Kомпьютердің жадысының архитектурасы

Қазіргі  компьютерлердің  жадысының  иерархиясы  бірнеше  деңгейлерге 

құрылады, соның ішінде ең жоғары деңгей тӛменгі  жеңгейге қарағанда кӛлемі 

бойынша  аз,  жылдам  және  байтпен  есептегенде  үлкен  құнға  ие  болады. 

Иерархия  деңгейлері  ӛзара  байланысты:  бір  деңгейдегі  барлық  мәліметтер 

неғұрлым  тӛмен  деңгейде  де  табылуы  мүкін,  және  осы  неғұрлым  тӛменгі 

деңгейдегі барлық мәліметтер келесі  тӛмен жатқан деңгейден табылуы мүмкін 

және сӛйтіп біз негізгі иерархияға жетпейінше жалғаса береді.  

Жады  иерархиясы  кӛбіне  кӛптеген  деңгейлерден  құралады,  бірақ 

уақыттың әр сәтінде біз тек жақын жатқан екі деңгеймен жұмыс жасаймыз. Екі 

деңгейлі  иерархияда  болатын,  не  болмайтын  ақпараттың  ең  кіші  бірлігі  блок 

деп  аталады.  Блок  ӛлшемі  белгіленген,  не  айнымалы  болады.  Егер  бұл  ӛлшем 

белгіленген болса, онда жады кӛлемі блок ӛлшеміне қысқарады.  

Соғұрлым  жоғары  деңгейге  сәтті  немесе  сәтсіз  жүгіну  сәйкесінше  тию 

(hit)  немесе  мүлт  кету  (miss)    деп  аталады.    Тию  –  бұл  неғұрлым  жоғары 

деңгейде табылған жадыдағы объектіге жүгіну, ал сол кездегі мүлт кету бұл сол 

деңгейде  оның  табылмағанын  білдіреді.  Тию  үлесі  (hit  rate)  немесе  тию 

коэффициенті  (hit  ratio)  неғұрлым  жоғары  деңгейде  табылған  жүгіну  үлесі 

болып  табылады.  Кейде  ол  пайызбен  беріледі.  Мүлт  кетудің  үлесі  (miss  rate) 

неғұрлым жоғары деңгейде табылмаған жүгінудің үлесі болып табылады.  

Ӛнімділікті кӛтеру жады иерархиясының пайда болуының ең басты себебі 

болғандықтан тию мен мүлт кету жиіліг маңызды сипат болып табылады. Тию 

кезіндегі жүгіну уақыты (hit time) ӛзінде, дербес жағдайда, жүгіну тию ме әлде 

мүлт  кету  ме  екенін  анықтауға  кететін  уақытты  құрайтын  иерархияның 

неғұрлым  жоғары  деңгейіне  жүгіну  уақыты  болып  табылады.  Мүлт  кетудегі 

жоғалтулар  (miss penalty) неғұрлым жоғары деңгейдегі блокты неғұрлым тӛмен  

деңгейдегі блокпен ауыстыруға арналған  уақыты пен  осы блокты қажет ететін 

22 

 

құрылғыға (кӛбіне процессорға) тасымалдауға арналған уақыт болып табылады.  

Мүлт  кетулердегі  жоғалтылар  әрмен  қарай  екі  компоненттен  құралады:  кіру 

уақыты (access time)  - мүлт кету кезінде блоктың бірінші сӛзіне жүгіну уақыты, 

және жіберу уақыты (transfer time) – блоктың қалған сӛздерін жіберуге арналған 

қосымша уақыт.  

жүктеу 1,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: