Сабаќ жоспары бекітемі

1. 
   Іздеу командасы не үшін қолданылады?
   
2. 
   Қандай белгілер бойынша Іздеу командасы арқылы обьектіні табуға болады?
   

бағалау.
САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

түсіндіру.

І. Ұйымадстыру кезеңі

ІІ. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Компьютерлік вирустардан қорғау

Қазіргі уақытта компьютерге кез келген операциялық жүйеден жұғатын және желілер арқылы таралатын көптеген вирустар белгілі. Компьютерлік программаларға қатысты «вирус» атауы өздігінен көбею қабілетіне ие белгілері бойынша биология пәнінен белгілі.

Компьютерлік вирус - өздігінен көбеюге қабілетті арнайы программалар, ол компьютер жадысында сақталатын программалар мен файлдарды құртуы, жоюы және компьютерді істен шығаруы мүмкін.

Мекендеу ортасына қарай вирустарды былай бөлуге болады:

Компьютерді және файлды сақтау үшін пайдаланушы компьютерлік вирустардан қорғанудың негізгі әдістерін білу қажет.

Вирустардан қорғану үшін компьютерге орнатып және оны оқтын-оқтын жаңалауды қажет ететін вирусқа қарсы арнайы программалар

Файлдық
IV. Сабақты бекіту.

2. Антивирустық программалардың негізгі типтерін атаңдар.

3. Ақпаратты компьютерлік вирустардың қорғау шараларын атап шығыңдар.

4. Ақпаратты сығу дегеніміз не?

5. Файлдарда архивтеу не үшін қолданылады?

6. Архивтік файл дегеніміз не?

7. Қандай архивтер көп томды деп аталады?

8. Архивтен алу дегеніміз не?

пәнге деген қызығушылығын арттыру.

А) информатика

Ә) аналық тақша, жүйелік блок

Б) түсіндіру, баяндау, мәлімет

В) мақсат, міндет

2. Қазіргі кезде ақпарат түсінігін айқындаудың кең тараған қанша теориясы бар?

А) 5

Б) 4

А) Ақпарат, бұл-сыртқы дүниеден біздің оған бейімделуіміздің, сезімдеріміздің бейімделуінің процесінде алынған мазмұнды көрсету.

Ә) Ақпарат, бұл – айналадағы дүние туралы анықталмағанды анықтайтын мәліметтер

Б) Ақпарат, бұл –сигнал, хабарлама арқылы берілген білім.

А) техникалық, математикалық, бейнелік

Ә) аналық тақша, жүйелік блок

Б) символдық, мәтіндік, графикалық

В) мақсат, міндет.

5. Информатикаға анықтама бер?

А) информатика – ақпарат алу, жіберу, өңдеу, сақтау ұсыну процестерін зерттейтін ғылым

Ә) информатика – ол адамның өз іс-әрекетінде ақпарат жиымдарын пайдалануы

Б) информатика –мақсат, міндет

В) информатика – ақпарат алу, жіберу, өңдеу, сақтау, ұсыну процестерін зерттейтін математикалық ғылым.

6. Санау жүйесі деп нені айтады?

А) Сандарды атау және жазу ережелері мен оқылуы

Ә) сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығын зерттейтін ғылым.

В) сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығы

А) санның әрбір цифрының мәні оның алатын орнында

Б) санның әрбір цифрының алатын орнында

В) санның цифрының жазылуында

А) онда қолданылатын цифрлар атын

Ә) онда қолданылатын цифрлар санын

Б) онда қолданылатын цифрлардың орнын

А) екілік санды коэффициент цифрлармен екінің дәрежелерінің көбейтінділерінің көбейтіндісі түрінде жазып, осы қосындыны табу керек.

Ә) екілік санды коэффициент цифрлармен екінің дәрежелерінің көбейтінділерінің айырымы түрінде жазып, осы қосындыны табу керек.

Б) екілік санды коэффициент цифрлармен екінің дәрежелерінің көбейтінділерінің бөлінді түрінде жазып, осы қосындыны табу керек.

В) екілік санды коэффициент цифрлармен екінің дәрежелерінің көбейтінділерінің қосындысы түрінде жазып, осы қосындыны табу керек.

10. Оналтылық санау жүйесінде санды жазу үшін қандай цифрлар қолданылады?

А) 1,2,3,4,5,6,7,8,9, A,B,C,D,E,F

Ә) 0,2,3,4,5,6,7,8,9, A,B,C,D,E,F

Б) 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9, A,B,C,D,E,F

В) 0,1,2,3,4,5,6,7,9, A,B,C,D,E,F

11. Бүтін ондық сандарды екілік санау жүйесіне ауыстыру үшін қандай ереже қолданамыз?

