Сабақтың тақырыбы: Адам және өсімдіктер мен жануарлар

Қанша? Неше? Нешінші?

Дүниетану сабағынан құстардың қандай түрлерін өттік ?

Үй құстары, суда жүзетін құстар, дала құстары.

Үйрек суда жүзетін құс, көгершін – бақыт , бейбітшілік құсы деп аталады.

Өлең кім туралы?

Өлеңді жазған кім?

Заттың санын білдіретін сөздерге қандай сұрақтар қойылады?

Оқушылардың барлығына сурет беріледі. Сол суреттегі заттардың санын жазу керек.
ІХ. Үйге тапсырма:

«Домалақ ана» өлеңін мәнерлеп оқу.

«Жақсы адам» тақырыбына эссе жазу.

134-жаттығу

Бәйтерек ағашын безендіру арқылы мадақтап бағалаймын

Сабақтың мақсаты: Заттың санын білдіретін сөздер қанша? неше? Ұғымы туралы білімдерін пысықтау. Қазақтың үш биі туралы мағлұмат беру. Жаттығулар орындау арқылы оқушылардың ойлау қабілетін, сөздік қорын, есте сақтау қабілеттерін дамыту. Отанын сүюге, туған жерін, елін,халқын қорғауға тәрбиелеу.

Амандасу, түгендеу, оқушылардың сабаққа зейінін  аудару.

-Екі көз не үшін керек?

– Барлық жақсылықты көру үшін.

-Екі құлақ не үшін керек?

-Ақыл-кеңес тыңдау үшін.

-Екі қол не үшін керек?

-Елге көмек беру  үшін.

-Екі аяқ не үшін керек?

-Шетте жүрсең,туған жерге жету үшін..

1. Ұранымыз: «Жақсы оқу, үлгілі болу».

2. Мақсатымыз: «Еңбектену, 4-5-ке қол жеткізу»
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

«Домалақ ана» өлеңін мәнерлеп оқу. «Жақсы адам» тақырыбына эссе жазу.

134-жаттығу

Ережелерді қайталау.

– Кім?Кімдер?Не?Нелер? сұрақтарына жауап беретін сөздер кімнің және ненің атын білдіреді?Мысал келтірейік.

– Қандай сөздер бас әріппен басталып жазылады?Мысал келтірейік.

-Не істеді?Не қылды? Қайтті?сұрақтарына жауап беретін сөздер  нені   білдіреді?Мысал келтірейік.

-Қандай? Қай? сұрақтарына жауап беретін сөздер заттың  несін білдіреді?Мысал келтірейік.

-Қанша?Неше?Нешінші? сұрақтарына жауап беретін сөздер заттың несін білдіреді?Мысал келтірейік.

– Балалар жылдың неше мезгілі бар? (4)

– Қазір қай мезгіл? (көктем)

– Көктем айлары нешеу? (3)

– Сен нешінші сыныпта оқисың? (бірінші)

– Жасың нешеде? (сегізде)

– Сен нешінші партада отырасың? (үшінші)

– Мен сендерге қандай сұрақтар қойдым? (Қанша? Неше? Нешінші?)

– Ендеше балалар бүгін біз сендермен заттың санын білдіретін сөздерге арналған жаттығу жұмысын орындаймыз.

136- жаттығу.(жазбаша) Сандарды сөзбен жазу.

11,12,13,14

Үлгі: он бір, …

Екі таңбалы сан атауларының бөлек жазылатынын естеріңе сақтаңдар.
Сергіту сәті.

Көк аспанға қараймын, Келген құсты  санаймын,

Үшбұрыш  болып тырналар, Көк жүзінде сырғанар.
138- жаттығу. Көп нүктенің орнына аптаның нешінші күні екенін жазыңдар.(ауызша)

Аптаның нешінші күнін білдіретін сөзді тап.

Дүйсенбі-аптаның бірінші күні. Сейсенбі-… … … .

Сәрсенбі-… … … . Бейсенбі-… … … .

Жұма-… … … . Сенбі-… … … .

– Бүгін біз сендермен Үш би.

Төле би ақылды,әділ адам болған.

Қаздауысты Қазыбек би тапқыр,батыл,шешен атанған.

Әйтек би шешендігіне қоса,ел басқарған.

Қазақтың бұл үш биі-халық қамын ойлаған адамдар.
Оқулықпен жұмыс.

Н. Оразалиннің «Үш би» өлеңін оқиық.

–Өлеңнің ішінде заттың санын білдіретін сөзді табыңдар?

-Төле би мен Қазыбек,Әйтеке биді-кім дейді?

-Еліне қандай болған?

-Көліне қандай болған?

-Жеріне не болған?

-Кімнің туын ұстаған?

-Кімнің намысын ұштаған?

-Қасиетті үш бабамызды қалың қазақ кім деп тұтар?

-Қазақтың үш биі туралы не айтамыз?
Мақал оқыту,түсіндіру.

Шешен сөз бастар,

Батыр қол бастар.

-Батырлар туралы қандай мақал-мәтелдер білесіңдер?

– Шешен деп кімді айтамыз?

– Батыр деп кімді айтамыз?

Сан есім ережесін, сұрақтарын қайталау.
Ү. Сабақты қорытындылау

-Біз нені білдік?

-Қанша?Неше?Нешінші? сұрақтарына жауап беретін сөздер заттың несін білдіреді? Мысал келтір.

– Келешекте нені білгіміз келеді?

– Сан есімнің түрлерін.
ҮІ. Үйге тапсырма беру

«Үш би» өлеңін жаттау. 137- жаттығу.(ауызша)

Бәйтерек ағашын безендіру арқылы мадақтап бағалаймын.

Сабаққа жақсы, белсенді қатысқан оқушыларды мадақтап, бағалау.

Сабақтың көрнекілігі: электронды оқулық, кеспе қағаздар, суреттер мен дидактикалық материалдар

І. Ұйымдастыру

Амандасу, түгендеу, сабаққа назарларын аудару
Психологиялық дайындық

Амансын ба алтын күн,

Амансынба көк аспан,

Амансын ба жан досым,

Жылуыма жылу қос
ІІ. Үй тапырмасын тексеру

«Санамақ» өленің жатқа сұрау

Жаңа сабақты бастамас бұрын біз «Сөзжұмбақты» шешіп алайық. Сөзжұмбақты дұрыс шешсек бүгінгі біздің жаңа тақырыбымыз шығады.

Сұрақтары:

Өсімдіктің жер асты мүшесі?

«Адам болам десеңіз» деген өлеңді кім жазды?

«Тарту» өлеңін кім жазды?

Бірінші қосылғыш 4, екінші қосылғыш 2, қосындының мәні нешеге тең?

Гүлден не пайда болады?

Азайғыш 6, азайтқыш 1, айырманың мәні нешеге тең?

Ұлы Жеңіске биыл неше жыл толады?

«Орман емшісі» деп аталатын құс.

Сонымен қызыл жолақшада қандай сөз шықты? Ендеше бүгін біз Махамбет деген батырмен танысамыз. «Махамбет кім екнің білеміз бе? Ендеше тақтаға қараймыз. Махамбет туралы слайд көрсетіледі.

Ал «тапқырлық» деген сөзді сендер қалай түсінесіңдер?
Оқулықпен жұмыс

Ана тілі оқулығының 153 бетін ашамыз. Мұғалім мәтіннің мазмұнымен оқушыларды танстырады. Оқу түрлерімен жұмыс:

Іштей оқу

Үш қатарға бөліп оқу.

Мәтін бойынша сұрақтар қою. Мәтінді оқыдық, талдадық, ал енді осы мәтінді ортаға шығып бізге кім мазмұндай алады?
Сергіту сәті.

Он қолымда бес саусақ,

Сол қолымда бес саусақ

Қосып енді екеуін

Болып шықты он саусақ.
Дәптерімізді ашып, бүгінгі күнді жазамыз. Көркем жазу « М м» әрпі.

Интерактивті тақтадан мақал беріледі. Мақалды жатқа жазу.

Ал енді тағы да басқа «сөз» «тапқырлық» туралы мақалдарды білеміз бе ?
ІҮ. Сабақты қорытындылау
Шығармашылық тапсырма.

кім? Не? Кімдер? Нелер? Деген сұраққа жауап беретін сөздерді теріп жазады.

қандай? қай? сұраққа жауап беретін сөздерді теріп жаз.

не істеді? Не қылды? қайтты? деген сұраққа жауап беретін сөздерді тауып жаз.

153-154-бет 141-жаттығу

Сабаққа жақсы, белсенді қатысқан оқушыларды мадақтап, бағалау.

Сабақтың тақырыбы: Жұмбақ шешіп, жаңылтпаш айтайық, құрастырайық.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға жұмбақты ойлана отырып шешуге, жаңылтпашты нақышына келтіріп, жаңылмай отырып айтуға үйрету. Жұмбақ шешіп, жаңылтпаш айтып жарысу арқылы оқушылардың қызығушылықтарын, есте сақтау қабілеттерін дамыту. Халық ауыз әдебиетін тереңірек білуге, қадірлеуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: сайыс сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндіру, ой толғату, ойын, сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: нақыл сөздер, электронды оқулық, дидактикалық материалдар.

І. Ұйымдастыру

Амандасу, түгендеу, сабаққа назарларын аудару
Психологиялық дайындық

Амансын ба алтын күн,

Амансынба көк аспан,

Амансын ба жан досым,

Жылуыма жылу қос
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

153-154-бет 141-жаттығу

Мақсатымыз халық ауыз әдебиетін терең ұғыну, мақалдың мағынасын білуге, жұмбақты ойланып шешуге, жаңылтпашты шатаспай айтуға дағдыландыру.

Ойтолғау

Халық ауыз әдебиеті дегеніміз не?

Оларға не жатады?
ІҮ. Жаңа сабақ

Мақалдар – халық ауыз әдебиетінің бір түрі. Халықтың өмірлік ой тәжірибесінен алынған ой түйіні. Мақалдар көлемі аз болғанымен мағынасы өте терең. Әр түрлі тақырыптарда айтылады.

Жұмбақтар – ауыз әдебиетінің ең ескі түрі. Жұмбақтар адамның ақыл ойын дамытады. Байқағыштық пен тапқырлыққа үйретеді.

Жаңылтпаштар – сөздер ұйқасып келеді де, тез айтылады. Жаңылтпашты жаңылмай айту ол үлкен өнер. Әр бір сөзді дұрыс айтып тіліміз жаттығады. Кез келген затты екінші затпен салыстыра отырып, суреттеу. Енді халық ауыз әдебиетін тереңірек ұғынуға өз үлесімізді қосып 2-топ болып жарысайық.

1-топ «Алғырлар»

2-топ «Тапқырлар»

(Әр топ 5 мақал, 3 жұмбақ, 2 жаңылтпаштардың жалғасын табу)

1-кезең

2. Отан үшін отқа түс КҮЙМЕЙСІҢ

3. Оқу инемен ҚҰДЫҚ ҚАЗҒАНДАЙ

4. Жақсы дос үшін ЖАН ПИДА

5. Досы көпті жау алмайды АҚЫЛЫ КӨПТІ ДАУ АЛМАЙДЫ
2-кезең

1. Табаныма байладым Қос таяқпен айдадым (шаңғы)

2. Қанаты жоқ ұшады, Аяғы жоқ келеді (жел)

3. Төгіліп жерге ақ моншақ, Ғажайып болды сол шақта-ақ (бұршақ)

1. Қытың қамын, ЖАЗДА ОЙЛА

2. Қыс қысыларсың, ЖАЗ ЖАЗЫЛАРСЫҢ
4-кезең

Арқада 6 арқа

Қырда 40 арқа

Арқадағы 6 арқаға

Қырдағы 40 арқаны қосқанда, қанша арқа?
Ү. Сабақты қорытындылау

Халық ауыз әдебиеті қандай шығарма түріне жатады?

Жұмбақ, мақал, жаңылтпаш дегеніміз не?
ҮІ. Үйге тапсырма беру

Мақал, жұмбақ, жаңылтпаш 3-еуден жаттап келу.

Оқушылардың ойын барысындағы барлығын ескеріп қорытынды шығарып бағалаймын.

Сабақтың тақырыбы: Заттың санын білдіретін сөздер. Абылай хан

Сабақтың мақсаты: Заттың санын білдіретін сөздерді таба білуді,сұрақ қоюды қайталау. Балалардың мәтінді түсініп, мәнерлеп оқуына, сұрақтарға толық жауап беруіне мүмкіндік жасау. Оқушылардың ой - өрісін, әдемі жазу дағдысын, сөздік қорын және байланыстырып сөйлеуін дамыту, шығармашылықпен жұмыс істеуге қызығушылықтарын арттыру. Ұлы адамдардың өмірін үлгі етуге,олардан өнеге алуға тәрбиелеу

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Әдіс-тәсілі: «Миға шабуыл», «Топтастыру», «Ой қозғау» әдістері

Көрнекілігі: электронды оқулық, дидактикалық материалдар, суреттер

І. Ұйымдастыру

Амандасу, түгендеу, сабаққа назарларын аудару

Оқушылардың ынтасын сабаққа аудару

Шырылдады қоңырау

Біз сабақты бастаймыз.

Партамызға отырып,

Жаңа білім алуға

Алға қадам аттаймыз!

- Балалар, қолдарыңдағы қаламдарыңды санаңдар.

- Қанша екен? Қанша, неше сұрақтары жайлы не айта аласыңдар? /ереже/

«Тез ойлан!» ойыны

- Тақтада неше текше тұр? /3/

- Текшелерді ашып көрейік, әр топ 1 сұрақтан жауап берсін.

Біз бүгін заттың санын білдіретін сөздер тақырыбын жалғастырамыз.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

«Ой қозғау» әдісі

1. Текше артындағы сұрақтарға жауап алу.

-Тергеуші Махамбетті не үшін іздеді?

-Махамбет тергеушімен қалай сөйлесті?

-Ауыл адамдары Махамбетті қалай сипаттады?

2.Қорытындылау. Тергеуші неге қайтып кетті?
ІІІ. Жаңа сабақ.

- Балалар, сендер білесіңдер ме биыл қандай жыл?

- Иә, 2016 жыл - мешін жылы.

- Мешін сөзіндегі м дыбысы қалай дыбысталып жатыр?

- Иә, м-дыбысы еріннің ортасында кедергімен шығады, ендеше ол дауыссыз дыбыс.

Дәптерімізді ашып, күн ретін жазып, бүгінгі көркем жазуға Мм әріптерін жазайық.

Электронды оқулықтан м әрпін жазылуы бойынша бірге жазайық.

Ребус шешу. Жауабы: мерекелер

- Cуреттерге қарап, қандай мерекелер бейнелегенін кім тез табар екен?
141-жаттығу. «Кім тапқыр?» ойыны

1.Қызылмен жазылған сөздерге сұрақ қойыңдар.

2.Нешінші? сұрағына жауап беретін сөздер мен ай аттарын жазыңдар.

Үлгі: бірінші қаңтар, он алтыншы желтоқсан.

8 наурыз, 22 наурыз

1 мамыр, 9 мамыр

30 тамыз, 25 қазан

- Мереке күндерін есте сақтаңдар.

Кіріспе әңгіме жүргізу. 1991 жылы Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін алды. Ал осы тәуелсіздікті біздің ата-бабаларымыз баяғыдан аңсаған еді. Тәуелсіздік жолында Абылай ханның еңбегі зор.

