Тақырыбы: Деректер қорымен жұмыс істеуге арналған құралдар Аспаптық құралдар
Компоненттер
Қосымша құру. ДҚ кестесін құру.
Сабақтың мақсаты: ДҚ операцияларды жүргізетін қосышаларды құруға арналған компоненттерді оқып білу.
Delphi-де ДҚ кестелерінің форматы болмайды , бірақ көптеген ДҚБЖ-мен қатынас жасайды, жергілікті -dBase Paradox, өнеркәсіптік - SyBase InterBase ДҚ-мен жұмыс істеуге арналған Delphi құралдарына жатады :
Аспаптық құралдың ( арнайы бағдарламалар және пакеттер )
Компоненттер, қосымшаларды құруға арналған ДҚ операция, жүзеге асырады .
Аспаптық құралдар
Delphi ДҚ операцияларына арналған құралдарға келесілер жатады :
BDE ( Borland DataBase Engine )– мәліметтер базасының кітапхана қорын құрайтын процессоры.
BDE Administrator – күйге келтіруге арналған утилит .
DataBaseDesktop – SQL және QBE шақыруларының кестесін құру, түзеуге арналған программа.
SQL Explorer – ДҚ жол бастаушысы , БД параметрлері жөндеуге рұқсат етеді .
Monitor – SQL сұраныстарының орындалуын қадағалайтын программа .
SQL Links – ДҚБЖ жойылған программалар драйвері мыс; MSSQL Server Oracle ;
Local InterBase Server - Borland InterBase-дағы жергілікті SQL – серверінің версиясы.
InterBase Server Server for Windows 95– Borland InterBase –дағы SQL -серверінің төртеуін бір уақытта қосуға есептелген көп қолданушы версиясы.
Компоненттер
ДҚ жұмыс жасау үшін қолданылатын компаненттер, DataAccess, DataControls, Midas, Qreport және DesisionCube беттерінде болады. DataAccess бетінде визуалды емес компонент орналасқан, олардың көмегімен мәліметке қатынасты ұйымдастыруға болады:
DataSourse – мәліметтер көзі ;
Table – ДҚ кестесіне негізделген мәліметтер жиыны ;
Query – SQL сұрауына негізделген мәліметтер жиыны ;
StoredProc – серверде сақталған процедураға негізі мәліметтер жиыны;
DataBase - ДҚ мен байланысуы;
- Session – БД да ағымдағы жұмыстар сеансы .
DataControls бетінде келесі визуалды компоненттер орналасқан;
DBGrid – тор ( кесте )
DBNavigator – навигациялы интерфейс
DBText - жазу
DBEdit – бір жолдық редактор
DBImage – графикалық бейне
DBListBox – қарапайым тізім
DBComboBox – қиыстырылған тізім
DBCheckBox – тәуелдісіз ауыстырып- қосқыш
QReport бетінде келесі визуалды компоненттері орналасады
- QuickRep - есептеу
- QRSubDetail – байланысқан кестелерге арналған есепберу жолағы
- QRBand – есепберу жолағы
- QRGroup - топ
QRLabel - жазу
Қосымша құру. ДҚ кестесін құру.
Қарапайым қосымша жасаулары негізгі кезеңдері:
ДҚ кестелерін құру ;
Қосымша форма құру .
DataBaseDesktop бағдарламасын қолданып, ДҚ кестелері құру.
Жаңа кесте құру процесі, New|Table командасымен басталады интерактивтік тәртіпте және келесі пункттерден құралады :
кесте үлгісін таңдау ;
кесте құрылымын беру ;
кілттік алаңдары көрсету ;
индексті анықтау ;
алаңның мәнін анықтау ;
парольді анықтау ;
кестелер аралық сілтемелік бүтіндікті сұрау ( байланыстың ).
Алдымен CreateTable терезесінде форматы : Paradox 7 таңдалады Кесте үлгісі таңдалғаннан кейін кесте құрылым анықтама терезесі көрінеді . Table properties ( кесте қасиеттері )
Secondary Indexes – индекс тапсырмасы ;
Validity Checks – алаң мәнін енгізуге шек қою;
Password Security – парольді анықтау ;
Referential Integrety – кестелер аралық сілтеме бүтіндігін анықтау.
Қолайлы Secondary Indexes таңдауында Define( анықтау )- Define Secondary Indexes ( екінші индексті беру) батырмасы мүмкіндіріек болады.Оң тізімде бейнеленген және индекс параметрі, осы терезеде индекс алаңдары беріледі, негізгілері келесі фактілер көмегімен өзгереді:
Unigue – алаңдарды құратын индекске кіретін уникальді мәндер .
Case Sensitive – жол типті алаңдарға символ регистрлері есептеледі .
Descending – мәндер кемуі ретінде сорттау орындалады .
ОК және индексті алаң құрамы, Save IndexAs терезесі көрінеді, онда индекс аты беріледі . Save As кестені сақтауы.
Қосымша форма жасау
Table 1, DataSource 1, DBGrid 1 және DBNavigator 1
DataBaseName
Table 1, TableName
Activ True
Datasource – Dataset
DBGrid – DataSource
ДҚ-мен жұмыс істеуге арналған компоненттер
БД кестелері дискде орналасады. Олар физикалық объекті болып келеді. Кестеде орналасқан мәліметтер операцияларына мәліметтер жиыны қолданылады.
Мәліметтер жиыны
Мәліметтер -жиыны жазбалар, ол бір немесе бірнеше ДҚ кестелерінен алынған . Жазбалар белгілі бер ережемен таңдалынатын мәліметтер жиыны логикалық кесте деп аталады.Мәліметтер жиынының және кестелердің өзара әрекеттері физикалық файл және файлды айнымалымен өзара байланыстырады. Delphi-де НД жұмысы жұмыс істеу үшін Table Query , StoredProc және DesisionQuery компоненттері қолданылады .
StoredProc –ДҚ жойылған әрекеттестік ұйымы ,
DesisionQuery – шешімдерді қабылдайтын жүйелерінің құруыға арналған .
ДҚ мүмкіншіліктерін TDataSet сыныбын қамсыздандырады, ол редакциялауы және НД-да ауыстыру . ТTable және ТQuery компоненттері TBDE TDataSet класында туындайды. ДҚ кестесінің орналасқан жерін көрсету үшін DataBaseName қасиеті қолданылады. НД-ны жазбалар санымен басқаруды таңдаудың қосымша түрімен:фильтрация немесе SQLсұранысы арқылы іске асырылады.Мәліметтер жиынымен операция организациялары мәліметтерге екі түрлі амал қолданылады:
1.Навигациялық
2.Реляциялық
Қатынастың навигация тәсілі әрбір жеке мәліметтер жиынының жазбасын өңдейді. Мынау тәсіл жергіліктілермен ДҚ немесе көп емес жайылған ДҚ жұмыстары үшін қолданылады.
Реляциялы тәсілі жазбалар тобын өңдеуге негізделген. Егер бір жазбаны өңдеу қажет болса , бәрі-бір бар топты өңделеді, себебі ол бір жазба болып есептелінеді. Реляциялы тәсіл -сұранысына негізделген және SQ Lбағытталған деп аталады. Жайылған ДҚ БД жұмыстары үшін қолданылады .
ТTable жиынының ерекшеліктері
ТTable компоненті ДҚ бір кестесімен байланысқан мәліметтер жиыны. Навигация тәсілінге негізделген және жергілікті ДҚ қолданылады .
Table мәліметтер жиынында ағымдағы индексті көрсетуі мүмкін. Олар келесі операциялар үшін қажет:
жазулардың сорттауы
жазулардың іздеуі
кестелер аралық байланыстардың құруы .
Index Name немесе Index Fieldnames muna String қасиеттерінің арқасында ағымдағы индексті орнатуға болады.
кесте құрғанда берілген индекс тізімінен ағымдағы индекс таңдалынады.
Index Name және IndexFieldNames екі қасиеті ұқсас және бірдей қолданылады, бірақ IndexName мәні болып кесте құрылғанда берілген индекс аты, ал IndexFieldNames қасиеттерінің мәні индекс құрылған алаң аты болады. Егер бірнеше алаңнан тұратын индекс қолданылса онда IndexName қасиетіне бұрынғыдай осы индекстің аты, ал IndexFieldNames қасиетін осы индекске осы керекті алаңдар аты саналады. Мысалы, ағымдағы индекстің тапсырмасы
Table 1. IndexName :=‘ indName ’
Table 2. IndexFieldsName :=‘ Name ’;
Table1 және Table2 компоненттері бір кестемен. байланысқан, indNamе анықталған индекстің Name алаңы үшін.
Paradox кестелерінің басты индексінің IndexFieldsName қасиетінің көмегімен ағымды етуге болады.
Мысалы2. Ағымның басты индекстің сапасы ретінде тапсыру.
Table 1. IndexFieldsNames :=‘ Name ; Post ; BirthDay ’;
Table1 компонентімен байланысқан ДҚ кестесіне арналған негізгі индекс анықталған. Оған кілтті алаң Name Post; BruthDay кіреді ;Бұл индекс ағымдағы ретінде орнатылады .
Ағымдағы индекстің құрамдағы алаңдарға рұқсатты IndexFieldsCount және IndexFields қасиеттерінің көмегімен алуға болады .
Integer типі IndexFieldsCount қасиет ағымдағы индексте алаң санын құрады. Уақытда қосымшаны орындауға арналған рұқсат қасиеті. IndexFields қасиеті ( Index : Integer )типті ағымдағы индексті алаңмен хабарласады, Index айнымалысы осы индекс алаңның индексіне индекс нөмір сұрайды. Есепберу 0-ден басталады. Индекстер көбінесе кесте құруда анықталынады, бірақ процесте қосымша орныдауда динамикалы ADDIndex және DebateIndex тәсілдер көмегімен өзгерістер болуы мүмкін.
Мысалы : кестеге индексті қосуы .
Procedure Tform 1. ButtonClick ( Sender : TObject );
Begin
|| монополиялық рұқсат режимінде кесте аудармасы ||
Table 1. Close ;
Table 1. Excluisive := true ;
Table 1. Open ;
|| индексті қосуы ||
Table 1. AddIndex (‘ indPost ’,‘ Post ’,( ixDescending , ixCaseInsensitive ));
|| монополиялық режимнің жабылуы ||
Table 1. Close ;
Table 1. Excluisive := false ;
Table 1. Open ;
End ;
Түсініктемелер : регистер әріптеріне тәуелсіз мәндер кемуі бойынша орналасқан сорттау тәртібін құру НД indPost кестесімен байланысуы. DeleteIndex процедурасы ( constName : string )кестеден Name параметрмен берілген индексті жояды.
Table 1. DeleteIndex ( indPost );
Дәріс №8
Тақырыбы: Аспаптық құралдармен жұмыс. Delphi –де деректер қорының тіркеуі
Delphi-де ДҚ кестесін құрудың негізгі этаптары
ДҚ орналасуын беру
ДҚ-ға Псевдонимді меншіктеу
Сабақтың мақсаты: Delphi-де ДҚ кестесін құрудың негізгі этаптары
ДҚ анықтамасы. ДҚ ол файлдардың жиынтығы: кестелердің, индекстері және триггерлері , кестелер аралық байланысты бейнелейді .
ДҚ құралады :
- ДҚ кестесі ,
- индекстер,
- ескертулер ( мемо - алаң ) және т . б .
Бір кестені анықтау үшін жеке файл құрылады . Сондай бөлек файлдар кестелер индексін және мемо-алаңын сақтауы үшін қолданылады. Бұл файлдар бір жерде және бірге сақталуы керек, олай болмаса, ДҚБЖ дұрыс жұмыс істемеуі мүмкін, сондықтан БҚ-ның барлық компаненттерін бірге сақтау керек.
Delphi-де ДҚ құру ( немесе Delphi жұмысқа арналған ) ДҚ сақталынған және орналасқан орыннан басталады.
ДҚ орналасуын беру ДҚ белгілі бір компьютерде директорияда болуы мүмкін.
Мынау директория бөлістері жолмен істеуге болады ( немесе жолмен папка жасаулары ) ДҚ компоненттеріне арналған .
Осы директорияны бөлу жолымен жасауға болады . Директорияны өзінің компьютерде, серверде тамыр каталогте немесе подкаталогеде. Құруға болады, мысалы :
1) C :\ Primer ;
2) C :\ \ \…..\ Primer .
Әдеттегі мәліметтер базасының жергілікті режимде ДҚБЖ Paradox, dBase және FoxPro форматында құрылған ДҚ жұмыс істейді ( немесе ДҚ кестелері ).
ДҚ-ға Псевдонимді меншіктеу
ДҚБЖ технологиясында ДҚ атауына псевдонимді қосады, сонда ДҚБЖ программалары псевдоним арқылы іске асырылады.
BDE Administrator утилитінде аталған байланыста Delphi болуы тиісті.
- ДҚ-да мекенжай көрсетілген.
Delphi –де ДҚ-ны құру немесе Delphi-де жұмыс істеу орналасуы және сақталынуы басталады.
Сайып келгенде , ДҚ –құруда алғашқы қадам өзіміздің мысалда осы қадамда орындалады біздің компьютерде түбір католог "C :"дискісі директроияда біздің мәліметтер базасы орналасып директория аты-" ". онда бума көмегімен құрылған директория аты C:" :\ ". егер ДҚ тегерішінде жасалған болу D дискісінде құрылса , оның аты "D :\ ".
"C :\ "мәліметтер базасын кез келген жұмыс атын беруге болады,бірақ біз құратын ДҚ-ны сол атпен "C :\ PRIMER " қалдырамыз.
Осылайша , бүркеншік ат ( немесе алиас ) ДҚ " PRIMER ".
ДҚ тіркеуі . Delphi –де ДҚ тіркеуі BDE Administrator утилитінің көмегімен іске асырылады. Сондықтан біздің "C :\ PRIMER " BDE Administrator іске асырамыз.
BDE Administrator екі варианттың қолдауында жүреді :
Windows жұмысшы столына тікелей :
(Пуск/Программы/Borland Delphi 3/BDE Administrator).
2.Алдымен Delphі-дің негізгі модулі жіберіледі,ол экранғы IDE-нің жоғарғы қатарында Delphі-дің басты менюі орналасқан.
Сурет 8.1. Delphi өңдеуінің интегралдық жүйесі
DateBase менюін ашамыз және одан Explоrer командасын таңдаймыз.Осы командамен BDE Administrator утилитін жібереміз.Жібергеннен кейін келесі амалдар орындалады:
Негізгі менюден Object | New элементі таңдаймыз. Көрінген терезеде (сурет .4) ДҚ құрылған типті (Standard )өзгеріссіз қалдырып ОК басамыз .
Администратормен терезенің сол жағында STANDARD1 терезесін көреміз. Оны PRIMER атымен өзгертеміз Ол үшін ДҚ атына тышқанды шертіп жаңа мәтін енгіземіз.
8.2.-сурет. Мәліметтер базасының драйвер типін таңдау терезесі
Оң жақ терезеде ДҚ параметрлері келтірілген . Оларды өзгеріссіз қалдырамыз, тек атын өзгертеміз. Бұл параметр ДҚ орналасқан катологқа жолды енгізу үшін жол сілтейді.Жолды енгізу үшін PATH алаңын шертіп оң жақта пайда болған батырманы басып С:\PRIMER каталогын таңдап ОК батырмасын басамыз. (3-сурет).
Енді псевдонимнің анықталуын есте сақтауымыз керек, ол үшін сол жақ терезеде тышқанның оң жақ батырмасымен псевдоним атын шертеміз және Apply элементін менюде таңдаймыз. Пайда болған диалогты терезеде псевдонимнің өзгертулерін есте сақтаймыз да, ОК батырмасын басуымыз керек.
Сонымен BDE Administrator утилитінен шығуымыз керек. Содан соң псевдоним құру аяқталды. Енді оған басқа утилиттерден хабарласуға болады. Бірақ ДҚ псевдонимі бар каталог әлі бос мәліметтер базасының кестесін құру керек.
Достарыңызбен бөлісу: |