А) санды бөлінді сол саның қалдығына болғанша бөле беру ережесі

Ә) санды бөлінді 1 болғанша бөле беру ережесі

В) санды бөлінді екіден кіші болғанша екіге бөле беру ережесі

А) жалған немесе ақиқат болуы мүмкін қандай да бір пайымдау

Ә) жалған немесе ақиқат болуы мүмкін қандай да бір жоба

Б) жалған немесе ақиқат болуы мүмкін қандай да бір мақал

В) жалған немесе ақиқат болуы мүмкін қандай да бір ғылым

13. Қандай пікірлер жалпы деп аталады?

А) обьектілер немесе құбылыстар тобының қасиеттерін көрсететін пікірлер

Б) обьектілер немесе құбылыстар тобының қасиеттерін сипаттайтын пікірлер

В) обьектілер немесе құбылыстар тобының қасиеттерін зерттейтін пікірлер

А) Және жалғаулығының көмегімен қарапайым екі айтылымның бір құрамдасқа бірікпеуі логикалық көбейту коньюнкция деп аталады;

Ә) Және жалғаулығының көмегімен қарапайым екі айтылымның бір құрамдасқа бірігуі логикалық көбейту коньюнкция деп аталады.

Б) немесе жалғаулығының көмегімен қарапайым екі айтылымның бір құрамдасқа бірігуі логикалық көбейту дизьюнкция деп аталады;

А) немесе жалғаулығының көмегімен қарапайым екі айтылымның бір құрамдасқа бірікпеуі логикалық көбейту изьюнкция деп аталады.

Ә) Және жалғаулығының көмегімен қарапайым екі айтылымның бір құрамдасқа бірігуі логикалық көбейту дизьюнкция деп аталады;

Б) Немесе жалғаулығының көмегімен қарапайым екі айтылымның бір құрамдасқа бірігуі логикалық қосу дизьюнкция деп аталады.

А) Қарапайым А айтылымына емес шылауын қосу логикалық терістеу деп аталады.

Ә) Қарапайым А айтылымына басқа сөзін қосу логикалық терістеу деп аталады.

Б) Қарапайым А айтылымына жоқ сөзін қосу логикалық терістеу деп аталады.

2.Тәрбиелік-Жан-жақты болуға,өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу.

3.Дамытушылық-Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақтың түрі:Практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялау,баяндау арқылы түсіндіру.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар:компьютер.оқулық,практикум,тақта.

Сабақтың өту барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ.Үйге берілген тапсырманы тексеру.

(Практикум жұмыстарын талқылау)

Өткен сабақтар бойыншақайталау сұрақтары:

1.Антивирустық программа дегенімңз не?Ол неге қарсы арналған?(не үшін керек?)

2.Антивирустық программалардың негізгі типтерін атаңдар?

3.Ақпаратты компьютерлік вирустардан қорғау шараларын атап шығарыңдар?

4.Ақпаратты сығу дегеніміз не?

5.Файлдарда архивтеу не үшін қолданылады?

6.Архивтік файл дегеніміз не?

7.Қандай архивтер көп томды деп аталады?

8.Архивтен алу дегеніміз не?

ІІІ.Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Мәтіндік дыбыстық және графикалық ақпараттардың ұсынылуы.

Мәтіндік режимде,әдетте экран әрбірінде 80 символы бар 25 жолға бөлінеді.Экранның әрбір позициясыеа арнайы құрылғы белгі генераторымен программаланған 256 символдың бірі енгізілуі мүмкін.Мәтіндік режимде құрастырылған қарапайым суреттерді және мәліиеттерді шығаруға болады.

Мәтіндік ақпаратты кодтау үшін ASCII коды қолданылады.Компютерге мәтіндік символды енгізгенде,мысалы, «А» пернесін басқанда,жедел жадқа 01000001 екілік коды беріледі.Символды экранға шыаранда кері кодтау(декодталу)жүргізіледі,яғни біз экранда оның екілік кодынан алынған символды көреміз.

Дыбыс өз табиғатында ауа тербелмелі болып табылатын үздіксіз сигнал.

Компьютерге дыбыс енгізу үшін оны нолдермен бірліктердің жиыны түрінде ұсыну керек.Бұл мына жолмен жасалады:микрофонның көмегімен дыбыс электорон тобының тербелісіне айналады.Бірдей,өз уақыт аралығы(0,00002с ) сайын электр тоғының шамасын белгілейміз.Жоғарырақ мәнін-бірлік,төмен мәнін 0 деп есептейміз әрине,бәрі белгілі дәрежедегі дәлдікпен орындалады.Сонда біз дыбыстың екілік кодын аламыз,оны компьютерге енгізуге,сақтауға және өңдеуге болады.

Компьютерде дыбыстық ақпаратты шығарғанда кері процесс жүред,екілік кодтар жиыны электр импультеріне айналдырылады да,динамика арқылы өткізіледі,сонда біз дыбысты естиміз.

Қазіргі кезде компьютерден мәтіндік ақпаратты сөз сөйлеу түрінде шығару мүмкіндігі бар,яғни компьютер мәтінді «оқи алады».

Адамның сөзін қарапайым дыбыстар(фонемалалар)тізбегі және оларды ң арасындағы паузалар(үзілістер)түріеде ұсынуға болады.Мысалы,қазақ тілінде-орым тілінде 40-45 фонеманы ерекшелеуге болады.

Графикалық режимде экран жекелеген жарқырауық нүктелерге бөлініп олардың саны манитордың мүмкіндігімен тәуелді (мысалы,VGA типті экран үшін түсті болғанда,көлденеңінен-640;тігінен-480 нүкте,ал 256 түсті болғанда көлденеңінен 320;тігінен-200 нүкте)болады.

Мониторлар базалық түсінің турлері 16 стандрартты түсті болады және келесідей 4 элементпен:түстің үш құраушысы:қызыл, жасыл, көк,жарықтан мүмкін екі деңгейінің бірімен анықталады.Төрт құраушысының әрқайсысының бар болу 0 немесе 1 цифрлары ақпаратымен көрсетіледі.

Мысалы,егер еомпьютерлердің мониторы болса,онда экрандағы кескін жадтың 110 Кбайтын алады,4 битке көп керек:640*350*4=112000(байт)=110(Кбайт).

Артықшылығы:растрлық кескінді түзетуге,әдемілей түсуне,яғни оның кез келген бөлігін өзгертуге болады;нүктелерді,қажет болмаған жағдайда ішінра алып иастауға немесе басқа кез келген түсек өзгертуге болады.

Кемшілігі:растрлық кескін өлшемінің масштабын әдісімен(бір немесе бірнеше бағытта созу немесе сығу)өзгертекен де,кескіннің сапасын жоғалтатыны.Мысылы,кескінді үлкейткенде,оның көрінісі дөрекіленіп кетсе,ал кішірейткенде-кескін сапасы өте нашарлап кетеді(нүктелерді жоғалтқандықтан)

Растрлық кескіндердің тағы бір кемілігі-файлдар өлшемдерінің өте үлкендігінде (түстері неғұрлым көп және сапасы жоғары болған сайын,соғұрлым үлкен болады.)

Компьютерлік графика растрлық және векторлық болып қана қоймай фракталдық болып та бөлінеді Фракталдық графика векторлық графика сияқты математикалық есепетеулерге негізделген.

Компьютерлік графиканың қолданылу салалары.

Қазіргі кезде компьютерлік графикасыз жұмыс істеу өте қиын.

Ол тек мультфильм,компьютерлік ойын,көркем иллюстрация жасайтын мамандардың ғана емес,көптеген адамдардың іскерлік,ғылыми және инженерлік қызметінің ажырамас бөлігі.

Әрбір сала үшін графикалық редакторлар деп аталатын программалық қамтамасыз етулері жсалады.Графикалық редакторлардың түрлері мен оларды қолдану туралы жоғарыда айтылды.Компьютерлік графиканың кейбір бағыттарын қарастырайық.

Ғылыми графика-бұл ең бірінші пайда болған бағыт.Оның міндеті-обьектілерді көрнекі бейнелеу.Ғылыми және инженерлік қызметте ғылыми графика.Ғылыми зерттеулер мен сынаулар жүргізгенде,есептеу нәтижесін графиктік өңдеу үшін есептеу,экспиремент жүргізгенде және олардың нәтижесін көрнекі көрсету үшін қолданылады.Медициналық қызметте ғылыми графика кардиограмма,рентгенограмма және т.с.с түрінде қолданылады.Білім беруде-мультимедиалық программалық құралдарда.

Іскерлік графика-компьютерлік графиканың бұл саласы әртүрлі мекемелер жұмысында жиі қолданылатын иллюстрация жасауға арналған.Жоспар көрсеткішін есеп беру құжаттарын,статистикалық мәліметтерді-міне,осы обьектілер үшін іскерлік графиканың көмегемен иллюстрациялық материалдар (көбінесе бұл график,диаграмма )жасалады.

Көркемдік және жарнамалық графика.Графикалық кескін жасау және редакциялау үшін,мысалы,баспа өнімдерін,жарнама безендіру,фотосуреттерді бояу және өңдеу,мультфильмдер,бейнесабақтар,компьютерлік ойындар жасау үшін қолданылады.Архитектурада сызба дайындау процесін автоматтандыруға және ғимараттарды қабаты бойынша жобалауға мүмкіндік береді.

Компьютерлік графика түрлерінің бірі Мультимедиа болып табылады,ол дыбысты,музыканы,мәтінді,бейне мен анимацияны(қозғалатын обьектілер)қарастырып үйлестіреді.Соңғы кездерде мультимедиа жүйесі кең таралып келеді.

