Ата-ананың қолынан келмейтін іс болмайды

101
«Жетістік тарихы» кітабы
Балама  қай  бағытта  және  қалай  көмектесуді  білу  үшін,  ағылшын  тілі 
сабағында отырамын (мен өзім неміс тілін оқыған едім). Қосымша «Ақ-
бота» қоғамында ағылшын тілімен айналысамыз.
Аулада өзі қыдырады, өте жұғымды бала, апасымен және ауладағы 
балалармен оның қатынастары жақсы. Мектепте барлық мұғалімдерді 
біледі,  директор  –  оның  досы,  оқушылармен  тіл  табыса  біледі  және 
оған жылы қарайды.
Баламның өмірде өз орнын тапқанын арман етемін. 9-шы сыныптан 
кейін оны колледжге бергіміз келді, бірақ бойының аласалығына (126 
см) байланысты, онда проблемалары бола ма деп қорқамыз. Мүмкін, 
11-ші сыныпқа дейін оқып, содан кейін колледжге баратын шығар.
Бойының неліктен өспейтінін біз де, дәрігерлер де әлі біле алмай ке-
леміз. Толық ауқымды зерттеу қажет. Дәрігерлер болжамдар бермейді.
Баланың көңіл-күйін баптау өте маңызды. Ауруханаға тәуелділіктен 
аулақпыз . Ол өзінің диагнозын білмейді. Ауруханаларда қаншама жат-
сақ  та,  әрқашанда  оның  көңілін  аударуға,  уақытын  бос  қалдырмауға 
тырыстық, басқа ата-аналармен бірге мерекелер ұйымдастырдық, га-
зеттер жасадық. Онкология институтында (ҚазОРҒЗИ) жатқан уақытта, 
бізге қалаға шығуға рұқсат ететін. Біз Медеуге, парктерге бардық, әр 
кеште Алматы өзеніне барып тұрдық. Педиатрия институтында тәртіп 
өте қатаң – ауруханадан сыртқа шығармайды.
Әлбетте, отбасының өмірі қайта құрылды. Күйеуім жұмысын ауы-
стырды, бір тәулік жұмыс істейді, екі тәулік үйде, өйткені мен ұлыммен 
бірге әр 3 апта сайын ауруханаға кететінмін, ал біздің үлкен қызымыз-
дың да қамын ойлау керек қой.
Папасы мен атасы Аңсарды ерлердің жұмысына: шеге қағуға, ағаш 
кесуге баулиды. Бұл оған ұнайды,  кішкентай бала секілді өте білімқұ-
мар, тіпті егер білетін болса да, үнемі сұрастыра береді. 
Әрине,  алғашқы  ойым  «Неге  тура  менің  балам!»  болды.  Бірақ 
түңілуге болмайды! Адам жалғыз емес қой, айналасында адамдар бар 
және олардың көбісіне одан да ауыр. Ауруханаларда басқа қалалардан 
келген аналармен таныстым, дос болып кеттік, бір бірімізге демеу бо-
лып отырамыз. Бір қыздың анасы бір рет былай деді: «Мен баламның 
қанша өмір сүретінін білмеймін, бірақ ол межелі өмірін жақсы өткер-
сін». Және ол сол үшін бәрін жасады. Қазір ол қыз бала өмірде жоқ. 
2011  жылы  ол  өмірден  озды.  Менің  ұлымның  енді  қанша  жыл  өмір 
сүретінін ешкім айта алмайды, алайда біз жанұямызбен оны неғұрлым 
ұзартуға күрасуден жалықпаймыз.

102
Ата-ананың қолынан келмейтін іс болмайды
АСЫРА  МәпеЛеУГе ЖОЛ БеРМеҢІз
Ақтілек Қуатұлы түсірген фотосурет
Наталья Георгиевна Таланова Теміртауда тұрады. БЦП диагнозы 
оған жоғарғы білім алуға бөгет бола алмады. Қазір ол «Подари 
добро» Қоғамдық қорында психолог-консультант болып жұмыс 
істейді. Және өзінің ата-анасы – Георгий Яковлевич пен Раиса 
Николаевна Талановтарға өнегелі тұлға және кәсіпқой ретінде 
қалыптасуға көмектескендері үшін разы.
Мен  3-ші  дәрежелі  бастапқы  асфиксиямен  тудым,  10  минут  бойы 
тыныс болған жоқ. Ғұмырымның алғашқы жылының бүкіл барысында 
ата-анама  балада  терең  ақыл-ой  кемістігі  болады  деп  күні  бұрын  ай-
тумен болды, бас тарту қолхатын жазуды  ұсынды. Тек бір дәрігер аку-
шер-гинеколог әйел анамды жұбатып: «Қорықпай тұра тұр, бала әлі өзін 
көрсетеді» деп басу айтыпты.
Ата-анама әлі күнге дейін бұл туралы айту ауыр. Бастапқыда мен ту-
ралы газеттерде жазатыны және БЦП диагнозымды көрсететінінің өзі де 
анамның шымбайына бататын. Сондықтан мен олар үшін айтатын бола-
мын.
Алғашқы  жылдың  барысында  біз  ай  сайын  талдамалар  тапсырып 
тұрдық. Нәтижесінде «ақыл-ой кемістігі» диагнозын алып тастады, бірақ 

103
«Жетістік тарихы» кітабы
жиі ауыратыным және қимыл-қозғалысымда проблемалар болатынын 
айтып ескертті. Диагноз қойылған жоқ, ешкім де дұрыстап ештеңе түсін-
дірмеді: «Енді қалай деп едіңіздер? Босану ауыр болды…».
Мен расында, түрлі соматикалық аурулармен жиі ауырдым. Иммуни-
тет әлсіз болды, бұл ЖИТС секілді, тек вируссыз деуге болады. Жеті жа-
сыма дейін үйде екі апта, ауруханада бір ай жататын едім. Аяқтарымды 
жетілдіру үшін ата-анам маған панцирлі торды қойды, мен оның үстінде 
секіретінмін, және велосипед алып берді, мен онымен пәтерде жүріп, 
айналаның бәрін қирататынмын.
Мен  1,5  жасымда  және  бірден  сөйлемдермен  сөйлей  бастадым, 
алғашқы қадамдарымды 3 жасымда жасадым, ал жүгіру мен секіруді 7 
жасыма қарай бастадым. Бірінші сыныпқа қарай жазуды және санауды 
білдім. Ағамнан үйрендім, ол менен 4 жас үлкен және мен үнемі оған 
жетуге тырыстым. Бірінші сыныпта жазу үлгілері мен үшін ең жаман нәр-
се болып көрінді. 
Алғашқы үш жыл мектепте тізімде болып, ал бағдарламаны үйде өт-
тім, сыныпта тек бақылау жұмыстары кезінде қатысатын едім. Менімен 
ата-анам  айналысты.  Папа  түсіндіретін,  ал  мамамның  шыдамы  жет-
пейтін.  Ол  оқулықтағы  жаттығуларды  белгілейтін,  ал  мен  ол  келгенше 
оларды орындауға тиіс болдым. Ағам екеумізді қатаңдықта тәрбиеледі. 
Маған әрине, жеңілдіктер болды, бірақ сырттай ата-анамыз ауруға көңіл 
аударатындарын көрсетпеуге тырысты. Үйді жинастыру, үй тапсырмала-
рын орындау, тамақ дайындау – мұның бәрі ажырамас күнделікті мін-
деттер болды. Әрине, ағама талаптар көбірек болды, қанша дегенмен, ол 
үлкен бала ғой. Кейде, бұл оны кейітетін. Дегенмен, бұл үлкен және кіші 
бала бар кез келген отбасы үшін әбден орынды жағдай. 
Екінші  сыныпта  мамам  дәрігерлердің  айтқанына  қарамастан,  мені 
музыка мектебіне берді. Біріншіден, менің ағам музыка мектебінде оқы-
ды (кейін кәсіпқой музыкант болды). Менің де бала кезімнен жақсы есту 
қабілетім және ырғақ сезімім болған екен. Екіншіден, ата-анам ол кез-
де мен өскенде мамандығым бойынша кім болатынымды жорамалдай 
алмады. Олардың пікірінше, ең жарамды бір ғана кәсіп балабақшадағы 
музыкалық  жетекшіміз  болды.  Осы  оймен  ата-анам  маған  музыкалық 
білім беруді ұйғарды. Ойнау қиын болды, тремор ұлғая берді. Мен 6,5 
жыл оқып шықтым. Содан ұзақ үзіліс болды, ойнай алмадым.
Ресми диагнозды маған 15 жасымда қойды, бірақ мүгедектік керек 
екені  туралы  бізге  ешкім  ештеңе  айтқан  жоқ.  Мен  оны  20  жасымда, 
Алматыда оқып жүрген кезімде ресімдедім, онда ол туралы маған не-
вропатолог айтты. Оған рақмет. Жылдам, бір жылдың ішінде ресімдеді.