Сабақ №9 Пән мұғалімі: Жұмағалиева Р. М сабақтың тақырыбы: Екілік код. Хабарламаның ақпараттық көлемі. Координатты жазықтық

Мұғалiмге арналған мазмұндық бөлiм:

Балалар, кодтау анықтамасын еске түсiрейiк. Кодтау – бұл ақпаратты өрнектеу тәсiлi.

Ақпаратты әрiп, цифр және таңбалар арқылы кодтауға болады.

Ақпараттарды 0 және 1 символдарынан тұратын кодтар арқылы өрнектеу ыңғайлы екен. Осы символдардың көмегiмен әрiптердi, цифрларды, +, -, :, ? және тағы да басқа арнаулы таңбаларды кодтауға болады. Кодтаудың мұндай түрi екiлiк код деп аталады.

Осы кодтардың таңбаларын – 1 мен 0-дi «бит» деп атайды (ағылшын тiлiнен екiлiк таңба деп аударылады).

Бит – ақпараттың ең кiшi өлшем бiрлiгi.

Тапсырма.

1. 
   х-таңбалы моншақтарды нөмiрленген моншақтармен, бос моншақтарды – 1 саны бар моншақтармен алмастыр.
   

Бiрiншi тiзбек – шамдар коды.

○ – шам жанып тұр.

○ – шам өшiп тұр.

Екiншi тiзбек – екiлiк код.

1 – бiр.

0 – нөл.

2. 
   «Шамдар коды» кестесін пайдаланып, жасырылған сөздердi тап.
   

ТАҢБА, ШАБЫТ, ТЫШҚАН.

3. 
   «Шамдар кодын» пайдаланып, мына сөздерді жаз.
   

САНА, ТҮЙЕ, ӘРIП, ШАНА.

4. 
   «Екiлiк код» кестесінiң көмегiмен жасырылған сөздердi тап.
   

ТОРТ, НОТА.

5. 
   Екiлiк кодтар арқылы төмендегi сөздерді жазып шық.
   

АНАР

АРМАН

ТРАКТОР

6. Әрбiр цифрды кодта. Кодтар әр түрлі болуы тиіс.

Мұғалiмге арналған мазмұндық бөлiм:

Өткен сабақта бiз ақпараттың ең кiшi өлшем бiрлiгi – битпен танысқан болатынбыз. 8 бит – 1 байт болып саналады.

Кез келген символды әрiптi, цифрды және таңбаны 1 байтпен кодтауға болады. Ақпарат көлемiндегi бiр символ 1 байтқа тең. Сондықтан сөздегi, сөйлемдегi, кiтап беттерiндегi ақпараттардың көлемiн жеңiл анықтауға болады.

Ақпарат өлшем бiрлiктерiнiң ең үлкенi – бұл Килобайт, Мегабайт, Гигабайт.

Тапсырма.

1. 
   “0” және “1” таңбаларын ғана пайдаланып, олардың мүмкiн болатын кодтарының барлық түрлерiн жазып шық.
   
2. 
   Суреттi үлгiге қарап, толықтырып сал.
   
3. 
   Сөздердiң ақпараттық көлемiн есепте:
   

Сөз		Әрiптер саны		Бит саны		Ақпараттық көлем (байттар саны )
Доп		3		24		3
Ата		3		24		3
Код		3		24		3
Байт		4		32		4
Тышқан		6		48		6
Мәтiн					Ақпараттық көлем (байттар саны)
Алақай!					7
Аяз ата					7
Жүйелiк блок					12
2 х 2 = 4					5
Астана - - елорда					15
Информатика					11
	Мәтiн		Ақпараттық көлем (байт)
	Мәлiмет көзi		12
	Мәлiметтi қабылдаушы		20
	МОНИТОР		7
	ПЕРНЕ		5
	ПРОЦЕССОР		9
	ДИСКЕТ		6