Абылай хан- Қазақ ордасының ханы, қазақ мемлекетінің тарихындағы аса көрнекті мемлекет қайраткері. Жиырма жасында хан болып сайланған. Абылай жарты ғасырға жуық хандықты абыроймен атқарған. Ол саясаткер, білімдар, дарынды қолбасшы. Оның көздеген мақсаты мемлекетті нығайту еді. Ол сыртқы жаулардан қорғану үшін үш жүздің күшін біріктіруді жүзеге асырған. Ол билік құрған кезде қазақ халқы қалмақтаран елін жерін азат етіп, тәуелсіздігін сақтаған. Абылай хан Төле би,Қазыбек,Әйтеке бидің ақылына, Қабанбай, Бөгенбай, Жәнібек, Наурызбай бабалардың қаһарман ерлігіне сүйенген. Болашақ ісіне солардан бағдар алып отырған.

Мәтінді мәнерлеп оқу, талдау.Сұрақтарға жауап алу.

Сөздік жұмысын жүргізу.

тәуелсіз – егемен ел

қаһарман – ер жүрек

«Жалғасын тап!» ойыны. Мақалдарды талдау.

1.Жер таусыз болмайды,

Халық хансыз болмайды.

2.Ханда қырық кісінің ақылы бар.
Оқулықпен жұмыс.

а) Іштей оқу

ә) Тізбектей оқу

«Топтастыру» әдісі. Тапсырмалармен жұмыс.

І топ. Абылай хан сөзіне ассосациялық топтама жасаңдар

ІІ топ. Сан есімдерге ВЕНН диаграммасын құрыңдар

Біз бүгін қандай нәтижеге жеттік?

Мәтін оқыдық, мақал-мәтел айттық, ребус шештік, өткенді пысықтадық, білімімізді шыңдадық, өзімізді жақсы қасиеттерге баулыдық.

- Сендердің бүгінгі сабаққа белсене араласқандарың үшін ата-аналарыңа мынадай хабарлама жіберемін.

Құрметті ата-ана!

Бүгін сіздің балаңыз ________________ ана тілі сабағында белсенділік көрсетті. Сабақ барысында берілген тапсырмаларды жақсы орындап шықты. Рахмет! Катя апай

Ү. Үйге тапсырма.

Абылай хан –мәтінін оқу, мазмұндау. Мақалдарды жазу

ҮІ. Бағалау.

Оқушылардың белсенділіктері мен кемшіліктерін ескере отырып бағалау

Тексерілді: Калиниченко Л.С

Пәні: сауат ашу

Күні: 08.04.2016

Сыныбы: 1 «Ә» сынып

Мұғалімі: Қайролла М.М

Сабақтың тақырыбы: Заттың санын білдіретін сөздер. Қазақ батырлары

Сабақтың мақсаты: Бұдан үш ғасыр бұрынғы қазақ батырлары туралы алғашқы ұғым. Отанын сүю, ерлік, намыс, батырды мақтан ету, өжет болу. Өткенді ұмытпау. Материалдарды пысықтау. Жарыс ойын түрінде интеллектуальды ойын өткізу, тіл дамыту. Сауатты жазу, талдау.

Түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдісі: көрнекілік, сұрақ-жауап, түсіндіру, ойын, әңгімелеу, талдау

Көрнекілігі: Ақындар портреті, электронды оқулық, слайд, суреттер, плакаттар, Ер қаруы –бес қару суреті.

І. Ұйымдастыру

Оқушы назарын сабаққа аудару.

Елбасы жолдауымен таныстыру.

