Республикасы білім жəне ғылым министрлігі

 

42

Domains  бөлiмі    сіздер  қолданылатын  барлық  домендерді  хабарлау 

үшiн қызмет көрсетедi, олар (стандарты домендерді жариялау міндетті емес) 

Visual Prolog-тың стандартты домендері бола алмайды. 

Goal  бөлiмі  -  бұл  сiзге  Visual  Prolog-программасының    мақсатын 

сыйғызып алады. 

Ұсыныстардың

 бөлiмi 

Программаны  құру  барысында  сіз  clauses  -тың  (ұсыныстар)  бөлiмiнде 

барлық  айғақтар  мен  ережелерлерді  сыйғыза    аласыз.  Негізгі  тарауда 

программадағы 

ұсыныстарға(айғақтар 

жəне 

ережелер) 

басты 

назар 

аудырылады: олар қалай жазу керектігін білдіреді. 

Егер  сiз  айғақтарды    жəне  ережелерді  олардың  прологта    көрсетілуін 

түсiнсеңiз, онда сiз clausesтың бөлiмiндегi əрбiр нақты предикат үшiн барлық 

ұсыныс бiрге орналасуы керек екендігін бiлесiз. Бiр предикатты анықтайтын 

ұсыныстардың тiзбегi процедура деп аталады. 

(clauses  бөліміндегі  бірінші  ұсыныстан  бастап)  Visual  Prolog  əрбiр 

айғақты жəне əрбiр ереженi табуға ұмтылады. Төмен қарай clausesтың бөлiмi, 

ол  бірінші  ішкі  нұсқауға  ұсынысты  шешімінің  бір  бөлігі  ретінде  орнатады. 

Егер  келесi ұсыныс  логикалық жолдың  бөлiгi болып  табылмаса,  онда  Visual 

Prolog  қойылған  нұсқағышқа  қайтарылады  жəне  кезектi  салыстыруды  (бұл 

процесс  қайтарумен  iздестiру  деп  аталады)  нұсқағышқа    орын  алмастыра 

жақындай iздейдi. 

 

Предикаттардың

 бөлiмi 

Егер  сіз  clausesтың  бөлiмiндегі  Visual  Prolog    тiлiндегi  программаның  

меншiгіндегі 

предикаттарды 

сипаттасаңыз, 

онда 

сiз 

predicatesтiң 

(предикаттар  ) бөлiмiнде  жариялауыңыз  керек; басқа  жағдайда  Visual  Prolog 

түсiнбейдi. Сiз предикатты хабарлаудың нəтижесiнде домендерге (түрлерге ) 

бұл предикаттың аргументіне жататынын хабарлаңыз. 

Visual 

Prolog 

кiрiстiрiлген 

(олардың 

жариялауға 

болмайды) 

предикаттардың толық жиынымен əкелiнедi,анықтама кiтабы олардың толық 

сипатын көрсетеді. 

Предикаттар  айғақтарға  жəне  ережелерге  тапсырма  бередi.  Барлық 

предикаттар  predicates  бөлiмінде  олардың  аргумент  типтерінің  (домендер) 

нұсқауы есептелінеді. 

Сіз  айғақтарыңыз  бен    ережелеріңіздің    жұмысын  iстейтін    (дəлелдер) 

объектілер  типін жарияласаңыз Visual Prolog  жұмысының тиімділігі  едəуiр 

өседi. 

Қолданбалы

 предикатты жариялау 

Предикаттың    жариялануы  сол  предикаттың  атымен  басталады,содан 

соң    дөңгелек  ашылатын    жақша  ішінде  нөл  немесе  предикаттың  үлкен 

доменді(тип) аргументі жалғасады: 

arguraent_typel  OptionalNamel,  argument_type2  OptionalName2  predicateName 

......, argument_typeN OptionalName3 

үтiр дəлелдiң (түр ) 

 

43

Əрбір  доменді  аргументтен  кейін,соңғы  аргумент  типінен  кейін 

жабылатын жақша қойылады.Атап өтемiз, clausesтың бөлiмiндегi ұсыныстан 

айырмашылығы декларация предикаты нүктемен  аяқталмайды, предикаттың 

доменді аргументі стандартты домен немесе domaines бөлімінде жарияланған 

домен болады. Аргументтің атын OptionalNameK деп  нұсқауға болады - бұл 

прогрмманың  оқылуын  жақсартады,  компилятор  аяққа  басатындықтан  оның 

орындалу  жылдамдығы білінбейді. 

Предикаттардың

 аттары 

Предикаттың  аты  реттеле  орналасқан    əрiптер,  цифрлар  жəне  астын 

сызылған  таңбалармен    басталуы  керек.  Əрiптердiң  регистрi  ешқандай 

мағына бермейді, дегенмен сiзге бiз (прологтың басқа болжамы да бұған жол 

бермейді  жəне  болашақта  Visual  Prolog-    -  болжам  6,  ол  да  бұған  тыйым 

салады) бірақ біз сізге предикаттың атының бірінші əрпін бас əріппен жазуға 

кеңес бермейміз. Предикаттың аты 250 символымен шектеледі. 

 

Домендерд

iң бөлiмi 

Дəстүрлi прологта тек – терм  типі бар.  Visual Prologта доменді барлық 

аргументтің предикаты ретінде жариялаймыз. 

Бiрнеше мысалдарды қарап шығамық. 

1. Осы мысал  предикаттардың домендерін қалай  құжаттауға көмектесетiнiн 

көрсетедi: 

Франк - 45 жасқа толған еркек. 

Стандартты  домендерді  қолана  отырып  ,  сiз  тиiстi  домен    предикатын 

қолдана аласыз: 

person.(symbol, symbol, integer) . 

Көп  жағдайларда  мұндай  жарияланулар  өте  жақсы  жұмыс  iстейдi. 

Дегенмен сiз программа  жазылғаннан кейін бiрнеше айлардан соң түзеткіңіз 

келді  дейік.Предикаттың  ұқсас  хабарламасы  сізге  ештеңе  айтпауы 

мүмкін.Керісінше,төменде  көрсетілгендей  бұл  предикаттың  декларациясы   

осы предикаттың аргументтерін ретке келтiруге көмектеседi: 

Domains 

name,sex = symbol 

age = integer predicates 

person (name, sex, age) 

Меншiктi  домендердiң  хабарлауының  бас  артықшылықтарының  бiрi, 

Visual Prolog типтердің қатесiн зерттеп отыра алған, мысалы: 

same_sex (X, Y):- person (X, Sex, _), person (Sex, Y, _). 

name  жəне  sex  symbol    ретінде  көрсетілгеніне  қарамастан,  олар  бір  біріне 

эквивалентті емес. Егер сiз оларды шатыстырсаңыз,  Visual Prolog сол қатенi 

анықтауға мүмкiндiк бередi.Бұл сiздiң бағдарламаңыз өте үлкен жəне күрделi 

болған  жағдайларда пайдалы болмақ. 

 

Domains 

product, sum = integer 

predicates