Пәннің ОҚУ Әдістемелік кешені

жүктеу 0,55 Mb.

бет	3/3
Дата	06.03.2018
өлшемі	0,55 Mb.
	#11730

1 2 3

Бизнес-жоспар — кәсіпорынның алдына қойған экономикалық мақсаты мен оны жүзеге асыру жолдары, міндеттері мен әдіс-тәсілдері баяндалған құжат. Бизнес жасау үшін нарықтық орта жан-жақты зерттеледі. Нарықтық ортаның ағымдағы жағдайы, болуы мүмкін өзгерістер мен кедергілер, жобаны іске асырудан түсетін табыс мөлшері, т.б. нақты көрсетіледі. Бизнес-жоспар, көбінесе, банктен кредит алу және оның қайтарылуын қамтамасыз ету үшін жасалады. Меншік иесінің қатысуымен кәсіпорынның стратегиялық дамуының бағыт-бағдары анықталады, осы арқылы жобаның тиімділігі мен қажеттілігі айқындалады.

Бизнес-жоспар болжалды қаржылық нәтижесі көрсетілген жалпы сипаттамадан және он тарауға бөлінген негізгі бөлімнен тұрады:

жоба бойынша өндірілген тауарлар (не қызмет) түрлері және олардың бәсекелесу қабілеті сипатталады;
тауарларға сұраныс деңгейі мен көлемі ескеріле отырып, өнім өткізу нарығы, өндіріс көлемі мен тауарға қойылатын баға анықталады;
бәсекелестер мүмкіндігі (тауарларының сапасы мен бағасы) туралы мәліметтер талданады;
маркетингтік зерттеу нәтижелері (тауарларды өткізу және баға саясаты, өнімді сатуда ынталандыру, жарнамалау, т.б.) сараланады;
өнім (не қызмет) өндіру жоспары мен өндірістік байланыстар, өндірістік шығындарды азайту және өнім сапасын жақсарту әдістері айқындалады;
ұйымдастыру-басқару жұмыстары және қызметкерлермен жұмыс істеу бағдары белгіленеді;
жобаның ұйымдық-құқықтық негіздерін көрсететін заңдық құжаттар жасалады;
жұмыс барысында кездесетін қауіп-қатерді болжау және оның алдын алу шаралары қарастырылады;
жобаның барлық буындарының құндық көрсеткіштері жинақталып, ақшаға шағып көрсетілген қаржы жоспары нақтыланады;
қаржы көздері (жобаны іске асыруға жеткілікті соманы қайдан, қанша мөлшерде ала алады және жоба қандай мөлшерде пайда кіргізеді, кредитордан алынған қаражатты мерзімінде қайтара алу қабілеті, т.б.) жобаланады. Бизнес-жоспар тауар, ақша, өндіріс факторы қозғалысының жалпы балансын айқын бейнелейді

№10 тақырып Ерлер мен әйелдердің кеңседегі қарым - қатынасы

іскерлік қарым-қатынас соғуы мен нарықтар жоғалуына әкелуі мүмкін. Ол сенімді жұмсарту, кез келген қоғамның және компанияның тегін тұру керек емес еді ешкімді елестету қиын. Әр адам, ұнамды болу үшін басқалардың мәнерде тарту, сыртқы көрінісі, ең қиын жағдайға еркін сезінуге қабілеті қалайды. Бизнес экономикалық негізінде, сондай-ақ этикалық ғана емес жүргізіледі. Қалай ережелер мен іскерлік этикетті бұзу, сондықтан қолайсыз, сауда бизнестің жалпы қабылданған ережелерін бұзуға болмайды. Өркениетті нарығын игеру, қазіргі заманғы кәсіпкерлер өздерінің tseley.1 жету нарықтық әлемде мықтап тілек Және бұл іскерлік қарым-қатынас іскерлік этикет және этика ережелерін төмендегідей сол ғана 10-15% бизнесте табысқа кілті екенін білуі керек. Іскерлік этикасы мен іскерлік этика нормаларына Басқаша айтқанда, комплаенс - Сіздің кәсіби маңызды элементтерінің бірі болып табылады. мақсаты іскерлік этикет қойылатын талаптарды талдау болып табылады. Міндеттері: - іскерлік этикет тұжырымдамасын беруге;- Бизнес-этикет негізгі талаптарды білу. Bazhanova E. [1], Vergilesa EV: Бұл жұмыста біз жұмыстарды пайдаланылған [2] Рубин YB [5], Кузнецова IN [3] және [4], Шаповалов Б.А. Шаповалова және TM [9]. Бұл жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, екі қосымшадан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Іскерлік этикасы Бизнес этикасы
негізгі ұғымдар - мораль кәсіби мінез-құлық бизнес адамның ең маңызды аспект, кәсіпкер. Оған білу - сіз сатып алған және үздіксіз жетілдіру керек кәсіби сапасын, қажет. этикеттің ең көп таралған анықтамасы мінез-құлық кез келген белгіленген тәртібін болып табылады. Мінез-құлық мәдениетін ретінде қабылданған этикет, жақсы мәнерде, әлеуметтік қолайлы тәсілі және т.б. партия, іскерлік кездесулер,, жұмыста мінез-құлық ережелерін предписывает Операцияларды бұзуы үшін қолайлы халқының дерлік 70% есебінен кәсіпкерлер іскерлік қарым-қатынас және мәдениет ережелері мінез-де жоқ, білмеймін, бұл шын мәнінде орын жоқ. Бұл көрсеткіш халықаралық тәжірибе расталады.

№11 тақырып Сын және оның этикалық аспектілері

Жұмыс тәжiрибесiнде сынды жиi кездестiруге - өзiмiз сынауға немесе әрiптестер тарапынан сыналу объектiсi болуға тура келедi.
Әсiресе, басшы үшiн сын ережесi мен оларға қойылатын этикалық талаптарды бiлу өте маңызды, өйткенi, кейбiр уақыттарда өз бағынушыларына, олардың жұмыс бағасына байланысты және қызметтегi мiнез-құлықтарына қарай сын ескертпелерiн айтуға тура келедi. Тек басшы ғана сын ескертпелерiн жасап қоймай, сонымен қатар жай қызметкерлерде (олар жоғары дәрежелi кәсiпқой социалистер) басқа қызметкерлердiң өз қызметтерiн жақсы орындау үшiн жұмыс сапасына талдау жасауға мәжбүр болады. Ережеде өкiнiшке орай, сынаушы мен сыналушының қарым-қатынастарын қиындататын және дау-жанжалға әкелiп соқтыратын көптеген аспектiлер бар. Егер сын ескертпелерi орынсыз айтылғын болса, онда ондай сын ұжымының этикалық дәрежесiн төмендетедi және психологиялық климатына зиянын тигiзедi. Сын әдiл айтылса да, ауыр қабылданады, демек сыналушының қызметтегi мiнез-құлқының өзгеруi немесе жұмыс сапасының көтерiлуiне қол жеткiзу мақсат емес. Мүмкiндiгiнше осындай шиеленiстердi шешу үшiн сын ескертпелерiн айтқанда сынаушы да, сыналушы да, Гроцесстiң этикалық жақтарына сәйкес кейбiр ережелердi ұстану керек.
Сынаушыға ұсыныстар:
1.Сынға қатысты ұжымдық, заңгерлiк, статустық негiздер бар екенiн шешiңiздер. Басқа сөзбен айтқанда, өзiңiз үшiн iстiң мән-жайын жеткiлiктi жақсы бiлетiнiңiздi анықта: Сiз өз жұмысыңыздың кәсiпқой маманысыз, сiз сынайтын қызметкер бөлiмi сiздiң бөлiмiңiзге тiкелей қатысы бар ма және соңында, сынайтын объект туралы анық және толық ақпарат жеткiлiктi ма? Осы сұрақтарды өзiңiзге қоя отырып және оларға нақты жауап бере аласаңыз ғана, сын ескертпелерi туралы шешiм қабылдауға болады.
2.Сiзде сынға негiз бар делiк. Бiрақ сынды жариялауға әлi кезек келген жоқ: әсiресе сiз басшы, менеджер болсаңыз, сiздiң ойыңызша сынды қажет ететiн қызметкермен куәгерсiз сөйлесiп көрiңiз. Әрине егер ол сынға бiрiншi рет тартылып тұрса, яғни қызметтегi мiнез-құлқында бұрын-соңды қателар жiберiлмеген болса, онда сын мағынасындағы бiрiншi әңгiме бетпе-бет болуы керек. Басшы (қатардағы қызметкер) сыналушыға, егер мұндай қателiктер қайталанса сын сферасының өрiстейтiнiн, яғни мұндай қылықтар бүкiл ұжымға немесе жоғары басшы органдарына жарияланатынын ескеру керек. Ереже бойынша, мұндай ескертпелер (қоқан-лоқы деп айтуға болмайды) қателердi түзеуге, қызметтегi мiнез-құлықтың өзгеруiне өзiнiң нәтижесiн тигiзедi, өйткенi ешкiм өзiнiң қателiктерiн бүкiл ұжым қызметкерлерiнiң бiлгенiн қаламайды.
3.Тағы бiр ереже – ол сынды мадақтаудан бастау, яғни сыналушыға айтылатын бiрiншi сөздер шамамен былай болу керек: “Сiз өзiңiздiң компетентiңiзбен (түрлерi – адалдық, кәсiпқойлық, тәртiптiлiк) қалай осындай (кешiрiлмейтiн) қателiктердi жiбердiңiз”. Ары қарай алғашында оның жұмысына сынаушы жоғары баға бергендiктен, ол оны сенiмдiлiкпен қабылдайды. Сыналушы өзiнiң бұрынғы еңбектерiнiң бағаланғанын көрiп, беделiн сақтап қалады және ренжiмей сабырлықпен сынды әдiл деп қабылдайды. Ақырында адам өзiнiң жұмыс қабiлетiн сақтап және қайтадан жағымды сөздер есту үшiн қателiктерiн түзеуге шабыттанады.
4.Төртiншi ереже этикалық сипатта: адамды емес, жұмысты (тәрбиесiн, қылығын) сынау керек. Айту керек: “Сiздiң жұмысыңыз өте нашар орындалған, сiздiң қызмет мiндеттерiне қарым-қатынасыңыз өрескел және ерсi және т.б.”, бiрақ “Сiз жаман адамсыз, өрескелсiз, осындай қызметкердi қалай жұмысқа алған” деген сөздер айтуға болмайды.
5.Сынап тұрып сөзiңiздiң интоннациясына, әңгiменiң қарқынына, айқайға баспай, артық эмоционалды қылықтарды айтып салмауға көңiл бөлу керек. Бiр қалыпты, сабырлы үн , фактiлерге сiлтеме жасау, қойылатын сұрақтардан хабардар болу сияқты қажеттi қасиеттер сынаушының этикалық нормасы болу керек.
6.Асығыс шешiмдер қабылдауға болмайды, сыналушыға сөз айтуға мүмкiндiк беру керек. Мүмкiн оның өзiн жақтайтын мәлiметтер бар шығар немесе тiптi болмаса оны басқа түрде көрсетуi мүмкiн.
7.Сын “есеп беру” болмас үшiн, оны сыналушы қызметкердiң өз қатесiн түзеуге ынтасы мен сенiмдiлiгiн оята отырып, сынаушы сыналатын қызметкерге: “Барлық адам қателiк жiбередi, онда тұрған ештеңе жоқ, бiрақ адамның жақсы жұмыс iстегiсi келмегенi, сол жаман” деген сөздер айтылу керек. Сынаушы өзiнiң кезiнде жiберген қателiктерiн еске түсiре отырып және оларды түзеудi әңгiмеде өз тәжiрибелерiн мысалға келтiру керек. Бұл сыналушының өзiнiң жiберген қателiктерiне қарамай, жағымды нәтижелерге жетуiне кедергi болатын нәрселердi жеңуге ынтасын оятады және сенiмсiздiктен аулақ болуына ықпалын тигiзедi.
Бiреудiң адресiне сын ескертпелерiн айтатын менеджер (жай қызметкер) сынмен ғана шектелiп қоймау керек. Оны бiреудiң жұмысына немесе қызметтегi мiнез-құлқына риза еместiгiнен, оның қиын жағдайлардан қалай шығуды және қателердi қалай түзеудi бiлетiн тәжiрибелi, жоғары кәсiпқой маман екенiн жорамалдауға болады.

№12 тақырып Жәрмеңкелер мен көрмелерге арналған іскерлік этикет ережелері

Қарым-қатынас ұғымының мағынасы тереңірек. Қарым-қатынас өзіне: -топтар арасындағы, топтар мен ұйымдардағы әріптестер, әрекет субъектілері арасындағы ақпарат алмасуын; -қатынас субъектілерінің бірлескен әрекет стратегияларының өнімін; -бірлескен міндеттерді шешу процесіндегі адамдардың бірін-бірі қабылдауы мен түсінуін топтастырады. Екі немесе бірнеше субъектілер арасындағы қатынастар барлық жағдайда олардың арасындағы қатынассыз байланыстар қатарына жатқызылмауы керек – бірлескен әрекетті жүзеге асырушы топтарда, олар бірлескен әрекеттің мақсаттары, құндылықтары және мазмұнынан алшақтап кете алмайды, бірлескен белсенді әрекет нәтижесінде ұжым құндылық-бағдарлы біртұтастыққа жете алады. Құндылық-бағдарлы біртұтастық – бұл әрекет мақсаты мен міндеттеріне деген бағыттарында, ұжым тіршілігі үшін маңызды болып табылатын адамгершілік және іскерлік аумақтарда, бағалау және сұрақтар позицияларында жақындасу. Ұжымдағы қарым-қатынасты жақсартудың көптеген басқа нақты тәсілдері бар. Біз өз зерттеулерімізде оқыту үдерісінде оқытушы мен студенттердің қарым-қатынастарын қалай қалыптастыруға болатындығын тәжірибе нәтижелері бойынша жинақтап қорытындылап, оқытушыларға арналған тәжірибелік нұсқаулар түрінде ұсынамыз. 1. Бастапқы кезеңнен бастап жылы шырайлы қалыпты ұстануға тырысу. 2. Алғашқы сабақтарда қатарлардың арасынан жүрмеуге тырысу (студенттердің психологиялық кеңістігіне кірмеу). 3. Алғашқы сабақтарды өткізу кезінде, қолайлы сәттер болғанда, қолдарын екі жаққа жаюға болады, бірақ қолдарын кеудесіне қусыруға мүлдем болмайды. 4. Оқытушы оқу материалын тиянақты түрде және дауысынан шаршағанын білдірмей түсіндіру қажет. 5. Егер сабақ барысында қателік жіберсеңіз немесе студенттің сұрағына бірден жауап бере алмасаңыз, қатеңізді дереу жөндеуге тырысу керек немесе студенттерден ойлануға уақыт беруін өтіну қажет (келесі сабаққа дейін қалдыруға да болады). 6. Бірінші сабақтарда, сәті келген қолайлы жағдайда студентті тақтаға шығару керек, осы арқылы бірден тәртіп және дәрісханамен қарым-қатынас орнайды, бұдан кейін осы әдісті ұстануға болады. 7. Студенттердің жұмыс істеу қабілетін тиісті деңгейде ұстау үшін, сабақ барысында студенттің көңілін көтеретін әзілдер айтуға және тақырыптан уақытша ауытқуға болады. Педагог жақсы тыңдаушы да бола білуі керек. 8. Сабақтың аяғына қарай үзіліс уақыты жақындағанда, студенттердің назарын өзіне аударту үшін «Тағы бірнеше сөйлемді жазып қойыңыздар», «Енді мына мәселеге тоқталу қалды» деген сияқты сөйлемдерді қолдануға болады. 9. Егер студент сұраққа жауап беруде қателессе, оны қатал сынға алудың қажеті жоқ. Байсалды қалыппен «Жақсы» немесе «Болдыңыз, рахмет» деп айту жеткілікті болады. Студент оны сынамай-ақ түсінеді. Оның есесіне, студенттің дұрыс жауап беруге тырысқаны үшін оны мақтап қойған дұрыс. 10. Студент жауап беріп отырған кезде оның сөзін бөлмеу қажет. 11. Студенттің аты-жөнін атап, «сіз» деп сөйлеу қажет, бұл тәсіл арадағы қатынастың мәденилігін көрсетеді. Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе, мынадай негізгі ойды тұжырымдауға болады: студентке әрдайым сыйластық көзқараспен қарау қажет. Біз зерттеу жұмысын жүргізу барысында оқу топтарында тұлғааралық қарым- қатынасты қалыптастырудың тағы бір тәжірибелік нұсқауларына: оқыту үдерісіндегі дидактикалық қарым-қатынас саласындағы шиеленіс түрлерін; оларды жоюдың әдіс- тәсілдерін; оқыту үдерісіндегі студенттердің оқытушы қызметіне кері әсерін және оларды тиімді шешу тәсілдерін де жатқызамыз: 1. Дидактикалық қарым-қатынас саласындағы шиеленістер. Педагогтердің студенттермен қарым-қатынасы барысында кездесетін елеусіз оқиғалармен қатар, қақтығысқа түсетін екі жаққа да жағымсыз салдарлары болуы мүмкін шиеленістер де кездеседі. Қайталану жиілігі жағынан екінші орында оқытушының дидактикалық қателіктері, атап айтқанда, студенттердің білімі мен дағдыларын бағалау әдістемесіндегі қателіктері тұрады. Бұл жерде педагог-зерттеушілер ұсынған студенттерде интуициялық педагогикалық кәсіпқойлықтың қалыптасу заңдылықтарына назар аудару қажет. Педагогикалық әріптестік нәтижесінде студенттерде оқытушы еңбегінің нәтижелілігін студенттердің оқу пәндерін меңгерудегі табысқа жету деңгейі бойынша бағалау критерийлері қалыптасатыны дәлелденген. Оқытушылардың кәсіби-педагогикалық еңбегінің стилі мен ерекшеліктерін бақылай отырып және әр түрлі оқытушылардың жетекшілігімен когнитивтік операцияларға қатысу барысында студенттер өз ісінің шебері болып табылатын білікті оқытушыларды, өз пәнін меңгерте алмайтын нашар оқытушыларды қатесіз анықтайды. №7 Лекция. Қарым-қатынастағы эмоциясын анықтайды.

Адам мінез-құлық ережелері? Бір мінез-құлық қоғам бекіткен Неге және басқа - сотталды? Бұл сұрақтарға жауап этика болып табылады. Этика - бірі болып табылады философия ежелгі филиалдары, мораль, ғылым (мораль).

адамгершілік адамның басқалардың іс-әрекеттерін бағалау түсінуге және мүмкіндік береді ол өмір сүреді және біз тырысуымыз керек пе, түсіну. Адам алады ол дұрыс болса, белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу үшін, байланыс тиімді жасау құлықтылық нормаларын түсінеді және іскерлік қарым-қатынастарға, олардың сүйенеді. Бір моральдық ережелер тарихында тұңғыш төмендегідей тұжырымдалған: «жүр Сіз оларға былай істеу көруге тілеймін ретінде басқаларға қатынасы саған. Адам, ол бекітеді кезде ғана адам болып басқалардың адам. Ол назарға байланыс моральдық нормаларды қабылдауға болмаса, немесе олардың мазмұнын бұрмалап, байланыс мүмкін болып немесе себептері қиындықтар.

Адамгершілік оған жаман болған жоқ, сондықтан әрбір нәрсе істеуге үйретеді жақын адамдар.

Бұл тақырыптың өзектілігі болып табылады қазіргі заманғы Ресей мемлекеттік идеологияның болмауынан күмән.

Бұл жұмыстың

мақсаты - бизнес зерттеуге этикет.

Мақсаты арқылы қол жеткізілетін болады мынадай міндеттерді ашып көрсету:

- этикалық мәдениеті туралы жалпы ақпарат

- бизнес Этикет

- сыртқы адам нысаны

- Мәдениет телефон байланысы

- бизнес Сөйлесу

- бизнес сырттай

- бизнес іскерлік өмірінің

карта

- бизнес хаттама

№13 тақырып Іскерлік телефон арқылы сөйлесу этикасы
Этика және этикет. Телефон арқылы қарым-қатынас жасау мәдениеті Жұмыс бойынша керекті мәселелерді телефон арқылы тез шешуге болады, ал егерде жеке мәселеге келсек ол көп уақыт алады. Сондықтанда іскер адамға телефон арқылы сөйлесу ережесін сақтау керек, керексіз мәліметтерді телефон арқылы шешсе ол жұмыс уақытының тәртібін бұзып, керекті сұрақтарды қиындатып, қасындағы әріптестерге кедергі жасайды. Телефон жұмыс уақытында психеологиялық тітіркендіргіш болып есептеледі. Тағыда телефон адамның өміріне өте қауіп төндіреді, себебі ол сөйлесер алдында немесе күтіп отырғанда немесе оның даусынан адамның психологиялық клеткалары бұзылады. Телефон мен сөйлесер алдында біріншіден не айту керек екенін дайындалып алу керек. Есте сақтау қабілетінің жақсы болсада телефон арқылы сөйлесіп отырған сұрақтарыңызды жазып алуыңыз жөн. Жазылған сұрақтарыңызды сізге бірден есте болмауы мүмкін. Телефон шығарылған кезде сіз тұтқаны аласыз. Неден бастау керек? Егерде үйдің телефонына звандаса онда қиналмай «Алло» деуге болады, ал егер жұмыстың телефонынан звандаса онда амандасып сыпайы түрде сөйлесу керек. Жұмыс телефонмен жұмыс уақытында тек жұмысқа байланысты мәселелерді талқылау керек. Мысалы: сәлеметсіз бе, сіз қандай жұмыспен телефон соғып тұрсыз. Егерде сөйлесіп жатқанда телефон үзіліп қалсаонда, тұтқаны қою керек. Ереже бойынша телефон соққан кісі қайта звандау керек. Мына ереже ұзақ сөздің арасында да қолданылады. Егерде телефон бос болмаса немесе шақырған кісіңіз келмесе онда қоя тұрып телефон шалғаныңыз дұрыс. Телефонмен сөйлесіп жатқанда кішкене үзіліс жасау керек. Себебі, тыңдап отырған кісі сұрақтарыңызға жауап беру үшін. Сұрақтарыңыздың шешімін тапқаннан кейін, қайтадан сқрақты қайталау міндетті емес. Сөздің соңында телефонмен сөйлесіп отырған көршіңізге қызық жауаптары үшін алғыстарыңызды білдіру керексіз. Сөйлесер алдында айқайламай жайлап сөйлесу керек, егерде сөйлесіп жатқанда сөзің даусы естілмей кетсе онда телефон дұрыс істемей тұр.

№14 тақырып Қызмет этикалық мәдениеті. Қызмет саласындағы қатынастарды кәсіби мінез-құлық және этикасы

Кәсіпкерлік мәдениет кәсіпкерлік қызметті ұйымдастырудың ажырамас бөлігі. Ол мәдениеттің жалпы түсініктеріне негізделеді және онымен тығыз байланысты.

Мәдениет — адамдардың өнідірістік, қоғамдық және рухани қажеттіліктерінің жиынтығы. Мәдениет – бір заттың не құбылыстың жоғарғы деңгейі, жоғарғы қарқында дамуы, дағдысы.

Кәсіпкерліктегі мәдениет — белгілі бір мемлекетте (қоғамда) қалыптасқан құқықтық нормаға (нормативтік актілер, заңдармен), іскерлік дағдыларға, этикалық және адамгершілік ережелерге, өркенниетті бизнесті жүргізудегі мінез-құлық нормаларына сәйкес субъектілердің кәсіпкерлік қызметті іске асыру қағидасы, әдісі, тәсілдерінің белгілі бір жиынтығы.

Кәсіпкерлік қызмет – тұлғалардың экономикалық бостандығының қызметі. Бірақ та экономикалық бостандық сол кәсіпкерлік қызметке қатысты ержелер мен қағидаларды орындамауын білдірмейді, керісінше мемлекетте бекітілген нормаларға, заңдылықтарға сай қызмет атқаруы қажет.

Кәсіпкерлік мәдениеттің негізгі элементтеріне төмендегілер жатады.

кәсіпкердің өзіне жүктелген міндеттемелер мен жауапкершілікті атқаруы;
кәсіпкерлік оның субъектісінің қызмет етуімен тығыз байланысты. Яғни, өзінің қызмет етуінде адалдық таныту. Адамдарға, тұтынушыларға, әріптестерге, мемлекетке шынайы, адал қарым-қатынас көрсету – кәсіпкерлік мәдениеттің түп тұлғасы.

Кәсіпкерлердің жалпы этикалық нормалармен, фирманың этикалық кодексін, бизнесті жүргізудің жалпыға бірдей ережелерін, кәсіби этиканы енгізетін жиынтық элементтерді сақтауы маңызды. Сонымен қатар, кәсіпкерлердің жалпы мәдениеттілік, тәрбиелік деңгейі, олардың қоғамдағы дәстүрлер мен дағдыларды сақтауы, заңды бизнес жүргізуге қажетті білім деңгейін меңгеруі де маңызды.

Кәсіпкерлік мәдениет құқықтық және этикалық нормалар критерилері ретінде келесілерді енгізеді: мемлекетпен, қоғаммен, жұмыскерлермен, тұтынушылармен, әріптестермен, бәсекелестермен және басқа да шаруашылық субъектілермен, сонымен қатар, кәсіпкерлікке жанама не тікелей әсер ететін қызмет етуші құқықтық актілер, ережелер, нормалар, стандарттарды сақтауы.

Кәсіпкерлік мәдениеттің қалыптасуы келесідей факторлармен айқындалады:

өркенниетті сыртқы кәсіпкерлік орта;
қоғамдық және мемлекеттік менталитет;
қоршаған ортаға байланысты құқықтық нормалар, ережелер, міндеттемелер;
кәсіпкерлердің жауапкершіліктері;
кәсіпкердің өзі және корпоративтік мәдениет.

14.2 Кәсіпкерлік ұйымдардың мәдениеті

Кәсіпкерлік мәдениет жалпы мәдениеттің құрамында қарастырылатын кәсіпкерлік ұйымның мәдениетінің қалыптасуынан, сол кәсіпкерлердің мәдениетінен, олардың кәсіпкерлік және іскерлік этикасына байланысты сипатталады.

Фирма мәдениеті, сәйкесінше келесідей ішкі факторларға байланысты:

іске асырылатын кәсіпкерлік қызмет міндеті;
кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру;
фирма меншік иесінің және қызметкерлердің ынталандырылуымен;
басқарушылық мәдениет деңгейімен, фирма жетекшілерінің және жалдамалы жұмыскерлердің өзара қарым-қатынастар механизмі;
нарықта алдыңғы қатарлы позицияны иемденуге мүмкіндік беретін басқарудың ерекше стилі;
фирма қызметінің нәтижесіне қызметкерлердің өздерінің толық қатыстылығын сезінетіндей жағдайды қамтамасыз ету;
фирма ұмтылатын белгілі бір құндылықтар жүйесінің болуы;
фирма жетекшілері, менеджерлерінің кәсіби деңгейдегі жоғарғы құзыреттілігі және оларды оқыту мүмкіншіліктері;
басшылықтың қандайда да бір істің соңғы нәтижесі бойынша кінәлілерді іздестірмей, өз мойнына жүктеуі;
қызметкерлердің еңбек өнімділігі мен оны сапасының материалдық сыйақымен қосарлануын қамтамасыз ету;
фирманың ұсынатын тауарлары не қызметі бойынша жоғарғы сапалылық пен тиімділікке бағыттанушылығы;
тұтынушыларға тауармен қоса жақсы ұйымдастырылған сервистік қызмет көрсету;
тауар мен қызметтің жоғарғы сапалылығын қамтамасыз ететін жаңа технологияларды енгізумен байланысты өндірістің мәдениеттілігі;
еңбектің қажетті санитарлы-гигиеналық және қауіпсіздік шарттарын қамтмасыз ету;
фирмада сауықты, жағымды климаттың қамтамасыз етілуі.

Кәсіпкерлік ұйым мәдениетінің пайда болуы мен қалыптасуы және оның жіктелінуі төмендегі сызбада (сурет 14.1) қарастырылған.

№15 тақырып

Бақылау жұмысы

жүктеу 0,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3