта ғасырлардағы қалалары не үшін күресті?
  
• 
  Олардың өзара және шет елдермен байланыстары қандай болды?
  

1. 
   Арабтармен күрес
   

Кордова халифаты (756-1031)
Ауыл шаруашылығы жедел қарқынмен дамыды	Қалалар өсті	Медицина, математика, география ғылымдары дамыды

2. 
   Реконкиста. Испанияның бірігуі
   
3. 
   Католик шіркеуі. Инквизиция және күпірлерге қарсы күрес
   

• 
  Реконкиста деген не? Ол қашан , немен аяқталды?
  
• 
  Испанияны кімдер, қашан, қалай біріктірді?
  
• 
  Католик шіркеуі реконкистаға не үшін қатысты?
  
• 
  Күпірлерге қарсы күрестің мақсаты қандай болды?
  
• 
  Инквизиция деген не?
  

Үйге тапсырма: §16. «Кордова халифаты» атты тақырыпта реферат жазып келу.

Сабақтың тақырыбы: Бақылау жұмыс

Сабақтың мақсаты:

• 
  І тоқсанда өткен материалдарды қайталай, пысықтай отырып, алған білімдерін одан әрі орнықтыру;
  
• 
  Оқушылардың оқулықпен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын, тарихи ұғымдарды талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
  
• 
  Оқушыларды дүниежүзілік мәденеиттің басты жетістіктерімен сусындата отырып, адамгершілікке, елін, туған жерін құрметтей білуге тәрбиелеу
  

Әдісі: интерактивті, ойын, сұрақ-жауап

Көрнекілік:карта, суреттер, сызба

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Реконкиста деген не? Ол қашан , немен аяқталды?
  
• 
  Испанияны кімдер, қашан, қалай біріктірді?
  
• 
  Католик шіркеуі реконкистаға не үшін қатысты?
  
• 
  Күпірлерге қарсы күрестің мақсаты қандай болды?
  
• 
  Инквизиция деген не?
  

Сабақтың тақырыбы: §17. XI-XV ғасырлардағы Италия

Мақсаты:

1. 
   Білімділік: Италияның саяси, әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктерінің себептері мен салдарын ашып көрсету. Өткен сабақтағы Испанияның XV ғасырдың аяғына қарай бір орталыққа бағындырылған мемлекетке айналғандығын оқушылардың есіне сала отырып , ол елдің көршісі Италияның не себепті бытыраңқы күйде қала бергендігіне, дегенмен XI-XV ғасырлардағы Италияның экономикалық дамуынан алдыңғы қатардағы елдердің бірі болғандығын, қалалардың тәуелсіздік алып, жоғары дәрежеде дамығандығын айту.
   
2. 
   Жетілдіру: Италияның XI-XV тарихын баяндай отырып, дүние жүзі тарихынан алған білімдерін жетілдіру.
   
3. 
   Тәрбиелік: Ұлтжанды, білімді, тарихи санасы қалыптасқан азамат тәрбиелеу.
   

Әдісі: Интерактивті

Көрнекілік: Компьютер, нақыл сөздер, Италияның картасы т.б.

Пән аралық байланыс: География, математика, бейнелеу, Қазақстан тарихы т.б.

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі

• 
  Оқу құралын тексеріп, түгелдеу.
  
• 
  «Хабар»
  
• 
  Оқушылардың зейінін сабаққа аудару
  

1. 
   Орта ғасырлар тарихы нешеге бөлінеді? /3/
   
2. 
   Біз қазір қай кезеңіндеміз? /Дамыған орта ғасырлар XI-XV ғасырлар/
   
3. 
   Дамыған орта ғасырлар несімен ерекшеленеді. /феодализмнің орнығуы мен дамуы/
   
4. 
   Жалпы Еуропаға мәдениет пен ғылым орта ғасырларда барды. Бұл мәдениетті кімдер жеткізді, және қай ел арқылы? /Арабтар, Испания арқылы./
   

1. 
   Ортаға 4 оқушыны шығарып «Бетпе-бет» арқылы бірін-біріне сұрақтар қояды.
   
2. 
   «Ия жоқ» ойыны
   

• 
  756 жылы Кордова әмірлігі құрылды /ия/
  
• 
  Арабтар Испанияны 711-717 жылдары басып алды /жоқ/
  
• 
  Реконкиста деген қайтарып беру /жоқ/
  
• 
  Инквизиция күпірлермен күрес /ия/
  
• 
  Инквизиция 1485 жылы құрылды /жоқ/ 1480
  
• 
  Испаниядағы күпірлерді қырып жою аутодафе деп аталды /ия/
  

Италия дегенде ойымызға не оралады, не туралы не айтқымыз келеді?

• 
  Италия дегенде көзіме етік елестейді.
  
• 
  Италияндықтар қызу қанды халық.
  
• 
  Өткен аптада Италия премьер министрі Бирлускони келіп кетті.
  
• 
  Ертеректе Визувий тауында вулкан атқылап Неаполь қаласын басып қалған.
  
• 
  Қазір Неаполь қаласы ашық аспан астындағы музей.
  
• 
  Макаронның отаны
  
• 
  Астанасы Рим. Рим архитектурасы өте жақсы дамыған қала.
  
• 
  Ласкала театры бар. Опера әншілері осы театрда өз білімдерін тереңдетіп, дауыстарын шыңдайды. Ә. Дінішев, Майра Мұхаммедқызы.
  
• 
  Су үстіндегі қала Венеция /«Анна» фильмінен көрген боларсыздар/
  
• 
  Олай болса бүгінгі өтетін жаңа сабағымыз Италия.
  

1. 
   Қала мемлекеттері және олардың ерекшеліктері
   
2. 
   Венецияның күшеюі
   
3. 
   Флоренция
   
4. 
   Медичилердің банк қызметі
   
5. 
   Савонарола
   

1. 
   Қала мемлекеттері және олардың ерекшеліктері.
   

Бірақ онда бұрынғы қалалар ұлғайып, жаңа қалалар қатары өсті. Қалалардың дамуына кресшілер жорығы себеп болды. Кресшілерді азық-түлік, киім-кешек, қару-жарақпен қамтамасыз етуед Италия мол табысқа кенелді.Қалалар сауда мен қолөнер орталықтарына айналды.

Қалалар алғаш ірі феодалдардың жерінде орналасқандықан, оларға тәуелді болды. Феодал-мырза пополандар деп аталған қала тұрғындарынан алым-салық жинап, қолөнер мен сауданың дамуына кедергі келтіріп отырды. Қалалардың феодал-мырзаға қарсы күресіне көмектесетін король өкіметі болмады, сондықтан пополандар ұсақ феодалдар-вальвассорлармен одақтасты.

Ірі,бай қалалар маңындағы ұсақ қалаларды өзіне қосып алып, иеліктерінің шеңберін ұлғайтты. Мұндай ірі қалалар басқа қалалармен, тіпті басқа мемлекеттермен сауда жасау, соғысу, бітім жасау мәселелерін де өздері шеше бастады. Сөйтіп Италияда қала-мемлекеттер пайда болды. Олар Венеция, Генуя, Пиза, Равенна, Флоренция сияқты қалалар е

• 
  Кресшілер жорығы-
  
• 
  Бытыраңқы-
  
• 
  Пополандар-қала тұрғындары
  
• 
  Вальвассорлар-ұсақ феодалдар
  
• 
  Коммуналар-
  
• 
  Қала-мемлекеттер-