Гельминттердің жалпы сипаттамасы. Гельминтоздардың

Нуржігт Алтынбеков
 
Медициналық тұрғыдан маңызды гельменттер 2 топқа бөлінеді : 
1.Жалпақ құрттар. 
2.Жұмыр құрттар. 
Гельминтоздар (грекше helmіns, helmіnthos – іш құрт) – паразит құрттардың адаммен, 
жануармен және өсімдіктердің организміне еніп, көбеюі салдарынан пайда болатын ауру 
түрлері. Гельминтоздар адамда сорғыш, таспа, жұмыр, т.б. құрттардың паразиттік 
тіршілігі салдарынан пайда болады. Гельминтоздардың аталуы ауру туғызатын 
құрттардың түріне қарай. Олардың тек адамда (аскаридоз, энтеробиоз, т.б.) немесе адам 
мен малда қатар кездесетін гельминтозооноздар (фасциолез, трихинеллез, эхинококкоз) 
түрлері 
белгілі.Гельминтоздарға 
қарсы 
арнайы 
дәрілер 
– 
антгельминттер 
қолданылады.Гельминтоздар ауыл шаруашылығы малдарында көп кездеседі, қазір оның 
2000-нан астам түрі белгілі. Мыс., қойларда мониезиоз, эхинококкоз, протостронгилез, 
т.б. ірі қара малда – фасциолез, эхиноккоз, т.б.; жылқыда – стронгилятоз, құстарда – 
аскаридиоз, полиморфоз, т.б.; балықтарда – ботриоцефалез, диплостомоз, т.б. кездеседі. 
Гельминтоздар ауруларын сақтану шаралары: тазалық сақтау. Іш тазартатын дәрілер ішу. 
Үй жануарларын малдәрігерлік тексеруден өткізіп, ауырған малды бөліп алып, 265 дәрі-
дәрмекпен емдеу, мал қалдықтарын биотермиялық жолмен өңдеу, ортаны 
қоздырғыштарынан тазарту. 
Беріліс механизмдері: 
Негізгі берілу механизмі- нәжіс ауыздық механизм. Инвазия адам организміне пероральды 
және алиментарлы жолмен жұмыртқалармен ластанған су жеміс жидек, тағам өнімдерін 
жегенде түседі. Гельминттер – ол адам және жануарлар денесінде паразиттік өмір суретін 
құрттар. Олардың тарауында негізгі рөл қанағатсыз санитарлық жағдайға және төмен 
тұрмыстық мәдениетке беріледі. Бұл кұртардың қоздыратың ауруларын “гельминтоздар” 
дейді. Гельминттер өздерінің улы заттарын бөлу арқылы аурушаңдық жағдайларға 
ұшыратады: ішектің қызметін бұзады, зат алмасуын бүлдіреді, аллергия жағдайды 
туғызады, кейде ішек туйілуі мумкін.Гельминтоздар негізгі үш топқа бөлінеді: 
1.Биогельминтоздар адамға аралық иесінің дене тіндері және сыртқы орта элементтері 
арқылы жұғады. 
2.Геогельминтоздар – қоздырғыш адам ағзасына қоршаған ортадан еңіп, ауруға 
шалдықтырады(аскаридоз). 
3. Контагнозды гельментоздар : құрттардың жұмыртқалармен ластанған адам арқылы 
жұғады. 

жүктеу 0,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: