ПоәК 042- 18-10 20/03-2015 11. 09. 2015ж №1 басылым

Таскөмірді фарфор ыдыста ұсақтайды, араластырады, өлшейді және кокстеуге арналып алдын ала өлшенген трубканы себеді. Сосын трубканы пешке қояды және көмірді көмірдің пеш тұрған бөлігінде біркелкі таралатындай етіп орналастырады. Кокстеу трубкасын сәл иіп орналастырады, ал газ өтетін трубканы тығынға барынша төмен орналастырады. Құрылғыны жинаған соі бір рет тексеріп, сұйықтық ағыуы үшін газометрдегі 14 кранды 17 ашады. Манометрдегі 5 қысымды 1,3^.10² Па шегінде ұстайды. Пешті 2 қосады, 1123 К температура шамасында қыздырады, және осы температурада 30 мин бойы ұстайды. Шыныларды ажыратады 15 мин бойы ұстайды және өлшейді.

1. 
   кокстің массасын суыған трубканы өлшеу және салмақтың өсімін анықтаймыз.
   
2. 
   Смолалы судың және смоланың массасын тұзақты өлшеу арқылы анықтайды.
   
3. 
   Судың массасын конденсатта ксилолмен азетропты айдау арқылы анықтайды. Ол үшін домалақ түпті 250 мл колбаға тұзақтағы конденсат құйылады. Тұзақты 15-25 мл ксилолмен шаяды, шайған сұйықтықты колбаға 1 төгеді.
   

Сурет .3. конденсатты азеотропты айдау құрылғысы: 1-колба, 2-тұзақ, 3-тоңазытқыш, 4-колба-қыздырғыш

3. 
   суреттегі құрылғыны тоңазытқышты 3 тұзақ 2 арқылы колбамен жалғай отырып құрылғыны жинайды. Қоспаны айдау. Дистиллятты сулы қабаттың көбеюі тоқтағанға дейін градуирленген тұзақта жинайды. Судың барлық массасы тұзақтағы мениск көрсеткішімен хлоркальцийлі түтіктің артық салмағы 8 бойынша анықталады.
   

2. 10,11,12,13 жұтатын ыдыстардың артық салмағы мына заттардың массасын береді: күкіртсутектің, СО₂ қанықпаған көмірсутектер мен шикі бензолдың.

мұнда, V_{0 –} қалыпты жағдайдағы газ көлемі, л; V – тәжірибе шартына сәйкес газ көлемі, л; Р – барометрлік қысым, Па; h – берілген газ температурасындағы су буларының беріктігі, Па; Т-газ температурасы, К.

V₀ көлемдегі газ массасын мына формула бойынша есептейді:

m = V₀ ^. 0,458

мұнда, m – қалыпты температурадағы газ массасы, кг; V₀ - қалыпты жағдайдағы газ көлемі, л; 0,548 –кокстеу газдарының орташа тығыздығы, кг/м³.

Бақылау сұрақтары

1. 
   Қатты отындарды қайта өңдеудің ерекшелігі қандай?
   
2. 
   Қатты отынды қайта өңдеу түрлерін айтыңыз
   
3. 
   Кокстеуді жүргізу шарттарын көрсетіңіз және осы процестің соңғы өнімдері
   
4. 
   Таскөмірді кокстеу барысында өтетін химиялық процестер мен реациялар.
   
5. 
   Кокстеу процесіне температура, тығыздық, процестің жылдамдығы қалай әсер етеді?
   
6. 
   Жартылай кокстеу процесін сипаттаңыз. Жартылай кокстеу процесінде қандай өнімдер бөлінеді?
   
7. 
   Кокстік газ дегеніміз не? Кокстік газды қайта өңдеу барысында ұандай өнімдер түзіледі?
   
8. 
   Кокстеуге дайындықтың мәні неде?
   

1.Классификация горючих ископаемых по структурно-химическим показателям и основные пути использования ископаемых углей: А. М. Гюльмалиев, Г. С. 2.Головин, С. Г. Гагарин — Санкт-Петербург, НТК "Трек", 2007 г.- 152 с.

3.Новые подходы к стандартизации методов оценки качества углей в системе технического регулирования: — Санкт-Петербург, НТК "Трек", 2007 г.- 288 с.

4.Стандартные методы испытания углей. Классификации углей: И. В. 5.Авгушевич, Т. М. Броновец, Г. С. Головин, Е. И. Сидорук, Л — Москва, НТК "Трек", 2008 г.- 368 с.

$$$ 1 A

А.Мұнай.

С.Бензин

Мұнай өнімдерінің көп мөлшерде ашық түсті мотор отыны?

А.Азот

В.Гелий

$$$ 3 B

А.1890 жылы қазан

В.1899 жылы қараша.

С.1892 жылы қараша

$$$ 4 A

1992 жылы Қазақстанда мұнай өндіру неше млн тоннаны құрады?

В. 26,9 млн тонна

С. 29,8 млн тонна

$$$ 5 C

2012 жылы 80 млн тоннаны құрды

А. 85 млн тоннаны

В. 90 млн тоннаны

С. 80 млн тоннаны.

$$$ 6 B

Экспедиция нешінші жылдары Атырау обласында жасалған?

В.1717 жылы.

С.1727 жылы

$$$ 7 A

А. П. Р ычков.

В.Ю. Лебедев

С.Т.Н. Хаскова

$$$ 8 B

И. Лепихин қандай районды зерттеді?

В.Урал-Эмбі.

С.Атырау

$$$ 9 AСоль­-Илецкінің адвокаты Юрий Лебедев Карачунгул маңайындағы мұнайдың шығымына назар аударып нешінші жылы мұнай іздеу үшін бірінші өтініш білдірді?

А.1892 жылы.

В.1992 жылы

С.1890 жылы

$$$ 10 C

А. 30мың. км²

В. 20мың. км²

С.24 мың. км².

$$$ 11 B

Қай жылдары Карачунгул жерінде Оңтүстік Эмбыда бірінші газмұнай фонтаны атты?

А.1892 ж 15-18 қазан

В. 1899 ж. 13-18 қараша.

С.1890 ж 10-18 қараша

$$$ 12 A

А.25 мың тонна.

В.22 мың тонна

С.19 мың тонна

$$$ 13 B

Урал-Эмбі районын нешінші ғасырларда Лепихин П. Р ычков, П. Паллас зерттеген?

А.15-18 ғасыр

В.18 – 19 ғасыр.

С. 18-20 ғасыр

$$$ 14 C

А.Ресейде

В.Иранда

С.Қасақстанда.

$$$ 15 A

Елде мұнай өңдеуге күші шамамен тәулігіне неше мың. тонна мұнай?

А.200 мың тонна.

В.150 мың тонна

С.100 мың тонна

$$$ 16 C

А. 75 тыс. т/т

В. 55 тыс. т/т

С. 65 тыс. т/т.

$$$ 17 A

Бандар Аббаста қанша тыс. т/т?

А.30 тыс. т/т.

В. 40тыс. т/т

С. 50тыс. т/т

$$$ 18 C

А. 44 тыс. т/т

В. 35 тыс. т/т

С.34 тыс. т/т.

$$$ 19 A

Тегеран қанша тыс. т/т

А.29 тыс. т/т.

В.39 тыс. т/т

С. 19тыс. т/т

$$$ 20 C

А.Иран

С.Мексика.

$$$ 21 A

Мексиканың мұнай өндіру қуаты неше млн. баралл тәулігіне?

А. 3,8млн. Баралл.

В. 2,5млн. баралл

С.3,5 млн. Баралл

$$$ 22 B

Елімізде өндірілген мұнайдың жартысына жуығы бірінші кезекте қай елге экспортталады?

А.Ресейге

В.АҚШ –қа.

С.Иранға

Әлемдік мұнай өндіру көлемі бойынша алтыншы орында қай ел?

А.Норвегия

В.АҚШ

$$$ 24 A

А. 3,8млн. Баралл.

В. 2,5млн. баралл

С. 3,5млн. Баралл

$$$ 25 A

Әлемдік мұнай өндіру көлемі бойынша жетінші орында қай ел?

А.Канада.

В.Сауд Арабия

С.Иран

$$$ 26 B

А.АҚШ

С.Сауд Арабия

$$$ 27 C

Норвегия мұнай өндіру қуаты неше млн. барелл тәулігіне құрайды?

А. 2,9млн. барелл

В.3,2 млн. барелл

С.3,0 млн. Барелл.

$$$ 28 A

А.Озеберг.

В. Гурьев

С. Карачунгул

$$$ 29 C

Норвегияның неше млн. б/т экспортталады?

А. 5млн. б/т

В. 2 млн. б/т

С. 3 млн. б/т.

$$$ 30 В

А.жабық

С.тұйық

Ресейде 2005 жылы еліміздің энергетикалық балансында көмір үлесі шамамен неше пайыз?

А.20 пайыз

В.25 пайыз

С.18 пайыз.

$$$ 32 А

А. 71%.

С. 51%

2005 жылы ЕЭС отын балансында газ үлесі неше %?

А.16 %

В.26%.

$$$ 34 В

А.пропан

С.изобутан

$$$ 35 С

Табиғи газдың негізгі бөлігі метан ( CH₄) болып табылады неше % -ға дейін?

А. 50 ден 85%

В.60 тан 95 %

С.70 тен 98 %.

$$$ 36 А

А.бутан.

С.изопропан

$$$ 37

Таза табиғи газ қандай?

В.хош иісті

С.қатты

$$$ 38 В

А. 1000-ге жуық метр

В. 1200-ге жуық метр.

С. 1100-ге жуық метр

$$$ 39 С

Бутанның формуласы?

А. C₂H₆

В. C₃H₈

С. C₄H_10.

$$$ 40 А

А.2.

С.4