Сабақтың мақсаты: «Кәсіпкерлік»

1. 
   Кәсіпкерлік: түсінігі және пайда болу заңдылықтары
   
2. 
   Кәсіпкерлікті зерттеу мектептері
   
3. 
   Кәсіпкерліктің негізгі қағидалары
   
4. 
   Кәсіпкерлік қызметтің объектілері және субъектілері
   

2015 жылғы 29 қазандағы ҚР Кәсіпкерлік Кодексінің 2-бабында: Кәсіпкерлік деп - азаматтардың, оралмандардың және заңды тұлғалардың мүлікті пайдалану, тауарларды өндіру, сату, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету арқылы таза кіріс алуға бағытталған, жеке меншік құқығына (жеке кәсіпкерлікке) не шаруашылық жүргізу немесе мемлекеттік кәсіпорынды жедел басқару құқығына (мемлекеттік кәсіпкерлікке) негізделген дербес, бастамашыл қызметі болып табылады. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкер атынан, оның тәуекел етуімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.

Кәсіпкерліктің алғашқы теориялық тұжырымдамасы 1725-1730 жылдар аралығындағы Ричард Контиллион (Richard Cantillion) еңбектерінде көрсетілген.

Кәсіпкерлік – адам қызметінің ерекше саласы және ол еңбектің басқа түрлерінен оқшауланып тұрады. Бұған кезінде атақты неміс экономисі Гарвард университетінің профессоры Иозеф Алиоз Шумпетер мән берген. Ол былай деп айтқан «Кәсіпкер болу – басқаның істегенін істемеу».

Екінші жағынан кәсіпкерлер – алдымен кәсіпкерлік жұмысты ұйымдастырушылар. Ол туралы француз экономисі Жан Батист Сэй былай деген: «Кәсіпкер – адамдарды өндірістік шеңбер ауқымында ұйымдастыратын адам». Төменгі кестеде кәсіпкерлік түсінігіне деген түрлі тәсілдер эволюциясы көрсетілген.

Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік пен бизнес ұғымдарын балама түрінде қарастыру жиі кездеседі. Бизнес пен кәсіпкерлік жақын ұғымдар болғанымен, оларды бір – бірімен баламалап, теңестіріп қарауға болмайды.

Бизнес – табыс әкелетін кез келген қызметтің түрі. Ал, кәсіпкерлік болса – новаторлық іс.

Кесте 1 - Кәсіпкерлік түсінігінің эволюциясы