Сабақ Пәні Физика, 10 сынып, жаратылыстану математикалық бағыт. Панорамалық сабақ -сабақ интерактивтік тақтамен өткізілді

А) Амандасу;

Б) Түгендеу;
ІІ. Үйге берілген тапсырманы сұрау.С ұрақтар:

1. 
   Электр тогы деген не?
   
2. 
   Электр тогы бар болу үшін қандай шарттар орындалуы керек?
   
3. 
   Тұрақты ток деген не?
   
4. 
   Электр тогының қандай әсерлері болады ?
   
5. 
   Электр тогын сипаттайтын физикалық параметрлерді атаңдар?
   
6. 
   Электр тогын өткізетін заттар мен денелерді айтыңдар?
   
7. 
   Ток күші дегеніміз не, анықтамасын бер.
   
8. 
   Электр қозғаушы күш деген не?
   
9. 
   Электр кернеуі деген не?
   
10. 
    Бөгде күш деген қандай күш?
    
11. 
    Қандай тұрақты ток заңдарын білесіңдер?
    

Біз бұған дейінгі сабақтарды электр тогын сипаттайдын физикалық параметрлердің бірнешеуімен таныспыз.

Бүгінгі сабақтың мақсаты электр тогын сипаттайтын негізгі параметрлердің бар екендігімен ерекшеленеді.

Яғни бүгін Электр тогының жұмысы және қуаты, Джоуль- Ленц заңы тақырыптарымен таныса отырып білімімізді толықтырамыз.

Практикалық бөлім

а) теориялық есептер- 19 жаттығу, 1166, 1168 есептер шығарту

ә) практикалық есептер шығарту ,тұрмыстық электр приборларын пайдалану

б) топтамамен жұмыс, деңгейлік тапсырмалар

1. 
   Электр тогының жұмысы
   

Тізбектің бөлігі үшін Ом заңына сүйеніп Токтың жұмысының өрнегін мына түрде жазуға болады.A=I² Rt . Тізбектің бөлігіндегі жұмысы ток күшінің кернеуге және жұмыс өндіруге кеткен уақытқа көбейтіндісіне тең.

2. 
   Токтың қуаты- Кез келген электр приборы- электр шамы, электр двигателі т.б. уақыт бірлігінде белгілі бір энергия тұтынуға есептелген.
   

Токтың қуаты t уақыттағы ток жұмысының сол уақыт аралығына қатынасына тең шама;

P=A/t=IU= I² R= U² /R

3. 
   Джоуль- Ленц заңы
   

Өмірмен байланыстыру- өндірісте, тұрмыста қолданыстағы электр приборларының жылуының мөлшері осы заңға негізделген. Заңның тұжырымдамасы: өткізгіштегі токтың бөліп шығаратын жылу мөлшері ток күшінің квадратына, өткізгіш кедергісіне және электр тогының өту уақытына пропорцианал.

Бұл заңды тәжірибе жүзінде 1841 жылы ағылшын ғалымы Дж.Джоуль және 1843 жылы Петербург академигі Э.Х.Ленц ашқан. Сонымен электр тогының жылулық әсерін түсіндіретін заң Джоуль- Ленц заңы болды.

Электр тогының жылулық әсері тұрмыстық, өнеркәсіптік жылу қондырғыларында қолданылады. Олар электр шамдарында, өлшеу техникаларында, аспаптарында, электрлік дәнекерлеуде, тағы да басқа көптеген қазіргі заманғы техниканың салаларында пайдаланылады.

Формуласын жазып көрсет.толықтыру керек қалам арқылы

№	Атауы	Таңбалануы	Формуласы	өлшем бірлігі	Бірлік атауы.
1	Ток күші	I		1A=1кл/1c	Ампер
2	Электр кернеу	U		1B=1A*1Ом	Вольт
3	Кедергі	R,r		1Oм=1B/1A	Ом
4	Заряд	q		1кл=1A*1c	Кулон
5	Электр қозғаушы күші			1B=Дж/1кл	Вольт
6	Токтың жұмысы	A		1Дж=1A*1B*1c	Джоуль
7	Токтың қуаты	P		1Bт=1A*1B	Ватт
8	Жылу мөлшері	Q		1Дж=1A*1Oм*1c	Джоуль

3. Тұрақты ток заңдары, Формуласын жазып толықтыр қалам арқылы.

Практикалық бөлім . 38 бет, физика 6 жаттығу.

1. 
   Егер қалта фонары шамының кернеуі 3,5 В, ал тоқ күші 0,28 А болса, ондағы электр тогы 5 минутта қандай жұмыс істейді?
   
2. 
   Егер резистордағы ток күші 10 мА, ал кедергісі 1кОм болса, онда 10 минут ішінде қанша жылу мөлшері бөлініп шығады?
   
3. 
   Кедергісі 1 кОм резисторды кернеуі 100В тізбекке қоссақ, онда 10 минут ішінде қанша жылу мөлшері бөлініп шығады?
   
4. 
   №1166. Кернеуі 400В электр двигателіндегі токтың күші 92 А. Электр двигателінің орамындағы токтың қуатын анықта.
   
5. 
   №1167. Кернеуі 220В болатын дәнекерлегіштегі ток күші 0,9 А. Дәнекерлегіштегі токтың қуатын тап.
   

1. 
   Үтікті 5 минут қыздырып, оның техникалық көрсеткіштерін пайдаланып, үтіктен бөлініп шығатын жылу мөлшерін есептеп шығару.
   
2. 
   Плойка-шаш бұйралағышты 7 минут қыздырып барып, одан бөлініп шығатын жылу мөлшерін есептеп шығар.
   

1. 
   Кернеуі 25В, ток күші 0,25 А. Токтың қуатын табу керек.
   
2. 
   Токтың жылу мөлшерін есепте. Вольтметрдің көрсетуі 5,2 В, амперметрдің көрсетуі 2А, кедергісі 2 Ом, уақыт 5 минут.
   
3. 
   Токтың қуатын есепте. Амперметрдің көрсетуі 0,3 А, вольтметр 120В.
   
4. 
   Токтың жұмысын есепте. Вольтметр-100В, резистор -30 Ом, уақыт-3 с.
   

1. 
   Генератордың қысқыштарындағы кернеу 380 В, тізбектегі ток күші 5 А. Генератордың қуатын тап.
   
2. 
   Электрлік құралда 5А ток күші 45 минут ішінде 162 кДж жұмыс жасады. Осы құралдың кедергісін тап.
   
3. 
   Кедергісі 6 Ом және 10 Ом екі резистор тізбекке тізбектей қосылған. Егер екінші резисторға түсетін кернеу 20 В тең болса, онда 2 минут уақыт ішінде әрбір резисторда қандай жылу мөлшері бөлінеді?
   

5.Электір тогын өткізу қабілетіне қарай заттар бөлінеді – оқушылар тақтада тұрып ,пердені шетінен ашып отырып жауаптарын тексереді.

6. Электр тогы тасымалдаушы негізгі бөлшектерді сәйкесінше көрсет қаламмен

Металдар Еркін электрондар, + - иондар

Электролиттерде Еркін электрондар

Иондалған газдарда Оң және теріс иондар
7. Электр тогының жұмысы, қуатты . Джоуль – Ленц заңы –тақтаның пердесін жылжытып отырып осы жауаппен сәйкестендіру керек.

Физикалық диктаныт дәптермен жүмыс.

1. 
   Зарядталған бөлшектің реттелген бағытталған қозғалысы ..... деп аталады.
   
2. 
   Уақыт бойынша өзгермейтін ток ........ деп аталады.
   
3. 
   Электр тогының әсерлері болып табылады ......... әсерлер.
   
4. 
   Уақыт бірлгіндегі өтетін заттың мөлшеріне тең шама ....... деп аталады.
   
5. 
   Ток күші .... өлшенеді
   
6. 
   Кулондық күштер мен бөгде күштердің жасаған қосынды ж....ы деп аталады.
   
7. 
   Токтың қуаты ток күші мен ....... көбейтіндісіне тең физикалық шама.
   
8. 
   Өткізгіште бөлінген жылу мөлшерін есептеу үшін ток күшінің квадратын өткізгіш ....... және электр тогының өту уақытын өз ара көбейту керек.
   

VII. Үйге тапсырма