Сабактыу түрі: Жаңа тақырып өту. Сабактын максаты

б) арбашалардың әсерлесуін көрсетіп әсер алатын күштерінің тең екенін көрсету

в) Тәжірибелердің нәтижесіне жүгініп Ньютонның ІІІ заңының тұжырымдау.

Дамыту: Тәжірибелік фактілерді анализдеу арқылы оқушылардың ойлау қабілетін дамыту. Ұжымдық өзара байланысты дамыту

Тәрбиелік: ұқыптылықты, ұжым алдында жауапкершілікті, мәдениеттілікті тәрбиелеу.

Көрнекіліктер: Місrosoft Word-та дайындаған құжаттар .

OPEN PHІSІCS компьютерлік бағдарламасы.

Пайдаланатын аспаптар: Динамометрлер.

Дидактикалық кезеңдер:

1. 
   Сәлеметсіздерме! Бүгін біз сіздермен Ньютонның ІІІ-ші заңын қарастырамыз. Алдында айтылғандай Ньютонның заңдары өзара байланысқан, сонжықтан жаңа тақырыпты өтер алдында оның І және ІІ заңдарын қайталап өтейік.
   

2. 
   Сұрақтар
   

1. Ньютонның І-ші заңының тұжырымдамасын айтып бер. Мысал келтер.

2. 
   Ньютонның ІІ-шізаңы қандай санақ жүйелерде орындалады
   
3. 
   Массасы 2 кг денеге 5Н күш әсер еткенде оның алатын үдеуін анықта.
   

1. Ньютонның ІІ-ші заңының тұжырымдамасын айтып бер. Мысал келтер.

2. Қандай санақ жүйелер инерциялық санақ жүйелер деп аталады.

3. Массасы 5 кг дене 3 м/с² үдеумен қозғалады. Денеге әсер етіп тұрған күшті анықта.

3 топ:

1. Ньютонның ІІ-ші заңын қолданылып дененің массасын қалай анықтауға болады?

2. Егер денеге бір күш емес бірнеше күш әсер етсе және ол күштердің мәндері Ғ₁, Ғ₂, Ғ₃, Ғ₄,F.. Ғ_n, болса, онда дененің алатын үдеуі қалай есептеледі.

3. Денеге 10Н күш әсер еткенде ол 0,2 м/с² үдеумен қозғалады. Дененің массасын анықта.

3. 
   а)Балалар, жаңа қайталап өткенде І заңында былай делінді: денеге ешқандай күш әсер етпегенде ол салыстырмалы тыныштықта немесе бірқалыпты түзусызықты көзғалысьа болады . ІІ заңында денеге белгілі бір күш әсер етсе оның алатын үдеуі түсірілген күшке түра прапорцианал және оның массасына кері прапорцианал болады делінген. Бірақ бұл екі заңның екеуінде де әсер беріп тұрған дене түралы еш нәрсе делінбеген.
   

Қалай ойлайсыңдар екінщі денемен қандай өзгерістер болады? (топтадың жауаптары)

1 тәжірибені өткізу үшін компьютерлеріндегі OPEN PHІSІCS бағдарламасын ашыңдар.

Әсерлесіп тұрған екі арбашалардың массаларын өзгертіп олардың алатын жылдамдықтарын салыстырып көріңдер.
Қорытынды: әсерлесіп тұрған денелердің жағдайларына қарай олардың жылдамдықтары өздерінің массаларына сай өзгереді.
в) Денелер өзара әсерлескенде олардың жылдамдықтары өзгереді дегенбіз. Ал жылдамдқтың өзгерісінің себепшісі әсер етіп тұрған күш емес пе? Ендеше әсерлесіп тұрған денелердің күштерін салыстырып көрейік?
2-ші тәжірибе. Екі динамометрді бір-біріне жалғап қарама-қарсы жаққа тартып олардың көрсетулерін салыстыру.
Қорытынды: Тәжірибе көрсеткендей екі динамометрдің көрсетулері брдей, яғни ол күштердің модулдері тең. Ал оларды қрама-қарсы жаққа тартқандықтан бұлкүштердің бағыттары да қарам-қарсы болады.

Ендеше бірінші динамометрдің күшін Ғ₁, ал екінші динамометрдің күшін Ғ₂ деп белгілесек, онда әлгі қорытынды мына түрде жазуға болады: