24
Фотоэлектрлік
панельдерді
тораппен
жалғау
үшін
инвертор
қолданылады. Модульдің артқы жағына орнатылатын инверторы бар
модульдер АС-модульдер деп аталады. Күн панельдері негізінен
ғимараттардың шатырына ауытқу бұрышы мен алюминий рама арқылы
орнатылады. Ас-модульдері бар қарапайым жүйелер өте үлкен масштабта
шығарылады.
1. Күндік панельдер
2. Инвертор
3. Торап
4. Жүктеме
1.10 Сурет – Торапқа қосылған жүйе
Резервті(қор) жүйелер
Орталықтанған электрмен қамтамасыз етуі бар тораптармен жалғануы
бар жерлерде резервті күн жүйелері қолданылады, бірақ торап сенімді емес.
Резервті жүйелер торапта кернеу жоқ кезде электрмен қамтамасыз ету үшін
қолданылады. Электрмен қамтамасыз етудің аз қуатты резервті күн жүйелері
маңызды жүктемелеріне – жарықтандыру, компьютер және байланыс
құралдары (телефон, радио, факс т.б.) жатады. Өте үлкен жүйелер торап сөніп
тұрған жағдайда тоңазытқыштыда энергиямен қамтамасыз етеді. Жауапты
жүктемені қоректендіру үшін қажетті қуаты қанша үлкен болса тораптың өшу
периоды сонша үлкен болады, соған сәйкес фотоэлектрлік жүйелерге үлкен
қуат керек.
Ақылды адам жүйе қондырғысының біраз бөлігін істегенімен электрлік
байланыстарды білікті маман істеген жөн.
25
1.11 Сурет - Резервті фотоэлектрлік жүйелердің конфигурациясы
Жүйе фотоэлектрлік модульден, контроллерден, аккумуляторлы
батареядан, кабельдерден, инвертордан, жүктемеден және құрылымнан
тұрады. [5].
1.12 Сурет - Үйдің шатырындағы фотоэлектрлік модульдер
1. Күндік панельдер
2. Инвертор
3. Батарея
4. Торап
5. Жүктеме
26
1.13 Сурет - Үйдегі фотоэлектрлік жүйе
1.11 Күн батареясын орнататын үйдің жобасы
Сіздерге күн батареясының және жыллық сорғының көмегімен үйді
өмірмен қамтамасыз ететін жобаны назарларыңызға ұсынамыз.
1.14 Сурет – Құрылғылардың қөрінісі
Үйді жобалауда күн батареясын және жылулық сорғылардыдың
функциясын және қондырғыларын орнататын жеке бөлмелерді қараған жөн.
Үйдің өзін салып жатқанда күннің сәулесі шатырда орналасқан модульге
түсетіндей етіп салған жөн.
Ғимарат күн энергиясын жұтатын фотоэлектрлік модульдерді
орналастыратын шатыр төбесінің құламасы оң жаққа бағытталатындай етіп
салған жөн. Оның үстіне үйдің шатырының өлшемі энергиясының қоры
үйдегі қызмет етуге жететіндей бірнеше фотоэлектрлік модульдер сыятындай
етіп жасалуы керек. Шатырдың ауытқу бұрышы белгілі бір бұрышқа ие болуы
тиіс.
27
1.15 Сурет – Жобадағы үйдің көрінісі
Осының бәрін жобаны құруда ескерілуі қажет, оның үстіне жергілікті
орынның және оның климатының ерекшелігіне назар аударған жөн. Жобаны
құру кезінде тапсырыс беруші-иелерінің алдағы уақытта, яғни болашақта
үйінің электр энергиясын тұтынудағы тілегі ескеріледі. Үйдің өзін жылу
сақтайтын материалдарды, жаңа технологияны қолдана отырып, үйдегі
жылуды қамтамасыз етудің барлық әдістерін қолданған дұрыс.
1.12 Үйдің инженерлік жүйелері
Үйдің жобасы бойынша рахат өмір сүруге көмектесетін қондырғылар
орналасуы қажет: асханалық техника, кір және ыдыс жуатын машина,
тоңазытқыш, теледидар. Осы барлық қондырғылардың және үйдің толық
жарықтандырылуының жұмыс істеу қабілеттігін күн батареясы қамтамасыз
етуі қажет. Үйдің жылуын жылулық орғы қамтамасыз ету ітиіс. Соның ішінде
бірінші қабаттың жылуы едендегі жылулық су сорғысының есебінен
қамтамасыз етілсе, ал екінші қабаттыкы су инверторларымен қамтамасыз
етілуі қажет. Жоба бойынша жылулық сорғы 2кВт-қа дейінгі қуатты
тұтынады және магистралды торапқа қосылады. Жобаны өңдеудің
нәтижесінде үй автономды қорек алады.
28
1.16 Сурет – Үйдің инженерлік жүйесі
1.13 Тораптың автоматтық өшірілуі
Осындай үйге апаттық қызмет көрсету үшін электр тораптарын өшірген
жағдайда үздіксіз қоректендіру жүйесі қарастырылған. Мұндай жүйе электр
торапта қорек болған жағдайда электр тораптың кернеуін жүктемеге жібереді,
осы уақытта зарядты қондырғыларды және аккумулятор блоктарын бір
уақытта зарядтайды. Электр торабынан қорек өшкен жағдайда ҮҚЖ
аккумулятор жұмысан қосылады және тұрақты кернеуді айнымалы кернеуге
түрлендіреді және электр приборлардың үздіксіз жұмысын қамтамасыз етеді.
1.7 Сурет – Электр торабы
29
Осылайша үздіксіз қоректендіру жүйесі резервті және апатты электрмен
жабыдқтау режимін ғана емес автономды режимді де қамтамасыз етеді. ҮҚЖ
кез келген генераторлардан әлдеқайда жақсырақ, осындай жүйе тек
магистральды электр тораптарында ғана емес контроллердің көмегімен
қосылатын альтернативті электр энергиясы көздерінде де жұмыс жасайды.
Қазіргі уақытта үйдің энергиямен қамтамасыз ету жүйесі өте ыңғайлы.
1.14 Күн батареяларынан алынатын электр энергиясы
Үйдің қабырғаларын салу кезінде күн батаерясының жұмысы үшін
шатырда орналасқан фотоэлектрлік модульдерді қызмет көрсету жүйелерімен
байланыстыратын күтік кабельдерді орнатқан жөн (оған аккумуляторлы
батарея, батарея зарядкасының контроллері, инвертор немесе кернеу
түрлендіргіші кіреді). Бұның барлығын үйдің құрылысы жүріп жатқан кезде
жасаған ыңғайлы. Жүктеменің электр энериясын тұтынуға тәуелділігіне
байланысты фотоэлектрлік модульдердің саны есептеледі. Негізінде электр
энергиясының орташа тәуліктік тұтынуы кВт/сағ өлшемімен алынады.
1.8 Сурет – Фотоэлектр модульінің жұмыс істеу принципы
Фотоэлектрлік модульдердің санын анықтау үшін білу қажет: объектінің
энерготұтынуы, модульдің қуаты, нақты жер үшін инсоляция коэффициенті.
Инсоляция коэффициенті – бұл жер бетінің белгілі бір ауданына түскен күн
сәулесінен алынған энергия мөлшері. Ол берілген бір жыл уақыт ішіндегікүн
жұмысының эффективтігін анықтайды. Бұл коэффициент статистикалық
бақылаулардың ашық және тұманды күндерді есепке алына отырып
есептеледі. Мұндай берілгендерді ғаламтордан немесе күн инсоляциясының
картасын жарыққа шығаратын арнайы басылымдардан табуға болады.
Достарыңызбен бөлісу: | 