Абылай хан –мәтінін оқу, мазмұндау. Мақалдарды жазу

«Казак батырлары»

Өткен сабакта Абылайхан туралы окушылар тусінік алды. Абылайхан Бұхар жырау тұсында өмір сүрген. Қандай қазақ батырлармен ақылдасып, бірлесіп ел басқарған? Қабанбай, Наурызбай, Бөгенбай, Жәнібек сынды батырлар өмір сүрген. Олар ХVII – XVIII ғасырда өмір сүрген Қазақ халқы жер үшін жоңғар қалмақтар жерімізді қан сасытқан. Осы қиындықты мойындарымен көтерген осы батырлар болған. Қазіргі қару жарақтың қандай түрін білеміз?

Мылтық, пистолет, винтовка, автомат, пулемет, миномет т.б. Ал, ол кезде жекпе-жек айқас болған екен. Ер қаруы –бес қару. Найза, қылыш, айбалта, шоқпар, садақ.

Интеллектуальды ойын.

5 оқушы қатысады. Олар мақал-мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар, ғұламалар шығармасын айтып жарысқа түседі. Балдық жүйемен бағалау, ұпай беріледі. Абай өлеңі, Ыбырай, Ахмет өлеңдері. Кім жылдам? /мәнерлеп оқу/

Үш би өлеңін оқу. Әйтеке, Қазыбек, Төле.
Заттың атын білдіретін сөздер.

Заттың сынын білдіретін сөздер.

Заттың қимылын білдіретін сөздер

Заттың санын білдіретін сөздер

Кім? Не? Кімдер? Не істеді? Не қылды? Қайтті? Қандай? Қай? Қанша? Неше? Нешінші?

Үлкен Алыс

Биік Жақсы

Кең Ақ

Ұзын Өткір

Жыл құстары келді.

Асан төрт ұя жасады.

ІҮ. Жаңа сабақты бекіту

Жорға сұрақтары.

1. Жуан дауысты дыбысты ата?

2. Көршің кім?

3. Неше бөпең бар?

4. Мамаң нешеде?

5. Жеті атаңды білесің бе?

6. Қыста ұйықтайтын аң?

7. Көктем айын ата?

8. Жыл мезгілін ретімен ата?

9. Үй маңындағы құстар?

10. Төрт түлік атасы? т.б.
Бәйге. 30 40 50 60 70

30-5 ондық қай сан?

40- Тасымал не үшін керек?

50- Құстар қандай топқа жатады?

60 – 100 – 30 азайтамын

70- Қазақстандағы қала аттары?

Қазақ батырлары кімдер екен?

Олар қандай қару ұстаған?

Ойын қорытындысы шығарылып, бағаланады.

Қазақ батырларын жаттау. 145 –жаттығу оқу, жазу. «Батыр болып бабамдай» әңгіме құрастыру.

Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу, класс бөлмесінің тазалығына көңіл бөлу,сабаққа дайындау.

Шырылдады қоңырау

Біз сабақты бастаймыз.

Партамызға отырып,

Жаңа білім алуға

Алға қадам аттаймыз!

Бүгін біз сендермен өтілген тапсырмаларды қайталап шолу жасаймыз.

Өтілген тақырыптар бойынша алған білімдерін пысықтау.  Жаттығулар орындау арқылы оқушылардың тіл байлығын   ойлау қабілетін, есте сақтау қабілетін дамыту. Оқушыларды батылдыққа, өжеттілікке, елін-жерін сүюге    тәрбиелеу
III. Үй тапсырмасын сұрау:

Үйге берілген тапсырманы , яғни Қазақ батырларын кім айтады?

Дыбыс деген не?

Әріп деген не?

Буын ден не?

Буын неден құралады?

Заттың сынын білдіретін сөздер, санын білдіретін сөздерЗаттың атын білдіретін сөздер  анықтамасы.мысал. Сұрағы.Қандай билерді білеміз?

Заттың сынын білдіретін сөздер.

Заттың қимылын білдіретін сөздер

Заттың санын білдіретін сөздер

Ашық буынға мысал келтір.

Тұйық буын деген не?

Ол қалай жасалады?

Сөз таптарының барлық ережелерін қайталап жаттау.