А. Т. Оралова, Н. К. Цой, Ю. Д. Обухов, А. М. Суимбаева, А. Ж. Ауелбекова

50 
Тағам.
Кез келген деңгейдегі ұйымдастықтың барлық организмдері 
энергия көзі ретінде тіршілік қабілетін сақтау үшін және өзінің өмірлік 
функцияларын атқару үшін қоректенуді қажет етеді. Жердегі тағам 
қорының саны өсімдіктердің таза бірлік өнімдерімен анықталады. Бұл 
шамамен алғанда фитосалмақтың құрғақ затының жылына 140 млрд. т 
құрайды, ондағы энергия шамасы 2,3x10
21
Дж деп қабылданған. Осының 
барлығын бір жыл ішінде, биосалмағы 2 есе кем гетеротрофтар қолданады. 
Табиғатта биомасса мен биогенді өнімдерді тағамдық емес мақсатта 
қолдану қатысты аз болғанмен, адам шаруашылығында әжептеуір 
пайдаланылады. 
Климаттық факторлар.
Күн сәулесінің ағынымен шақырылатын 
атмосферадағы жылулық-физикалық процестер климаттың әртүрлі күйінде 
жүзеге асады. Күн сәулесін таратуда аймақтық ерекшеліктерді жергілікті 
аймақтың радиациялық балансы анықтайды және ол бірқатар 
факторлардан тәуелді болады: географиялық ендіктен, атмосфераның 
мөлдірлігінен, жер бетінің қасиеттерін шағылыстыратын бұлттанудан, 
өсімдікті төсеніштің сипатынан. Экологияда экологиялық-климаттық 
жергілікті аймақ сипатын ажыратады, оған температуралық режим, өсу 
мерзімінің басталу кезеңін (температураның (+5°) С арқылы өтуін); 
жауыш-шашын мөлшерін, ылғалдың буланып кетуін, ауа ылғалдылығын, 
желдердің сипаттамасын: сомалық күн радиациясы, радиациялық баланс 
және т.б. жатады. 

жүктеу 1,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: