ПоәК 042-14 05 20. 55/01. 2012 №2 басылым 03. 09. 2012ж

Семей

Бакирова Л.С. _________________ «28» 08. 2012 жыл.

Хаттама № 1 «03» 09. 2012 жыл.

Хаттама № 1 «03» 09. 2012 жыл.

Хаттама № 1 «13» 09. 2012 жыл.

оқу жұмысы бойынша проректор _________ профессор Б.А. Рскелдиев

2 Нормативті сілтемелер ............................................................................... ....... 4

3 Жалпы ережелер ................................................................................................. 4

4 Оқытушының жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны .................................. 7

5 Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары .................................... 9

6 Пәннің оқу әдістемелік картасы ...................................................................... 10

7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы ............................ 14

8 Әдебиеттер ........................................................................................................ 15

1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

«Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешені университеттің барлық мамандықтарының студенттеріне арналған.

Ол студенттерді оқу үрдісі кезіндегі алынатын білім мен дағдылар, курс саясаты, курс мазмұны, оның өзектілігі және қажеттілігімен таныстырады. Оқу-әдістемелік кешен пәнді оқу кезіндегі негізгі басқару құралы болып табылады.

2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

«Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәнінің оқу-әдістемелік кешені құрамына енетін оқытушының жұмыс бағдарламасы төмендегі құжаттар талаптарына сай осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастыру тәртібін белгілейді:

• 
  СГУ 042-РГКП-СГУ-8-2007 Университет стандарты «Пәннің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»
  
• 
  ДП 042-08.10.12-2007 Құжат «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы мен мазмұны»
  
• 
  Қазақстан Республикасының жоғарғы және ЖОО кейінгі білім мамандықтарының жіктемесі. № 131-од «20» наурыз 2009ж. Қазақстан Республикасының индустрия және сауда Министрлігінің метрология және техникалық реттеу комитетінің бұйрығымен БЕКІТІЛДІ және ҚОЛДАНЫСҚА ЕНГІЗІЛДІ.
  

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1 Пәннің жалпы мазмұны

Пәнді оқыту барысында келесі сұрақтар қарастырылады: Өмір сүру ортасының жағдайы және жағымсыз факторлары; адамның өмір сүру ортасымен қатынасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету принцптері; техникалық ортамен процестердің қауіпсіздігін жоғарлату, зиянды және зақымдаушы факторлармен зақымдалған адамның анатомиялық-физиологиялық салдары, оларды идентификациялау принцптері; ТЖ кезіндегі шаруашылық нысандарының тұрақты жұмыс істеуін зерттеу әдістері; ТЖ және олардың салдарын болжау; ТЖ кезінде шаруашылық нысандарының өндірістік қызметкерлерін және халықты қорғау шараларын жасау; ТЖ салдарын жою; тіршілік қауіпсіздігінің нормативті техникалық және ұйымдастыру негіздері.

Болашақтағы мамандарға қауіпсіз және зиянсыз жағдайдағы тіршілік әрекетін құру үшін қажетті теориялық және тәжірибелік дағдыларды үйрету; қауіпсіздік бойынша қазіргі заман талаптарына сай технологиялық процестер мен жаңа техниканы жобалау; студенттерге соғыс және бейбіт уақыттағы төтенше жағдайлар кезіндегі іс-әрекеттерді, халықты қорғау әдістерін, қазіргі заманғы зақымдау құралдарының қолдану кезінде, табиғи апаттар, авариялар салдарын жою кезіндегі құтқару және кезек күттірмейтін жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу негіздерін оқыту; зақымдау ошағына сипаттама беру; құтқару және басқа да кезек күттірмейтін жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу негіздерін анықтау; ТЖ салдарынан халықты қорғау әдістеріне сипаттама беру; химиялық және радиациялық барлау құралдарымен таныстыру және олардың жұмыс істеу тәртібі мен таныстыру.

«Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәні қауіпсіздікті қамтамасыз етудің теориялық және практикалық негіздерін білетін, қауіптілікті тани және бағалай білетін, олардан сенімді қорғау тәсілдерін анықтай және жүзеге асыра білетін, басты принцптер-ғылыми ізденіс, жобалық-конструкторлық әзірлемелер, өндірісті ұйымдастыру және басқару облысында кез-келген техникалық міндеттерді шешу кезінде қауіпсіздік басымдылықтарының сөзсіздігін терең сезетін, жас мамандарды дайындау.

Адамның мекендеу ортасының жағымсыз факторлары, олардың әсер ету салдары, оларды сәйкестендіру және адамдарды қорғауды қамтамасыз ету принцптері, нвсандардвң жұмыс істеу інің тұрақтылығын арттыруды зерттеу әдістері, ТЖ болжау және апаттардың, табиғи апаттардың салдарын жоюға әзірлігін анықтайтын модельдерді әзірлеу туралы түсінігі болуы қажет;

ҚР негізгі заңдарын және тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау облысындағы нормативтік заңдарды; зиянды және зақымдаушы факторлардың адам үшін анатомия-физиологиялық салдарын, қорғау тәсілдерін; ТЖ дағы шаруашылық нысандарының жұмыс істеу тұрақтылығын арттыру жолдары мен тәсілдерін; төтенше жағдайларды болжау және олардың салдарын жою әдістерін білу керек;

Қауіпсіздік пен экологиялықты арттыру бойынша шараларды әзірлеу, құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарға қатысуды жасай білулері керек;

Қауіпсіздік облысында, әлеуметтік-гуманитарлық, жаратылыстану, жалпы кәсіптік және арнайы ғылымдар, ойлау мәдениеті және өзінің кәсіптік қызметінің нәтижелерін баяндау облысында білім мен ілімді тиімді пайдалану дағдылары болуы керек;

Заңды және нормативтік – құқықтық база, тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау облысында техникалық және жобалық құжаттаманы құрастыру мәселелерінде құзыретті болу керек.

• 
  өмір сүру ортасында адамның тіршілік қауіпсіздігінің теориялық негіздері, тіршілік қауіпсіздігінің құқықтық және нормативті – техникалық негіздері;
  
• 
  төтенше жағдайларды бағалау әдістерін және олардың салдарын жою;
  
• 
  төтенше жағдайлар кезінде шаруашылық нысандарының тұрақтылығын арттыру жолдары мен әдістерін меңгеру;
  
• 
  зақымдану ошағының техникалық есептерін жүргізе білу;
  
• 
  өндірістің техникалық үрдістерін және өндірістік қызметтің экологиялығын және қауіпсіздігін жоғарлату бойынша қажетті шараларды түсіну;
  
• 
  травмалық, зиянды және зақымдаушы факторлардың адамға анатомо – физиологиялық салдары туралы түсіне білу;
  
• 
  травматологиялық зақымдану, аса қауіпті инфекциялық аурулар белгілерін ажырата білу және алғашқы медициналық көмек көрсете білу керек
  

3.6 Курс пререквизиттері: физика, математика, химия, гидрогазодинамика және жылу алмасу, өнеркәсіптік желдету, өндірістік санитария, жану және жарылыс теориясы

3.7 Курс постреквизиттері: химиялық және биологиялық қауіпсіздік негіздері, радиациялық қауіпсіздік негіздері

Кесте 1 – оқу жұмыс жоспарынан көшірме

4. 
   ОҚЫТУШЫНЫҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ
   

4. 
   СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
   

1. 
   Төтенше жағдай аймағындағы заңдар актілер мен ҚР ережелері
   
2. 
   Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар. Төтенше жағдайлардың топтастырылуы
   
3. 
   Азаматтық қорғаныстың негізгі міндеттері
   
4. 
   Тіршілік әркеті қауіпсіздігінің ұйымдастырушылық және теориялық негіздері
   
5. 
   Төтенше жағдайлар. Бейбіт және соғыс уақытындағы төтенше жағдайлар
   
6. 
   ТЖ негізгі ұғымдары мен анықтамалары
   
7. 
   Техногенді, табиғи сипаттағы ТЖ көздерінің зақымдайтын факторлары, даму фазалары
   
8. 
   Нысандардағы АҚ және ТЖ бойынша шараларды жоспарлау
   
9. 
   Технологиялық процестің жоғары қауіпсіздік деңгейін қамтамасыз ету
   
10. 
    Өте қауіпті жұқпалы аурулар.
    
11. 
    Жұқпалы аурулар туралы түсінік және профилактика.
    
12. 
    Карантин, обсервация
    
13. 
    Дезинфекции, дезинсекция және дератизация жүргізу түрлері мен әдістері
    
14. 
    Халықтың жерсілкінісі, шаңдақ дауыл, қарлы боран кезіндегі іс - әрекеті
    
15. 
    Қазақстан аймағындағы радиационды ластану көздері
    
16. 
    Радиационды апаттық қауіпті нысандардағы апаттар кезіндегі халықтың іс әрекеті
    
17. 
    Қазақстан аумағының жасанды радионуклиндармен ластануы
    
18. 
    ТЖ АҚ қызметтері мен басқару органдары
    
19. 
    АҚ бастығының функционалды ролі
    
20. 
    Тыныс алу органдарын қорғаудың жеке құралдары және оларды қолдану ережелері
    
21. 
    Қорғаныс ғимараттарын толтыру тәртібі
    
22. 
    Эвакуациялық шараларды жүргізу. Эвакуация және бытыраңқы орналастыруды қамтамасыз ету. Шұғыл эвакуация жүргізу
    
23. 
    Адамдар мен техниканы санитарлық өңдеу
    
24. 
    Өндірістік апаттар мен авариялар, табиғи апаттардың салдарын жою
    
25. 
    Халықты көшіру және қоныстандыру, шұғыл көшіруді жүргізу тәртібі
    
26. 
    Халықтың жер сілкінісіне дайындығы және іс- әрекеті
    
27. 
    Төтенше жағдайлардың психологиялық аспектілері
    
28. 
    Тыныс алу органдары мен теріні қорғау құралдары, пайдалану тәртібі
    
29. 
    Өртті жайылтпаудың негізгі әдістері
    
30. 
    Жұқпалы аурулардың дамуын ескерту жөніндегі ескерту шаралары
    
31. 
    Жеке қорғаныс құралдары, оларды пайдалану тәртібі
    
32. 
    Халықтың карантин және обсервация кезіндегі жүріс- тұрыс тәртібі
    
33. 
    Қорғаныс ғимараттарын толтыру және онда болу тәртібі
    
34. 
    Зақымданған, жараланған кездегі алғашқы көмек
    
35. 
    Қорғаныс ғимараттарындағы техникалық қауіпсіздік тәртібін сақтау
    
36. 
    Радиациалық қауіпті объектілердегі авария кезіндегі халықтың өзін-өзі ұстау тәртібі. Өткір сәуле ауруы
    
37. 
    Қорғаныс ғимараттары халықты қорғаудың негізгі құралы
    
38. 
    Инженерлік, химиялық, радиациялық барлау шаралары
    
39. 
    Химиялық заттардың негізгі сипаттамалары. Химиялық заттармен болған апаттардың ерекшеліктері
    
40. 
    Өндірістік ортаның жағымсыз факторлары, олардың адамдарға әсерін бағалау
    
41. 
    Төтенше жағдайлардағы нысандардың жұмыс істеуінің тұрақтылығы
    
42. 
    Құтқару және басқа шұғыл жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу негіздері
    
43. 
    Халыққа хабарландыру мен ақпарат берудің негізгі әдістері
    
44. 
    Техногенді, табиғи сипаттағы ТЖ көздерінің зақымдайтын факторлары, даму фазалары
    
45. 
    Адамның мекендеу ортасының қауіптіліктері
    

8.1 Негізгі әдебиеттер

8.1.1 Безопасность жизнедеятельности. Учебник для вузов / Белов С.В., Ильницкая А.В., Козьяков А.Ф. и др. под общ. ред. Белова С.В. – М.: Высшая школа, 1999, 448с.

8.1.2 Гражданская оборона. Учебник для вузов / Атаманюк В.Г., Ширшев Л.Г., Акимов Н.И. – М.: Высшая школа, 1986, 215с.

8.1.3 Гринин А.С., Новиков В.Н. Экологическая безопасность / Защита территорий и населения при чрезвычайных ситуациях / Учебное пособие. – М.: 2000, 327с.

8.1.4 Приходько Н.Г. Безопасность жизнедеятельности. Высшая школа, Алматы 2000, 458с.

8.1.5 Шубин Е. П. Гражданская оборона. - М., 1996, 196с.

8.1.6 Основы безопасности жизнедеятельности. Учебное пособие. АЧС РК, Алматы, 2001,232с.

8.1.7 Учебное пособие. Основы медицинских знаний. Республиканские курсы ЧС и ГО. Алматы, 2004, 123 с.

8.1.8 Учебное пособие для занятий по ЧС и ГО. Республиканские курсы ЧС и ГО. Алматы, 2002, 124 с.

8.1.9 Григорьева И.Я. Практикум по ОБЖ. Семипалатинск, 2008, 216с

8.2 Қосымша әдебиеттер

8.2.1 Законы РК в области ЧС. Учебное пособие. АЧС РК, Алматы, 2001, 132с.

8.2.2 Инструкция по организации и ведению ГО РК. Учебное пособие. АЧС РК,Алматы, 2002, 180с

8.2.3 Исанов К. Ш. Обеспечение безопасности жизнедеятельности человека. Учебное пособие. Алматы, 1999, 186с.

8.2.4 Николаев Н. С., Дмитриев И. М. Гражданская оборона на объектах агропромышленного комплекса. – М., Агропромиздат, 1990,С.90-96

8.2.5 Информационно-методический сборник материалов по чрезвычайным ситуациям и гражданской обороне. – Алматы, 120с.