ПоәК-042-18-25 55/01-2014 №2 басылым 2014ж

университеттің барлық мамандықтарына арналған

(2 кредит)

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей

Бакирова Л.С. ____________ «02» 09. 2014 ж.

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отрысында

Хаттама № 1 «___» ____ 2014ж.
Кафедра меңгерушісі _________ доцент Е.Н. Артамонова

2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында

Хаттама № 1 «___» ____ 2014ж.
АФ ОӘБ төрайымы _________ профессор м.а. Г.И. Джаманова

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдап басып шығаруға ұсынады

Хаттама № 1 «___» ____ 2014ж.

оқу әдістемелік жұмысы бойынша

проректор _________ профессор Г.К.Искакова

4 № 1 басылым 18.09.2013ж. ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН

1. 
   Қолдану саласы
   
2. 
   Нормативтік сілтемелер
   
3. 
   Жалпы ережелер
   
4. 
   Оқу пәні (модульдің) бағдарламасының мазмұны
   
5. 
   Оқушылардың өздік жұмыстарының тақырыптары
   
6. 
   Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
   
7. 
   Әдебиеттер
   

1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

«Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешені университеттің барлық мамандықтарының студенттеріне арналған.

Ол студенттерді оқу үрдісі кезіндегі алынатын білім мен дағдылар, курс саясаты, курс мазмұны, оның өзектілігі және қажеттілігімен таныстырады. Оқу – әдістемелік кешен пәнді оқу кезіндегі негізгі басқару құралы болып табылады.

2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

«Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәнінің оқу-әдістемелік кешені құрамына енетін оқытушының жұмыс бағдарламасы төмендегі құжаттар талаптарына сай осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастыру тәртібін белгілейді:

• 
  Университеттің барлық мамандықтары бойынша жалпы білім берудің Мемлекеттік стандарты №1080-23.08.2013 жылы. ҚР ғылым және білім Министрлігінің бұйрығымен бекітілген;
  
• 
  СТУ 042-ГУ-4-2014 Университет стандарты «Пәннің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»;
  
• 
  ДП 042-1.01-2014 Құжат «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы мен мазмұны».
  

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:

Пәнді оқыту барысында келесі сұрақтар қарастырылады: Өмір сүру ортасының жағдайы және жағымсыз факторлары; адамның өмір сүру ортасымен қатынасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету принцптері; техникалық ортамен процестердің қауіпсіздігін жоғарлату, зиянды және зақымдаушы факторлармен зақымдалған адамның анатомиялық-физиологиялық салдары, оларды идентификациялау принцптері; ТЖ кезіндегі шаруашылық нысандарының тұрақты жұмыс істеуін зерттеу әдістері; ТЖ және олардың салдарын болжау; ТЖ кезінде шаруашылық нысандарының өндірістік қызметкерлерін және халықты қорғау шараларын жасау; ТЖ салдарын жою; тіршілік қауіпсіздігінің нормативті техникалық және ұйымдастыру негіздері.

3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:

Болашақтағы мамандарға қауіпсіз және зиянсыз жағдайдағы тіршілік әрекетін құру үшін қажетті теориялық және тәжірибелік дағдыларды үйрету; қауіпсіздік бойынша қазіргі заман талаптарына сай технологиялық процестер мен жаңа техниканы жобалау; студенттерге соғыс және бейбіт уақыттағы төтенше жағдайлар кезіндегі іс-әрекеттерді, халықты қорғау әдістерін, қазіргі заманғы зақымдау құралдарының қолдану кезінде, табиғи апаттар, авариялар салдарын жою кезіндегі құтқару және кезек күттірмейтін жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу негіздерін оқыту; зақымдау ошағына сипаттама беру; құтқару және басқа да кезек күттірмейтін жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу негіздерін анықтау; ТЖ салдарынан халықты қорғау әдістеріне сипаттама беру; химиялық және радиациялық барлау құралдарымен таныстыру және олардың жұмыс істеу тәртібі мен таныстыру.

3.3 Пәнді оқытудың негізгі себептері:

«Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәні қауіпсіздікті қамтамасыз етудің теориялық және практикалық негіздерін білетін, қауіптілікті тани және бағалай білетін, олардан сенімді қорғау тәсілдерін анықтай және жүзеге асыра білетін, басты принцптер-ғылыми ізденіс, жобалық-конструкторлық әзірлемелер, өндірісті ұйымдастыру және басқару облысында кез-келген техникалық міндеттерді шешу кезінде қауіпсіздік басымдылықтарының сөзсіздігін терең сезетін, жас мамандарды дайындау.

• 
  адамның мекендеу ортасының жағымсыз факторлары, олардың әсер ету салдары, оларды сәйкестендіру және адамдарды қорғауды қамтамасыз ету принцптері, нвсандардың жұмыс істеу інің тұрақтылығын арттыруды зерттеу әдістері, ТЖ болжау және апаттардың, табиғи апаттардың салдарын жоюға әзірлігін анықтайтын модельдерді әзірлеу туралы түсінігі болуы қажет;
  
• 
  ҚР негізгі заңдарын және тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау облысындағы нормативтік заңдарды; зиянды және зақымдаушы факторлардың адам үшін анатомия-физиологиялық салдарын, қорғау тәсілдерін; ТЖ дағы шаруашылық нысандарының жұмыс істеу тұрақтылығын арттыру жолдары мен тәсілдерін; төтенше жағдайларды болжау және олардың салдарын жою әдістерін білу керек;
  
• 
  қауіпсіздік пен экологиялықты арттыру бойынша шараларды әзірлеу, құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарға қатысуды жасай білулері керек;
  
• 
  қауіпсіздік облысында, әлеуметтік-гуманитарлық, жаратылыстану, жалпы кәсіптік және арнайы ғылымдар, ойлау мәдениеті және өзінің кәсіптік қызметінің нәтижелерін баяндау облысында білім мен ілімді тиімді пайдалану дағдылары болуы керек;
  
• 
  заңды және нормативтік – құқықтық база, тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау облысында техникалық және жобалық құжаттаманы құрастыру мәселелерінде құзыретті болу керек.
  
• 
  өмір сүру ортасында адамның тіршілік қауіпсіздігінің теориялық негіздері, тіршілік қауіпсіздігінің құқықтық және нормативті – техникалық негіздері, төтенше жағдайларды бағалау әдістерін және олардың салдарын жою, төтенше жағдайлар кезінде шаруашылық нысандарының тұрақтылығын арттыру жолдары мен әдістерін меңгеру;
  
• 
  зақымдану ошағының техникалық есептерін жүргізе білу;
  
• 
  өндірістің техникалық үрдістерін және өндірістік қызметтің экологиялығын және қауіпсіздігін жоғарлату бойынша қажетті шараларды түсіну;
  
• 
  травмалық, зиянды және зақымдаушы факторлардың адамға анатомо – физиологиялық салдары туралы түсіне білу, травматологиялық зақымдану, аса қауіпті инфекциялық аурулар белгілерін ажырата білу және алғашқы медициналық көмек көрсете білу керек.
  

3.5 Курстың пререквизиттері: жоқ.

3.6 Курс постреквизиттері: арнайы пәндер.

3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме

Курс	Семестр	Кредит	Дәріс	Тәж.саб	ОСӨЖ	СӨЖ	Жиыны	Қорытын тексеріс түрі
1	2	3	4	5	7	8	9	10
1	1	2	15	15	15	45	90	Комп. тестілеу

Кесте 1

4. 
   ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ
   

Кесте 2

Дәріс тақырыптары	сағат саны
1	2
1 модуль. Тіршілік қауіпсіздігінің ұйымдастырушылық негіздері
Кіріспе. Курстың мазмұны. Курстың негізгі себептері, маман дайындаудағы ролі. Заңнамалық актілер мен ережелер. Түсініктер және анықтамалар.	1
Тіршілікті қамтамасыз етудің ұйымдастырушылық және теориялық негіздері. АҚ ұйымдастыру және жүргізу – мемлекеттің маңызды қызметтерінің бірі, қорғаныс құрылысының құрама бөлігі, ел қауіпсіздігінің элементі. ҚР ТЖ министрлігінің ролі, негізгі міндеттері мен ұйымдастырушы құрылымы.	1
2 модуль. Төтенше жағдайлар
Төтенше жағдайлар. Бейбіт және соғыс уақыттағы төтенше жағдайлар. ТЖ негізгі ұғымдары мен анықтамалары. Техногенді сипатты ТЖ көздерін зақымдайтын факторлар, ТЖ даму фазалары. Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың классификациясы.	1
Адамның мекендеу ортасының қауіптіліктері Табиғи және техногенді қауіптіліктер көздері. Соғыс және бейбіт уақытындағы жаппай зақымдау құралдарының түрлері.	1
Радиациялық қауіпті нысандардағы төтенше жағдайлар Радиоактивті заттар, ядролық реакторлар. Сәулелену дозалары, Өткір сәуле ауруы. Дозиметрлік бақылау және химиялық барлау аспаптарының жұмыс істеу принцптері. Радиациялық қорғау.	1
Химиялық қауіпті нысандардағы төтенше жағдайлар Әсері күшті улы заттарға мінездеме. Химиялық қауіпті нысандағы авариялар.	1
Биологиялық (биологиялық - әлеуметті) төтенше жағдай Билогоиялық қару туралы түсінік. Эпидемия. Инфекциялық аурулар. Карантин және обсервация. Эпизоотия, Эпифитотия. Жұқпалы аурулардан сақтандыру.	1
Өртке қарсы шаралар Өрт қауіпсіздік ережелері. Өртті болдырмау шаралары.	1
3 модуль. Халықты қорғау, құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу негіздері
Тұрғындарды қорғау. Тұрғындарды қорғау бойынша шаралар өткізу кезеңдері. Негізгі принцптері. Инжененрлік шаралар. Тұрғындарды эвакуациялау.	1
Экстремальды жағдайлар кезіндегі халықтың іс әрекеті Табиғи және техногенді сипаттағы ТЖ халықтың іс әрекеті. Өрт кезіндегі іс әрекет. Ланкестік акт кезіндегі халықтың іс әрекеті	1
Төтенше жағдайдың психологиялық аспектілері Төтенше жағдайдың психологиялық аспектілеріні түрлері	1
Эвакуация, көшіру және бытыраңқы орналастыру шаралары. Эвакуация және бытраңқы орналастыруды жүргізу әдістері және принцптері. Эвакуациялық шараларды жүргізу және ұйымдастыру	1
Зақымдаушы факторлардан халықты инженерлік қорғау. Қорғаныс ғимараттары. Жеке қорғаныс құралдары және олардың түрлері.	1
Зақымдану ошақтарындағы құтқару және басқа да шұғыл жұмыстар. Құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу негіздері. Төтенше жағдайлардың салдарын жою.	1
Жарақаттанған және зақымданған кездегі алғашқы медициналық көмек көрсету. Жарақат, сыну, қан кету, буын шыққан кезіндегі алғашқы көмек көрсету түрлері	1
Барлығы	15
Тәжірбие сабақтарының тақырыптары	сағат саны
Модуль 1. Зақымданған, жарақаттанған кездегі алғашқы жәрдем көрсету ережелері
Жара туралы түсінік, олардың жіктелуі. Жара кезіндегі асқыну.	1
Жара кезіндегі кезек күттірмейтін алғашқы медициналық көмек	1
Модуль 2. Радиациялық және химиялық зақымдану кезіндегі іс - шаралар
Сүйек сынуы туралы түсінік және олардың белгілері. Сыну түрлері, олардың асқынуы. Травмалық шок, профилактика.	1
Жоғарғы және төменгі сынық кезіндегі табелдік және қолда бар иммобилизациялау құралдарымен алғашқы медициналық көмек көрсету ережелері	1
Иондаушы сәулеленуден қорғау құралдары және бақылау әдістері.	1
Химиялық барлау құралдары және оларды қолдану. Ағзаның улаушы заттармен зақымдануы. ӘКУЗ уланған кездегі алғашқы көмек. ИПП -8 құрылымы және мағынасы	1
Улаушы және әсері күшті улаушы заттармен уланғандағы алғашқы медициналық көмек. Санитарлық өңдеу және дегазация жүргізу тәртібі	1
Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар. Су басу зонасын анықтау. Су басу кезіндегі халықтың іс - әрекеті.	1
Модуль 3. Қазіргі заманғы зақымдау құралдарын қолдану кезіндегі жүргізілетін шаралар
Апаттар кезіндегі ӘКУЗ зақымдану масштабтары	1
Ядролық жарылыс кезіндегі нысанның потенциалды қауіпі	1
Радиациялық зақымдану түрлері, радиациялық зақымдану профилактикасы. Жеке дәрігерлік қобдишаның құрылымы және мағынасы.	1
Радиациялық зақымдану кезіндегі алғашқы медициналық көмек. Санитарлық өңдеу жүргізу ережелері.	1
Тұрғындарды қорғау бойынша шаралар өткізу кезеңдері. Негізгі принцптері. Инжененрлік шаралар. Тұрғындарды эвакуациялау	1
Экономика нысаны элементінің тұрақтылығын бағалау.	1
Радиационды барлау құралдары. Радиоактивті сәулеленуді бақылау құралдарын қолдану. (Дозиметрлік бақылау)	1
Барлығы	15

4. 
   ОҚУШЫНЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
   

5.1 ТЖ негізгі ұғымдары мен анықтамалары.

1. 
   Техногенді сипатты ТЖ көздерін зақымдайтын факторлар,
   
2. 
   ТЖ даму фазалары.
   
3. 
   Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың классификациясы.
   

2. 
   Сәулелену дозалары, Өткір сәуле ауруы.
   
   1. 
      Радиационды апаттық қауіпті нысандардағы апаттар кезіндегі халықтың іс әрекеті.
      
   2. 
      Жеке дәрігерлік қобдишаның құрылымы мен мағынасы.
      
   3. 
      Химиялық зақымдану аймағындағы халықтың іс – әрекеті. Хлор және аммиак.
      

3. 
   Жұқпалы аурулар туралы түсінік және алдын алу шаралары, дезинсекция және дератизация жүргізу түрлері мен әдістері.
   
   1. 
      Халықтың карантин және обсервация кезіндегі жүріс-тұрыс тәртібі.
      
   2. 
      Халықтың табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар кезіндегі іс – әрекеттері
      

4. 
   Құтқару және басқа шұғыл жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу негіздері.
   
   1. 
      Халыққа хабарландыру мен ақпарат берудің негізгі әдістері.
      

6 ОҚУ–ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ

Кесте 3

Оқулықтардың, оқу әдістемелік құралдардың атаулары	Дана (саны)	Студент саны	Қамтамасыз етілуі пайыз
1	2	3	4
Өмір-тіршілік қауіпсіздігі: оқулық / Құраст. С. Арпабеков.- Алматы, 2004.	50	10	100
"Тіршілік қауіпсіздігі" курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы. І кітап / ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2008.	50	10	100
"Тіршілік қауіпсіздігі" курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы. ІІ кітап / ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2008.	50	10	100
Приходько Н.Г. Безопасность жизнедеятельности. Высшая школа, Алматы 2004, 458с.	5	10	50
Безопасность жизнедеятельности. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях: учеб. Пособие / [Авт.: Я.Д.Вишняков и др.].- 2-е изд.- М., 2008, 256с.	50	10	100
Буралев, Ю.В. Безопасность жизнедеятельности на транспорте.-М.,2004, 320с.	5	10	50
Безопасность жизнедеятельности. Безопасность в чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера /Акимов В.А.-М.,2006, 280с.	10	10	100
Основы безопасности жизнедеятельности. Учебное пособие. АЧС РК, Алматы, 2004,232с.	5	10	50
Учебное пособие. Основы медицинских знаний. Республиканские курсы ЧС и ГО. Алматы, 2004, 123 с.	10	10	100
Учебное пособие для занятий по ЧС и ГО. Республиканские курсы ЧС и ГО. Алматы, 2004, 124 с.	10	10	100
Григорьева И.Я. Практикум по ОБЖ. Семипалатинск, 2008, 216с	20	10	100
Григорьева И.Я. Лекционный курс «Основы безопасности жизнедеятельности»,- Семей, 2007, 157с.	Электрондық басылым	10	100

7 ӘДЕБИЕТТЕР

7.1 Негізгі әдебиеттер

4. 
   
   
5. 
   
   
   1. 
      
      
      1. 
         Өмір-тіршілік қауіпсіздігі: оқулық / Құраст. С. Арпабеков.- Алматы, 2004.
         
      2. 
         «Тіршілік қауіпсіздігі» курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы. І кітап / ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2008.
         
      3. 
         «Тіршілік қауіпсіздігі» курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы. ІІ кітап / ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2008
         
      4. 
         Приходько Н.Г. Безопасность жизнедеятельности. Высшая школа, Алматы 2004, 458с.
         
      5. 
         Безопасность жизнедеятельности. Защита населения и территорий в чрезвычайных ситуациях: учеб. пособие / [Авт.: Я.Д.Вишняков и др.].- 2-е изд.- М., 2008, 256с.
         
      6. 
         Буралев, Ю.В. Безопасность жизнедеятельности на транспорте.-М.,2004, 320с.
         
      7. 
         Безопасность жизнедеятельности. Безопасность в чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера /Акимов В.А.-М.,2006, 280с.
         
      8. 
         Основы безопасности жизнедеятельности. Учебное пособие. АЧС РК, Алматы, 2004,232с.
         
      9. 
         Учебное пособие. Основы медицинских знаний. Республиканские курсы ЧС и ГО. Алматы, 2004, 123 с.
         
      10. 
          Учебное пособие для занятий по ЧС и ГО. Республиканские курсы ЧС и ГО. Алматы, 2004, 124 с.
          
      11. 
          Григорьева И.Я. Практикум по ОБЖ. Семипалатинск, 2008, 216с
          
      12. 
          Григорьева И.Я. Лекционный курс «Основы безопасности жизнедеятельности»,- Семей, 2007, 157с.
          

2. 
   Қосымша әдебиеттер
   
   1. 
      Тайжанов С. Өмір қауіпсіздігі негіздері. – А., 2004
      
   2. 
      Абайла: сынап!: (Сынап төгілген кездегі әрекеттер жөнінде халыққа арналған жаднама).- Алматы, 2005
      
   3. 
      Жер сілкінісі болған кезде болуы мүмкін жағдайларға баға беру әдістемесі/ ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- 2-ші бас.- Алматы, 2007
      
   4. 
      Нысандарда сейсможаттығуға даярлық және өткізу жөніндегі ұсыныстар/ ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2005
      
   5. 
      Террористік акті қауіпі кезінде халықтың іс - әрекеттері бойынша жаднама. V -бөлім / ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2006.
      
   6. 
      ТЖ-зардап шеккендерге психологиялық көмек көрсету бойынша жаднама (ІІІ-бөлім)/ ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2008
      
   7. 
      Төтенше жағдайлар жүйесінде қолданылатын орысша-қазақша терминдер сөздігі/ ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2008.
      
   8. 
      Ұйымдарда сел жаттығуларына даярлық және өткізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулықтар/ ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2005
      

жүктеу 145 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: