С т а н р е с п у б л и ка г к г м Х л у л а т и э н е ъ1лы м м ™ с т р л п бұзаубақова К. Ж. Ойлайық та ойнайық Тараз 2003

Енді  бірінші  рефераттың  ең  негізгі  бөлімнен  үзінді 
берейік.  Реферат  қорғаушы  -   Динара:  “Менің  зерттеу 
жұмысымдағы 
негізгі 
мақсатым: 
Ы.Алтынсариннің
педагогикалық  көзқарасының  өзіндік  ерекшеліктерін  табу. 
Ы.Алтынсарин  мектептер  ашуда  зор  еңбек  сіңірді.  Әрине, 
ЬІбырайдың  ағартушылық  қызметін  мектептерді  ашумен ғана 
шектеуге  болмайды.  Ол  сол  мектептердегі  тәлім-тәрбие,  оқу 
жұмысының  жанды  үйыткысы  болды.  Ыбырай  мектептегі 
оқытушының атқаратын ролін айрыкша бағалады.  ,
“Халық  мектептері  үшін  ең  керектісі  -   оқытушы,  -  деп 
жазды  ол  -   Тамаша  жақсы  педагогика  қүралы  да,  ең  жақсы 
үкімет  бүйрықтары  да,  әбден  мүқият  түрде  жүргізілген 
инспектор бақылауы да оқытушыға тең келе алмайды”.
Мектеп 
жүмысын 
жақсы 
жүргізіп 
кету 
үшін 
оқытушылардың  маңызы  зор  екендігін  Алтынсарин  жақсы 
түсінді.
Екінші  ерекшелігі:  Ы.Алтынсарин  оқытушыларға  зор 
талап  қойды:  “Оқытушылар  ешқашанда  кіммеп  істес  екенін 
үмытпауы  керек,  ол  оқушылармен  істес  болып  отыр,  егер 
балалар бірдемені түсінбесе,  оқытушы оларды кіналауга тиісті 
емес,  керісінше  түсіндіре  алмаған  оқытушының  өзі  кінәлі”,  - 
деп, оқытушыға деген көзқарасын білдіреді.
Үшінші  ерекшелігі:  балалардың  өз  беттерімен  оқып, 
білімдерін  арттыру  үшін  кітаппен  және  оқу  қүралдарымен 
қамтамасыз ететін кітапханалардың ашылуына  зор  ықыласпен 
кіріседі.
Төртінші  ерекшелігі:  Міне,  қазіргі  кезде  мектеп  өміріне 
келетін болсақ,  сабақ оқымайтын,  тәртіпсіз балалар мектептен 
шығарылып 
жатады. 
Әрине, 
балалардың 
ата-аналары 
түсінгендері  түсінер,  ал  түсінбегендері 
кінәнің 
бәрін 
үстаздардан, 
мектептен 
деп 
ойлайды. 
Мысалы, 
ЬІ.Алтынсариннің  мына  бір  педагогикалық  көзқарасына  назар 
аударайықшы:  “Мектеп  оқуын  бітірмей  кеткен  балаларының 
шала сауаттылығына ата-аналары өздерін кінәламай, балаларға 
хат  таныта  алмайды,  білім  бере  алмайды  деп  мектепті 
кінәлайтыны  даусыз”,  -  дейді.  Яғни,  менің  ойымша  қазіргі 
кезде  оқымайтын  немесе  тәртіпсіз  баланы  мектептен 
шыгармай,  өзіміз  тәрбиелеуіміз  керек  сияқты.  Сонда  ғана
131

мектептің  беделі  жоғары  болатыньгаа  сенемін.  ¥стаз  деген 
түлғаның өмірде басты екендігін айқын дәлелдейтін -  дейміз.
Реферат  оқыльга  болтан  соң,  сүрақтар  қойылып, 
жауаптар қайтарылады.
1
-сұрақ. Ерболат:
“Реферат  қорғаушы  жолдас,  өзіңізге  Ы.Алтынсариннің 
мектеп,  үетаздар  туралы  қандай  пікірі  үнайды?  Себебін 
дәлелдей кетсеңіз”.
2-сүрақ.  Сәрсен:  “Егер  болашақта  үстаз  болсаңыз, 
Ыбырай  атамыздың  педагогикалық  мүрасынан  нені  өзіңізге 
пайдаланар едіңіз?
Жауап:
1
-сұраққа:  “Маған  әсіресе,  атамыздың  үстаз  туралы 
пікірі  ерекпіе  үнайды.  Өйткені  үстаз  -  өмірде  басты  түлта. 
Халық үшін де ең керектісі ~ үстаз. Жас үрпақты тәрбиелейтін, 
емірге  қанат  қақтыратын  да  -   үстаз.  Сондықтан  да  Ыбырай 
атамыз осы пікірді өте дүрыс айтқан ба деп ойлаймын.
2-сұраққа  жауап:  “Ыбырай 
атамыз  өте  кішіпейіл, 
халықшыл,  мүғалімге  де  оқушыта  да  дауыс  көтермейтін 
инабатты  болтан.  Осы  касиетін,  сонан  соң  еңбекқорлығын, 
іздемпаздығын пайдаланар едім.
Рефератш  талқьшап  болтан  соң,  оппоненттерге  сөз 
беріледі. Оішонент Салтанаттың сезінен үзінді:
“Динара  озінің  рефератында  Ыбырайдың  педагогикалық 
көзқарасы  туралы  галымдардың,  жазушылардың  пікіріне 
талдау  жасамаса да,  басты  ерекшеліктерін  бірінші,  екінші  деп 
нақтылап  жазтан  және  рефераттың  аятында  өз  ойын  жақсы 
түжьірымдаған”.
Оппонент  сөзінен  кейін  “реферат  қоргалды”  деп,  ары 
қарай басқа сүрақтарды талдаута кірістік.
Екінші  мәселе  “Болашақ  қазақ  мектебі  қандай  болу 
керек?”

жүктеу 9,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: