Желі –байланыс арнасы арқылы бір-бірімен байланысқан компьютерлер тобы.
Байланыс арнасы желі ішіндегі деректермен алмасуды, яғни белгілі бір топтағы
компьютерлер арасындағы деректермен алмасуды қамтамасыз етеді. Желі екі немесе үш
компьютерден немесе бірнеше мың компьютерден тұруы мүмкін. Компьютерлер
арасында мәліметтермен алмасуарнайы желілік кабель, телефон желісі, талшықты-
оптикалық кабель немесе радио арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.
Жергілікті және ғаламдық желілерді ажыратуға болады.
Жергiлiктi желiлер (
ағыл.local — жергілікті) –бұл жақын орналасқан
компьютерлерден тұратын, көбінесе сол бөлмеде, сол ғимаратта немесе жақын
орналасқан ғимараттарда орналасқан желілер. Мысалы, офистегі бірнеше компьютер
жергілікті желіге біріктірілуі мүмкін. Жергілікті компьютерлік желілер, белгілі бір
кәсіпорын немесе фирманы қамтитын және бірыңғай ортада түрлі есептеу ресурстарын
біріктіретін корпорациялық (ағыл.corporate — корпорациялық, жалпы) деп аталады.
Бұған банктік желі мысал бола алады.
Жергілікті желілердің ең маңызды сипаттамасы – деректерді беру жылдамдығы,
сондықтан компьютерлерде деректерді беру жылдамдығы кемінде 10 Мбит / с жоғары
жылдамдықты адаптерлер арқылы қосылған. Жергілікті желілерде жоғары
жылдамдықтағы сандық байланыс желілері пайдаланылады.
Сонымен қатар, жергілікті желілер оңай бейімделуі, икемді болуы тиіс:
пайдаланушылардажеліге
қосылған
компьютерлердің
болуы,
қажет
болған
жағдайдакомпьютерге немесе басқа құрылғыларды қосуға немесе жылжытуға, сонымен
қатар желіге кедергі келтірмей, оларды желіден ажыратуға мүмкіндігіболуы тиіс.
Ғаламдық желілер (
ағыл.global — әлемдік, дүниежүзілік) түрлі қалаларда,
елдерде, әртүрлі құрлықта бір-бірінен қашықта орналасқан компьютерлерді немесе
жергілікті желілерді біріктіреді. Ғаламдық желідегі байланыс үшін модемдер мен
қалааралық байланыс желілері пайдаланылады. Тиісінше, жоғары жылдамдықты
спутниктік және талшықты-оптикалық байланыс желілерімен қатар, түпкі тұтынушылар
телефон желілері негізіндетөмен жылдамдықты аналогтық қосылуларды жиі
пайдаланады.
Кіріспе
1.1
Жалпы мәліметтер
Компьютерлерді
бірыңғай
желіге
біріктіру
пайдаланушыларға
жеке
компьютерлердің мүмкіндіктерімен салыстыруға келмейтін жаңа мүмкіндіктер береді.
Желі – бұл жекелеген компьютерлердің мүмкіндіктерін қосу емес, көбейту. Жергілікті
желі компьютерлер арасында файлдармен алмасуға, компьютер мен аппараттық
ресурстарды бөлуге, деректерді өңдеудің және ақпаратты сақтаудың кең тараған және
орталықтандырылған әдістерін қатар қолдануға және тағы басқаларға мүмкіндік береді
(1.1-сурет).
Компьютерлік жергілікті желінің көмегімен техникалық және ақпараттық
ресурстарды ұжымдық пайдалану жүзеге асырылуда, ал бұл қолданушының тек желідегі
ғана емес, сонымен қатар нақты өмірдегі психологиясы мен мінез-құлқына да жақсы
ықпалын тигізеді.
Желілік принтер Принт-сервер Қосымшалар сервері
Жұмыс станциясы Файлдық сервер Әкімші доменінің мәліметтер қорының сервері
Бақылаушы Жұмыс орны
Жұмыс
станциялары Файлдық сервер
Сервер
деректер
1.1-
сурет
Жергілікті желі
Контроллер
домен
Жұмыс орны
әкімшісінің
5
Жалпы мәліметтер
1.1
Желілік принтер Принт-сервер
Қосымшалар
сервері
Жергілікті компьютерлік желілер
1
1.2
Жергілікті желілердің топологиясы
Қазіргі кезде «жұлдыз» типі бойынша байланыс жергілікті желілердің кең таралған
Желілер топологиясы— желі (компьютерлер мен басқа құрылғылар) элементтерін
бір-бірімен өзара байланыстыру әдісі. Топология жергілікті желінің физикалық
құрылымын анықтайды.
топологиясы болып табылады.
Жұлдыз. Жалғаудың осы түрінде әрбір компьютер кейбір біріктіруші құрылғыға
бөлек кабельмен қосылады. Схемалық тұрғыдан алғанда, бұл біріктіруші құрылғы
жұлдыздың шартты ортасында орналасқан және әрбір жалғастырғыш кабель
жұлдыздың «сәулесі» болып табылады, демек, осындай қосылу схемасының атауы осы
жерден келіп шығады (1.2-сурет).
Компьютерлерді жалғаудың бұл типінің келесі артықшылықтары бар:
■ қандайда бір кабельдің зақымдануы басқа жалғаулардың жұмысқа қабілеттілігіне әсер
етпейді, сондықтан бұл желі үлкен сенімділікке ие, сондай-ақ онда ақаулы учаскені
іздеу оңай;
■ мұндай желіні оңай кеңейтуге болады, қосылған компьютерлердің жұмысын
тоқтатпастан оған жаңа компьютерлерді қосуға болады;
■ желіге өте көп компьютерлерді қосуға болады;
Желілік кабель Біріктіруші құрылғы
Сурет 1.2.
компьютерлерді «жұлдыз»
түріне қосу
6
тарау
1
Ғаламдық компьютерлік желілер