Кескіннің ақпараттық көлемін анықтаңдар.

1.Компьютерде дыбыс қалай ұсынылуы мүмкін?

2.Компьютерде мәтіндік және графикалық ақпарат қалай ұсынылады?

3.Графикалық ақпараттыңқандай түрлері бар?

6.Оқушыларды бағалау.

1. Ірі ұйымдар мен халық шаруашылығы салаларына қызмет көрсету үшін қолданылатын қуатты компьютерлер:

а) мини –ЭВМ в) микро-ЭВМ с) үлкен –ЭВМ

2. Мамандандырылған компьютерлер міндеті бойынша:

а) шағын ауқымды нақты міндеттерді шешуге арналған;

в) музыкамен, графикамен, бейнелеумен жұмыс істеуге арналған;

с) технологиялық процесті басқаруға арналған

д) бірнеше адамның пайдалануына арналған.

3. Арифмометрді алғашқы ЭЕМ –дердің бірі деп есептеуге бола ма?

а) иә в) жоқ

4. Міндеті бойынша электрондық –есептеуіш машиналар былай бөлінеді?

а) .үлкен ЭЕМ, мини ЭЕМ, микро ЭЕМ, дербес пайдаланылатын ЭЕМ;

в) тұрмыстық жалпы мақсаттағы кәсіптік;

с) үстел үстілік, шағын, қпалтаға салып жүретін.

5. Өңдірістік процестерді басқару үшін ғылыми мекемелерде, жоғары оқу орындарында ғылыми зерттеу жұмыстарына қолданылатын ЭЕМ:

а) үлкен ЭЕМ; в) мини-ЭЕМ; с) дербес пайдаланылатын ЭЕМ; д) микро-ЭЕМ

6. Өңімділігі салыстырмалы түрде үлкен емес және дерек дайындау бойынша көмекші операциялар орындайтын ЭЕМ:

а) үлкен ЭЕМ; в) мини –ЭЕМ; с) дербес пайдаланылатын ЭЕМ; д) микро ЭЕМ

7. Бір адамның жұмыс істеуіне арналған ЭЕМ:

а) үлкен ЭЕМ; в) мини –ЭЕМ, с) дербес пайдаланылатын ЭЕМ; д) микро –ЭЕМ.

8. Есептеуіш машиналпарының қандай үш сипаттамасы ең маңызды деп есептеледі?

а) тез әрекеттігі; б) ішкі жад көлемі с) ЭЕМ буындары; д) габариттері е) шығарылған жылы;

ж) разрядтылығы

9. «Ашық архитектура принципі» деген не?

а) әр түрлі шалғай құрылғыларды қоса есептегенде, дербес пайдаланылатын компьютер мүмкіндіктерінің кеңеюі;

б) дербес пайдаланылатын компьютердің бұрынғы шығарылған түрімен үйлесімділігі;

с) дербес пайдаланылатын компьютердің сенімділігін арттыру тәсілі

д) адамның компьютермен қатынас жасау тәсілі

е) дербес пайдаланылатын компьютердің берілген моделі үшін программалық құрал жабдықтардың шектеусіз көбеюі.

10. Дербес пайдаланылатын компьютерлер арнайы міндеті бойынша қандай үш топқа бөлінеді?

а) тұрмыстық; б) дербес с) жалпы мақсаттағы; д) кәсіптік; е) стационарлық f) үстел үстілік;

11. Маман емес пайдаланушылар көбінесе қандай компьютерлерді пайдаланады?

а) жалпы мақсаттағы дербес пайдаланылатын компьютерлерді

б) тұрмыстық компьютерлерді

с) Пентиум

д) кәсіби бағдарлы дербес компьютерлерді

12. Үй жағдайларындағы ойын, оқу, жаттығуға пайдаланылатын, жеткілікті түрде арзан да, сенімді компьютерлер:

а) жалпы мақсаттағы б) тұрмыстық с) кәсіби бағдарлы д) стационарлық

е) үстел үстілік дербес пайдаланылатын компьютерлер

13. Жоғары тезәрекеттігі , жедел жадтың үлкен сыйымдылығы бар, пайдаланушылары маман-программистер болатын, дербес пайдаланылатын компьютерлер:

а) тұрмыстық б) жалпы мақсаттағы с) кәсіби бағдарлы дербес пайдаланылатын компьютерлер

үлкен ЭЕМ

14. Алып жүруге қолайлы және жолға шыққанда пайдалануға болатын компьютерлер класы қалай аталады?

а) LAPTOP б) NOTEBOOK с) HANDHELD д) стационарлық компьютер

15. Өлшемдері бір бет қағаздан кіші болатын, электр желісінен тәуелсіз жұмыс істейтін аса шағын компьютер:

а) NOTEBOOK б) LAPTOP с) HANDHELD д) стационарлық компьютер